Ελένες Ρεθύμνης
Συντεταγμένες: 35°13′9.98″N 24°36′51.01″E / 35.2194389°N 24.6141694°E
Οι Ελένες (επίσημο: αι Ελέναι) είναι χωριό και έδρα ομώνυμης Κοινότητος του Δήμου Αμαρίου, στην Περιφερειακή Ενότητα Ρεθύμνης της Κρήτης. Απέχουν 37 χιλιόμετρα νοτιοανατολικά[1] από το Ρέθυμνο και είναι κτισμένες σε υψόμετρο 640 μ.[2]
| Ελένες | |
|---|---|
 | |
| Διοίκηση | |
| Χώρα | Ελλάδα |
| Περιφερειακή Ενότητα | Ρεθύμνης |
| Δήμος | Αμαρίου |
| Δημοτική Ενότητα | Σιβρίτου |
| Γεωγραφία | |
| Νομός | Ρεθύμνης |
| Υψόμετρο | 640 |
| Πληθυσμός | |
| Μόνιμος | 57 |
| Έτος απογραφής | 2021 |
Γενικά και ιστορικά στοιχεία
ΕπεξεργασίαΤο χωριό αναφέρεται από τον Φραντσέσκο Μπαρότσι το 1577 ως Selenes. Στην ενετική απογραφή του 1583 από τον Καστροφύλακα αναφέρεται ως Ellenes με 147 κατοίκους και στην απογραφή του Βασιλικάτα κατά το 1630 αναφέρεται ως Sante Elenes. Το όνομα πιθανόν αναφέρεται στην ύπαρξη ναών αφιερωμένων στην Αγία Ελένη.[2]
Στην απογραφή του 1834 η οποία πραγματοποιήθηκε από τους Αιγυπτίους καταγράφηκαν 6 χριστιανικές οικογένειες και 4 τουρκικές να διαμένουν στο χωριό. Στην απογραφή του 1881 αναφέρεται στον δήμο Μέρωνα και είχε 91 χριστιανούς κατοίκους. Στην απογραφή του 1900 είχε 127 κατοίκους. Στην απογραφή του 1920 αναφέρεται ως τμήμα του αγροτικού δήμου Γερακαρίου.[2] Το 1925, οι Ελένες υπάχθηκαν στην κοινότητα Γερακαρίου, ενώ το 1928 αναφέρονται ως ένας οικισμός 124 κατοίκων, οι οποίοι ασχολούνταν με αγροτικές εργασίες[3].
Το 1935 το χωριό ορίστηκε έδρα δικής του κοινότητας της επαρχίας Αμαρίου μέχρι την Καποδιστριακή διοικητική διαίρεση, οπότε και προσαρτήθηκε στον Δήμο Σιβρίτου.[4] Από το 2011 υπάγεται στον δήμο Αμαρίου.
Ιστορική εξέλιξη του πληθυσμού
Επεξεργασία| Απογραφή | 1900 | 1920 | 1928 | 1940 | 1951 | 1961 | 1971 | 1981 | 1991 | 2001 | 2011 |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Πληθυσμός[2] | 127 | 115 | 124 | 134 | 158 | 111 | 78 | 75 | 74[1] | 91 | 94[5] |
 |
Αξιοθέατα
Επεξεργασία
Στο χωριό βρίσκεται ο δίκλιτος ναός του Αγίου Νικολάου, με τοιχογραφίες στο βόρειο κλίτος του. Ο Ιωάννης Σπαθαράκης χρονολογεί τις τοιχογραφίες περί τον 13ο αιώνα και τις αποδίδει σε επαρχιώτη καλλιτέχνη. Το χαρακτηριστικό τους είναι η μεγάλη απόσταση των ματιών από το στόμα και οι στενόμακρες μύτες. Το σχέδιο των τοιχογραφιών είναι λιτό και χρησιμοποιείται περιορισμένος αριθμός χρωμάτων.[6]
Το 1925 κατασκευάστηκε με δαπάνες του ευεργέτη του χωριού Στυλιανού Μαρκαντώνη (1875-1962) δημοτικό σχολείο. Μέχρι το 1952 εξυπηρετούσε και το γειτονικό χωριό Μεσονησιά. Το σχολείο συνέχισε να λειτουργεί μέχρι τα τέλη του 20ού αιώνα, οπότε και συγχωνεύθηκε με το σχολείο Αποστόλων. Ο Στυλιανός Μαρκαντώνης χρηματοδότησε επίσης την κατασκευή της κεντρικής βρύσης, τη διαμόρφωση της πλατείας του ναού και την ανακαίνιση του ναού του Αγίου Νικολάου.[7]
Διοικητικά στοιχεία
ΕπεξεργασίαΔείτε: Κοινότητα Ελενών
Οι Ελένες αναφέρονται επίσημα το 1925 στο ΦΕΚ 27Α - 31/01/1925 να προσαρτόνται στην κοινότητα Γερακαρίου και το 1935 στο ΦΕΚ 353Α - 12/08/1935 να ορίζονται έδρα της ομώνυμης νεοϊδρυθείσας κοινότητας.[8] Σύμφωνα με το σχέδιο Καλλικράτης και την τροποποίηση του Κλεισθένης Ι, μαζί με τα Μεσονήσια αποτελούν την κοινότητα Ελενών που υπάγεται στη δημοτική ενότητα Σιβρίτου του δήμου Αμαρίου και σύμφωνα με την απογραφή του 2011 ως κοινότητα έχει 197 κατοίκους ενώ ως οικισμός 94.[5][9]
Παραπομπές
Επεξεργασία- ↑ 1,0 1,1 Σταματελάτος, Μιχαήλ· Βάμβα-Σταματελάτου, Φωτεινή (2012). Γεωγραφικό Λεξικό της Ελλάδας. Α΄. Αθήνα: ΤΑ ΝΕΑ. σελ. 214.
- ↑ 2,0 2,1 2,2 2,3 Σπανάκης, Στέργιος (1993). Πόλεις και χωριά της Κρήτης στο πέρασμα των αιώνων, τόμος Α΄. Ηράκλειο: Γραφικές Τέχνες Γ. Δετοράκης. σελ. 339.
- ↑ Σύγχρονος Εγκυκλοπαιδεία Ελευθερουδάκη. 9ος (πέμπτη έκδοση). Αθήναι: Εγκυκλοπαιδικαί Εκδόσεις Ν. Νίκας και ΣΙΑ Ε.Ε. 1964. σελ. 216.
- ↑ «Ελένες (Ρεθύμνης)». Διοικητικές Μεταβολές Οικισμών - Αναλυτικά. ΕΕΤΑΑ-Ελληνική Εταιρία Τοπικής Ανάπτυξης και Αυτοδιοίκησης Α.Ε. Ανακτήθηκε στις 21 Οκτωβρίου 2019.
- ↑ 5,0 5,1 «ΦΕΚ αποτελεσμάτων ΜΟΝΙΜΟΥ πληθυσμού Αρχειοθετήθηκε 2017-11-24 στο Wayback Machine.», σελ. 10884 (σελ. 410 του pdf)
- ↑ Σπαθαράκης, Ιωάννης (1999). Βυζαντινές τοιχογραφίες Νομού Ρεθύμνου. Ρέθυμνο: Μίτος. σελ. 75. ISBN 960-7857-02-X.
- ↑ Κρυοβρυσανάκης, Λευτέρης (27 Φεβρουαρίου 2014). «Ελένες και Μεσονήσια Αμαρίου». Ρεθεμνιώτικα Νέα. Ανακτήθηκε στις 25 Νοεμβρίου 2019.
- ↑ «ΕΕΤΑΑ-Διοικητικές Μεταβολές των Οικισμών». www.eetaa.gr. Ανακτήθηκε στις 12 Μαΐου 2022.
- ↑ «Νόμος 4555/2018 - ΦΕΚ 133/Α/19-7-2018 ( Άρθρα 1 - 151) (Πρόγραμμα ΚΛΕΙΣΘΕΝΗΣ) (Κωδικοποιημένος)». e-nomothesia.gr | Τράπεζα Πληροφοριών Νομοθεσίας. Ανακτήθηκε στις 2 Μαΐου 2022.