Ανδρέας Βερούσης
Ο Ανδρέας Βερούσης ή Ανδρέας Ανδρούτσος ή Ανδρέας Βερούτσος ή Ανδρέας Μουτσανάς, αλλιώς και Καπετάν Ανδρούτσος ήταν Έλληνας περίφημος κλέφτης και ο πατέρας του οπλαρχηγού της Επανάστασης του 1821, Οδυσσέα Ανδρούτσου.
| Ανδρέας Βερούσης | |
|---|---|
 | |
| Γενικές πληροφορίες | |
| Γέννηση | 1740 Λιβανάτες Λοκρίδας |
| Θάνατος | 1797 Κωνσταντινούπολη |
| Χώρα πολιτογράφησης | Οθωμανική Αυτοκρατορία |
| Πληροφορίες ασχολίας | |
| Ιδιότητα | στρατιωτικός Κλέφτης πειρατής επαναστάτης |
| Οικογένεια | |
| Σύζυγος | Ακριβή Τσαρλαμπά |
| Τέκνα | Οδυσσέας Ανδρούτσος Ταρσίτσα Καμμένου |
| Γονείς | Αθανάσιος Βερούσης |
Βιογραφικό
ΕπεξεργασίαΟ Ανδρέας Βερούσης ήταν γιός του Αθανασίου Βερούση από τις Λιβανάτες Λοκρίδας[1]. Γεννήθηκε το έτος 1740 ή 1750 από οικογένεια Αρβανίτικης καταγωγής.[2][3][4] Μεγάλωσε στην ανατολική Ρούμελη, στις περιοχές της Λειβαδειάς και της Αταλάντης.
Διετέλεσε διαβόητος αρχικλέφτης, αλλά και πειρατής συνεργάτης του Λάμπρου Κατσώνη τις περιόδους 1770-1792 του Ρωσσοτουρκικού Πολέμου.[5] Μάλιστα, επανειλημμένα καταναυμάχησε τον τουρκικό στόλο. Απέκτησε το όνομα Ανδρούτσος, εκ του βαπτιστικού του, με το οποίο έγινε και έμεινε ιδιαίτερα γνωστός, ενώ λεγόταν επίσης το Λιοντάρι της Ρούμελης. Βάσει αναφορών, ήταν ψηλός με γερή κορμοστασιά και περήφανο βλέμμα.
Ο Ανδρέας Βερούσης, Βερούτσος ήταν ήδη επαναστάτης που δρούσε εναντίον της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας πριν την επίσημη κήρυξή του Αγώνα την 25η Μαρτίου 1821. Σε ηλικία 16 ετών εντάχθηκε στο ένοπλο σώμα του Καπετάν Βλαχοθανάση και γρήγορα έγινε πρωτοπαλίκαρο του, ενώ όταν εκείνος αποσύρθηκε τον έχρισε διάδοχο του σε ηλικία μόλις 25 ετών. Ο Καπετάν Ανδρούτσος με τους άντρες του όπου ως ορμητήριο είχαν τον Ελικώνα, έγιναν φόβητρο για τους Τούρκους στους οποίους συχνά προκαλούσαν προβλήματα.
Σε μια από τις μάχες του με τους Οθωμανούς τραυματίστηκε στην κνήμη και επειδή όντας τραυματίας κινδύνευε στην τότε κατεχόμενη Ελλάδα, κατέφυγε στη Βενετοκρατούμενη Πρέβεζα για ασφάλεια και για να τύχει ιατρικής περίθαλψης από Βενετσιάνους χειρουργούς ιατρούς.[εκκρεμεί παραπομπή] To έτος 1786 ο Ανδρέας Βερούσης διεκομίσθη στην Πρέβεζα, και φιλοξενήθηκε από τον άρχοντα της Πρεβέζης εύπορο προεστό Δημήτρη Τσαρλαμπά, Γαλλόφιλο αλλά και πράκτορα των Ρώσων κατά τον Ρωσοτουρκικό Πόλεμο του 1787-1792[6] του οποίου τελικά παντρεύτηκε την κόρη Ακριβή Τσαρλαμπά στις 13 Μαρτίου 1786 με κουμπάρο τον "θαλασσόλυκο" Λάμπρο Κατσώνη υποπλοίαρχο του Ναυτικού της Ρωσικής Αυτοκρατορίας.[εκκρεμεί παραπομπή]
Συνεργάστηκε με τον Κατσώνη και επάνδρωσε τα πλοία του, δρώντας εναντίον των Τούρκων κατακτητών και του Οθωμανικού στόλου.
Κάποια στιγμή, το έτος 1792 ή 1793, ο Ανδρέας Βερούσης-Βερούτσος συνελήφθη από τους Βενετούς, παραδόθηκε στους Τούρκους και μεταφέρθηκε στην Κωνσταντινούπολη, όπου εκεί πέθανε από βασανιστήρια των Οθωμανών τα Χριστούγεννα του 1797, μάλιστα λέγεται ότι το αποκεφαλισθέν πτώμα του το έριξαν στα νερά του Βοσπόρου, σε ηλικία 47 ετών.[εκκρεμεί παραπομπή]
Η απολογία του Ανδρέα Βερούση κατά την ανάκρισή του από τους Βενετούς είναι διαθέσιμη και έχει δημοσιευθεί μεταφρασμένη από τον ιστορικό Κυριάκο Σιμόπουλο. Στην ανακριτική κατάθεση του στους Βενετούς, ο Ανδρέας Βερούσης ρωτήθηκε αν αληθεύει πως είναι συμπολεμιστής του Λάμπρου Κατσώνη και απαντά: «Είναι αληθέστατα. Ήδη προ πέντε ετών, ευρισκόμην εις Σαραγούσαν. Εκεί ανέλαβον υποχρέωσιν με τον κύριον Ίψον, Ρώσον Στρατηγόν, να συγκεντρώσω πολεμιστάς εκ Τουρκίας. Επελθούσης μετ' εμού συμφωνίας, εκράτησα τον λόγον μου. Συγκέντρωσα από την Τουρκίαν (*) 800 Αλβανούς, με έκαμαν καπετάνιον και διοικητήν και υπηρέτησα εις την ναυτικήν μοίραν με τον Ίψον, τον Στρατηγόν Ταμάρα και τον Κολονέλον Λάμπρον. Επολέμησα πάντα κατά των Τούρκων ....».[7]
Το σπίτι του Ανδρούτσου στην Πρέβεζα
Επεξεργασία
Το σπίτι του διέμεινε ο Καπετάν Ανδρούτσος μετά τον γάμο του με την Ακριβή Τσαρλαμπά ήταν το πατρικό της στην Πρέβεζα. Σωζόταν μέχρι το έτος 2011 στη συμβολή των οδών Χρήστου Κοντού και Οδυσσέα Ανδρούτσου και υπήρχε σε αυτό μαρμάρινη επιγραφή με το εξής κείμενο: «ΕΔΩ ΕΙΝΑΙ ΤΟ ΣΠΙΤΙ ΤΟΥ ΚΑΠΕΤΑΝ ΑΝΔΡΟΥΤΣΟΥ 1773-1798».[8] Η επιγραφή τοποθετήθηκε στη δεκαετία του 1930 με τον εορτασμό των 100 χρόνων από την ίδρυση του Ελληνικού Κράτους. Οι χρονολογίες αναφέρονται στα χρόνια που ο Ανδρέας Βερούσης ή Ανδρούτσος έζησε στο σπίτι αυτό. Το έτος 2011 το κτίριο κατεδαφίσθηκε με σκοπό την ανέγερση νέας οικοδομής, παρά τις προσπάθειες του Πολιτιστικού Συλλόγου "Πρέβεζα", η δε Αρχαιολογική Υπηρεσία και η Πολεοδομία Πρέβεζας αιτιολόγησαν την απόφαση κατεδάφισης με το σκεπτικό "το οίκημα δεν διέθετε αρχιτεκτονικά στοιχεία διατηρητέου".[9]
Πηγές
Επεξεργασία- Μεγάλη Στρατιωτική και Ναυτική Εγκυκλοπαιδεία. Αθήναι: Έκδοσις Μεγάλης Στρατιωτικής και Ναυτικής Εγκυκλοπαιδείας. Ανακτήθηκε στις 23 Σεπτεμβρίου 2009.
Παραπομπές
Επεξεργασία- ↑ Μενελαΐδου, Τατιάνα (2013). «ΙΚΕΕ / Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης - Βιβλιοθήκη». Μεταπτυχιακές Διατριβές. Α.Π.Θ.
- ↑ Ricks 2022, σελ. 312: "Engonopoulos' poem is in part a tribute to the Albanian strain which Androutsos too represented."
- ↑ Magliveras 2009, σελ. 55.
- ↑ Stabakis 2010, σελ. 348.
- ↑ Παναγιώτης Στάθης, ιστορικός, "Ελευθεροτυπία" «Τα Ιστορικά», Μάρτιος 2009, σελ. 142
- ↑ Ελευθεροτυπία: «Τα Ιστορικά» 21-03-2009
- ↑ Κυριάκος Σιμόπουλος:"Ελληνική Ιστορία" Τόμος Β', σελ. 741, (*) Σημείωση: Όλη η υπόδουλη στους Τούρκους Βαλκανική χερσόνησος και τα υπόλοιπα μέρη της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, αποκαλούνταν «Τουρκιά», όμως η εν λόγω στρατολόγηση έγινε στην Επικράτεια του Αλή Πασά, σαφώς φίλου του Ανδρέα Βερούση.
- ↑ Βλ. Ηλίας Βασιλάς, Άπαντα, σελ. 192-193.
- ↑ Εφημερίδα Τοπική Φωνή Πρέβεζας: Κατεδαφίσθηκε το σπίτι του Οδυσσέα Ανδρούτσου", 2011