Βικιπαίδεια

Αμνάτος

οικισμός της Ελλάδας
(Ανακατεύθυνση από Αμνάτος Ρεθύμνου)

Συντεταγμένες: 35°19′59″N 24°37′1″E / 35.33306°N 24.61694°E / 35.33306; 24.61694

Η Αμνάτος είναι χωριό και έδρα ομώνυμης Τοπικής Κοινότητας του Δήμου Ρεθύμνης[1] στην Περιφερειακή Ενότητα Ρεθύμνης της Κρήτης. Στο χωριό σώζονται ενδιαφέροντα αρχιτεκτονικά στοιχεία. Έχει χαρακτηριστεί «παραδοσιακός οικισμός μέσης πολιτιστικής αξίας» (κατηγορία ΙΙ) (ΦΕΚΔ 728/1995) [2]. Το έτος 2005 έλαβε βραβείο "καθαρότερου οργανωμένου παραδοσιακού οικισμού" από τη Νομαρχιακή Επιτροπή Τουριστικής Προβολής Ρεθύμνης [3].

Αμνάτος
Αμνάτος is located in Greece
Αμνάτος
Αμνάτος
Διοίκηση
ΧώραΕλλάδα
ΠεριφέρειαΚρήτης
ΔήμοςΡεθύμνης
Γεωγραφία
Γεωγραφικό διαμέρισμαΚρήτη
ΝομόςΡεθύμνου
Υψόμετρο340
Πληθυσμός
Μόνιμος134
Έτος απογραφής2021
Πληροφορίες
Ταχ. κώδικας74100
Τηλ. κωδικός28310
Commons page Σχετικά πολυμέσα
δεδομένα

Γεωγραφία, προέλευση ονόματος, στοιχεία ιστορίας

Επεξεργασία

Βρίσκεται στις βορειοανατολικές απολήξεις του βουνού Γκαργκάνι, σε απόσταση 17 χιλιομέτρων νοτιοανατολικά του Ρεθύμνου, στο δρόμο για το Αρκάδι, σε υψόμετρο 320 μ.[4]. Έχει αξιόλογη θέα προς το Β. Κρητικό πέλαγος και προς τον Ψηλορείτη.Η τοποθεσία του χωριού φαίνεται ότι είχε κατοικηθεί από τα πολύ παλιά χρόνια και πιστεύεται ότι η ονομασία Αμνάτος έχει μινωική προέλευση. [5] Σημειώνεται ότι η ετυμολογία του τοπωνυμίου πιθανόν προέρχεται από τη λέξη "αμνίον" (Αμνίατος - Άμνατος). "Αμνία" ονομάζονταν τα αγγεία για το αίμα των θυσιαζόμενων ζώων. Δεδομένου ότι ο οικισμός της Αμνάτου αρχαιότατα βρισκόταν σε πιο ορεινό σημείο, στη θέση "Περισσάκια", όπου λειτουργούσαν γνωστά αγγειοπλαστεία (σήμερα βρίσκονται εκεί ερείπια των αρχαίων καμινιών, ως και άπειρα θραύσματα πήλινων αγγειοπλαστικών ειδών) που εξυπηρετούσαν τους προσκυνητές των Ιερών της αρχαίας Ελεύθερνας με εμπόριο "αμνίων", υπάρχει πιθανότητα το τοπωνύμιο να σχετίζεται με τα εν λόγω "αμνία". Ωστόσο, δεν υπάρχουν πολλά γνωστά στοιχεία για την προϊστορική περίοδο της Αμνάτου. Είναι γνωστό, βεβαίως, ότι η θέση της αποτελούσε πέρασμα για τους προσκυνητές που όδευαν για τα Ιερά της αρχαίας Ελεύθερνας και προμηθεύονταν από τα καμίνια της αγγεία.[6].

Αναφέρεται στην επαρχία Ρεθύμνου το 1577 από τον Φραγκίσκος Μπαρόκιος ως Amnato. To 1881 ήταν έδρα ομώνυμου Δήμου. Το 1900 είναι στον δήμο Αρκαδίου (μετονομασία του δ. Αμνάτου) Την περίοδο της Τουρκοκρατίας οι κάτοικοι ήταν οι περισσότεροι Τούρκοι, ακόμα και μετά την επανάσταση του 1821 και ο μιναρές του τζαμιού κυριαρχούσε πάνω από τις στέγες των σπιτιών, όπως το είδε το 1834 ο Pashley [7].

Διοικητικά στοιχεία

Επεξεργασία

Ως οικισμός αναφέρεται επίσημα το 1925 με το ΦΕΚ 27Α - 31/01/1925 να ορίζεται έδρα της ομώνυμης κοινότητας.[8] Σύμφωνα με το σχέδιο Καλλικράτης, μαζί με τα Καψαλιανά και τον Πίκρη καθώς και την Μονή Αρκαδίου, αποτελούν τη τοπική κοινότητα Αμνάτου που υπάγεται στη δημοτική ενότητα Αρκαδίου του Δήμου Ρεθύμνης και σύμφωνα με την απογραφή του 2011 έχει πληθυσμό 156 κατοίκους[9].

Δείτε: Κοινότητα Αμνάτου

Πραγματικός Πληθυσμός Αμνάτου [10]
Οικισμοί 1940 1951 1961 1971 1981 1991 2001
Αμνάτος 372 328 276 213 193 196 147
Καψαλιανά 58 31 27 16 12 4 2
Μονή Αρκαδίου 40 60 32 23 18 13 9
Πίκρης 183 205 151 111 121 77 64
Σύνολα 653 624 486 363 344 290 222

Αξιοθέατα: Μνημεία, ναοί, σημαντικά κτίρια

Επεξεργασία
 
Προτομή Χ. Δασκαλάκη και μνημείο πεσόντων

Το θύρωμα της Αμνάτου: Ανάμεσα στα αρκετά βενετσιάνικα σπίτια του χωριού ξεχωρίζει αυτό (το αρχοντικό της οικογένειας Σαγκουινάτσου [11] )με το εντυπωσιακό θύρωμα με την αετωματική επίστεψη και την επιγραφή: INITIUM SAPIENTE TIMOR DOMINI (=Αρχή Σοφίας Φόβος Κυρίου).

Στην πλατεία του χωριού έχει στηθεί μαρμάρινη προτομή της Χαρίκλειας Δασκαλάκη. Τρεις γιοί της σκοτώθηκαν στην Κρητική Επανάσταση 1866-1869, ενώ η ίδια πολέμησε στην πολιορκημένη Μόνη του Αρκαδίου.[5]

Στην Αμνάτο λειτουργεί λαογραφικό μουσείο υπό την εποπτεία του τοπικού Πολιτιστικού Συλλόγου και Δημοτικό Μουσείο Ιστορίας Ελληνικής Εκπαίδευσης.[3]

Εκκλησιαστική υπαγωγή

Επεξεργασία

Η εκκλησία του χωριού είναι αφιερωμένη στη Ζωοδόχο Πηγή. Εκκλησιαστικά υπάγεται στην Στ΄ Αρχιερατική Περιφέρεια της Ιεράς Μητροπόλεως Ρεθύμνης και Αυλοποτάμου, της Εκκλησίας της Κρήτης.

Μεταφορές, συγκοινωνία

Επεξεργασία

Υπάρχουν δρομολόγια του ΚΤΕΛ Χανίων-Ρεθύμνου που εξυπηρετούν τη συγκεκριμένη περιοχή (δρομολόγιο για Αρκάδι, που έχει τρία δρομολόγια - πρωί και μεσημέρι - τις καθημερινές και δύο τα Σαββατοκύριακα) [12]

Διακεκριμένοι Αμνατσανοί

Επεξεργασία
  • Δασκαλάκη Χαρίκλεια: ηρωίδα του ολοκαυτώματος Μονής Αρκαδίου
  • Κοτζαμπασάκης Κώστας: κοινοτάρχης Αμνάτου και αγροτοσυνδικαλιστής[13]
  • Ταάκωνας Β. Μάνος: εκδότης της εφημερίδας "Τύπος" Ρεθύμνης
  • Τσάκωνας Φ. Μάνος: συγγραφέας
  • Φραγκούλη Αργίνη: συγγραφέας ιστορίας Αμνάτου

Δείτε επίσης

Επεξεργασία

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

Επεξεργασία

Παραπομπές, πηγές

Επεξεργασία
  1. ↑ «Τοπική Κοινότητα Αμνάτου | Αμνάτου | Δήμος». www.rethymno.gr. Ανακτήθηκε στις 8 Μαρτίου 2022. 
  2. ↑ Υπουργείο Περιβάλλοντος, Αρχείο Παραδοσιακών Οικισμών και Διατηρητέων Κτιρίων Αρχειοθετήθηκε 2012-04-05 στο Wayback Machine. ανακτήθηκε 10-4-2012
  3. ↑ 3,0 3,1 Βραβευμένοι Οικισμοί του Ρεθύμνου[νεκρός σύνδεσμος]
  4. ↑ Λευτ. Κρυοβρυσανάκης, Ρεθυμνιώτικος Πανδέκτης, εκδόσεις Τυποσπουδή, Ρέθυμνο 1993, σελ. 89
  5. ↑ 5,0 5,1 Πάπυρος Λαρούς Μπριτάννικα, Αθήνα, 1996, τόμος 7
  6. ↑ Φραγκούλη, Αρ., Η Άμνατος Ρεθύμνης, Αθήνα, 1994, σελ. 32
  7. ↑ Στέργιου Σπανάκη, Πόλεις και χωριά της Κρήτης στο πέρασμα των Αιώνων (μητρώον των οικισμών), Γραφικές Τέχνες-Γ. Δετοράκης, Ηράκλειο 1993, τόμος Α΄, σελ. 100-101
  8. ↑ «ΕΕΤΑΑ-Διοικητικές Μεταβολές των Οικισμών». www.eetaa.gr. Ανακτήθηκε στις 14 Μαΐου 2022. 
  9. ↑ «ΦΕΚ αποτελεσμάτων ΜΟΝΙΜΟΥ πληθυσμού», σελ. 10887 (σελ. 413 του pdf)
  10. ↑ Εθνική Στατιστική Αρχή, Ψηφιακή Βιβλιοθήκη (ΕΛΣΑΤ), Απογραφές 1940-2001
  11. ↑ Λευτ. Κρυοβρυσανάκης, ο.π., σελ. 90
  12. ↑ Δρομολόγια ΚΤΕΛ Αρχειοθετήθηκε 2011-12-06 στο Wayback Machine. ανακτήθηκε 9-4-2012
  13. ↑ Κώστας Κοτζαμπασάκης: Ο άρχοντας της αγροτιάς
Ανακτήθηκε από "https://el.wiki.x.io/w/index.php?title=Αμνάτος&oldid=10541967"