Ετιέν Μαρσέλ
Ο Ετιέν Μαρσέλ (γαλλικά: Étienne Marcel) (γεννήθηκε μεταξύ 1302 και 1310 και πέθανε 31 Ιουλίου 1358) ήταν επόπτης των εμπόρων του Παρισιού, θέση ισοδύναμη με του δημάρχου, κατά τη διάρκεια της βασιλείας του Ιωάννη Β΄ του Αγαθού. Διακρίθηκε στην υπεράσπιση των μικρών τεχνιτών και των συντεχνιών που αποτελούσαν το μεγαλύτερο μέρος του πληθυσμού της πόλης.
| Ετιέν Μαρσέλ | |
|---|---|
 Η δολοφονία του Ετιέν Μαρσέλ | |
| Γενικές πληροφορίες | |
| Όνομα στη μητρική γλώσσα | Étienne Marcel (Γαλλικά) |
| Γέννηση | μεταξύ 1302 και 1310 Παρίσι |
| Θάνατος | 1358 Παρίσι |
| Εκπαίδευση και γλώσσες | |
| Ομιλούμενες γλώσσες | Γαλλικά |
| Πληροφορίες ασχολίας | |
| Ιδιότητα | Επόπτης των εμπόρων του Παρισιού |
| Οικογένεια | |
| Τέκνα | Marie Marcel[1] |
| Γονείς | Simon Marcel[1] και Isabelle Barbou[1] |
| Αξιώματα και βραβεύσεις | |
| Αξίωμα | Πρεβότος των εμπόρων του Παρισιού (1354–1358) |
 Σχετικά πολυμέσα | |
Ως εκπρόσωπος της Τρίτης Τάξης, διαδραμάτισε σημαντικό ρόλο στις συνελεύσεις των Γενικών Τάξεων και είχε πρωταγωνιστικό ρόλο στα γεγονότα που διαδραματίστηκαν στο Παρίσι από το 1355 έως το 1358, κατά τη διάρκεια του Εκατονταετούς πολέμου. Το 1357 βρέθηκε επικεφαλής ενός μεταρρυθμιστικού κινήματος και προσπάθησε να εγκαταστήσει μια ελεγχόμενη γαλλική μοναρχία, ερχόμενος σε σύγκρουση με τη βασιλική δύναμη του δελφίνου Καρόλου.
Ο Ετιέν Μαρσέλ δολοφονήθηκε από τους αστούς του Παρισιού που θεωρούσαν ότι πήγε πολύ μακριά την αντιπολίτευσή του και ότι ήθελε να παραδώσει την πόλη στους Άγγλους.
Προσωπική ζωή
ΕπεξεργασίαΟ Μαρσέλ προέρχονταν από μια οικογένεια εμπόρων υφασμάτων, παππούς του ήταν ο πλούσιος έμπορος Πιέρ Μαρσέλ (απεβ. 1305), των οποίων οι εμπορικές επιχειρήσεις κάλυπταν όλη την Ευρώπη. Μετά το θάνατο του πατέρα του Σιμόν (περ. 1333), ο ίδιος ο Ετιέν Μαρσέλ εισήλθε στο οικογενειακό εμπόριο και, μέχρι το 1350, είχε γίνει επόπτης της Μεγάλης Συντεχνίας της Παναγίας των Παρισίων και, μέχρι το 1354, επόπτης όλων των εμπόρων του Παρισιού.
Η ανατροφή του στην αστική ανώτερη τάξη τον έφερε κοντά στους ισχυρούς. Μεγάλωσε σε μια εποχή που οι πόλεις έγιναν πολιτικές δυνάμεις, ειδικά το Παρίσι, που ήταν η μεγαλύτερη πόλη στη δυτική Ευρώπη (ο πληθυσμός του γύρω στα 1328 υπολογίζεται σε 200.000 ανθρώπους).
Πολιτική σταδιοδρομία
Επεξεργασία
Ο Μαρσέλ αναφέρεται ως επόπτης της Μεγάλης Συντεχνίας της Παναγίας των Παρισίων από το 1350. Το 1354 διαδέχθηκε τον Ζαν ντε Πασύ ως επόπτης των Παρισινών εμπόρων, τίτλος που προηγήθηκε του δημάρχου, εκπροσωπώντας τους εμπόρους της Τρίτης Τάξης στις Γενικές Τάξεις [2] σε μια εποχή μεγάλων αλλαγών.
Τον Νοέμβριο 1355 ο βασιλιάς της Γαλλίας Ιωάννης Β' ο Καλός συγκάλεσε τις Γενικές Τάξεις για να συγκεντρώσει χρήματα για τη συνέχιση του πολέμου (Εκατονταετής πόλεμος, 1337-1453) εναντίον της Αγγλίας. Ο Μαρσέλ αντιτάχθηκε και ζήτησε έλεγχο των οικονομικών του βασιλείου.
Τον Σεπτέμβριο 1356, ο βασιλιάς Ιωάννης Β' ο Καλός και πολλοί αριστοκράτες συνελήφθησαν αιχμάλωτοι από τους Άγγλους κατά τη μάχη του Πουατιέ. Στις 17 Οκτωβρίου, ο αντιβασιλέας δελφίνος Κάρολος, συγκάλεσε τις Γενικές Τάξεις προσπαθώντας να συγκεντρώσει χρήματα για την άμυνα της χώρας και για τα λύτρα που έπρεπε να πληρωθούν στους Άγγλους για την απελευθέρωση του αιχμάλωτου βασιλιά και των αριστοκρατών, αλλά οι δυσαρεστημένοι οργανώθηκαν υπό τον Ετιέν Μαρσέλ. Ο Μαρσέλ ζήτησε την απόλυση 7 βασιλικών υπουργών που θεωρούσε διεφθαρμένους και την απελευθέρωση του ευγενούς Καρόλου Β΄ της Ναβάρρας, ο οποίος εποφθαλμιούσε τον θρόνο της Γαλλίας και είχε φυλακιστεί από τον Ιωάννη Β΄, κατηγορούμενος για φόνο.
Σε συνεργασία με τον Ρομπέρ λε Κοκ, επίσκοπο του Λαν, ο Μαρσέλ διαδραμάτισε ηγετικό ρόλο, σχηματίζοντας μια επιτροπή από ογδόντα μέλη, [3] και πρότειναν ορισμένες μεταρρυθμίσεις που σήμερα θα ονομάζαμε δημοκρατικές: Ο δελφίνος έπρεπε να περιστοιχίζεται από συμβούλιο 36 μελών, που θα υφίσταντο έλεγχο.
Το όραμά του ήταν η Κοινότητα του Παρισιού να κυβερνήσει το βασίλειο, στηριζόμενη, όπως είχε γίνει και στη Φλάνδρα, πάνω σε μια συνομοσπονδία των κοινοτήτων. Οι οπαδοί του είχαν για έμβλημα ένα σκούφο με τα χρώματα της πόλης του Παρισιού, κόκκινο και μπλε. Ίσως και να επικρατούσαν οι ιδέες του αλλά ο Μαρσέλ προχώρησε περισσότερο από ό,τι έπρεπε και καταστράφηκε. Άφησε το πλήθος να εισβάλει στο παλάτι και παρουσία του δολοφονήθηκαν δύο στρατάρχες μπροστά στον δελφίνο, ο οποίος «κατάπληκτος» εγκατέλειψε το Παρίσι αποφασισμένος να στηριχθεί στις επαρχίες.[4]
Τον Μάιο 1358 ο Μαρσέλ συνεργάστηκε με το κίνημα των χωρικών εναντίον των ευγενών (Ζακερί). Η εξέγερση των χωρικών καταπνίγηκε τον Ιούνιο του ίδιου χρόνου και η δημοτικότητα και ισχύς του Μαρσέλ μειώθηκαν.
Από εκεί και πέρα, ο Μαρσέλ ήταν ανοιχτά εχθρικός προς τον θρόνο. Αφού μάταια έλπιζε ότι η εξέγερση της Ζακερί θα μπορούσε να αποβεί προς όφελός του, ήρθε σε συμφωνία με τον Κάρολο Β΄ βασιλιά της Ναβάρρας με στόχο μια δυναστική αλλαγή υπέρ του βασιλιά Ναβάρρας.
Ήρθε σε συνεννοήσεις με τους Άγγλους που κατείχαν όλο το δυτικό τμήμα της Γαλλίας. Στο Παρίσι, ο λαός αγανάχτησε βλέποντας Άγγλους στρατιώτες να είναι σύμμαχοι του επόπτη των εμπόρων. [4] Τα στρατεύματα του Καρόλου Β' πολιόρκησαν και έπληξαν συνοικίες του Παρισιού, το οποίο υπερασπίζονταν Άγγλοι τοξότες μισθοφόροι. Η κατάσταση ήταν χαώδης και επιδεινώθηκε από φήμες ότι πλησίαζε στην πόλη ο αδελφός του Καρόλου Β', ο Φίλιππος της Ναβάρρας με 10.000 Άγγλους. Τη νύχτα της 31ης Ιουλίου, ο Μαρσέλ ήταν έτοιμος να ανοίξει την Πύλη του Αγίου Αντωνίου του Παρισιού, αλλά ο Ζαν Μαγιάρ εμπόδισε την εκτέλεση αυτού του σχεδίου, καλώντας σε συναγερμό το πλήθος.[5]
Το τέλος
Επεξεργασία
Ο Ετιέν Μαρσέλ γιουχαΐστηκε, υβρίστηκε και έπειτα δολοφονήθηκε από τον όχλο και τους φρουρούς στην Πύλη του Αγίου Αντωνίου. Οι αστοί του Παρισιού πίστευαν ότι είχε προχωρήσει πολύ μακριά την αντίθεσή του με τον βασιλιά και υπήρχαν υποψίες και διάχυτος φόβος ότι θα παρέδιδε την πόλη στους Άγγλους. Τις επόμενες μέρες, οι οπαδοί του δολοφονήθηκαν και ο δελφίνος επέστρεψε στο Παρίσι.
Πολιτιστική κληρονομιά
ΕπεξεργασίαΟ Ετιέν Μαρσέλ έγινε δημοκρατικός μύθος στα τέλη του 19ου αιώνα, όταν η Τρίτη Δημοκρατία στις απαρχές της αναζήτησε στην εθνική ιστορία πρωταγωνιστές της Ελευθερίας και του Γαλλικού Έθνους όπως η Ιωάννα της Λωρραίνης ή ο Βερκιγγετόριξ. Ο ίδιος ενσαρκώνει την επαναστατική άποψη υπό το πρίσμα των πολιτικών αναταραχών του 19ου αιώνα και, όπως σημειώνεται από ιστορικούς[6]: «Μέχρι τον 19ο αιώνα, ο Ετιέν Μαρσέλ και οι συμμετέχοντες στη Ζακερί θεωρούνταν επαναστάτες, καταστροφείς της καθιερωμένης τάξης. Η ρομαντική ιστορία τους έκανε ήρωες, μακρινούς προγόνους της Επανάστασης: Ο Ετιέν Μαρσέλ, εκπροσωπεί την αστική τάξη με την αποτελεσματικότητά της και τις απόψεις της για το μέλλον (...) ».[7]
Παραπομπές
Επεξεργασία- ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 Leo van de Pas: (Αγγλικά) Genealogics. 2003.
- ↑ Barbara Tuchman (1978). A Distant Mirror. New York: Alfred A. Knopf. p. 155ff.
- ↑ Raymond Cazette,Étienne Marcel, Taillandier 2006, p. 151
- ↑ 4,0 4,1 Η ιστορία της Γαλλίας, Αντρέ Μωρουά, τομ.1 σελ. 82.
- ↑ . «Britannica».
- ↑ Michel Mollat du Jourdin και Philippe Wolff
- ↑ . «L'érudition française face à la révolution d'Étienne Marcel : une histoire mythologique ?».