Ελληνικές βουλευτικές εκλογές Δεκεμβρίου 1915
Οι (πρόωρες) βουλευτικές εκλογές της Τετάρτης 6 Δεκεμβρίου 1915 - οι δεύτερες εκλογές μέσα στον ίδιο χρόνο - πραγματοποιήθηκαν, από τη μη εκλεγμένη κυβέρνηση του Στέφανου Σκουλούδη, όπου το Κόμμα των Εθνικοφρόνων σημείωσε καθολική νίκη με 256 από τις 332 έδρες.
Στις εκλογές αυτές όμως είχε αρνηθεί να συμμετάσχει ο Ελευθέριος Βενιζέλος, ο ηγέτης του ισχυρότερου μέχρι τότε Κόμματος Φιλελευθέρων, αφού θεωρούσε αντισυνταγματική την πράξη των Ανακτόρων να διαλύσουν την κυβερνήσή του για δεύτερη φορά μέσα στον ίδιο χρόνο, στις 24 Σεπτεμβρίου.
Κύριο χαρακτηριστικό αυτών των εκλογών ήταν η πολύ μικρή προσέλευση των ψηφοφόρων εξαιτίας της αποχής των Φιλελευθέρων — από τους 703.000 ψηφοφόρους των εκλογών του Μαΐου, τώρα προσήλθαν μόνο οι 334.945.[1] Κατ' άλλους,ο λόγος, ο λόγος της αποχής ήταν η επιστράτευση του Οκτωβρίου— οι μισοί σχεδόν ψηφοφόροι ήταν επιστρατευμένοι και δεν μπορούσαν να προσέλθουν στα εκλογικά τμήματα — έτσι έφτασαν μόνο 280.00 από 714.000. [2] Στη νέα Βουλή έγιναν δεκτοί και οι εκλεγέντες από τις προηγούμενες εκλογές, βουλευτές της Βορείου Ηπείρου, ανεβάζοντας τον συνολικό αριθμό των εδρών σε 332.
Ο νικητής και ηγέτης των Εθνικοφρόνων Δημήτριος Γούναρης αρνήθηκε την πρωθυπουργία, αφού η κυβέρνηση Σκουλούδη αντιπροσώπευε και εφάρμοζε ήδη την πολιτική της φιλοβασιλικής παράταξης, την οποία και ο ίδιος εκπροσωπούσε.
Πριν τις εκλογές
ΕπεξεργασίαΟ πόλεμος (που έχει μείνει στην ιστορία ο Εθνικός Διχασμός) που είχε ξεσπάσει μεταξύ Ελευθερίου Βενιζέλου και Βασιλιά Κωνσταντίνου για την είσοδο ή όχι της Ελλάδας στον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο (και στο πλευρό τίνος), οδήγησε τον Βασιλιά, με μια πραξικοπηματική ενέργεια να καθαιρέσει τον Ελευθέριο Βενιζέλο από την Πρωθυπουργία στις 24 Σεπτεμβρίου 1915 (π.η.), και να δώσει την εντολή σχηματισμού κυβέρνησης στην δεύτερη σε κοινοβουλευτική δύναμη ομάδων των φιλοβασιλικών βουλευτών (αυτών που ασπάζονταν τις επιλογές του Βασιλιά), που επέλεξαν ως Πρωθυπουργό τον μετριοπαθή Αλέξανδρο Ζαΐμη. Συγκεκριμένα, ενώ ο Πρωθυπουργός Βενιζέλος υπερασπιζόταν από το βήμα της Βουλής, την άφιξη στις 21 Σεπτεμβρίου (π.η.) των αγγλογαλλικών στρατευμάτων στην Θεσσαλονίκη και την προώθησή τους μέχρι τη Σερβία, αλλά και την γενικότερη εμπλοκή της Ελλάδας στον πόλεμο, στο πλευρό των Αγγλογάλλων, ο Βασιλιάς ο οποίος επιζητούσε την ουδετερότητα της χώρας, με παράλληλη μυστική υποστήριξη των γερμανικών δυνάμεων, καθαίρεσε τελικά τον Βενιζέλο, αποφασίζοντας να διορίσει στην θέση του, του μετριοπαθή πολιτικό Αλέξανδρο Ζαΐμη, ο οποίος υποστηρίχτηκε από την μειοψηφούσα κοινοβουλευτική παράταξη, των βασιλοφρόνων. [3]
Ωστόσο, η Κυβέρνηση Αλέξανδρου Ζαΐμη δεν κατάφερε, όπως ήταν αναμενόμενο, να λάβει την ψήφο εμπιστοσύνης του Σώματος που κυριαρχούνταν από βουλευτές των Φιλελευθέρων. Ο Βασιλιάς, τότε, αποφάσισε να διορίσει, τον Στέφανο Σκουλούδη, πρόσωπο της απολύτου εμπιστοσύνης του, ως Πρωθυπουργό, με σκοπό να διεξαγάγει εκ νέου εκλογές τον Δεκέμβριο του 1915.
Το κόμμα των Φιλελευθέρων αρνήθηκε να πάρει μέρος στις εκλογές (θεωρώντας τις πράξεις του Βασιλιά, αντισυνταγματικές) και προέτρεψε τον λαό σε αποχή. Πράγματι, το ποσοστό της συμμετοχής ήταν ιδιαίτερα χαμηλό, κάτι που εξηγείται και από την προτροπή του Βενιζέλου αλλά κυρίως από την γενική επιστράτευση την οποία είχε διατάξει στις 17 Σεπτεμβρίου η κυβέρνηση Βενιζέλου. [4]
Βουλευτές Βόρειας Ηπείρου
Επεξεργασία- για πιο αναλυτική περιγραφή των ιστορικών γεγονότων, δείτε στο Ιστορία της Βόρειας Ηπείρου την περίοδο 1913-1921
Μετά την υπογραφή της συμφωνίας, που έμεινε γνωστή ως Πρωτόκολλο της Κέρκυρας τον Μάιο του 1914, οι επαρχίες της Κορυτσάς και του Αργυροκάστρου (αυτές δηλαδή που αποτελούσαν την Βόρειο Ήπειρο), κατέκτησαν την διοικητική αυτονομία τους. Με το ξέσπασμα όμως του Α΄ Παγκόσμιου πολέμου, η περιοχή που ουσιαστικά δεν είχε ειρηνεύσει ακόμα, βρέθηκε και πάλι στην δίνη αναταραχών και εξεγέρσεων, οι οποίες καθιστούσαν αδύνατη την εφαρμογή του Πρωτοκόλλου. Η ελληνική κυβέρνηση - με την έγκριση των Μεγάλων Δυνάμεων - απέστειλε στρατό στις περιοχές αυτές προστατεύοντας έτσι τον ελληνικό πληθυσμό. Το ίδιο έκανε όμως, για την περιοχή της Αυλώνας και η Ιταλία, με αποτέλεσμα οι Μεγάλες Δυνάμεις να μεταθέσουν την οριστική επίλυση του προβλήματος μετά την λήξη του πολέμου. Οι ελληνικές βουλευτικές εκλογές που προκηρύχτηκαν για τον Μάιο του 1915, οδήγησαν τους Βορειοηπειρώτες, στο να διεξαγάγουν (χωρίς συνεννόηση με την κυβέρνηση) και εκείνοι τις δικές τους εκλογές για την ελληνική βουλή. Στην πρώτη συνεδρίαση της Βουλής, στις 3 Αυγούστου του 1915, θύελλα διαμαρτυριών ξέσπασε από Έλληνες βουλευτές για την μη αναγραφή στον κατάλογο των βορειοηπειρωτών συναδέλφων τους. Κατά την διάρκεια της συζήτησης που ξεκίνησε, διαπιστώθηκε ότι η προηγούμενη κυβέρνηση Γούναρη, δεν θεώρησε έγκυρες τις εκλογές αυτές, καθώς δεν είχε επεκταθεί ο ελληνικός εκλογικός νόμος επίσημα στην Βόρεια Ήπειρο. Με αυτή την άποψη, συμφώνησε και η νεοεκλεγείσα κυβέρνηση Βενιζέλου, με τον αρχηγό της να δηλώνει χαρακτηριστικά : «εκλογάς εν Βορείω Ηπείρω η κυβέρνησις δεν διέταξεν, εκλογαί εν Βορείω Ηπείρω δεν διεξήχθησαν». [5]
Οι 16 νέοι βουλευτές της Βόρειας Ηπείρου, θα γίνουν τελικά δεκτοί στη Βουλή που προέκυψε από τις εκλογές της 6ης Δεκεμβρίου του 1915. [6]
Βουλευτές Νομού Αργυροκάστρου (10) : Δημήτριος Δούλης, Σπύρος Σπυρομήλιος, Βασίλειος Σωτηριάδης, Πέτρος Ζάππας, Δημήτριος Παπούλας, Θεμιστοκλής Μπαμίχας, Κυριάκος Κυρίτσης, Χριστόδουλος Τόσκας, Βασίλειος Πουτέτσης, Θεμιστοκλής Αδαμίδης.[7]
Βουλευτές Νομού Κορυτσάς (6) : Ιωσήφ Αδαμίδης, Κωνσταντίνος Πολένας, Δημήτριος Ζήκος, Επαμεινώνδας Χαρισιάδης, Κωνσταντίνος Σκενδέρης, Ευκλείδης Σιώμος [8]
Αποτελέσματα
Επεξεργασία- Εκλογικό Σύστημα : Πλειοψηφικό με ευρεία και στενή περιφέρεια. Η ψηφοφορία έγινε με σφαιρίδιο
- Εκλογικός Νόμος : Άρθρο 66 του Συντάγματος του 1911 - Εκλογικός νόμος ΧΜΗ΄ του 1877 και ΓΡΙΣΤ΄ του 1906 [9]
- Εκλογικές περιφέρειες : 19
- Εγγεγραμμένοι ψηφοφόροι:
- Ψήφισαν :334.945 [1]
| Κόμματα | Αρχηγοί | Ψήφοι | Έδρες | ||
|---|---|---|---|---|---|
| Αριθμός | % | Αριθμός | |||
| 1 | Κόμμα Εθνικοφρόνων | Δημήτριος Γούναρης | 256 | ||
| 2 | Νεωτεριστικό κόμμα | Γεώργιος Θεοτόκης | 21 | ||
| 3 | Νεοελληνικόν Κόμμα | Δημήτριος Ράλλης | 18 | ||
| 4 | Εθνικό Συντηρητικό Κόμμα | Νικόλαος Στράτος | 7 | ||
| 5 | Εθνικόν Κόμμα | Κυριακούλης Π. Μαυρομιχάλης | 6 | ||
| 6 | Μακεδονική ομάδα | Στέφανος Δραγούμης | 5 | ||
| 7 | Προοδευτικόν Κόμμα | Νικόλαος Δημητρακόπουλος | 3 | ||
| Σύνολο | 316 (+16) 332 | ||||
Πηγές - Παραπομπές
Επεξεργασία- ↑ 1,0 1,1 Νικολακόπουλος, Ηλίας (2003). «ΟΙ ΕΚΛΟΓΕΣ 1910 - 1920: Ελευθέριος Βενιζέλος από τον θρίαμβο στην ήττα». Στο: Παναγιωτόπουλος, Βασίλης. Ιστορία του Νέου ελληνισμού 1770-2000, η εθνικη ολοκληρωση, 1909-1922 (απο το κινημα στο γουδι ως τη μικρασιατικη καταστροφη) (PDF). 6ος. Αθήνα: Τα Νέα & Ελληνικά Γράμματα. σελ. 31-40. ISBN 9604065459. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο (PDF) στις 22 Ιουνίου 2020. Ανακτήθηκε στις 22 Ιουνίου 2020.
Με την επιλογή αυτή [αποχή] συντάχθηκε περίπου το μισό εκλογικό σώμα (ψήφισαν μόνο 334.945), γεγονός που υποδηλώνει ότι η βενιζελική παράταξη παρουσίασε μια αξιοσημείωτη πειθαρχία, η οποία τεκμηριώνεται εξάλλου και από τη σύγκριση του ποσοστού αποχής με την αντίστοιχη εκλογική δύναμη που είχαν καταγράψει οι Φιλελεύθεροι στις εκλογές του Μαΐου.
- ↑ Παππά, Αρτεμισία (12 Ιανουαρίου 2005). «ΕΚΛΟΓΕΣ 1900-1940» (PDF). Νομικές Μελέτες online. greeklaws.com. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 1 Ιουλίου 2020. Ανακτήθηκε στις 4 Ιανουαρίου 2020.
- ↑ «Αρχειοθετημένο αντίγραφο». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 23 Ιουλίου 2019. Ανακτήθηκε στις 28 Ιουνίου 2020.
- ↑ Δ. Βάκας: «Μεγάλη Ελλάς - Ελευθέριος Βενιζέλος - Πολεμικός Ηγέτης»: «Με μεγάλο ενθουσιασμό προσέρχονται πάλι υπό την σημαία οι Έλληνες. 400 χιλιάδες άντρες θαυμάσια οπλισμένοι, με υψηλό φρόνιμα και ομονοούντες, με πίστη στο Βασιλιά και στο Βενιζέλο είναι έτοιμοι να αγωνισθούν κατά των προαιώνιων εχθρών του Γένους που βρίσκονται στο πλευρό των κεντρικών αυτοκρατοριών. Η ευκαιρία για την Ελλάδα ήταν μοναδική».https://www.eleftheria.gr/m/%CE%B1%CF%86%CE%B9%CE%B5%CF%81%CF%8E%CE%BC%CE%B1%CF%84%CE%B1/item/149730-%CE%BF-%CE%B5%CE%B8%CE%BD%CE%B9%CE%BA%CF%8C%CF%82-%CE%B4%CE%B9%CF%87%CE%B1%CF%83%CE%BC%CF%8C%CF%82-1915-%E2%80%93-1918.html
- ↑ Ευάγγελος Σήτος : «Το βορειοηπειρωτικό ζήτημα στον ημερίσιο αθηναϊκό τύπο την εποχή του εθνικού διχασμού 1914-1917»https://olympias.lib.uoi.gr/jspui/handle/123456789/7404
- ↑ «Αρχειοθετημένο αντίγραφο». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 6 Δεκεμβρίου 2018. Ανακτήθηκε στις 27 Ιουνίου 2020.
- ↑ Εφημερίδα "Εμπρός", φύλλο της 13ης Δεκεμβρίου 1915, σελ.2
- ↑ Εφημερίδα "Εμπρός", φύλλο της 9ης Δεκεμβρίου 1915, σελ.3
- ↑ ΦΕΚ Α 136/ 1906
- ↑ http://www.arxeion-politismou.gr/2017/11/mitroo-voulefton-plirexousion-gerousiaston-Voulis-Ellinon-1822-1935.html