Μιχαήλ Αλεξάντροβιτς της Ρωσίας

Ο Μιχαήλ Αλεξάνδροβιτς (ρωσικά: Михаи́л Алекса́ндрович, 4 Δεκεμβρίου 1878 - 13 Ιουνίου 1918) ήταν μέγας δούκας και ο τελευταίος de jure αυτοκράτορας της Ρωσίας (Μιχαήλ Β΄) από τη δυναστεία των Ρομανώφ.

Μιχαήλ Αλεξάνδροβιτς
Περίοδος15 Μαρτίου 1917 - 13 Ιουνίου 1918
ΠροκάτοχοςΝικόλαος Β΄
Διάδοχοςθέση που καταργήθηκε
Γέννηση4 Δεκεμβρίου 1878
Αγία Πετρούπολη, Ρωσική Αυτοκρατορία
Θάνατος13 Ιουνίου 1918
Περμ, Ρωσία
ΣύζυγοςΝατάλια Σερεμέτιεβα
ΟίκοςΡομανώφ
ΠατέραςΑλέξανδρος Γ΄
ΜητέραΔάγμαρ της Δανίας
Commons page Σχετικά πολυμέσα
δεδομένα (π  σ  ε )

Βιογραφία

Επεξεργασία

Ο Μιχαήλ Αλεξάνδροβιτς γεννήθηκε στις 4 Δεκεμβρίου στο Παλάτι Ανίτσκοβ στη λεωφόρο Νιέσφκυ στην Αγία Πετρούπολη. Ήταν το πέμπτο παιδί και ο τέταρτος γιος του Αλέξανδρου Γ΄ της Ρωσίας και της Δάγμαρ της Δανίας (Μαρίας Φιόντοροβνας). Ο πατέρας του ανέβηκε στο θρόνο της Ρωσίας όταν ο Μιχαήλ ήταν τριών ετών. Είχε καλή σχέση με τη μικρότερη αδελφή του, Όλγα, και μεγάλωσε στο περιβάλλον του Παλατιού της Γκάτσινα υπό λιτές συνθήκες.

Το 1894 ο Αλέξανδρος Γ΄ πέθανε και ο μεγαλύτερος αδελφός του Μιχαήλ, τσάρεβιτς Νικόλαος Αλεξάνδροβιτς, έγινε ο νέος αυτοκράτορας της Ρωσίας. Σύντομα, ο δεκαεξάχρονος Μιχαήλ μετακόμισε στο Παλάτι Ανίτσκοβ με τη μητέρα του και την αδελφή του, Όλγα.

Από τη γέννηση πήρε το τίτλο του Μεγάλου Δούκα της Ρωσίας. Κατά την έγκριση το 1886 νέων θεσμικών κανονισμών της αυτοκρατορικής οικογένειας αποφασίστηκε ότι ο παλιός τίτλος του "Αυτοκράτορα" θα απονέμεται μόνο στον αυτοκράτορα και την αυτοκράτειρα. Όλοι οι άλλοι άρχοντες, μεγάλοι δούκες και πρίγκιπες χάνουν την πρόσθεση "αυτοκράτορες" στον τίτλο τους. Μετά το βάπτισμα του τρίτου παιδιού του Νικολάου Β΄, της Μαρίας, στις 18 Ιουνίου του 1899, πεθαίνει από πνευμονική αιμορραγία ο δεύτερος αδελφός του Μιχαήλ, Γεώργιος Αλεξάνδροβιτς. Έτσι ο Μιχαήλ έγινε διάδοχος (τσάρεβιτς).

Προσωπική ζωή

Επεξεργασία

Το 1907, αν και υπασπιστής, αντιστράτηγος και διοικητής συντάγματος, ο Μιχαήλ είχε συνάψει παράνομη ερωτική σχέση με τη Νατάλια Σερεμέτιεβα, τη σύζυγο του αξιωματικού του Βλαντίμιρ Βούλφερτ. Νυμφεύτηκε μαζί της μυστικά στη Βιέννη στις 17 (30) Οκτωβρίου 1912 στη Σερβική Ορθόδοξη Εκκλησία του Αγίου Σάββα. Αυτό το γεγονός προκάλεσε τη οργή του αδελφού του, Νικολάου Β΄, και της μητέρας του, Μαρίας Φιόντοροβνας. Απολύθηκε από όλες τις θέσεις που κατείχε και του απαγορεύτηκε να επιστρέψει πίσω στη Ρωσία, έτσι συνέχισε και ζει με τη σύζυγό του στην Ευρώπη. Το 1910 απέκτησαν έναν γιο, τον Γεώργιο Μιχαήλοβιτς.

Μετά την έναρξη του Α΄ Παγκόσμιου Πόλεμου ο Μιχαήλ ζήτησε την άδεια του Νικολάου Β΄ να επιστρέψει στην πατρίδα και να υπηρετήσει στο στρατό. Μετά τη θετική απάντηση έγινε επικεφαλής της Μεραρχίας Ιππικού στον Καύκασο η οποία σχηματίστηκε στις 23 Αυγούστου 1914 από εθελοντές ντόπιους μουσουλμάνους του Καυκάσου και της Υπερκαυκασίας που σύμφωνα με τη ρωσική νομοθεσία δεν υπηρετούσαν μέχρι τότε στο στρατό. Το 1915 η Νατάλια και ο γιος της έλαβαν από τον αυτοκράτορα τον τίτλο του "κόμη του Μπρασόβ". Ο Νικόλαος αναγνώρισε τον ανιψιό του Γεώργιο αλλά δεν του έδωσε κανένα δικαίωμα στο θρόνο. Στις 26 Μαρτίου 1915 ο Γεώργιος τιμήθηκε με τον τίτλο του "κόμη του Μπρασόβ".

Έγινε διοικητής του ρωσικού στρατού, αντιστράτηγος (2 Ιουλίου 1916), Γενικός Υπασπιστής, Γερμανός ναύαρχος (24 Ιουλίου 1905) και μέλος της Γερουσίας.

Ενθρόνιση

Επεξεργασία

Το Φεβρουάριο 1917 ξεσπά η Επανάσταση και στις 15 Μαρτίου 1917 ο Νικόλαος Β΄, υπό την πίεση των στρατηγών και άλλων από το περιβάλλον του, παραιτήθηκε από το θρόνο. Αρχικά, τη θέση του πήρε ο γιος του, αλλά επειδή σύμφωνα με τους γιατρούς ο μικρός Αλέξιος δε θα κατάφερνε να ζήσει για πολύ μακριά από τους εξόριστους γονείς του, ο Νικόλαος Β΄ ανακάλεσε την απόφασή του. Η υποψηφιότητα του Μιχαήλ για θρόνο και η δημιουργία μιας συνταγματικής μοναρχίας φαινόταν η μόνη επιλογή για την ανάπτυξη της Ρωσίας.

Ο στρατός και πολλές στρατιωτικές μονάδες άρχισαν να ορκίζονται πίστη στον νέο αυτοκράτορα Μιχαήλ Β΄ την αυγή της 16ης Μαρτίου 1917. Όμως ο Μιχαήλ αρνήθηκε να ανεβεί στο θρόνο, μέχρις ότου θα επιτρεπόταν στον λαό να ψηφίσει μέσω ενός θεσμικού οργάνου τη συνέχιση της μοναρχίας ή τη δημιουργία της δημοκρατίας παραιτείται από το θρόνο. Κάλεσε σε υπακοή την Προσωρινή Κυβέρνηση που είχε δημιουργηθεί. Τυπικά ο Μιχαήλ βασίλευσε μόνο 16 ώρες, καθώς εκπρόσωποι της κυβέρνησης τον επισκέφθηκαν για να του παραδώσουν το έγγραφο όπου αποδεχόταν την εγκυρότητα της κυβέρνησης. Σε αντίθεση με την κοινή πεποίθηση, ποτέ δεν εκδιώχθηκε από την εξουσία, απλά καθυστερούσε να την αναλάβει. Το μανιφέστο που υπέγραψε δεν ανέφερε ότι παραιτείτο ούτε ότι αναλάμβανε το αξίωμά του.

Μετά από τα επαναστατικά γεγονότα του Φεβρουαρίου του 1917 εγκαταστάθηκε στο παλάτι του στη Γκάτσινα, ενώ δεν του επιτράπηκε να μετακινηθεί εκτός της Αγίας Πετρούπολης. Την 5η Μαρτίου του αφαιρέθηκαν τα στρατιωτικά του αξιώματα. Τον Ιούλιο του 1917, ο νέος πρωθυπουργός Αλεξάντρ Κερένσκυ αποφάσισε τον εξορισμό του Νικολάου Β΄ και της οικογένειάς του στο Τομπόλσκ και επιτράπηκε στους δύο αδελφούς να αποχαιρετιστούν. Ήταν η τελευταία φορά που συναντήθηκαν.

Τον Αύγουστο του 1917 ο Μιχαήλ και η σύζυγός του τέθηκαν σε κατ' οίκον περιορισμό μαζί με τον γραμματέα του, Νίκολας Τζόνσον. Μία εβδομάδα μετά, μετακινήθηκαν σε ένα διαμέρισμα στην Αγία Πετρούπολη, αλλά επέστρεψαν στη Γκάτσινα μετά από την παρέμβαση του Βρετανού πρέσβη και του υπουργού Εξωτερικών Τερστσένκο λόγω προβλημάτων υγείας του Μιχαήλ. Ο Τερεστσένκο είπε στο Μιχαήλ ότι θα επιτρεπόταν στη μητέρα του να φύγει από τη χώρα και να πάει στη Βρετανία, αν το επθυμούσε, και σύντομα θα μπορούσε και ο ίδιος. Όμως, οι Βρετανοί δεν ήθελαν το Μιχαήλ καθώς ήταν αρνητικοί απέναντι στους Ρομανώφ.

Το Σεπτέμβριο ο Κερένσκυ ανακήρυξε τη δημοκρατία και ο κατ' οίκον περιορισμός λύθηκε, αλλά τον Οκτώβριο οι Μπολσεβίκοι πήραν την εξουσία. Μετά την ανταρσία του Κορνίλοφ τέθηκε ξανά σε κατ' οίκον περιορισμό, μετά την ανακάλυψη της προσπάθειας μετακίνησής του μαζί με την οικογένειά του στη Φινλανδία. Εν μέσω εσωτερικών αλλαγών αλλαγών στη κυβέρνηση, ο Μιχαήλ φυλακίστηκε στα κρατητήρια των Μπολσεβίκων στο Ινστιτούτο Σμόλνυ μαζί με τον γραμματέα του, Τζόνσον.

Στις 9 Μαρτίου 1918 αποφασίστηκε η απέλαση του στην περιοχή του Περμ. Η απόφαση απέλασης υπογράφηκε από τον ίδιο τον Λένιν. Κατά την άφιξή του στο Περμ έμενε στο ξενοδοχείο "Ερμιτάζ" και μετά στο "Βασιλικό Ξενοδοχείο". Η σύζυγός του και γιος του κατάφεραν να διαφύγουν το Μάιο προς το Κίεβο και λίγους μήνες μετά διασώθηκαν από το Βρετανικό Ναυτικό.

Κατά την νύχτα μεταξύ 12-13 Ιουνίου 1918, ο Μιχαήλ απήχθη από το δωμάτιο του ξενοδοχείου του και δολοφονήθηκε μαζί με τον Τζόνσον από μια ομάδα αξιωματικών της τοπικής αστυνομίας με επικεφαλής τον Μυάσνικοφ κοντά στο χωριό Μάλαγια Γιαζόβαγια. Αρχικά, οι αρχές του Περμ ανακοίνωσαν ότι ο Μιχαήλ και ο γραμματέας του απήχθησαν. Ήταν ο πρώτος Ρομανώφ που εκτελέστηκε, αλλά όχι ο τελευταίος. Ο Νικόλαος Β΄ και η οικογένειά του εκτελέστηκαν ένα μήνα αργότερα στο Γεκατερίνμπουργκ και 12 ακόμη Ρομανώφ εκτελέστηκαν στο διάστημα μεταξύ 1918-1919. Οι σωροί του Μιχαήλ και του Τζόνσον δεν βρέθηκαν.

Η εκδίωξη του Νικόλαου Β΄ και η ακόλουθη επανάσταση των Μπολσεβίκων έδωσε τέρμα στην κυριαρχία της δυναστείας των Ρομανώφ που κυβερνούσε από το 1613. Έστρωσε επίσης τον δρόμο για τη δημιουργία της Σοβιετικής Ένωσης, η γέννηση της οποίας σημαδεύτηκε από έναν παγκόσμιο σκεπτικισμό από κάποιους και ενθουσιασμό από άλλους για την πρώτη εφαρμογή της κομμουνιστικής θεωρίας σε μια μεγάλη χώρα όπως η Ρωσία.

Οικογένεια

Επεξεργασία

Νυμφεύτηκε το 1912 μυστικά τη Νατάλια Βούλφερτ, κόρη του Σεργκέι Αλεξάντροβιτς Σερεμετέβσκι. Η Νατάλια είχε ήδη συνάψει δύο γάμους και είχε αποκτήσει μια κόρη. Ο γάμος ήταν μοργανατικός και ο Μιχαήλ έχασε τους τίτλους του. Απέκτησαν ένα γιο:

  • Burdzhalov, Édourd Nikolaevich; Raleigh, Donald J. (1987) Russia's Second Revolution: The February 1917 Uprising in Petrograd, Indiana University Press, ISBN 978-0-253-20440-0
  • Crawford, Rosemary; Crawford, Donald (1997) Michael and Natasha: The Life and Love of the Last Tsar of Russia, London: Weidenfeld & Nicolson, ISBN 978-0-7538-0516-9
  • Massie, Robert K. (1995) The Romanovs: The Final Chapter, London: Random House, ISBN 0-09-960121-4
  • Phenix, Patricia (1999) Olga Romanov: Russia's Last Grand Duchess, Viking/Penguin, ISBN 0-14-028086-3
  • Ruvigny, Marquis of (1914) The Titled Nobility of Europe, London: Harrison and Sons
  • Vorres, Ian (2001) [1964] The Last Grand Duchess, Toronto: Key Porter Books, ISBN 1-55263-302-0