Βικιπαίδεια

Εορτασμός της Ελληνικής Επανάστασης του 1821

Ελληνική εθνική γιορτή
(Ανακατεύθυνση από 25η Μαρτίου)

Ο εορτασμός της Ελληνικής Επανάστασης του 1821 γίνεται στην Ελλάδα, την Κύπρο και σε όλο τον κόσμο από τους Έλληνες της διασποράς στις 25 Μαρτίου κάθε χρόνο, την ημέρα εορτασμού και του Ευαγγελισμού της Θεοτόκου. Η ημέρα αυτή είναι επίσημη αργία στην Ελλάδα και στην Κύπρο. Συνήθως οι εκδηλώσεις εορτασμού περιλαμβάνουν παρελάσεις και άλλες εορταστικές εκδηλώσεις την ίδια ημέρα ή την προηγούμενη.

Εορτασμός της Ελληνικής Επανάστασης του 1821
Σημαιοστολισμός για την 25η Μαρτίου στη Σαντορίνη.
Ονομάζεται επίσης25η Μαρτίου
Εορτάζεται απόΕλλάδα
ΕίδοςΕθνική εορτή
ΕκδηλώσειςΠαρελάσεις
Ημερομηνία25 Μαρτίου
ΣυχνότηταΕτήσια
Το «25η Μαρτίου» ανακατευθύνει εδώ. Για την ημερομηνία, δείτε: 25 Μαρτίου.

Οι μεγαλύτερες εκδηλώσεις είναι η στρατιωτική παρέλαση στην Αθήνα την 25η Μαρτίου και στη Θεσσαλονίκη αντίστοιχα, ενώ την προηγούμενη, στις 24 Μαρτίου, πραγματοποιείται μαθητική εορτή στα σχολεία της χώρας. Σε άλλους Δήμους, γίνονται παρελάσεις στρατιωτικών τμημάτων, μαθητών, συλλόγων κλπ. καθώς και δοξολογίες σε ναούς.

Ο εορτασμός σε αυτή την ημέρα καθιερώθηκε το 1838 με το Βασιλικό Διάταγμα 980 / 15(27)-3-1838 από την Κυβέρνηση του Όθωνα.

Ιστορικό

Επεξεργασία

Η 25η Μαρτίου, ημέρα του Ευαγγελισμού, είχε οριστεί ως ημέρα έναρξης της Ελληνικής Επανάστασης, κατά του Τουρκικού ζυγού, από τον αρχηγό της Φιλικής Εταιρείας Αλέξανδρο Υψηλάντη[1][2][3] «ως ευαγγελιζομένη την πολιτικήν λύτρωσιν του ελληνικού έθνους».[4] Η ημερομηνία αυτή θεωρήθηκε ως σημείο αναφοράς από τις πρώτες ήδη ημέρες της Επανάστασης, και μάλιστα ως έναρξη ειδικής χρονολόγησης, ακόμα και σε περιοχές που είχαν επαναστατήσει νωρίτερα.[5] Τουλάχιστον από το 1823 εθεωρείτο στην Πελοπόννησο ως ημέρα έναρξης της επανάστασης.[6]

Το 1822, η προσωρινή κυβέρνηση που είχε έδρα την Κόρινθο, αποφάσισε να εορταστεί η επέτειος της Επανάστασης μαζί με το Πάσχα (2 Απριλίου, παλ. ημ.). Ο εορτασμός έγινε στην Κόρινθο με στρατιωτική πομπή, πανηγυρική δοξολογία και κανονιοβολισμούς, όπως περιγράφει ο Γερμανός εθελοντής Striebeck που την παρακολούθησε.[7]

Κατά τον συγγραφέα Δ. Φωτιάδη και άλλους, ως εθνική γιορτή πριν το 1838 θεωρούνταν η 1η Ιανουαρίου[8][9], ημερομηνία κατά την οποία ψηφίστηκε από την 1η Εθνοσυνέλευση της Πιάδας (Νεας Επιδαύρου) το 1ο Ελληνικό «Σύνταγμα», ήτοι «Προσωρινό Πολίτευμα»[10]. Πιστεύεται λοιπόν πως με την αλλαγή της ημερομηνίας «η εθνική γιορτή έχανε τον πολιτικό και επαναστατικό χαρακτήρα και έπαιρνε θρησκευτική απόχρωση» με ό,τι συνεπαγόταν κάτι τέτοιο για τις διεκδικήσεις περί δημοκρατικότητας και συντάγματος[11] Η ιστορικός Χρ. Κουλούρη που ερεύνησε τους εορτασμούς τύπου εθνικής εορτής από το 1834 και μετά, δεν περιλαμβάνει σ' αυτές την 1η Ιανουαρίου αλλά έξι ημερομηνίες σχετιζόμενες με τη βασιλική οικογένεια. Κυριότερη εορτή πριν την καθιέρωση της 25 Μαρτίου ήταν η 25 Ιανουαρίου, επέτειος την αποβίβαση του Όθωνα στο Ναύπλιο (1833).[12]

Ο αρχηγός της Φιλικής Εταιρείας που οργάνωσε την Επανάσταση, ο Αλέξανδρος Υψηλάντης, άρχισε τις επιχειρήσεις και την έναρξή της στο Ιάσιο την 24 Φεβρουαρίου 1821. Εν τούτοις, τα εκεί συμβάντα χαρακτηρίστηκαν από την κοινή συνείδηση και καθιερώθηκαν από την ιστορία ως κάτι μεμονωμένο, κάτι σαν πρόλογος της Επανάστασης. Η πλήρης αποτυχία του κινήματος σε μια μη ελληνική χώρα, ίσως και η απογοήτευση των Ελλήνων για την πλάνη περί της υποστήριξης από τη Ρωσία που είχε διαδώσει η Φ. Εταιρεία, υπήρξαν τα κύρια αίτια του διαχωρισμού των συμβάντων της Μολδοβλαχίας από τα επαναστατικά γεγονότα της Ελλάδας. Η Πολιτεία, επικύρωσε το επικρατούν εθνικό συναίσθημα καθιερώνοντας ως ημέρα εθνικού εορτασμού της Επανάστασης την 25η Μαρτίου.[13]

Κατά ορισμένες απόψεις, ως ημερομηνία έναρξης της Επανάστασης θεωρείται και η 24 Φεβρουαρίου, οπότε άρχισε η επανάσταση Ελλήνων στη Βλαχία με την προκήρυξη του Αλέξανδρου Υψηλάντη Μάχου υπέρ Πίστεως και Πατρίδος[14]. Έκτοτε και με άλλες επαναστατικές πράξεις που έλαβαν χώρα πολύ πριν την 25η Μαρτίου απλώνεται η επανάσταση στον ελλαδικό χώρο, έως ότου καταλήγει στην επικράτεια της Πελοποννήσου.

Στην Ελλάδα είχαν αρχίσει εχθροπραξίες πριν την 25 Μαρτίου, όπως μαρτυρείται και από τις ειδήσεις που διασώθηκαν στην «Αλληλογραφία του εν Πάτραις Ολλανδικού Προξενείου: 1821», δεδομένου ότι η ολλανδική κυβέρνηση δια του προξένου της στην Πάτρα ενημερώθηκε κατά την 23η Μαρτίου, ότι «από τινος χρόνου σοβούσα επικίνδυνος κατάστασις εξέσπασε και ότι οι Έλληνες ανέλαβον τα όπλα κατά του δυνάστου»[15].

Η επίσημη διακήρυξη των επαναστατών προς τις ξένες κυβερνήσεις έγινε με προκήρυξη της «Μεσσηνιακής Γερουσίας» την 25 Μαρτίου 1821.[16][17] Η 25/3 λογίζεται ως αρχή της Επανάστασης σε δικαστικό έγγραφο της Προσωρινής Διοίκησης της Ελλάδος του 1823, όπου το «Επαρχικόν Κριτήριον Τριπολιτζάς» (είδος δικαστικού οργάνου) αναφέρει ότι «η αποστασία ηκολούθησε εις τας 25 Μαρτίου».[18]

Καθιέρωση

Επεξεργασία

Πρώτος ο Παναγιώτης Σούτσος πρότεινε το 1834 την καθιέρωση εορτασμού της Ελληνικής Επανάστασης την 25η Μαρτίου, αναφέροντας ότι ήταν η μέρα γενίκευσης της επανάστασης στην Πελοπόννησο και αναγέννησης της Ελλάδας, σε υπόμνημα το οποίο ο Ιωάννης Κωλέττης υπέβαλε στον Όθωνα ως πρόταση σχεδίου νόμου.[19] Ο ίδιος είχε γράψει ποίημα με τον τίτλο "Η 25 Μαρτίου ή τα γενέθλια της Ελλάδος", το οποίο υπάρχει σε συλλογή που εκδόθηκε το 1835.[20] Το έγγραφο του Κωλέττη, τότε Υπ. Εσωτερικών, έχει ημερομηνία 22 Ιαν./2 Φεβρ. 1835 και προτείνει στον Βασιλέα τη θέσπιση εορτασμών με πανελλήνιους αγώνες παρόμοιους με αυτούς της αρχαίας Ελλάδας. Η εισήγησή του είναι σε γαλλική γλώσσα με γερμανική περίληψη. Αναφέρει ότι ο «περίφημος Γερμανός» (celebre Germanos) κήρυξε την Επανάσταση στις 17 Μαρτίου 1821 στην Αγία Λαύρα, και ότι η επανάσταση γενικεύτηκε στην Πελοπόννησο την 25 Μαρτίου την οποία και θεωρεί ως εναρκτήρια ημερομηνία μιας νέας εποχής για την Ελλάδα. Λέει μάλιστα ότι υπήρχε προφητεία των μοναχών του Μεγάλου Σπηλαίου ότι σ' αυτή την ημερομηνία θα συνέβαινε αναγέννηση της Ελλάδος, και ότι οι Οθωμανοί της Πελοποννήσου το γνώριζαν και κάθε χρόνο αυτή την ημερομηνία έπαιρναν έκτακτα μέτρα ασφαλείας (Διαμαντής, σ. 314). Οι εορτασμοί που πρότεινε ο Κωλέττης περιλάμβαναν διαγωνισμούς στις τέχνες και τα γράμματα και σε διάφορα αγωνίσματα. Θα γίνονταν στην Τρίπολη, την Αθήνα, την Ύδρα και το Μεσολόγγι, εκ περιτροπής μέσα σε μία τετραετία, όπως στην αρχαιότητα οι Ολυμπιακοί, οι Πυθικοί κτλ.[21]

 
Μετάλλιο του 1836. Επιγραφή: «ΘΕΟΣ ΤΟΥ ΠΑΤΡΟΣ ΜΟΥ ΚΑΙ ΥΨΩΣΩ ΑΥΤΟΝ - ΚΑΛΑΒΡΥΤΑ 25 ΜΑΡΤΙΟΥ 1821». Χάλκινο, διάμετρος 4 cm.

Το 1836 τιμήθηκε η 25η Μαρτίου σε συνδυασμό με τα Καλάβρυτα και τον Π. Πατρών Γερμανό με χάλκινο μετάλλιο που κόπηκε με την ευκαιρία του γάμου του βασιλιά Όθωνα και της Αμαλίας. Σ' αυτό εικονίζεται η θρυλική σκηνή, με τον Γερμανό να κρατά υψωμένη σημαία και σταυρό και δύο ένοπλους αγωνιστές σε κίνηση ορκωμοσίας ή χαιρετισμού. Φέρει την επιγραφή «ΘΕΟΣ ΤΟΥ ΠΑΤΡΟΣ ΜΟΥ ΚΑΙ ΥΨΩΣΩ ΑΥΤΟΝ - ΚΑΛΑΒΡΥΤΑ 25 ΜΑΡΤ. 1821» (το απόφθεγμα είναι από την Έξοδο, ιε', 2). Η άλλη όψη του μεταλλίου εικονίζει τον Γερμανό.[22][23]

Ο εορτασμός «εἰς τὸ διηνεκὲς» της Επανάστασης την 25η Μαρτίου καθιερώθηκε το 1838 με το Βασιλικό Διάταγμα 980 / 15(27)-3-1838 [24][25] της Κυβέρνησης Όθωνος και συγκεκριμένα του Γεώργιου Γλαράκη, γραμματέα της Επικρατείας (υπουργού) επί των Εκκλησιαστικών, Δημοσίας Εκπαιδεύσεως και Εσωτερικών. Ο Γλαράκης ήταν ένας από τους κυριότερους εκπροσώπους του ρωσικού κόμματος, των Ναπαίων, που εκείνη την περίοδο απολάμβανε την εύνοια του Όθωνα. Ο Όθωνας προσπαθούσε να ενισχύσει τη δημοτικότητά του προσεταιριζόμενος την απήχηση των εκφραστών της Ορθοδοξίας, και ενδεχομένως σε αυτό να οφείλεται η θρησκευτική χροιά του διατάγματος και η καθιέρωση της εορτής.[26] Ωστόσο, κατά τον πρώτο εορτασμό της επετείου, το 1838, από τους ξένους πρέσβεις και προσωπικό πρεσβειών απουσίασαν από την εορτή μόνο αυτοί της Ρωσίας και της Αυστρίας με τους υπαλλήλους τους.[27]

Ο πρώτος εορτασμός στην Αθήνα όπου συμμετείχαν ο Βασιλιάς Όθων και η Βασίλισσα Αμαλία, πολιτικές και στρατιωτικές αρχές και πλήθος λαού, έγινε στον Ναό της Αγίας Ειρήνης.[25][28] Ο Μητροπολιτικός Ναός των Αθηνών θεμελιώθηκε την 25 Δεκ. 1842 και αφιερώθηκε στον Ευαγγελισμό της Θεοτόκου για να τιμηθεί η 25 Μαρτίου 1821.[29][30]

Το 1839, ο Αμβρόσιος Φραντζής αναφέρει ότι η 25η Μαρτίου ήταν ημέρα «ρητή και εμφυτευμένη εις τας καρδίας των Πελοποννησίων κτλ. ως ημέρα ενάρξεως της Ελληνικής επαναστάσεως»,.[31]

Μετέπειτα

Επεξεργασία

Μετά την επίσημη καθιέρωση του εορτασμού, και ιδίως το 1841, έγινε προσπάθεια οικειοποίησης της επετείου από την αντιπολιτευόμενη αντι-οθωνική μερίδα, με ιδιωτικούς εορτασμούς στους οποίους προβαλλόταν ιδιαίτερα η μορφή του Κοραή.[32] Η εορτή συνέχισε να είναι αντικείμενο κομματικών και τοπικιστικών αντιπαραθέσεων: ιδιαίτερες αντιδράσεις προκάλεσε το 1846 και 1847 η απόφαση του πρωθυπουργού Κωλέττη για την πραγματοποίηση επίσημης τελετής στον τάφο του ρουμελιώτη οπλαρχηγού Γεώργιου Καραϊσκάκη στο Φάληρο, καθώς θεωρήθηκε ότι οδηγούσε σε ταύτιση της Επανάστασης με ένα πρόσωπο.[33]

Παρελάσεις

Επεξεργασία

Έως το 1875 ο στρατός βρισκόταν παρατεταγμένος κατά μήκος της διαδρομής της βασιλικής πομπής από τα ανάκτορα προς την εκκλησία και αντίστροφα. Το 1875 πραγματοποιήθηκε για πρώτη φορά παρέλαση του στρατού μπροστά από τα ανάκτορα, πρακτική τρέχουσα από τα μέσα του αιώνα σε δημόσιες γιορτές στη Γαλλία και τα γερμανικά κράτη. Την επόμενη χρονιά, αν και δεν πραγματοποιήθηκε στρατιωτική παρέλαση εξαιτίας βροχής, δίπλα στον στρατό παρατάχθηκε και μία πανεπιστημιακή φάλαγγα. Η πρωιμότερη αναφορά για μαθητική παρέλαση εντοπίζεται το 1899.[34] Τα σχολεία είχαν παραταχθεί και κατά τον εοαρτασμό της 25ης Μαρτίου του 1924, όταν ανακηρύχθηκε η Δημοκρατία. Τα επόμενα χρόνια την παρέλαση του στρατού πλαισίωναν και πρόσκοποι και μαθητές στρατιωτικών σχολών. Το 1932 τα σχολεία της Αθήνας παρήλασαν μπροστά από επισήμους στο μνημείο του Άγνωστου Στρατιώτη μαζί με τους προσκόπους, τη «φρουρά της πόλης» και τις «εθνικιστικές οργανώσεις». Από το 1936 η μαθητική παρέλαση, που έγινε μπροστά από τον βασιλιά Γεώργιο και τον πρωθυπουργό Μεταξά, έλαβε επίσημο χαρακτήρα. Την περίοδο της δικτατορίας του Μεταξά οι παρελάσεις μαθητών και φαλαγγιτών (μελών της ΕΟΝ) προσέλαβαν μεγάλη σημασία και συνδέθηκαν με τη στρατιωτική παρέλαση. Η πρακτική των μαθητικών παρελάσεων εξακολούθησε κατά την εμφυλιοπολεμική περίοδο και έπειτα έως και μετά τη μεταπολίτευση.[35] Σε διάφορες επαρχιακές πόλεις συμμετέχουν και τοπικές ανώτερες και ανώτατες σχολές, όπως π.χ. στην Κέρκυρα[36][37] και την Πάτρα[38]. Παλαιότερα (μέχρι δεκαετία 1980) συμμετείχαν τα πανεπιστήμια και στην παρέλαση της Αθήνας.

  •  
    Παρέλαση μαθητών στις 24 Μαρτίου στην Αθήνα
  •  
    Παρέλαση μαθητριών στις 24 Μαρτίου στην Αθήνα
  •  
    Στρατιωτική παρέλαση για την 25η Μαρτίου στην Αθήνα
  •  
    Στρατιωτική παρέλαση στη Νάουσα 15 Απριλίου, προς τιμή των αγώνων κατά την περίοδο της επανάστασης του 1822.

Εορτασμός στα σχολεία

Επεξεργασία

Στα ελληνικά σχολεία, όλων των βαθμίδων, είθισται να γίνεται μια γιορτή την τελευταία εργάσιμη ημέρα πριν την 25η Μαρτίου η οποία περιλαμβάνει χορούς, δρώμενα και ιστορικό υλικό. Αυτές οι γιορτές μεσοσταθμικά διαρκούν γύρω στις 2 ώρες και την ημέρα δεν διεξάγονται μαθήματα.[39] Μετά γίνεται η κατάθεση στεφάνου από αντιπροσωπεία μαθητών.

Συνήθως οι προετοιμασίες για τις σχολικές εορτές, αλλά και για τις παρελάσεις των μαθητών ξεκινούν μια με δύο εβδομάδες πριν, ενώ οι πρόβες των παρελάσεων συνοδεύονται από την παρουσία τυμπάνων που παίζουν μαθητές. Σύμφωνα με υπουργική απόφαση του 2019, η παρακολούθηση των προβών κρίνεται υποχρεωτική για τους μαθητές και γίνονται υπό την επίβλεψη του καθηγητή γυμναστικής.[40]

  •  
    Πρόβα για τη μαθητική παρέλαση του Οκτωβρίου στο Άργος. Το ίδιο πράγμα επαναλαμβάνεται και στον Μάρτιο. Οι μαθητές κάνουν πρόβα συνήθως μια με δύο εβδομάδες πριν την παρέλαση.
  •  
    Στα σχολεία γίνονται εορτές την τελευταία εργάσιμη ημέρα πριν τις 24 Μαρτίου. Διαβάζονται συνήθως ποιήματα και αναγγέλλονται τραγούδια. Συνήθως δε υπάρχουν παιδιά για την παρουσίαση του προγράμματος.
  •  
    Συχνά οι εορτές για την 25η Μαρτίου συνδυάζονται με δρώμενα, όπως π.χ. χοροί με τραγούδια σχετικά με το θέμα.

Παραπομπές

Επεξεργασία
  1. ↑ Σπηλιάδη Νικολάου, Απομνημονεύματα, εκδοθέντα υπό Χ.Ν.Φιλαδελφέως, Αθήνα 1851, τομ. Α', σελ. 31.:
    "... ο Κολοκοτρώνης και οι περί αυτόν, οι οποίοι δεν ήλθον εις την Πελοπόννησον ειμή δια να κινήσωσι την επανάστασιν την 25 μαρτίου, ως ημέραν προσδιωρισμένην να λάβωσι τα όπλα απανταχού οι Έλληνες, ..."
  2. ↑ Θεόδωρου Κολοκοτρώνη, Απομνημονεύματα (Διήγησις συμβάντων της Ελληνικής φυλής 1770-1836), έκδοση "Εστίας", 1901, τόμ. Α', σελ. 47, 48:
    "... με ήλθαν γράμματα από τον Υψηλάντη δια να ήμαι έτοιμος, καθώς και όλοι οι εδικοί μας. 25 Μαρτίου ήτον η ημέρα της γενικής επαναστάσεως. Οι Άγγλοι έμαθαν ότι έλαβα κάτι γράμματα ..."
  3. ↑ Φωτάκος, Απομνημονεύματα, έκδοση 1858, σελ. 13: "Εις αυτούς εφανέρωσε (ο Αρχιμανδρίτης Γρηγόριος Φλέσας) τον ερχομόν του, τον τίτλον του ως απεσταλμένου παρά της Γενικής αρχής κτλ και ότι η 25 Μαρτίου είναι η πρώτη ημέρα της επαναστάσεως."
  4. ↑ Σπ. Τρικούπη, Ιστορία Ελληνικής Επαναστάσεως, έκδοση 1860, τομ. Α' σελ. 23.
  5. ↑ Ιωάννης Φιλήμων, Δοκίμιον ιστορικόν περί της ελληνικής Επαναστάσεως, Αθήνα 1860, τομ. 3, σελ. 410.:
    Ημερομηνία σε έγγραφο της Κοινότητας Ήλιδος (Πελοποννήσου): "1821 Μαΐου 25, Κούκουρα της Γαστούνης, Έτος πρώτον από της 25 Μαρτίου".
  6. ↑ Αρχεία Ελληνικής Παλιγγενεσίας, τ. 12, σελ. 157, 158.: "Το Επαρχικόν Κριτήριον Τριπολιτζάς. Ο Ν.Α. εις τους 1820, προ της επαναστάσεως, ... έφθασε εδώ εις Μορέα τον Σεπτέμβριον, η αποστασία ακολούθησε εις τας 25 Μαρτίου. Ακολούθου 1822 ο Μπηλελόπουλος, στοχαζόμενος την ευκαιρίαν της αποστασίας, απεφάσισε να καταφάγη όλην σχεδόν την ποσότητα των γροσίων ... με την πρόφασιν ότι την άρπαξαν οι Έλληνες εις τον καιρόν του ασάλτου. ... Τη 19 Αυγούστου 1823, Τριπολιτζά. Οι δικασταί του Επαρχικού Κριτηρίου.".
  7. ↑ C.T. Striebeck, Mittheilungen aus dem tagebuche des philhellenen , E.A. Telgener, 1834 (1η έκδοση 1828), σ. 187-189. Αναφέρεται στο Κ. Σιμόπουλος, “Πώς είδαν οι ξένοι την Ελλάδα του 21”, τ. 2, σ. 53.
    “Η κυβέρνηση αποφάσισε να συνδέσει την Ανάσταση με την επέτειο της εθνικής ανεξαρτησίας. Με το πρώτο χτύπημα της καμπάνας, που μόλις είχαν κρεμάσει στο μικρό καμπαναριό αντικαθιστώντας το ξύλινο σήμαντρο, συγκεντρώθηκαν χίλιοι περίπου άντρες μπροστά στην κατοικία του Μαυροκορδάτου. ... Πλάι στον Μαυροκορδάτο, στην αίθουσα των συνεδριάσεων, βρισκόταν κιόλας ο Υψηλάντης ... και όλοι οι υπουργοί και γερουσιαστές. Αμέσως μετά σχηματίστηκε η πομπή. Πεντακόσιοι άνδρες του ελληνικού πεζικού μπροστά – μαζί τους και οι ένοπλοι εθελοντές του εξωτερικού – ύστερα ο πρίγκιπας Μαυροκορδάτος ανάμεσα στο ιερατείο, οι γερουσιαστές και οι υπουργοί. Την πομπή έκλειναν άλλοι 500 στρατιώτες. Η θεία λειτουργία έγινε από ανωτάτους κληρικούς. Ύστερα μίλησε στον λαό ο αρχιεπίσκοπος, τον εμψύχωσε στο δύσκολο αγώνα του και τον ευλόγησε. Ακολούθησε πανηγυρική δοξολογία ενώ βροντούσαν τα κανόνια που φέραμε από την Τριπολιτσά. ...”
  8. ↑ Δημήτριος Φωτιάδης, Όθωνας - Μοναρχία, Ζαχαρόπουλος Σ.Ι, Αθήνα 1988, σελ. 367
  9. ↑ Ζέρβας, Βαγγέλης. «Η επέτειος του 1821 και η παραχάραξη της ιστορίας». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 27 Μαρτίου 2015. Ανακτήθηκε στις 5 Απριλίου 2015. 
  10. ↑ Leake, William Martin (1826). An Historical Outline of the Greek Revolution: With a Few Remarks on the Present State of Affairs in that Country. London: John Murray. σελ. 67. 
  11. ↑ Κορδάτος, Γιάννης (2007). Μεγάλη ιστορία της Ελλάδας. ΧΙ. 20ος αιώνας. σελίδες 119–120. 
  12. ↑ Κουλούρη 2012, σελίδες 191, 192
  13. ↑ Δασκαλάκης Β. Απόστολος, Η έναρξις του Αγώνος της ελευθερίας. Θρύλος και πραγματικότης. Επιστημονική Επετηρίς της Φιλοσοφικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών, τόμ. 12 (1961-1962), σ. 9.[1]
  14. ↑ «ΟΑλέξανδρος Υψηλάντης στη Μολδοβλαχία». Ίδρυμα Μείζονος Ελληνισμού. Ανακτήθηκε στις 5 Απριλίου 2015. 
  15. ↑ Γεώργιος Ζώρας, επιμ. (1991). Μνημεία της Ελληνικής Ιστορίας: Έγγραφα του Αρχείου Χάγης περί της Ελληνικής Επαναστάσεως. 11. Αθήνα: Ακαδημία Αθηνών. σελ. 6. 
  16. ↑ Φιλήμων Ιωάννης, Δοκίμιον ιστορικόν περί της ελληνικής Επαναστάσεως, Αθήνα 1860, σ. 29.
  17. ↑ Σπυρίδων Τρικούπης, Ιστορία της ελληνικής επαναστάσεως, έκδοση 1888, τομ. Α', σελ. 253.
  18. ↑ Αρχεία Εθνικής Παλιγγενεσίας, επανέκδοση 1971, τομ. 12, σ. 157.
  19. ↑ Κουλούρη 2012, σελ. 198
  20. ↑ Σούτσος Παναγιώτης, "Η Κιθάρα", Αθήνα, 1835, σ. 3
  21. ↑ Διαμαντής Αθ. Κωνσταντίνος, Πρότασις καθιερώσεως εθνικών επετείων και δημοσίων αγώνων κατά το πρότυπον των εορτών της αρχαιότητος κατά το έτος 1835, "Αθηνά", Σύγγραμμα περιοδικόν της εν Αθήναις Επιστημονικής Εταιρείας, τομ. 73, 74 (1972, 1973), σελ. 307-325.
  22. ↑ Μετάλλιο του Παλαιών Πατρών Γερμανού, Εθνικό Ιστορικό Μουσείο, Μόνιμη έκθεση. Αρχειοθετήθηκε 2013-09-27 στο Wayback Machine.. Ιστότοπος του Υπ. Πολιτισμού και Τουρισμού.
  23. ↑ Meletopoulos J., Twelve Greek medals, Αθήνα, 1971. Περιέχει κείμενα των "Γραφικαί Τέχναι Ασπιώτη-ΕΛΚΑ Α.Ε." και Α. Τάσσου.
  24. ↑ «Εγκύκλιος, Βασίλειον της Ελλάδος, Η επί των Εκκλησιαστικών και επί της δημοσίου εκπαιδεύσεως γραμματεία της επικράτειας, προς τας διοικητικάς αρχάς του κράτους». εφημερίδα ΦΗΜΗ. 19 Μαρτίου 1838. Ανακτήθηκε στις 15 Μαΐου 2011. 
  25. ↑ 25,0 25,1 Πέμπτη, 24 Μαρτίου 2011, Ο πρώτος πανηγυρισμός της Εθνικής Εορτής στις 25 Μαρτίου 1838 στην Αθήνα, Μιχ. Κ. Τσώλης Θέματα Ελληνικής Ιστορίας
  26. ↑ Κουλούρη, σελ. 199
  27. ↑ Μαρκεζίνης Β. Σπ., Πολιτική Ιστορία της Νεωτέρας Ελλάδος, τομ. Α', σ. 161.
  28. ↑ «ΑΘΗΝΑ (εφημερίδα)». 26 Μαρτίου 1838. σελ. 1. Ανακτήθηκε στις 15 Μαΐου 2011. 
  29. ↑ Εφημερίδα "Αιών", 1 Ιαν. 1843, σ. 2, στήλη αριστερά.
  30. ↑ Μαρκάτου Φ. Θεοδώρα, Οι προτάσεις για πανελλήνιο ηρώο του Εικοσιένα (1830-1930), "Μνήμων", τ. 17 (1995), σ. 46.
  31. ↑ Αμβρόσιος Φραντζής (1839). «Επιτομή της ιστορίας της αναγεννηθείσης Ελλάδος». σελ. 178. Ανακτήθηκε στις 8 Μαΐου 2011. 
  32. ↑ Κουλούρη 2012, σελ. 181-2, 202
  33. ↑ Κουλούρη 2012, σελ. 200-1
  34. ↑ Κουλούρη 2012, σελ. 208
  35. ↑ Ο ΙΟΣ (29-01-1995). «Καμαρωτά περνάνε τα σχολεία μας - Πότε άρχισε να χαίρεται ο κόσμος». Ελευθεροτυπία. http://www.iospress.gr/ios1995/ios19951029a.htm. Ανακτήθηκε στις 24-03-2016. 
  36. ↑ Φοιτητές του Ιονίου Πανεπιστημίου στην παρέλαση 25ης Μαρτίου μετά από χρόνια, www.corfuland.gr
  37. ↑ Ανακοίνωησ Ιονίου Πανεπιστημίου "Συμμετοχή Ι.Π. στην παρέλαση της 25ης Μαρτίου", 2017
  38. ↑ ΠΑΡΕΛΑΣΗ 25/3/2017, ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΠΑΤΡΩΝ βίντεο
  39. ↑ IEFIMERIDA.GR, NEWSROOM (22 Μαρτίου 2023). «Σχολεία: Πώς θα γιορταστεί η 25η Μαρτίου -Η εγκύκλιος για Δημοτικά, Γυμνάσια και Λύκεια». iefimerida.gr. Ανακτήθηκε στις 22 Μαρτίου 2023. 
  40. ↑ «Υποχρεωτική η συμμετοχή των μαθητών στις "πρόβες" παρελάσεων». esos.gr. 19 Μαΐου 2019. Ανακτήθηκε στις 17 Σεπτεμβρίου 2022. 

Διαβάστε επίσης

Επεξεργασία

Δείτε επίσης

Επεξεργασία

Βιβλιογραφία

Επεξεργασία

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

Επεξεργασία
Ανακτήθηκε από "https://el.wiki.x.io/w/index.php?title=Εορτασμός_της_Ελληνικής_Επανάστασης_του_1821&oldid=10783817"