Βραχναίικα Πατρών Αχαΐας
- Για οικισμούς με ίδιο όνομα στην Αχαΐα, δείτε: Βραχναίικα Αχαΐας
Συντεταγμένες: 38°9′44.6″N 21°40′10.2″E / 38.162389°N 21.669500°E
Τα Βραχναίικα (παλαιότερη γραφή: Βραχνέικα) είναι παραθαλάσσιο χωριό του Νομού Αχαΐας, το οποίο απέχει 12 χιλιόμετρα από την Πάτρα. Υπάγεται διοικητικά από 1/1/2011 στο διευρυμένο Δήμο Πατρέων αποτελώντας τον κυριότερο οικισμό της ομώνυμης δημοτικής κοινότητας. Σύμφωνα με την εθνική απογραφή του 2011 έχει πληθυσμό 2.571 κατοίκους.[1]
| Βραχναίικα | |
|---|---|
 | |
| Διοίκηση | |
| Χώρα | Ελλάδα |
| Περιφέρεια | Δυτικής Ελλάδας |
| Περιφερειακή Ενότητα | Αχαΐας |
| Δήμος | Πατρέων |
| Δημοτική Ενότητα | Βραχναίικων |
| Δημοτική Κοινότητα | Βραχναίικων |
| Γεωγραφία | |
| Γεωγραφικό διαμέρισμα | Πελοποννήσου |
| Νομός | Αχαΐας |
| Υψόμετρο | 16 μέτρα |
| Πληθυσμός | |
| Μόνιμος | 2.640 |
| Έτος απογραφής | 2021 |
| Πληροφορίες | |
| Παλαιά ονομασία | Άγιος Βασίλειος, Βραχνέικα |
| Ταχ. κώδικας | 250 02 |
| Τηλ. κωδικός | 261 |
Η περιοχή εξυπηρετείται από τις 29 Φεβρουαρίου 2020 από τη Γραμμή 2 του Προαστιακού Σιδηρόδρομου Πάτρας μέσω της στάσης "Βραχναίικα / Vrachneika".
Ονομασία
ΕπεξεργασίαΗ ονομασία Βραχναίικα προέρχεται από το ορεινό χωριό Βραχνί Καλαβρύτων από όπου προέρχονται οι πρώτοι κάτοικοι της περιοχής. Η κατάληξη -αίικα ή -έικα είναι συνηθισμένη στην Αχαΐα και ερμηνεύεται ως "καλύβια ή σπίτια". Αντιστοίχως, τα Βραχναίικα ερμηνεύονται ως "Βραχναίικα καλύβια/σπίτια", δηλ. "καλύβια/σπίτια των Βραχναίων". Η κωμόπολη φέρει επίσης την ονομασία "Άγιος Βασίλειος", που δεν χρησιμοποιείται ωστόσο και τόσο συχνά, η οποία προέρχεται ως τοπωνύμιο από την περίοδο που η περιοχή ακατοίκητη ακόμα ανήκε στο χωριό Δρεσθενά. Άγιος Βασίλειος ονομάζεται και ο κεντρικός Ιερός Ναός του οικισμού.
Στοιχεία διοικητικής εξέλιξης
ΕπεξεργασίαΟ οικισμός των Βραχναίικων την περίοδο 1997-2010 αποτελούσε την έδρα του ομώνυμου δημοτικού διαμερίσματος του «καποδιστριακού» Δήμου Βραχναίικων ενώ υπήρξε και η έδρα του δήμου. Πριν το 1997 υπήρξε ανεξάρτητη κοινότητα. Η σύγχρονη Δημοτική Κοινότητα Βραχναίικων περιλαμβάνει τους οικισμούς, παλαιότερα και κοινότητες, Σταυρός (Δρεσθενά) και Μοιραίικα. Στη σύγχρονη Δημοτική Ενότητα Βραχναίικων, τον πρώην καποδιστριακό δήμο Βραχναίικων, ανήκουν επίσης οι τοπικές κοινότητες των οικισμών Τσουκαλαίικα, Μονοδένδρι, Καμίνια και Θεριανό.
Ιστορία
ΕπεξεργασίαΗ ευρύτερη περιοχή των Βραχναίικων πιστεύεται ότι κατοικείτο την προϊστορική και νεολιθική εποχή, γιατί έχουν βρεθεί λίθινα εργαλεία και μυκηναϊκά νεκροταφεία αλλά ακόμα όχι οικισμοί. Κατά την αρχαιότητα στην περιοχή του δήμου Βραχνέικων σύμφωνα με την περιγραφή του Παυσανία υπήρχε η αρχαία πόλη Ώλενος[2] η θέση της οποίας δεν έχει βρεθεί ακόμα. Τα πρώτα ίχνη κατοίκησης που έχουν βρεθεί και ανασκαφεί ανάγονται στη Ρωμαιοκρατία, είναι κυρίως αγροικίες και τμήμα του δημόσιου δρόμου που ένωνε την Πάτρα με τη Δύμη. Κατά τον Μεσαίωνα υπάρχει μαρτυρία από περιηγητές για πύργο στην περιοχή. Την περίοδο αυτή η περιοχή που βρίσκονται σήμερα τα Βραχναίικα ερημώθηκε από μόνιμους κατοίκους, ενώ σε απογραφές αναφέρονται μόνο τα χωριά Δρεσθενά και Τσουκαλά σε κοντινή απόσταση.
Κατά την Ενετοκρατία και την Τουρκοκρατία η περιοχή ανήκε στο χωριό Δρεσθενά, και ονομαζόταν "Άγιος Βασίλειος". Ήταν δε σε μεγάλη έκταση δασώδες. Κατά την Τουρκοκρατία η περιοχή αναφέρεται ότι είχε πολλές καλλιεργήσιμες εκτάσεις και τσιφλίκια Οθωμανών. Μετά την επανάσταση του 1821 τα Οθωμανικά τσιφλίκια έγιναν εθνικές γαίες. Αναφέρεται ότι τα Βραχναίικα χρησιμοποιήθηκαν ως βοσκότοποι από ποιμένες του χωριού Σούλι Αχαΐας μέχρι που μοιράστηκαν σε καλλιεργητές, ένας από τους οποίους ήταν και ο Γεώργιος Σωτηριάδης[3] από την Κερπινή της Επαρχίας Καλαβρύτων.
Ο Σωτηριάδης για την καλλιέργεια των αγροτικών εκτάσεων που είχε καλούσε συμπατριώτες του από το Βραχνί οι οποίοι τότε κατέβαιναν στα πεδινά και δούλευαν στις σταφίδες. Από το 1837 αναφέρονται μόνιμες εγκαταστάσεις Βραχναίων αλλά οικισμός αναφέρεται πρώτη φορά το 1858 σαν "Άγιος Βασίλειος-Βραχναίικα" και ανήκε στο χωριό Δρεσθενά. Το 1922-23 στη κωμόπολη εγκαταστάθηκαν πρόσφυγες από τη Μικρά Ασία κυρίως από το Αϊδίνιο και σε άγνωστο χρόνο οι λιγοστοί κάτοικοι του χωριού Δρεσθενά.
Στα Βραχναίικα με την κατασκευή του σιδηροδρομικού δικτύου Πελοποννήσου το 1882 αρχικά δημιουργήθηκε στάση και το 1915 σιδηροδρομικός σταθμός. Από το 1930 συνδέθηκε με την πόλη της Πάτρας με αστική συγκοινωνία, λεωφορεία, τη γραμμή 5 που διατηρείται έως σήμερα. Από το 1920 η κοινότητα εξυπηρετούνταν με συσκευή τηλεφώνου και από το 1936 με ταχυδρομικό και τηλεγραφικό κέντρο ενώ ηλεκτροδοτήθηκε πρώτη φορά το 1932. Έχει δημοτικό σχολείο από το 1936[εκκρεμεί παραπομπή], οπού κατεδαφίστηκε το 2008 και ξανακτίστηκε.· μάλιστα δημιουργήθηκαν ένα αρρένων και ένα θηλέων, Γυμνάσιο από το 1977 και Λύκειο από το 1981.
Πολιτική ιστορία
ΕπεξεργασίαΜε το Β.Δ. 8/4/1835 τα Βραχναίικα αποτέλεσαν οικισμό του δημοτικού διαμερίσματος Δρεσθενών του Δήμου Μεσσάτιδος. Με το Β.Δ. 3/7/1836 ο Δήμος Μεσσάτιδος συγχωνεύτηκε, στην ουσία απορροφήθηκε, με τον δήμο Πατρέων και τα Βραχναίικα πάντα σαν οικισμός των Δρεσθενών εντάχτηκε στον Δήμο της Πάτρας.
Το 1912 με τον Ε.τ.Κ. 14/2/1912 και τον νόμο ΔΝΖ΄ 4057 διαλύθηκαν οι δήμοι και τα Βραχναίικα μαζί με τα Δρεσθενά και το Μονοδένδρι αποτέλεσαν την ανεξάρτητη κοινότητα Βραχναίικων. Το 1915 στην κοινότητα εντάχτηκε και ο οικισμός Μοιρέικα που το 1954 εντάχτηκε στην κοινότητα Θεριανού. Το 1929 αποσπάστηκε το Μονοδένδρι για να γίνει ανεξάρτητη κοινότητα, και το 1940 προστέθηκαν στην κοινότητα οι οικισμοί Γκερμπεσαίικα και Φλάμπουρας.
Το 1998 με το Σχέδιο Καποδίστριας η κοινότητα Βραχναίικων αποτέλεσε ανεξάρτητο Δήμο με την προσθήκη των πρώην κοινοτήτων Θεριανό, Καμίνια, Μονοδένδρι, Τσουκαλαίικα και των οικισμών Ανεμόμυλος, Δρεσθενά και Μοιραίικα. Τελευταίος πρόεδρος ήταν ο μετέπειτα δήμαρχος Παύλος Γριτσώνης. Ο δήμος σύμφωνα με την απογραφή του 2001 έχει 4.805 μόνιμους κάτοικουςκους, το Δημοτικό Διαμέρισμα Βραχναίικων είχε 2.810 μόνιμους κάτοικους ενώ ο καθαυτό οικισμός των Βραχναίικων είχε 2.626 μόνιμους κάτοικους.[4]
Η δημογραφική εξέλιξη του οικισμού μετά τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο είναι η εξής:
| Απογραφή | 1951 | 1961 | 1971 | 1981 | 1991 | 2001 | 2011 |
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Πληθυσμός | 1.623[5] | 1.782[6] | 1.627[7] | 1.914[8] | 2.259[9] | 2.626[10] | 2.571[11] |
Συνοικισμοί των Βραχναιίκων
ΕπεξεργασίαΣτα Βραχναίικα ανήκουν και μερικοί συνοικισμοί, που δεν βρίσκονται εντός του καθαυτό οικισμού, όπως η Λάκκα, οι Λάκκες, τα Παξιμαδαίικα, τα Πολλά Αλώνια (ή Πολλαλώνια), ο Φλάμπουρας.
Σεισμοί
ΕπεξεργασίαΤα Βραχναίικα έχουν πληγεί επανειλημμένα από σεισμούς, ενώ οι πιο πρόσφατοι μεγάλης έντασης σεισμοί που προκάλεσαν αρκετά πλήγματα ήταν το 1993 και το 2008, όταν κατέρρευσαν ή και κατεδαφίστηκαν λόγω των ανεπανόρθωτων ζημιών πολλά παλιά σπίτια και υποδομές. Επίσης υπέστη σοβαρές ζημιές το δημοτικό σχολείο Βραχναίικων, το οποίο κατεδαφίστηκε εξολοκλήρου και κτίστηκε απ' την αρχή και τέθηκε σε πλήρη λειτουργία το 2016.
Αθλητισμός
ΕπεξεργασίαΑθλητικός σύλλογος της κωμόπολης είναι ο τοπικός Διαγόρας, που διαθέτει ποδοσφαιρικό και μπασκετικό τμήμα. Χρώματα του είναι το κυανό και το λευκό, ενώ ως έμβλημα του έχει τον σπουδαίο αρχαίο ολυμπιονίκη Διαγόρα, και απ' τον οποίο έχει πάρει την ονομασία του.
Ο σύλλογος θεωρείται συνέχεια άλλων συλλόγων που προϋπήρξαν αυτού με πρώτο τον Ποδοσφαιρικό Σύλλογο Βραχναίικων, που ιδρύθηκε το 1929, και δεύτερο την Παμβραχνιακή (ή Παμβραχνιακό), που ιδρύθηκε το 1952, οι οποίοι συγχωνεύτηκαν το 1960 για να δημιουργήσουν τον τωρινό Διαγόρα Βραχναίικων. Το 1938, επίσης, είχε ιδρυθεί και η ΕΟΝ Βραχναίικων με αθλητικό τμήμα. Πρώτος πρόεδρος του Διαγόρα ήταν ο Άγγελος Κανελλόπουλος.
Η ποδοσφαιρική ομάδα του την περίοδο 2017-18 αγωνίστηκε στον 5ο Όμιλο της Γ΄ Εθνική Ερασιτεχνική Κατηγορία. Έδρα του Διαγόρα είναι το Δημοτικό Γήπεδο Βραχναίικων όπου το 2010 τοποθετήθηκε πλαστικός χλοοτάπητας. Έχει αναδειχτεί Πρωταθλητής ΕΠΣ Αχαΐας τις περιόδους 2007-08 και 2016-2017, Κυπελλούχος ΕΠΣ Αχαΐας την περίοδο 2011-12, καθώς και Κυπελλούχος Super Cup ΕΠΣ Αχαΐας την περίοδο 2017-18.
Προσωπικότητες
Επεξεργασία- Κανέλλος Κανελλόπουλος, πρωταθλητής της ποδηλασίας.
- Βασίλειος Μαραγκόπουλος, βιομήχανος, ευεργέτης και πρόεδρος του Ν.Ο. Πατρών.
- Βασίλειος Γ. Παπαγεωργίου, λόγιος, αθλητής στίβου της Παναχαϊκής και Πανελληνιονίκης.
- Ιωάννης Γ. Σταυρόπουλος, βιομήχανος και ευεργέτης.
- Γεώργιος Π. Οικονομόπουλος, Δικηγόρος και ευεργέτης
- Γεωργιος Σωτηριαδης, Δικηγορος, Γαιοκτήμονας και ευεργέτης
Δείτε επίσης
ΕπεξεργασίαΠαραπομπές
Επεξεργασία- ↑ ΕΛ.ΣΤΑΤ. - Μόνιμος πληθυσμός της Ελλάδος. Απογραφή 2011
- ↑ «σταδίους δὲ ὅσον τεσσαράκοντα προελθόντι ἐκ Δύμης ποταμὸς Πεῖρος ἐς θάλατταν κάτεισι, καὶ Ἀχαιῶν πόλις ποτὲ Ὤλενος ᾠκεῖτο παρὰ τῷ Πείρῳ. ὁπόσοι δὲ ἐς Ἡρακλέα καὶ τὰ ἔργα αὐτοῦ πεποιήκασιν, ἔστιν οὐκ ἐλάχιστά σφισι δείγματα τοῦ λόγου Δεξαμενὸς ὁ ἐν Ὠλένῳ βασιλεὺς καὶ ὁποίων Ἡρακλῆς παρ' αὐτῷ ξενίων ἔτυχε. καὶ ὅτι μὲν ἦν πόλισμα ἐξ ἀρχῆς μικρὸν ἡ Ὤλενος, μαρτυρεῖ τῷ λόγῳ μου καὶ ἐλεγεῖον ἐς Εὐρυτίωνα Κένταυρον ὑπὸ Ἑρμησιάνακτος πεποιημένον: ἀνὰ χρόνον δὲ τοὺς οἰκήτορας ἐκλιπεῖν ὑπὸ ἀσθενείας φασὶ τὴν Ὤλενον καὶ ἐς Πειράς τε καὶ ἐς Εὐρυτειὰς ἀποχωρῆσαι.» Παυσανία Αχαϊκά
- ↑ Βλ. αναλυτικά Κουτρουβίδης 2008, σελ. 213-224.
- ↑ Ε.Σ.Υ.Ε. - Μόνιμος Πληθυσμός της Ελλάδος. Απογραφή 2001
- ↑ Πληθυσμός της Ελλάδος κατά την απογραφήν της 7ης Μαρτίου 1951, σελ. 45 του pdf. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2013-05-14. https://web.archive.org/web/20130514080510/http://www.eetaa.gr/metaboles/apografes/apografi_1951_1.pdf.
- ↑ Πληθυσμός της Ελλάδος κατά την απογραφήν της 19ης Μαρτίου 1961, σελ. 50 του pdf. https://www.eetaa.gr/metaboles/apografes/apografi_1961_1.pdf.
- ↑ Πληθυσμός της Ελλάδος κατά την απογραφήν της 14ης Μαρτίου 1971, σελ. 47 του pdf. https://www.eetaa.gr/metaboles/apografes/apografi_1971_1.pdf.
- ↑ Πραγματικός πληθυσμός της Ελλάδος κατά την απογραφή της 5 Απριλίου 1981, σελ. 59 του pdf. https://www.eetaa.gr/metaboles/apografes/apografi_1981_1.pdf.
- ↑ Πραγματικός πληθυσμός της Ελλάδος κατά την απογραφή της 17 Μαρτίου 1991, σελ. 60 του pdf. https://www.eetaa.gr/metaboles/apografes/apografi_1991_1.pdf.
- ↑ Πραγματικός πληθυσμός της Ελλάδος - Απογραφή 2001, σελ. 57 του pdf. https://www.eetaa.gr/metaboles/apografes/apografi_2001_1.pdf.
- ↑ «ΦΕΚ αποτελεσμάτων ΜΟΝΙΜΟΥ πληθυσμού Αρχειοθετήθηκε 2021-10-04 στο Wayback Machine.», σελ. 10705 (σελ. 231 του pdf)
Πηγές
Επεξεργασία- Αποτελέσματα της Απογραφής Πληθυσμού-Κατοικιών 2011 που αφορούν στο Μόνιμο Πληθυσμό της Χώρας, Εφημερίδα της Κυβερνήσεως της Ελληνικής Δημοκρατίας, τχ. 2ο, φ. 3465 (28 Δεκεμβρίου 2012).
- Ε.Σ.Υ.Ε. - Μόνιμος Πληθυσμός της Ελλάδος. Απογραφή 2001, Αθήνα 2004. ISBN 960-86704-8-9.
- Κώστας Παπαγιαννόπουλος (επιμ.), Βραχναίικα και Μονοδένδρι. Αρχαιολογία του τοπίου και τοπική ιστορία, πρόλογος: Βασίλης Τογαντζής, Μιλτιάδης Γούτας, Λάζαρος Κολώνας, Έκδοση Δήμος Βραχναίικων-Δημοτική Επιχείρηση Πολιτιστικής Ανάπτυξης Βραχναίικων, Πάτρα 2009. ISBN 978-960-99129-0-7.
Βιβλιογραφία
Επεξεργασία- Στάθης Κουτρουβίδης, Κοινωνική κυριαρχία και έγγειες σχέσεις στον νομό Αχαϊοήλιδος τον 19ο αιώνα. Οικονομικές και πολιτιστικές διαστάσεις, ανέκδοτη Διδακτορική Διατριβή, Πανεπιστήμιο Κρήτης-Τμήμα Ιστορίας και Αρχαιολογίας, Ρέθυμνο 2008.
- Λουλούδης, Θεόδωρος Η. (2010). Αχαΐα. Οικισμοί, οικιστές, αυτοδιοίκηση. Πάτρα: Νομαρχιακή Επιχείρηση Πολιτιστικής Ανάπτυξης Ν.Α. Αχαΐας.