Βικιπαίδεια

Ζοζέ Εντουάρντο ντος Σάντος

Ο Ζοζέ Εντουάρντο ντος Σάντος (José Eduardo dos Santos, 28 Αυγούστου 1942 - 8 Ιουλίου 2022) ήταν πολιτικός, ο μακροβιότερος πρόεδρος της Ανγκόλας από το 1979 ως το 2017 και ο δεύτερος μακροβιότερος αρχηγός κράτους της Αφρικής, μετά τον Τεοδόρο Ομπιάνγκ Νγκέμα Μπασόνγκο από την Ισημερινή Γουινέα. Υπήρξε επίσης ηγέτης του Λαϊκού Κινήματος για την Απελευθέρωση της Ανγκόλας (MPLA) και επίτιμο μέλος του Διεθνούς Ιδρύματος Ραούλ Γουάλενμπεργκ.

Ζοζέ Εντουάρντο ντος Σάντος
Γενικές πληροφορίες
Όνομα στη
μητρική γλώσσα		José Eduardo dos Santos (Πορτογαλικά)
Γέννηση28  Αυγούστου 1942[1][2][3]
Λουάντα
Θάνατος8  Ιουλίου 2022[4]
Βαρκελώνη
Αιτία θανάτουκαρδιακή ανεπάρκεια
Χώρα πολιτογράφησηςΑνγκόλα
ΘρησκείαΚαθολικισμός
Εκπαίδευση και γλώσσες
Μητρική γλώσσαΠορτογαλικά
Ομιλούμενες γλώσσεςΠορτογαλικά[5]
ΣπουδέςΚρατικό πανεπιστήμιο Πετρελαϊκής Βιομηχανίας του Αζερμπαϊτζάν
Πληροφορίες ασχολίας
Ιδιότηταπολιτικός
μηχανικός
Πολιτική τοποθέτηση
Πολιτικό κόμμα/ΚίνημαΛαϊκό Κίνημα για την Απελευθέρωση της Ανγκόλας
Οικογένεια
ΣύζυγοςΤατιάνα Κουκάνοβα
(1966–1980)
Άνα Πάουλα ντος Σάντος (1991)
Τέκνα10
Στρατιωτική σταδιοδρομία
Βαθμός/στρατόςστρατηγός του στρατού
Αξιώματα και βραβεύσεις
ΑξίωμαΠρόεδρος της Αγκόλας (1979–2017)
Minister of Foreign Affairs of Angola (1975–1977)
μέλος της Εθνοσυνέλευσης της Ανγκόλας[6]
ΒραβεύσειςΒραβείο της Τιμής της Ρωσικής Ομοσπονδίας (31  Αυγούστου 2012)[7]
Τάγμα του Αγκοστίνιο Νέτο (1991)[8]
Grand Collar of the Military Order of Saint James of the Sword (9  Μαρτίου 1996)[9]
τάγμα των πρωτθητών του Όλιβερ Ρέτζιναλντ Τάμπο (27  Απριλίου 2010)[10]
Εθνικό Τάγμα Χοσέ Μαρτίν[11]
Τάγμα της Φιλίας (30  Οκτωβρίου 2006)
Μεγάλο κολάρο του Τάγματος του Πρίγκιπα Ενρίκε (25  Ιανουαρίου 1988)[9]
honorary doctor of the Peoples' Friendship University of Russia (1998)[12]
Υπογραφή
Commons page Σχετικά πολυμέσα
δεδομένα

Βιογραφία

Επεξεργασία

Πρώτα χρόνια

Επεξεργασία

Γεννήθηκε στη Λουάντα[13] στις 28 Αυγούστου του 1942.[14] Ο πατέρας του ήταν οικοδόμος από το Σάο Τομέ και Πρίνσιπε.

Αυτοεξορία και σπουδές

Επεξεργασία

Ενώ ήταν ακόμα μαθητής, έγινε μέλος του MPLA το 1956. Ο Εντουάρντο ντος Σάντος αναγκάστηκε να αυτοεξοριστεί στη Γαλλία το 1961, εξαιτίας της καταστολής από το αποικιοκρατικό καθεστώς. Στη συνέχεια πήγε στη Δημοκρατία του Κονγκό και από εκεί συνεργάστηκε με το MPLA. Σύντομα έγινε αντιπρόεδρός του και μετανάστευσε στη Σοβιετική Ένωση για σπουδές. Εκεί σπούδασε στο Μπακού στο Ινστιτούτο Πετρελαίου και Χημείας και απέκτησε πτυχίο μηχανολόγου.

Το 1970 επέστρεψε στην Ανγκόλα και έγινε μέλος του EPLA (Exército Popular de Libertação de Angola), το οποίο ήταν παρακλάδι του MPLA. Έγινε διαβιβαστής στη δεύτερη πολιτικοστρατιωτική περιοχή του MPLA. Το 1974 προήχθη σε υποδιοικητή της τηλεπικοινωνιακής υπηρεσίας στον δεύτερο τομέα. Υπηρέτησε ως απεσταλμένος του MPLA στη Γιουγκοσλαβία, στη Λαϊκή Δημοκρατία του Κονγκό και στην Λαϊκή Δημοκρατία της Κίνας, προτού εκλεγεί στην Κεντρική Επιτροπή[15] και στο Πολιτμπιρό του MPLA το Σεπτέμβριο του 1974.

Τον Ιούνιο του 1975 έγινε συντονιστής στο τμήμα εξωτερικών θεμάτων του MPLA. Την περίοδο εκείνη ήταν επίσης συντονιστής στο τμήμα για θέματα υγείας. Το Νοέμβριο του 1975 η Ανγκόλα έγινε ανεξάρτητη και το MPLA είχε την εξουσία στη Λουάντα. Ωστόσο, η νέα κυβέρνηση του MPLA αντιμετώπισε τον εμφύλιο πόλεμο, ανάμεσα στις ομάδες UNITA και FNLA. Ο εμφύλιος συνεχίστηκε με πολύ μικρές διακοπές ως το 2002.

Με την ανεξαρτησία ο ντος Σάντος διορίστηκε πρώτος υπουργός εξωτερικών και από τη θέση αυτή βοήθησε στο να κερδίσει διπλωματική αναγνώριση το MPLA και η κυβέρνηση το 1975–76. Στο πρώτο συνέδριο του MPLΑ, το οποίο έγινε το Δεκέμβριο του 1977, ο ντος Σάντος επανεξελέγη στην Κεντρική Επιτροπή και στο Πολιτμπιρό. Το Δεκέμβριο του 1978 μετακινήθηκε από το αξίωμα του πρώτου αντιπροέδρου της κυβέρνησης σε εκείνο του υπουργού σχεδιασμού.

Προεδρία

Επεξεργασία

Στις 20 Σεπτεμβρίου του 1979 διαδέχθηκε στην προεδρία τον Αγκοστίνιο Νέτο. Ανέλαβε επίσης και αρχηγός του στρατού στις 21 Σεπτεμβρίου. Εξελέγη πρόεδρος της λαϊκής συνέλευσης στις 9 Νοεμβρίου του 1980.

Στις πρώτες εκλογές στις οποίες επιτράπηκε η συμμετοχή σε όλα τα κόμματα (στις 29 και 30 Σεπτεμβρίου του 1992), ο ντος Σάντος δεν κατάφερε να συγκεντρώσει πλειοψηφία (απαιτούμενο ποσοστό 20% από τον πρώτο γύρο). Επειδή όμως ο αντίπαλός του Τζόνας Σαβίμπι (UNITA) αποσύρθηκε από υποψήφιος από τον δεύτερο γύρο- ο οποίος δεν έγινε ποτέ-, παρέμεινε από τότε ουσιαστικά μεταβατικός Πρόεδρος. Οι διεθνείς παρατηρητές χαρακτήρισαν τις εκλογές εκείνες ατελείς. Στις εκλογές εκείνες ο ντος Σάντος είχε κερδίσει το 49,5% των ψήφων έναντι 40,7% για τον ηγέτη των ανταρτών. Στις βουλευτικές εκλογές το MPLA κέρδισε 54,7% των ψήφων και 129 επί συνόλου 220 εδρών στο κοινοβούλιο. Η UNITA έλαβε το 34,1% των ψήφων και 70 έδρες. Η απόσυρση της αντάρτικης οργάνωσης από τις εκλογές οδήγησε στην περαιτέρω διεθνή υποστήριξη προς την κυβέρνηση. Οι ΗΠΑ αναγνώρισαν την κυβέρνηση της Ανγκόλας το 1993. Στο κλίμα αυτό, ο πρόεδρος επιδόθηκε σε επιχειρήσεις εναντίον των ανταρτών, συνεχίζοντας τον εμφύλιο πόλεμο. Ο ντος Σάντος το 1999 απέκτησε περισσότερες εξουσίες από το κοινοβούλιο και έγινε και υπουργός άμυνας.

Περίοδος ειρήνης

Επεξεργασία

Το Φεβρουάριο του 2002 ο ηγέτης της UNITA, Σαβίμπι σκοτώθηκε από τις ένοπλες δυνάμεις (FAA -Forças Armadas Angolanas). Η ήδη αποδυναμωμένη UNITA παραδόθηκε και υπέγραψε ειρηνευτική συμφωνία έπειτα από λίγες εβδομάδες. Έτσι τερματίστηκε ο εμφύλιος πόλεμος.

Κατά την μικρή εκείνη περίοδο ειρήνης, ο ντος Σάντος υπέγραψε συμβόλαια με εταιρείες για εξόρυξη πετρελαίου και διαμαντιών, καταφέρνοντας να συγκρατήσει τον καλπάζοντα πληθωρισμό και να αυξηθεί έτσι ο ρυθμός ανάπτυξης της οικονομίας κατά 24% σύμφωνα με υπολογισμούς. Παρά τα επιτεύγματα αυτά, η κυβέρνηση δεν κατάφερε να πατάξει την κυβερνητική διαφθορά, μα μειώσει τον έλεγχο επί του Τύπου και να κατασκευάσει ξανά δημόσια έργα. Παρά τον ορυκτό της πλούτο, η Ανγκόλα κατατάσσεται σήμερα μεταξύ των πιο φτωχών χωρών στον κόσμο. Το Ίδρυμα Μο Ιμπραχίμ (Mo Ibrahim Foundation) κατέταξε τη χώρα το 2005 με 38,1 στην κλίμακα για την «κυριαρχία του νόμου, της διαφάνειας και της διαφθοράς» και με 38,3 στην κλίμακα για την «ανθρώπινη ανάπτυξη». Έτσι, η Ανγκόλα βρίσκεται στις 10 τελευταίες θέσεις στους αναφερόμενους καταλόγους.[16]

Τον Νοέμβριο του 2006 ο ντος Σάντος υιοθέτησε μια πρωτοβουλία του Αντρέ Τζάκσον να συσταθεί ο Σύλλογος Αφρικανών Αδαμαντοπαραγωγών (ADPA), ένας διακυβερνητικός σύλλογος, παρόμοιος με το Αφρικανικό Συμβούλιο Διαμαντιών (ADC), αποτελούμενος από περί τα 20 αφρικανικά κράτη με στόχο να προωθηθεί η συνεργασία στην αγορά και στις διεθνείς επενδύσεις στον τομέα της αφρικανικής αδαμαντοβιομηχανίας.[17]

Βουλευτικές εκλογές 2008

Επεξεργασία

Το 2001 δήλωσε ότι σκόπευε να αποσυρθεί στις επόμενες προεδρικές εκλογές, εφόσον μέχρι τότε επικρατήσει ειρήνη.[18] Ο ίδιος δεσμεύτηκε να γίνουν οι εκλογές το 2002 ή το 2003.[19] Το Δεκέμβριο του 2003 όμως ξαναψηφίστηκε πρόεδρος του κόμματός του (MPLA)[20] και αναμενόταν να ξαναθέσει υποψηφιότητα στις επόμενες εκλογές. Το Δεκέμβριο του 2006 όμως, ανακοινώθηκε ότι οι προεδρικές εκλογές αναβάλλονται για το 2009.[21]

Τον Ιούνιο του 2008 εξήγγειλε και τη διεξαγωγή βουλευτικών εκλογών, που έγιναν το Σεπτέμβριο του 2008.[22][23] Σε αυτές το κόμμα του ντος Σάντος κατέγραψε νίκη με απόλυτη πλειοψηφία.

Νέο Σύνταγμα 2010

Επεξεργασία

Στις 21 Ιανουαρίου 2010 εγκρίθηκε από το κοινοβούλιο το νέο Σύνταγμα, με τα δύο τρίτα της κοινοβουλευτικής πλειοψηφίας. Με το νέο Σύνταγμα ενδυναμώνονται οι εξουσίες του Προέδρου, ο οποίος δεν θα εκλέγεται απευθείας, αλλά έμμεσα. Συγκεκριμένα, ο πρόεδρος θα εκλέγεται από το κόμμα που θα λαμβάνει την πλειοψηφία στις βουλευτικές εκλογές.[24]

Διαδοχή

Επεξεργασία

Ο ντος Σάντος ανακοίνωσε στις 11 Μαρτίου 2016 ότι προτίθετο να αποχωρήσει από την προεδρία το έτος 2018.[25] Το καλοκαίρι της ίδιας χρονιάς επανεξελέγη χωρίς αντίπαλο στην ηγεσία του κυβερνώντος κόμματος MPLA.[26]

Τον Δεκέμβριο του 2016 το MPLA επέλεξε τον υπουργό Άμυνας και αντιπρόεδρο του MPLA Ζοάο Λουρένσο ως τον κύριο υποψήφιο του κόμματος και υποψήφιο στις εκλογές του 2017.[27] Ο ντος Σάντος δήλωσε στις 3 Φεβρουαρίου 2017 ότι θα παραιτούνταν από την προεδρία της χώρας αργότερα το 2017 αλλά θα παρέμενε στην ηγεσία του κόμματος.[28] Ο διάδοχός του, Λουρένσο, ορκίστηκε πρόεδρος τον Σεπτέμβριο του 2017.

Θάνατος και απόγονοι

Επεξεργασία

Ο ντος Σάντος απεβίωσε σε ηλικία 79 ετών στο Ιατρικό Κέντρο Τεκνόν της Βαρκελώνης στις 8 Ιουλίου 2022.[29]

Κατέλιπε 3 συζύγους από ισάριθμους γάμους, έξι παιδιά και ένα εξώγαμο.[30]

Παραπομπές

Επεξεργασία
  1. ↑ 1,0 1,1 (Αγγλικά) SNAC. w6v99ztf. Ανακτήθηκε στις 9  Οκτωβρίου 2017.
  2. ↑ 2,0 2,1 «Encyclopædia Britannica» (Αγγλικά) biography/Jose-dos-Santos. Ανακτήθηκε στις 9  Οκτωβρίου 2017.
  3. ↑ 3,0 3,1 (Γερμανικά) Εγκυκλοπαίδεια Μπρόκχαους. santos-jose-eduardo-dos. Ανακτήθηκε στις 9  Οκτωβρίου 2017.
  4. ↑ «Angola's former president dos Santos dies aged 79». (Αγγλικά)
  5. ↑ Εθνική Βιβλιοθήκη της Γαλλίας: (Γαλλικά) καθιερωμένοι όροι της Εθνικής Βιβλιοθήκης της Γαλλίας. data.bnf.fr/ark:/12148/cb11887489q. Ανακτήθηκε στις 10  Οκτωβρίου 2015.
  6. ↑ club-k.net/index.php?option=com_content&view=article&id=1132. Ανακτήθηκε στις 16  Μαΐου 2022.
  7. ↑ publication.pravo.gov.ru/Document/View/0001201209030023.
  8. ↑ www.angop.ao/angola/pt_pt/noticias/politica/2011/8/38/Dados-cidadao-Jose-Eduardo-dos-Santos-que-teve-juventude-dedicada-Nacao,56380eda-35b4-4b00-9f19-a260677dde7f.html.
  9. ↑ 9,0 9,1 Ordens Honoríficas Portuguesas. www.ordens.presidencia.pt?idc=154.
  10. ↑ www.thepresidency.gov.za/national-orders/order-companions-o.r.-tambo-0.
  11. ↑ www.arcgis.com/apps/MapTour/index.html?appid=2aef2dacfb15408ebdc99907a619c2ab.
  12. ↑ Ρωσικό Πανεπιστήμιο της Φιλίας των Λαών.
  13. ↑ Στο "Ethnicity and conflict in Angola: prospects for reconciliation" ο Assis Malaquias πιθανολογεί ότι ο Eduardo dos Santos γεννήθηκε στο Σάο Τομέ και όχι στην Ανγκόλα
  14. ↑ Βιογραφία στον δικτυακό τόπο του MPLA Αρχειοθετήθηκε 2011-01-22 στο Wayback Machine. (Πορτογαλικά).
  15. ↑ Henry Louis Gates· Anthony Appiah (1999). Africana: The Encyclopedia of the African and African American Experience. σελίδες 624. 
  16. ↑ "Mo Ibrahim Foundation Rankings"
  17. ↑ "Angola: African Diamond Producing Countries Ministers Meet" ANGOP, 4 Νοεμβρίου 2006.
  18. ↑ "Dos Santos to bow out", IRIN, 24 Αυγούστου 2001.
  19. ↑ Ριζοσπάστης[νεκρός σύνδεσμος], <<Περίεργη>>, όσο και αιματηρή, ενέδρα, 28-8-2001.
  20. ↑ "Dos Santos at the helm", IRIN, 17 Δεκεμβρίου 2003.
  21. ↑ "New delay for Angolan elections", BBC News, 21-12-2006.
  22. ↑ "Eleições: Lista integral dos candidatos do MPLA, antigo PM Marcolino Moco fora, nova cara Akwá", Angola Xyami, 5-7-2008 (Πορτογαλικά).
  23. ↑ Κατάλογος εκλεγμένων βουλευτών στις εκλογές του 2008 Αρχειοθετήθηκε 2008-09-19 στο Wayback Machine., ιστότοπος του CNE (Πορτογαλικά).
  24. ↑ Reuters, FACTBOX-Angola approves new constitution, 21 Ιανουαρίου 2010.
  25. ↑ Herculano Coroado, "Angola's veteran leader Dos Santos says to step down in 2018", Reuters, 11 Μαρτίου 2016.
  26. ↑ "Angolan president Dos Santos re-elected leader of ruling MPLA party", Reuters, 19-8-2016.
  27. ↑ Herculano Coroado, "Angola's Dos Santos not up for re-election in 2017 -party document" Αρχειοθετήθηκε 2017-08-25 στο Wayback Machine., Reuters, 3 Δεκεμβρίου 2016.
  28. ↑ Herculano Coroado, "Angola's dos Santos calls end to 38 years in power" Αρχειοθετήθηκε 2017-08-25 στο Wayback Machine., Reuters, 3 Φεβρουαρίου 2017.
  29. ↑ «Angola's former president dos Santos dies aged 79» (στα αγγλικά). Reuters. 2022-07-08. https://www.reuters.com/world/africa/angolas-former-president-dos-santos-dies-79-2022-07-08/. Ανακτήθηκε στις 2022-07-08. 
  30. ↑ «José Eduardo dos Santos, * 1942 | Geneall.net». geneall.net. Ανακτήθηκε στις 7 Φεβρουαρίου 2016. 

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

Επεξεργασία


Ανακτήθηκε από "https://el.wiki.x.io/w/index.php?title=Ζοζέ_Εντουάρντο_ντος_Σάντος&oldid=10740845"