Βικιπαίδεια

Βοεβοδάτο Λούμπλιν

βοεβοδάτο της Πολωνίας

Συντεταγμένες: 51°13′N 22°54′E / 51.217°N 22.900°E / 51.217; 22.900

Το Βοεβοδάτο Λούμπλιν, ή Επαρχία Λούμπλιν (πολωνικά: województwo lubelskie), είναι βοεβοδάτο (επαρχία) στη νοτιοανατολική Πολωνία. Δημιουργήθηκε την 1η Ιανουαρίου 1999, από τα πρώην Βοεβοδάτα Λούμπλιν, Χέουμ, Ζάμοστς, Μπιάουα Ποντλάσκα και (μερικώς) Ταρνόμπζεγκ και Σιέντλτσε, σύμφωνα με τις μεταρρυθμίσεις της πολωνικής τοπικής αυτοδιοίκησης που εγκρίθηκαν το 1998. Η περιοχή πήρε το όνομά της από τη μεγαλύτερη πόλη και πρωτεύουσα του βοεβοδάτου, το Λούμπλιν, και το έδαφός της αποτελείται από τέσσερα ιστορικά εδάφη: το δυτικό τμήμα του βοεβοδάτου, με το ίδιο το Λούμπλιν, ανήκει στην Μικρά Πολωνία, το ανατολικό τμήμα της περιοχής του Λούμπλιν ανήκει στην Ερυθρά Ρουθηνία και τα βορειοανατολικά ανήκουν στην Πολεσία και την Ποντλάχια.

Βοεβοδάτο Λούμπλιν

Σημαία
Έμβλημα
ΧώραΠολωνία
Διοικητική υπαγωγήΠολωνία
ΠρωτεύουσαΛούμπλιν
Ίδρυση1  Ιανουαρίου 1999
Ονομάστηκε απόΛούμπλιν
Έκταση25.114 km²
Πληθυσμός2.151.836 (1  Ιανουαρίου 2014)[1]
Γεωγραφικές συντεταγμένες51°13′0″N 22°54′0″E
ΙστότοποςΕπίσημος ιστότοπος
Commons page Σχετικά πολυμέσα
δεδομένα (π • σ • ε )

Το Βοεβοδάτο Λούμπλιν συνορεύει με το Βοεβοδάτο Κάτω Καρπαθίων στα νότια, το Βοεβοδάτο Τιμίου Σταυρού στα νοτιοδυτικά, το Βοεβοδάτο Μασοβίας στα δυτικά και τα βόρεια, το Βοεβοδάτο Ποντλάσκιε κατά μήκος ενός σύντομου ορίου προς τα βόρεια, και τη Λευκορωσία και την Ουκρανία στα ανατολικά. Ο πληθυσμός της περιοχής το 2019 ήταν 2.112.216 κάτοικοι. Καλύπτει μια έκταση 25.155 χλμ2.

Ιστορία

Επεξεργασία

Η πολωνική ιστορική περιοχή που περικλείει το Λούμπλιν και προσεγγίζει το Βοεβοδάτο Λούμπλιν όπως ήταν πριν από τους διαμελισμούς της Πολωνίας, είναι γνωστή ως Λουμπελστσίζνα (Lubelszczyzna). Οι επαρχίες με επίκεντρο το Λούμπλιν υπήρχαν σε μεγάλο μέρος της ιστορίας της Πολωνίας.

Η περιοχή ήταν, πριν από τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, ένα από τα κορυφαία κέντρα του Ιουδαϊσμού στον κόσμο. Πριν από τα μέσα του 16ου αιώνα, υπήρχαν λίγοι Εβραίοι στην περιοχή, συγκεντρωμένοι στο Λούμπλιν, στον Καζίμιες Ντόλνι και ίσως στο Χέουμ, αλλά η ίδρυση νέων ιδιωτικών πόλεων οδήγησε σε μια μεγάλη κίνηση Εβραίων στην περιοχή για την ανάπτυξη του εμπορίου και των υπηρεσιών. Δεδομένου ότι αυτές οι νέες πόλεις ανταγωνίζονταν τις υπάρχουσες πόλεις για επαγγελματικούς λόγους, ακολούθησε ένα αίσθημα δυσαρέσκειας χαμηλής έντασης, μακράς διαρκείας, με αποτυχημένες προσπάθειες περιορισμού της εβραϊκής μετανάστευσης. Οι Εβραίοι έτειναν να εγκαθίστανται κυρίως στις πόλεις, με μόνο μεμονωμένες οικογένειες να δημιουργούν επιχειρήσεις στις αγροτικές περιοχές. Αυτή η αστική/αγροτική διαίρεση έγινε ένας άλλος παράγοντας που τροφοδότησε την αγανάκτηση των νεοαφιχθέντων οικονομικών ανταγωνιστών. Μέχρι τα μέσα του 18ου αιώνα, οι Εβραίοι αποτελούσαν σημαντικό μέρος του πληθυσμού στο Κράσνικ, στο Λουμπάρτουφ και στην Γουέντσνα.

Μέχρι τον 20ό αιώνα, οι Εβραίοι αντιπροσώπευαν περισσότερο από το 70% του πληθυσμού σε έντεκα πόλεις και σχεδόν το 100% του πληθυσμού στο Λάστσουφ και στην Ιζμπίτσα. Η «Παλιά Πόλη» του Λούμπλιν περιείχε ένα διάσημο γεσίβα, εβραϊκό νοσοκομείο, συναγωγή, νεκροταφείο και καχάλ, καθώς και την Πύλη της Γκρόντζκα (γνωστή ως Εβραϊκή Πύλη).

Πριν από τον πόλεμο, ζούσαν 300.000 Εβραίοι στην περιοχή, η οποία έγινε ο τόπος του στρατοπέδου εξόντωσης Μαϊντάνεκ και του στρατοπέδου εξόντωσης Μπέλζεκ, καθώς και πολλών στρατοπέδων εργασίας (Τραβνίκι, Πονιατόβα, Μπούντζιν, Πουουάβι, Ζάμοστς, Μπιάουα Ποντλάσκα, κ.α.) που παρήγαγαν στρατιωτικές προμήθειες για τη Βέρμαχτ και τη Λουφτβάφε). Αυτό ήταν κάποτε ένα από τα μεγαλύτερα κέντρα καταναγκαστικής εργασίας στην κατεχόμενη Ευρώπη, με περίπου 45.000 Εβραίους κρατούμενους. Επίσης, το στρατόπεδο εξόντωσης Σομπίμπουρ βρισκόταν στο Βοεβοδάτο Λούμπλιν. Μετά τον πόλεμο, οι λίγοι Εβραίοι που επέζησαν εγκατέλειψαν σε μεγάλο βαθμό την περιοχή. Σήμερα υπάρχει σχετική αποκατάσταση περιοχών ιστορικού ενδιαφέροντος των Εβραίων και μια αύξηση του τουρισμού από Εβραίους που επιδιώκουν να δουν τις ιστορικές ρίζες των οικογενειών τους.

Πόλεις

Επεξεργασία
 
Ιστορικό κέντρο του Λούμπλιν
 
Η Παλιά Πόλη του Ζάμοστς είναι Μνημείο Παγκόσμιας Κληρονομιάς της UNESCO

Το βοεβοδάτο περιλαμβάνει 48 πόλεις. Αυτές αναφέρονται παρακάτω κατά φθίνουσα σειρά πληθυσμού (σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία για το 2019):[2]

  1. Λούμπλιν (339.770)
  2. Ζάμοστς (63.511)
  3. Χέουμ (62.331)
  4. Μπιάουα Ποντλάσκα (57.264)
  5. Πουουάβι (47.634)
  6. Σφίντνικ (39.217)
  7. Κράσνικ (34.355)
  8. Γούκουφ (29.885)
  9. Μπιουγκόραϊ (26.309)
  10. Λουμπάρτουφ (21.948)
  11. Τομάσουφ Λουμπέλσκι (19.050)
  12. Γουέντσνα (18.884)
  13. Κρασνίσταφ (18.675)
  14. Χρουμπιέσουφ (17.634)
  15. Μιεντζίζετς Ποντλάσκι (16.736)
  16. Ντέμπλιν (16.026)
  17. Ράντζιν Ποντλάσκι (15.709)
  18. Βουοντάβα (13.167)
  19. Γιάνουφ Λουμπέλσκι (11.901)
  20. Πάρτσεφ (10.602)
  21. Ρίκι (9.625)
  22. Πονιατόβα (9.144)
  23. Οπόλε Λουμπέλσκιε (8.421)
  24. Μπεουζίτσε (6.504)
  25. Τερέσπολ (5.537)
  26. Στσεμπζέσιν (4.991)
  27. Μπιχάβα (4.893)
  28. Ρεγιόβιετς Φαμπρίτσνι (4.406)
  29. Ναουέντσουφ (3.749)
  30. Ταρνόγκρουντ (3.333)
  31. Κοτσκ (3.293)
  32. Ζβιεζίνιετς (3.175)
  33. Κρασνόμπρουντ (3.091)
  34. Καζίμιες Ντόλνι (2.563)
  35. Πιάσκι (2.553)
  36. Στότσεκ Γουκόφσκι (2.520)
  37. Αννόπολ (2.515)
  38. Γιουζέφουφ (2.486)
  39. Λιμπίτσα Κρουλέφσκα (2.447)
  40. Γουάστσουφ (2.139)
  41. Τισόφτσε (2.112)
  42. Όστρουφ Λουμπέλσκι (2.078)
  43. Ρεγιόβιετς (2.066)
  44. Ουζέντουφ (1.699)
  45. Μοντλιμποζίτσε (1.462)
  46. Φράμπολ (1.428)
  47. Σιεντλίστσε (1.413)
  48. Γιουζέφουφ ναντ Βίσουα (915)

Διοικητική διαίρεση

Επεξεργασία

Το Βοεβοδάτο Λούμπλιν χωρίζεται σε 24 πόβιατ: 4 πόβιατ πόλης και 20 πόβιατ γης. Αυτά χωρίζονται περαιτέρω σε 213 γκμίνα.

Προστατευόμενες περιοχές

Επεξεργασία
Η ενότητα αυτή είναι κενή, ανεπαρκώς ανεπτυγμένη ή ανολοκλήρωτη. Η βοήθειά σας είναι καλοδεχούμενη!
 
Λίμνη Γούκιε στον Εθνικό Δρυμό Πολεσίας
 
Τεχνητή λίμνη Έχο στον Εθνικό Δρυμό Ροζτότσε

Οι προστατευόμενες περιοχές στο Βοεβοδάτο Λούμπλιν περιλαμβάνουν δύο εθνικούς δρυμούς και 17 πάρκα τοπίου.

Οικονομία

Επεξεργασία

Το ακαθάριστο εγχώριο προϊόν (ΑΕΠ) του βοεβοδάτου ήταν 18,5 δισεκατομμύρια ευρώ το 2018, αντιπροσωπεύοντας το 3,7% της πολωνικής οικονομικής παραγωγής. Το κατά κεφαλήν ΑΕΠ προσαρμοσμένο για αγοραστική δύναμη ήταν 14.400 ευρώ ή 48% του μέσου όρου της ΕΕ των 27 την ίδια χρονιά. Το ΑΕΠ ανά εργαζόμενο ήταν 54% του μέσου όρου της ΕΕ. Το Βοεβοδάτο Λούμπλιν είναι το βοεβοδάτο με το χαμηλότερο κατά κεφαλήν ΑΕΠ στην Πολωνία.[3]

Δημογραφικά στοιχεία

Επεξεργασία

Εθνοτικός πληθυσμός σύμφωνα με την απογραφή του 2002:[4]

Τα πιο κοινά επώνυμα στην περιοχή

Επεξεργασία
  1. Βόιτσικ: 12.937
  2. Μαζούρεκ: 9.644
  3. Μάζουρ: 8.019

Προηγούμενα Βοεβοδάτα Λούμπλιν

Επεξεργασία

Βοεβοδάτο Λούμπλιν 1474-1795

Επεξεργασία
Κύριο λήμμα: Βοεβοδάτο Λούμπλιν (1474-1795)
 
Χάρτης της Πολωνικής-Λιθουανικής Κοινοπολιτείας

Το Βοεβοδάτο Λούμπλιν (λατινικά: Palatinatus Lublinensis) ήταν διοικητική περιοχή της Πολωνικής-Λιθουανικής Κοινοπολιτείας που δημιουργήθηκε το 1474 από τμήματα του Βοεβοδάτου Σαντόμιες και διήρκεσε μέχρι τους διαμελισμούς της Πολωνίας το 1795. Ήταν μέρος της επαρχίας (prowincja) της Ελάσσονος Πολωνίας.

Βοεβοδάτο Λούμπλιν 1816-1837

Επεξεργασία

Το Βοεβοδάτο Λούμπλιν ήταν ένα από τα βοεβοδάτα της του Πολωνίας του Συνεδρίου. Δημιουργήθηκε το 1816 από το διοικητικό τμήμα Λούμπλιν και το 1837 μετατράπηκε σε Κυβερνείο Λούμπλιν.

Βοεβοδάτο Λούμπλιν 1919-1939

Επεξεργασία
Κύριο λήμμα: Βοεβοδάτο Λούμπλιν (1919-1939)

Το Βοεβοδάτο Λούμπλιν ήταν μία από τις διοικητικές περιοχές της Δεύτερης Πολωνικής Δημοκρατίας του μεσοπολέμου. Στις αρχές του 1939 η έκτασή του ήταν 26.555 χλμ2 και ο πληθυσμός του ήταν 2.116.200 κάτοικοι.[5] Σύμφωνα με την απογραφή του 1931, το 85,1% του πληθυσμού ήταν Πολωνοί, το 10,5% Εβραίοι και το 3% Ουκρανοί.

Βοεβοδάτο Λούμπλιν 1945-1975

Επεξεργασία

Το Βοεβοδάτο Λούμπλιν ήταν διοικητική περιοχή της Πολωνίας μεταξύ 1945 και 1975. Το 1975 μετατράπηκε σε Βοεβοδάτα Χέουμ, Ζάμοστς, Μπιάουα Ποντλάσκα, Ταρνόμπζεγκ και Σιέντλτσε, και ένα μικρότερο Βοεβοδάτο Λούμπλιν.

Βοεβοδάτο Λούμπλιν 1975–1998

Επεξεργασία
 
Βοεβοδάτο Λούμπλιν 1975-1998

Το Βοεβοδάτο Λούμπλιν υπήρξε ως ένα από τα 49 βοεβοδάτα της Πολωνίας από το 1975 έως το 1998, όταν ενσωματώθηκε στο σημερινό (μεγαλύτερο) Βοεβοδάτο Λούμπλιν.

Παραπομπές

Επεξεργασία
  1. ↑ stat.gov.pl/obszary-tematyczne/ludnosc/ludnosc/ludnosc-stan-i-struktura-ludnosci-oraz-ruch-naturalny-w-przekroju-terytorialnym-w-2014-r-stanu-w-dniu-30-vi-2014-r,6,12.html.
  2. ↑ GUS. «Population. Size and structure and vital statistics in Poland by territorial division in 2019. As of 30th June». stat.gov.pl (στα Αγγλικά). Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 19 Απριλίου 2021. Ανακτήθηκε στις 11 Σεπτεμβρίου 2020. 
  3. ↑ «Regional GDP per capita ranged from 30% to 263% of the EU average in 2018». Eurostat. 
  4. ↑ {City web{url=http://pop-stat.mashke.org/poland-ethnic2002.htm%7Ctitle=Ethnic composition of Poland|website=pop-stat.mashke.org|accessdate=2016-05-04}}
  5. ↑ Mały Rocznik Statystyczny (Συνοπτικό Στατιστικό Ετήσιο Βιβλίο), Βαρσοβία, 1939

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

Επεξεργασία


Ανακτήθηκε από "https://el.wiki.x.io/w/index.php?title=Βοεβοδάτο_Λούμπλιν&oldid=10644183"