Βιστούλας

Ο Βίστουλας ή Βιστούλας (λατινικά Vistula, στα πολωνικά Wisła) είναι ο μεγαλύτερος σε μήκος ποταμός που εκβάλει στη Βαλτική καθώς και ο μακρύτερος και ο σημαντικοτερος της Πολωνίας. Ο Βιστούλας είναι κυρίως γνωστός από το ότι διαρρέει την πρωτεύουσα της Πολωνίας, τη Βαρσοβία, αλλά διαρρέει και αρκετές άλλες πόλεις της, όπως την Κρακοβία.

Βιστούλας
Πηγές	Μπαράνια Γκούρα
Εκβολές	Κόλπος του Γκντανσκ
Χώρες Λεκάνης	Πολωνία
Χώρα	Πολωνία
Μήκος	1.047 χλμ
Μέση εκροή	1.080 κυβικά μέτρα το δευτερόλεπτο
Παραπόταμοι	Νίντα, Ζγκουοβιόντσκα (ποταμός), Οπατούφκα, Σαν, Βισουόκα, Σάννα, Γουένκ, Σφίντερ, Ραντόμκα, Ράμπα, Βντα, Μπζούρα, Πιλίτσα (ποταμός), Μπρντα, Κουρούφκα, Ντουνάγιετς, Μπιάουα (Βιστούλας), Σόουα, Σκαβίνκα, Νόγκατ, Βιεπς, Πσέμσα, Τσάρνα Στασόφσκα, Σκάβα, Ντρβέντσα, Βίλγκα, Βιεζίτσα, Κοπσιβιάνκα, Καμιένα (ποταμός), Ρουντάβα, Όσα, Νιντζίτσα, Σρενιάβα, Κισιελίνα, Μπαμπουλούφκα, Μπαγέρκα, Μπεουτσόντσα, Μπρενίτσα, Μπρεν, Μπουαντνίτσα, Χέχουο, Ντουούμπνια, Φρίμπα, Γκαχούρα, Γκοστίνια, Γκοστσιέγιουφ, Ρουντάφκα, Σάνκα, Σούχι, Τσεσνιούφκα, Uszwica, Wilga, Zielona Rivulet, Black Vistula, Bachórz, White Vistula, Dobka, Drwinka, Dziechcinka, Gościradowiec, Iłownica, Jaszowiec, Jawornik, Knajka, Kopydło, Krępianka, Malinka, Mołtawa, Partecznik, Pinkasów Potok, Poniwiec, Πρόντνικ (ποταμός), Pszczynka, Klikawka, Νάρεφ, Σκρφα Πράβα, Σκρφα Λέβα, Iłżanka, Wyżnica, Bystra, Chodelka, d:Q9200022, Gróbka, d:Q9305592, Rzeka Czarna, Serafa, Niewieścińska Rivulet, Toruńska Rivulet, Tążyna, Wilanówka, Zagożdżonka, d:Q9391924, Zwoleńka, Jeziorka, d:Q11734811, Trynka canal, Mątawa, Okrzejka, Plewka, Potok Bielański, Promnik, Żurawka, Potok Pychowicki, d:Q20032939, Potok Goławiecki, d:Q60214041, d:Q60214049, d:Q60214059, Brodawka, Kanał Młociński, Kanał Czerniakowski, Struga spod Strzembowa και Dunaj
wikidata ()

Ο ποταμός Βιστούλας και οι παραπόταμοί του.

Το μήκος του Βιστούλα είναι 1.047 χιλιόμετρα, ενώ η λεκάνη απορροής του έχει έκταση 194.424 τετρ.χιλιόμετρα, είναι δηλαδή μεγαλύτερη από ολόκληρη την Ελλάδα και περιλαμβάνει πάνω από το μισό της συνολικής εκτάσεως της Πολωνίας, αλλά απλώνεται και στην Ουκρανία, τη Λευκορωσία και τη Σλοβακία. Ο Βιστούλας πηγάζει από τα δυτικά Καρπάθια όρη και συγκεκριμένα από το Μπαράνια Γκούρα στα όρη Μπεσκίντι της νότιας Πολωνίας, σε υψόμετρο 1.106 μέτρων, και ρέει προς τα βόρεια. Ξεκινά από τους «Λευκό Μικρό Βιστούλα» (Biała Wisełka) και «Μέλανα Μικρό Βιστούλα» (Czarna Wisełka), και στη συνέχεια διαρρέει τις απέραντες πολωνικές πεδιάδες. Εκτός από τις πόλεις που αναφέρθηκαν, περνά και από τις πόλεις Σαντόμιες, Πουότσκ, Βουότσουαφεκ, Τόρουν, Σβιέτσιε, Τσεφ και Γκντανσκ. Σχηματίζοντας δέλτα με αρκετούς κλάδους (Λένιβκα, Πζέκοπ, Σμιάουα Βίσουα, Μάρτβα Βίσουα, Νόγκατ και Σκαρπάβα), χύνεται στην ομώνυμη λιμνοθάλασσα και στον Κόλπο του Γκντανσκ στη Βαλτική Θάλασσα.

Η μέση παροχή του Βιστούλα σε νερό ανέρχεται στα 1.080 κυβικά μέτρα ανά δευτερόλεπτο στο στόμιό του.

Ιστορικά στοιχεία

Είναι άγνωστο αν η ρίζα του ονόματος Vistula είναι ινδοευρωπαϊκή ή προγενέστερη. Το όνομα απαντά για πρώτη φορά στον Πλίνιο, στη «Φυσική Ιστορία» (77 μ.Χ.), τόσο ως Vistula (4.52, 4.89) όσο και ως Vistillus (3.06). Από όλες τις πηγές συμπεραίνεται ότι στα δυτικά του δέλτα του ζούσαν οι φυλές Σουηβοί και Βουργουνδοί, ενώ γύρω από το ίδιο το δέλτα οι Γότθοι και οι πρόγονοί τους του πολιτισμού Οκσίβιε. Ανατολικά του δέλτα κατοικούσαν οι φυλές που μιλούσαν τις βαλτικές γλώσσες, ταυτιζόμενες γενικώς με τους Αιστιανούς της Ιστορίας: Γαλίνδιοι, Σουδοβιανοί και Βορούσκοι.

Ο Κλαύδιος Πτολεμαίος καταγράφει επίσης τις φυλές που κατοικούσαν γύρω από τον Βιστούλα, τον οποίο θεωρεί ως το σύνορο μεταξύ της Γερμανίας και της Σαρματίας. Χρησιμοποιεί την εξελληνισμένη μορφή του ονόματος, «Ουιστούλα», ενώ άλλες αρχαίες πηγές αποκαλούν τον ποταμό «Ιστούλα». Ο Πομπόνιος Μέλα αναφέρεται στον Visula (Βιβλίο 3) και ο Αμμιανός Μαρκελλίνος στον Bisula (Βιβλίο 22). Η καλύτερη αναφορά είναι ίσως του Ιορδάνη (Getica 5 και 17), που γράφει "Viscla".

Ο Βιστούλας, μετά τη γερμανική φυλετική και γλωσσική επέκταση προς τα ανατολικά (από τον δέκατο αιώνα μ.Χ.), ήταν επίσης πολύ γνωστός στη Γερμανία και τους γερμανόφωνους ως Weichsel ή Wissel, Wixel, κλπ. σε μεσαιωνικά γερμανικά έγγραφα.

Ο Βιστούλας ενωνόταν κατά την αρχαιότητα με τον ποταμό Δνείπερο, και μέσα από αυτόν με τη Μαύρη Θάλασσα. Η υδάτινη οδός Βαλτική-Βιστούλας-Δνείπερος-Μαύρη Θάλασσα ήταν μία από τις αρχαιότερες εμπορικές οδούς, ο «Δρόμος του Ηλέκτρου», δια της οποίας το ήλεκτρο και άλλα προϊόντα του βορρά έφθαναν ως την Ελλάδα, τη Μέση Ανατολή, την Αίγυπτο και αλλού.

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

• Πολυμέσα σχετικά με το θέμα Vistula στο Wikimedia Commons
• Λεξιλογικός ορισμός του Βιστούλας στο Βικιλεξικό