Κάστρο Κασσιώπης
Το Κάστρο Κασσιώπης είναι κάστρο στις βορειοανατολικές ακτές της Κέρκυρας, το οποίο βρίσκεται λίγο παραπάνω από το ψαροχώρι της Κασσιώπης.[2][3] Ήταν ένα από τα τρία κάστρα της Βυζαντινής περιόδου[4] που διασφάλιζαν την άμυνα του νησιού πριν από την Ενετική περίοδο (1386–1797). Τα κάστρα αυτά αποτελούσαν ένα αμυντικό τρίγωνο, με το Γαρδίκι που υπερασπιζόταν τα νότια του νησιού, την Κασσιώπη τα βορειοανατολικά και το Αγγελόκαστρο τα βορειοδυτικά.[5][6]
| Κάστρο Κασσιώπης | |
|---|---|
 | |
 | |
| Είδος | κάστρο |
| Αρχιτεκτονική | βυζαντινή αρχιτεκτονική |
| Γεωγραφικές συντεταγμένες | 39°47′32″N 19°55′16″E |
| Διοικητική υπαγωγή | Δήμος Βόρειας Κέρκυρας |
| Τοποθεσία | Κασσιόπη Κέρκυρας |
| Χώρα | Ελλάδα |
| Προστασία | αρχαιολογικός χώρος στην Ελλάδα και διατηρητέο κτήριο στην Ελλάδα[1] |
 Πολυμέσα | |
| δεδομένα (π) | |
Η θέση του στις βορειοανατολικές ακτές της Κέρκυρας, επιβλέποντας τον Πορθμό της Κέρκυρας ο οποίος χωρίζει το νησί από την ηπειρωτική χώρα παρείχε στο κάστρο πλεονεκτική θέση και υψηλή στρατηγική σημασία.[2]
Το Κάστρο Κασσιώπης θεωρείται ως ένα από τα πλέον σημαντικά αρχιτεκτονικά κατάλοιπα στις Ιόνιες Νήσους,[7] μαζί με το Αγγελόκαστρο, το Κάστρο Γαρδικίου και τα δύο Ενετικά Φρούρια της πόλης της Κέρκυρας, το Παλαιό Φρούριο και το Νέο Φρούριο.[7]
Καταβολές
Επεξεργασία
Οι ακριβείς καταβολές του κάστρου δεν είναι ξεκάθαρες, με αρκετές θεωρίες να έχουν εκφραστεί, αν και φαίνεται να πρόκειται για Βυζαντινή κατασκευή.[8][9] Στη διάρκεια αρχαιολογικών ανασκαφών στους δύο πύργους που βρίσκονται δίπλα στην κύρια πύλη καθώς και στον τρίτο πύργο που βρίσκεται στα βόρεια της κύριας πύλης, ανακαλύφθηκαν χάλκινα νομίσματα τα οποία χρονολογούνταν στην εποχή των Βυζαντινών αυτοκρατόρων Μαυρικίου (582–602 μ.Χ.) και Βασιλείου Β΄ (976–1025).[9]
Επιπροσθέτως, κεραμικά όστρακα που χρονολογούνταν στην πρότερη Βυζαντινή περίοδο, κατά τον 4ο–7ο αιώνα μ.Χ., επίσης ανακαλύφθηκαν. Αυτά οδηγούν στο συμπέρασμα ότι ένα Βυζαντινό κάστρο πρέπει να υπήρχε στην περιοχή προς τον 6ο αιώνα μ.Χ., ημερομηνία κατά πολύ προγενέστερη της εκτιμώμενης ημερομηνίας κατασκευής του σημερινού κάστρου.[9]
Ιστορία
ΕπεξεργασίαΤο 1081, ο Κόμης Βοϊμόνδος του Τάραντα κατέλαβε το κάστρο κατά τις αρχές της πρώτης εισβολής των Νορμανδών στην Ελλάδα.[10]
Το 1084, το φρούριο έπεσε στα χέρια του Αλέξιου Α΄ Κομνηνού, αφότου ο τελευταίος νίκησε το νορμανδικό στόλο μετά από τρεις ναυμαχίες στα Στενά της Κέρκυρας.[10] Το 1267, οι Ανδεγαυοί κατέλαβαν το κάστρο, ενώ το 1386, το κάστρο έπεσε στα χέρια των Ενετών μετά από σύντομη αντίσταση.[2][10]
Καταστροφή και παραμέληση από τους Ενετούς
Επεξεργασία
Οι Ενετοί διέταξαν την καταστροφή του κάστρου, καθώς οι υπερασπιστές του αντιστάθηκαν στην ενετική εισβολή στην Κέρκυρα το 1386 και αρνήθηκαν, σε πρώτο στάδιο, να παραδοθούν. Οι Ενετοί ως αποτέλεσμα το αχρήστευσαν, φοβούμενοι ότι θα μπορούσε να καταληφθεί από τους εχθρούς τους ή ακόμη από τον ντόπιο πληθυσμό και να χρησιμοποιηθεί εναντίον τους, ενώ μάλιστα κατά τα τελευταία χρόνια παρουσίας τους στην περιοχή δεν το συντηρούσαν ούτε το επισκεύαζαν, σε αντίθεση με τις προσπάθειες που κατέβαλαν για περαιτέρω οχύρωση του Αγγελοκάστρου και του Παλαιού Φρουρίου στην Κέρκυρα.[2][8][10] Αποτέλεσμα της ενέργειας αυτής των Ενετών ήταν ότι κατά την πολιορκία της Κέρκυρας από τους Οθωμανούς το 1537 και το 1761, οι κάτοικοι της περιοχής που δεν κατάφεραν να γλιτώσουν σφαγιάστηκαν ή πωλήθηκαν ως σκλάβοι.[10]
Υπάρχουν επίσης στοιχεία, τα οποία προέρχονται από τον φημισμένο Ενετό αρχιτέκτονα Μικέλε Σανμικέλι και τον γιο του, Τζιαντζερολάμο Σανμικέλι που καταδεικνύουν ότι, ενώ είχαν προσληφθεί από τους Ενετούς για την περαιτέρω ενίσχυση του Παλαιού Φρουρίου της Κέρκυρας κατά την διάρκεια της περιόδου μεταξύ των δύο οθωμανικών πολιορκιών το 1537-1558, μετέφεραν οικοδομικά υλικά από το Κάστρο Κασσιώπης στο φρούριο για τις ανάγκες των επισκευών τους.[8]
Μετά την συνθηκολόγηση των Ενετών το 1669 του Χάνδακα της Κρήτης στους Οθωμανούς, η Κέρκυρα αποτελούσε τελευταία ενετική κτήση και οχυρή θέση στον Λεβάντα. Ως αποτέλεσμα, οι Ενετοί διπλασίασαν τις προσπάθειές τους για την ενίσχυση της άμυνας του νησιού. Το 1671, ένας Ενετός αξιωματούχος με το όνομα Ντόνα στάλθηκε για να εκτιμήσει το επίπεδο της άμυνας της Κέρκυρας και να καταθέσει σχετική έκθεση στην Ενετική Γερουσία.[8]
Ο Ντόνα μετέβη άμεσα στην Κασσιώπη ώστε να αξιολογήσει το κάστρο και το κατά πόσο αυτό θα μπορούσε να βοηθήσει στην άμυνα της Κέρκυρας απέναντι στους Οθωμανούς, οι οποίοι σχεδίαζαν εισβολή στο νησί μέσω της Ηπείρου. Ο Ντόνα μετέβη στο νησί συνοδεία του Ενετού ειδικού διοικητή της Αδριατικής, και μετέπειτα Δόγης, Μοτσενίγο. Με βάση περαιτέρω συμβουλές από τον Στρατηγό Σαντ Αντρέα, καθώς και τον στρατιωτικό μηχανικό Βερνέδα, η έκθεση του Ντόνα προς την Ενετική Γερουσία υποστήριζε την ενίσχυση του Κάστρου Κασσιώπης. Ωστόσο, παρά την εισήγηση του Ντόνα, οι Ενετοί εγκατέλειψαν κάθε σχέδιο για ενίσχυση της άμυνας της Κασσιώπης.[8]
Έναν αιώνα μετά την καταστροφή του κάστρου, λαϊκές διηγήσεις έκαναν την εμφάνισή τους οι οποίες έκαναν λόγο για δράκους που έφτυναν φωτιά οι οποίοι είχαν καταστρέψει το κάστρο, ενώ, ταυτόχρονα, δηλητηρίασαν τους κατοίκους του γειτονικού χωριού. Η πηγή αυτών των μύθων είναι η εντύπωση και ο φόβος που προκάλεσαν στους τοπικούς κατοίκους η χρήση μπαρουτιού, καθώς και οι εκρήξεις λόγω του ότι δεν ήσαν συνηθισμένοι σε τόσο προχωρημένη στρατιωτική τεχνολογία.[8]
Μετά τη δεύτερη μεγάλη πολιορκία της Κέρκυρας το 1716, οι Ενετοί τελικώς αποφάσισαν την ανακατασκευή του κάστρου, αν και οι τοπικοί πληθυσμοί είχαν προ καιρού μετεγκατασταθεί σε άλλες τοποθεσίες συμπεριλαμβανομένων των ορεινών χωριών στο Όρος Παντοκράτορας.[10]
Αρχιτεκτονική
ΕπεξεργασίαΗ κύρια πύλη του κάστρου προστατεύεται από ισχυρά προτειχίσματα. Η αρχιτεκτονική αυτή ιδιοτροπία είναι αντίστοιχη αυτής των υπόλοιπων κάστρων και κατασκευών που βρίσκονται στην Ήπειρο, όπως το Κάστρο της Ρίζας και το Μοναστήρι της Κάτω Βασιλικής.[11]
Η περίμετρος του κάστρου έχει μήκος 1,073 χλμ. και είναι τετράπλευρου σχήματος με 19 ισχυρούς πύργους εναλλασσόμενων κυκλικών και ορθογώνιων διατομών που προστατεύουν τα τείχη και έχουν φορά από τα νοτιοδυτικά προς τα βορειοανατολικά. Το εσωτερικό του κάστρου είναι συνολικής έκτασης 35,177 τ.μ. και είναι κενό οποιασδήποτε κτιριακής εγκατάστασης αν και είναι κατάφυτο από ελαιόδεντρα. Ο κεντρικός πύργος του κάστρου έχει εξαφανιστεί, ωστόσο η κύρια πύλη παραμένει στην θέση της και είναι ενισχυμένη με δύο ισχυρούς πύργους σε κάθε της πλευρά.[8]
Καθένας από τους πύργους της πύλης, είχε δύο πατώματα, ενώ η πύλη διαθέτει επιμηκυμένα τείχη τα οποία περιορίζουν την πρόσβαση από τα πλάγια, ένα χαρακτηριστικό το οποίο είχε σχεδιαστεί για την αποφυγή αιφνιδιαστικής ενέδρας από εχθρό που ήταν κρυμμένος στα πλάγια της πύλης. Οι πιθανότητες αποφυγής ενέδρας αυξάνονται περαιτέρω, λόγω του απότομου ανηφορικού μονοπατιού που φτάνει μέχρι την πύλη. Το πάχος των τειχών στο ύψος της πύλης είναι 1,9 m. Υπάρχουν ερείπια προτειχίσματος εμπρός στην πύλη που θα μπορούσε να χρησίμευε ως μια μεγάλη μεταλλική κατασκευή που θα χρησιμοποιείτο για την περαιτέρω ασφάλεια της πύλης.[8]
Υπάρχουν ενδείξεις που καταδεικνύουν ότι και οι δύο πύργοι στα πλευρά της πύλης περιελάμβαναν μηχανισμούς που βοηθούσαν στον καλύτερο έλεγχο της μεταλλικής πύλης. Η άμυνα του κάστρου επιτυγχανόταν κυρίως μέσω της άμυνας με την χρήση των πολεμιστρών, αν και καμία πολεμίστρα δεν έχει διατηρηθεί έως σήμερα. Το σχήμα των πολεμιστρών δεν είναι επιβεβαιωμένο και αν και στις καλλιτεχνικές τους αναπαραστάσεις μοιάζουν με το γράμμα "M", ωστόσο, παραμένει άγνωστο αν αυτό ανταποκρίνεται στην πραγματικότητα ή αποτελεί, απλώς, έμπνευση του καλλιτέχνη.[8]
Από τη στιγμή που τα τείχη του κάστρου είναι κατακόρυφα, και όχι κυρτωμένα ώστε τα βλήματα των κανονιών να αναπηδούν επάνω τους, ο σχεδιασμός τους ήταν τέτοιος ώστε να μη καθιστούν δυνατή τη χρήση οποιαδήποτε πολιορκητικής μηχανής η οποίας προϋπήρχε των κανονιών. Σε αυτές τις μηχανές συμπεριλαμβάνονταν οι σκάλες, οι πολιορκητικοί πύργοι, καθώς και οι πολιορκητικοί κριοί. Ο γενικότερος σχεδιασμός του κάστρου είναι ιδιαίτερα ταπεινός και χαρακτηριστικός της επαρχιακής του τοποθεσίας. Οι ορθογώνιοι πύργοι είναι παλαιότεροι των κυλινδρικών, ενώ υπάρχουν ενδείξεις που καταδεικνύουν ότι η τεχνολογία που χρησιμοποιήθηκε για την κατασκευή των κυλινδρικών πύργων μπορεί να εισήχθη καθυστερημένα στο φρούριο, δεδομένης της απομακρυσμένης και αγροτικής του τοποθεσίας.[8]
Αφότου το κάστρο ερημώθηκε για μεγάλο χρονικό διάστημα, η κτιριακή του υποδομή βρίσκεται σε ερειπωμένη κατάσταση. Το ανατολικό τμήμα του κάστρου έχει εξαφανιστεί και μονάχα ορισμένα ίχνη αυτού παραμένουν. Υπάρχουν, επίσης, ενδείξεις ότι πέτρες του κάστρου χρησιμοποιήθηκαν ως οικοδομικό υλικό για οικίες στην ευρύτερη περιοχή. Η πρόσβαση στο κάστρο είναι κυρίως δυνατή από τα νοτιοανατολικά μέσω ενός στενού μονοπατιού το οποίο περνά μέσα από σπίτια και αυλές, κυρίως λόγω του γεγονότος ότι το κάστρο βρίσκεται στο κέντρο του πυκνοδομημένου μικρού χωριού της Κασσιώπης.[8]
Παραπομπές
Επεξεργασία- ↑ www
.arxaiologikoktimatologio .gov .gr /el /monuments _info?id=150081&type=Monument. - ↑ 2,0 2,1 2,2 2,3 Stamatopoulos, Nondas (1993). Old Corfu: history and culture (3 έκδοση). N. Stamatopoulos. σελ. 166.
- ↑ «Φρούριο Κασσιώπης - Κάστρα της Ελλάδας».
- ↑ «Τα αρχαιολογικά ευρήματα των τελευταίων ανασκαφών στην Κέρκυρα / Συνολική Ανάδειξη Κάστρου Κασσιώπης - Μουσείο Κερκύρας».[νεκρός σύνδεσμος]
- ↑ Dēmētrēs Philippidēs (1983). Greek Traditional Architecture: Eastern Aegean, Sporades-Ionian Islands. 1. Melissa. σελ. 222.
- ↑ «The Old Town of Corfu Nomination for inclusion on the World Heritage List STATE PARTY Greece STATE, PROVINCE OR REGION Greece, lonian Islands Region, Corfu Prefecture NAME OF PROPERTY The Old Town of Corfu» (PDF). UNESCO. σελ. 29.
One thing is certain, however. The area under plough outside the walls increased, since the village communities multiplied across the entire island (if we are to judge from the Byzantine castles that have survived) in order to protect the fields. They are castles such as Kassiopi, Angelokastro and Gardiki and, of course, the Old Fortress which was the medieval town itself.
- ↑ 7,0 7,1 Martin Young (1977). Corfu and the Other Ionian Islands. Cape. σελ. 108. ISBN 978-0-224-01307-9.
- ↑ 8,00 8,01 8,02 8,03 8,04 8,05 8,06 8,07 8,08 8,09 8,10 8,11 Σωτήρης Βογιατζής· Ασπασία Ραπτάκη. «Το κάστρο της Κασσιώπης, Κέρκυρα». Academia.edu, Ionian Society of Historical Studies. σελίδες 13–34.
- ↑ 9,0 9,1 9,2 «Συνολική Ανάδειξη Κάστρου Κασσιώπης» (PDF). 21st Ephorate of Byzantine Antiquities of Greece. σελ. 384. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο (PDF) στις 4 Μαρτίου 2016. Ανακτήθηκε στις 13 Ιανουαρίου 2014.
- ↑ 10,0 10,1 10,2 10,3 10,4 10,5 John Freely (28 Απριλίου 2008). The Ionian Islands: Corfu, Cephalonia, Ithaka and Beyond. I. B. Tauris, Limited. σελίδες 72–73. ISBN 978-1-84511-696-5.
- ↑ Myrto Veikou (25 Μαΐου 2012). Byzantine Epirus: A Topography of Transformation. Settlements of the Seventh-Twelfth Centuries in Southern Epirus and Aetoloacarnania, Greece. BRILL. σελ. 54. ISBN 978-90-04-22746-0.
Συντεταγμένες: 39°47′32.34″N 19°55′15.92″E / 39.7923167°N 19.9210889°E