Δήμος Λαπαθών

Ο Δήμος Λαπαθών ήταν δήμος της επαρχίας Καλαβρύτων που συστάθηκε το 1835 και καταργήθηκε το 1912 με τη θέσπιση των κοινοτήτων.

Τοποθεσία

Ήταν μεσόγειος ορεινός δήμος που εκτεινόταν βόρεια του Καλλιφωνίου και βορειοανατολικά του κύριου όγκου του Ερυμάνθου, ανατολικά και νότια των νότιων πρόβουνων του Παναχαϊκού και δυτικά των πρόβουνων της Κερυνείας. Γειτνίαζε με τον Δήμο Φαρρών, τον Δήμο Κερπίνης, τον Δήμο Καλαβρύτων, τον Δήμο Καλλιφωνίας και τον Δήμο Ψωφίδος.

Διοικητική ιστορία

Ο δήμος συστάθηκε με βασιλικό διάταγμα στις 20 Απριλίου του 1835 με έδρα την Γουμενίτσα. Ήταν Γ΄ τάξης και περιλάμβανε επίσης τους οικισμούς: Μπούμπουκας, Ασάνι, Φλάμπουρα, Νεοχώρι, Τρεκλίστρα, Κούβελος, Κούτελη, Σαραβί, Μάνεσι και Λάπατα. Το 1841 προσαρτήθηκε στον δήμο ολόκληρος ο Δήμος Βλασσίας με τους οικισμούς: Βλασσία, Γκέρμπεσι, Μουρίκι, Μποντιάδες, Καρούσι, Δεμέστιχα αλλά και την Μονή Αγίου Νικολάου Βλασίας. Ο δήμος κατατάχτηκε στην Β΄ τάξη με 5.525 κατοίκους.

Στις 8 Δεκεμβρίου του 1845 η έδρα μεταφέρθηκε στο Μάνεσι. Την ίδια στιγμή αποσπάται από τον δήμο ο οικισμός Κούβελος ενώ επίσης η Γουμενίτσα χωρίζεται σε Άνω και Κάτω Γουμενίτσα (αργότερα επανενώθηκαν), η Βλασία σε Άνω και Κάτω Βλασία και οι Μποντιάδες σε Μέγας Ποντιάς και Μικρός Ποντιάς.

Το 1912 ο δήμος καταργείται και στην θέση του δημιουργούνται 11 κοινότητες.

Ενασχόληση και παραγωγή

Σχεδόν όλοι οι κάτοικοι ασχολούνταν με την γεωργία και την κτηνοτροφία.

Στον δήμο στις αρχές του 20ου αιώνα εκτρέφονταν περίπου 14.000 αιγοπρόβατα, 700 βοοειδή, 400 γαϊδούρια, 350 άλογα, 300 μουλάρια καθώς και λίγες κυψέλες μελισσών. Επίσης παράγονταν περίπου 55.000 κιλά σίτου, 60.000 αραβοσίτου, 1.000 σικάλεως, 1.000 κριθής, 1.000 καλαμποκιού, ελάχιστο μετάξι, όσπρια, καπνός, διάφορα λαχανικά και 800.000 οκάδες (1.026 τόνοι) κρασί από 3.000 στρέμματα αμπελιών.

Πηγές

• Αλέξ. Θ. Δρακάκης - Στυλ. Ι. Κούνδουρος, Αρχεία περί της συστάσεως και εξελίξεως των δήμων και κοινοτήτων 1836-1939 και της διοικητικής διαιρέσεως του κράτους. (Τέως δήμοι, κοινότητες, σύνδεσμοι κοινοτήτων, ανοργάνωτοι κοινότητες, συνοικισμοί, μοναί, θέσεις – Αναγνωρίσεις, προσαρτήσεις, αποστάσεις, μετονομασίες, συγχωνεύσεις), τόμοι Α΄-Β΄, Τύποις «Γραφικαί Τέχναι», Αθήνα 1939-1940.
• Α.Ι. Κλάδου, Εφετηρίς (Almanach) του Βασιλείου της Ελλάδος δια το Έτος 1837, Εκ της Βασιλικής Τυπογραφίας και Λιθογραφίας, Εν Αθήναις 1837.
• Χρήστου Π. Κορύλλου, Χωρογραφία της Ελλάδος. Α'. Νομός Αχαΐας, Εκ του Τυπογραφείου των Καταστημάτων «Ανέστη Κωνσταντινίδου», Εν Αθήναις 1903.
• Παπανδρέου, Γεώργιος (1906). Καλαβρυτινή επετηρίς: ήτοι πραγματεία περί της ιστορικής των Καλαβρύτων επαρχίας. Αθήνα: Μιχαήλ Ι. Σαλιβέρος. σελ. 260-270. 
• Ι. Δ. Σταματάκης, Πίναξ χωρογραφικός της Ελλάδος, Περιέχων τα Ονόματα, τας Αποστάσεις και τον Πληθυσμόν των Δήμων, Πόλεων Κωμοπόλεων και Χωρίων. Ερανισθείς εκ διαφόρων επισήμων εγγράφων της Β. Κυβερνήσεως, και εκδοθείς υπό Ι. Δ. Σταματάκη, Εν Αθήναις 1846.

Περαιτέρω ανάγνωση

• Λουλούδης, Θεόδωρος Η. (2010). Αχαΐα. Οικισμοί, οικιστές, αυτοδιοίκηση. Πάτρα: Νομαρχιακή Επιχείρηση Πολιτιστικής Ανάπτυξης Ν.Α. Αχαΐας. 

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

• Ε.Ε.Τ.Α.Α. - Διοικητικές μεταβολές Δήμου Λαπαθών. eetaa.gr. Ανακτήθηκε: 30/05/2019.