Αλφόνσος Ζ΄ του Λεόν και της Καστίλης

Ο Αλφόνσος Ζ΄ ο Αυτοκράτωρ (ισπ.: Alfonso VII de León, 1 Μαρτίου 1105 - 21 Αυγούστου 1157) από τον Καστιλιανό Οίκο της Ιβρέα, ήταν βασιλιάς του Λεόν, της Καστίλης (1126 - 1157) και βασιλιάς της Γαλικίας (1111 - 1157). Ήταν ο πρώτος βασιλιάς της Ιβηρικής από τον Οίκο της Ιβρέας. Ο Αλφόνσος ήταν ο μεγαλύτερος γιος του Ραϊμόνδου της Γαλικίας και της Ουρράκας των Χιμένεθ, κόρης του Αλφόνσου ΣΤ΄ του Λεόν, Καστίλης & Γαλικίας. Η μητέρα του έδωσε στον Αλφόνσο Ζ΄ την ηγεμονία του Τολέδο· ο ίδιος χρησιμοποίησε πρώτος τον τίτλο αυτοκράτορας της όλης Ισπανίας, κυβερνώντας με τη μητέρα του από το 1116. Ο Αλφόνσος Ζ΄ ήταν θρυλική και αινιγματική προσωπικότητα σαν βασιλιάς της Ιβηρικής χερσονήσου. Επεδίωξε να κυριαρχήσει στους χριστιανικούς πληθυσμούς της δυτικής Ιβηρικής, αλλά οι προσπάθειες του δεν ήταν επιτυχείς. Η Πορτογαλία ανεξαρτητοποιήθηκε (1128) και αναγνωρίστηκε ως ανεξάρτητο βασίλειο (1143).

Αλφόνσος Ζ΄ του Λεόν και της Καστίλης
Γενικές πληροφορίες
Γέννηση	1  Μαρτίου 1105 Caldas de Reis
Θάνατος	21  Αυγούστου 1157 Despeñaperros
Τόπος ταφής	Καθεδρικός του Τολέδο
Χώρα πολιτογράφησης	Βασίλειο της Καστίλλης Βασίλειο της Γαλικίας
Θρησκεία	Καθολικισμός
Εκπαίδευση και γλώσσες
Ομιλούμενες γλώσσες	γαλικιανή γλώσσα
Πληροφορίες ασχολίας
Ιδιότητα	ηγεμόνας
Οικογένεια
Σύζυγος	Βερεγγάρια της Βαρκελώνης (1128–1140) Ριτσέζα της Πολωνίας, βασίλισσα της Καστίλης (1152–1157)
Σύντροφος	Γκοντρόδο Πέρεθ Urraca Fernández
Τέκνα	Σάντσο Γ΄ της Καστίλης Φερδινάνδος Β΄ του Λεόν Κωνσταντία της Καστίλης Σάντσα της Καστίλης, βασίλισσα της Ναβάρρας Σάντσα της Καστίλλης, Βασίλισσα της Αραγωνίας Ουρράκα της Καστίλης, βασίλισσα της Ναβάρρας Στεφανία Αλφόνσα της Καστίλης Γκαρθία της Καστίλης Αλφόνσος της Καστίλης Φερδινάνδος της Καστίλης
Γονείς	Ραϊμόνδος της Βουργουνδίας και Ουρράκα του Λεόν
Αδέλφια	Sancha Raimúndez
Οικογένεια	Καστιλιανός Οίκος της Ιβρέας
Στρατιωτική σταδιοδρομία
Πόλεμοι/μάχες	Occupation of Zaragoza by the army of the Kingdom of León
Αξιώματα και βραβεύσεις
Αξίωμα	Μονάρχης του Βασιλείου της Καστίλης (1126–1157) Μονάρχης του Βασιλείου της Λεόν (1126–1157) Μονάρχης της Γαλικίας (1111–1157)
Βραβεύσεις	Χρυσό Τριαντάφυλλο
Σχετικά πολυμέσα

Ο Αλφόνσος Ζ΄ του Λεόν σαν αυτοκράτωρ με το "Αυτοκρατορικό προνόμιο" που εκδόθηκε από τον ίδιο.

Κληρονόμος της Καστίλης και του Λεόν

Ο Αλφόνσος στέφτηκε βασιλιάς της Γαλικίας στον καθεδρικό ναό της Σαντιάγο ντε Κομποστέλα, από τον επίσκοπο της Κομποστέλα Ντιένγκο Γκελμίρεζ και από τον κόμη της Τράβας (1111) αν και βρισκόταν ακόμα σε νηπιακή ηλικία. Ή μητέρα του είχε κληρονομήσει το ενωμένο βασίλειο Λεόν και Καστίλης και Γαλικίας (1109) και ήθελε να εξασφαλίσει τη διαδοχή της από τον γιο της. Το 1125 ο Αλφόνσος κληρονόμησε το πρώην μουσουλμανικό βασίλειο του Τολέδο. Μετά τον θάνατο της μητέρας του στις 10 Μαρτίου 1126 στέφτηκε βασιλιάς της Καστίλης και του Λεόν, αμέσως έβαλε στόχο την ουσιαστική κυριαρχία στο βασίλειο την οποία κατείχε μέχρι τότε ο Αλφόνσος ο Μαχητής. Ο Αλφόνσος ο Μαχητής τον αναγνώρισε τελικά βασιλιά με την ειρήνη του Ταμάρα (1127). Τα εδάφη στα ανατολικά του βασιλείου του είχαν γνωρίσει μεγάλη ανεξαρτησία την εποχή της μητέρας του και ο Αλφόνσος βρέθηκε αντιμέτωπος με πολλές εξεγέρσεις, προσπάθησε με στρατιωτικά μέσα να περιορίσει την αυτονομία των τοπικών βαρόνων.

Προσπάθειες για ενοποίηση των χριστιανικών βασιλείων της Ιβηρικής

Ο Αλφόνσος ο Μαχητής βασιλιάς της Παμπλόνα και της Αραγωνίας πέθανε χωρίς απογόνους (1134), άφησε το βασίλειο του στα στρατιωτικά τάγματα, αλλά η αριστοκρατία των δυο βασιλείων το απέρριψε. Ο Γκαρσία Ραμίρεζ, κόμης του Μονθόν εξελέγη βασιλιάς της Παμπλόνα ενώ ο ίδιος ο Αλφόνσος Ζ´ διεκδικούσε το βασίλειο της Αραγωνίας. Οι ευγενείς έκαναν άλλη επιλογή εκλέγοντας νέο βασιλιά τον αδελφό του Αλφόνσου του μαχητή Ραμίρο Β΄ της Αραγωνίας. Ο Αλφόνσος Ζ´ απάντησε με κατάκτηση της Λα Ριόχα και της Σαραγόσας, από τότε φαίνεται ότι κυβέρνησε τα βασίλεια ενωμένα. Σε πολλές μάχες βγήκε νικητής απέναντι στον ενωμένο στρατό της Ναβάρρας και της Αραγωνίας με υποταγή των δυο βασιλείων, είχε την υποστήριξη των βαρόνων βόρεια των Πυρηναίων τα εδάφη των οποίων έφταναν μέχρι τον Ροδανό. Ο στρατός των αντιπάλων του ήταν όμως πολύ μεγάλος για να τον ελέγξει με μεγάλη αδυναμία στην προσπάθεια του να ενώσει την Ιβηρική, γι'αυτό ζήτησε τη βοήθεια του Ραϊμόνδου Βερεγγάριου Γ΄, κόμη της Βαρκελώνης.

Διάφοροι θρύλοι αναφέρουν ότι ο Αλφόνσος Ζ´ μετά την κατάκτηση του Λεόν διεκδίκησε τον τίτλο του αυτοκράτορα θεωρώντας ότι η πόλη έχει αυτοκρατορική θέση, έκοψε και νομίσματα με τίτλο "Αυτοκράτωρ των Ισπανών". Θεωρούσε τον εαυτό του απόγονο των Βησιγότθων βασιλέων οι οποίοι είχαν σχέση με τη Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία, ο τίτλος διεκδικήθηκε επιπλέον από τον Αλφόνσο ΣΤ΄ του Λεόν και τον Αλφόνσο τον Μαχητή αλλά είχε μάλλον λογοτεχνική σημασία. Ο Αλφόνσος στέφθηκε «Αυτοκράτορας της Ισπανίας» στον καθεδρικό ναό του Λεόν (1135). Από τότε προσπάθησε να κατακτήσει όλα τα χριστιανικά βασίλεια της χερσονήσου και να ηγηθεί στην Ανακατάκτηση όλων των υπόλοιπων βασιλείων από τους μουσουλμάνους.

Ανεξαρτησία της Πορτογαλίας

Η ενότητα της Ιβηρικής χερσονήσου σε ένα βασίλειο είχε χαθεί από την εποχή των Βησιγότθων, η υποταγή της Πορτογαλίας είχε εξασφαλιστεί όταν ο Αλφόνσος Α΄ της Πορτογαλίας αναγνώρισε τον Αλφόνσο Ζ΄ σαν κυρίαρχο του (1137). Στη συνέχεια ο Αλφόνσος Ζ΄ ηττήθηκε στη μάχη του Βαλντεβέζ (1141) στις προσπάθειες του να κατακτήσει την Πορτογαλία (1141), γι'αυτό αναγκάστηκε να αναγνωρίσει την ανεξαρτησία της Πορτογαλίας με τη Συνθήκη της Θαμόρα (1143). Την ίδια χρονιά o Ραμίρο Β΄ της Αραγωνίας κατάφερε να ενώσει την την Αραγωνία με την Βαρκελώνη και τις προσαρτημένες σε αυτή καταλανικές κομητείες στο στέμμα της Αραγωνίας, πραγματοποιώντας τον γάμο ανάμεσα στην κόρη του Πετρονίλα της Αραγωνίας και τον Ραϋμόνδο Βερεγγάριο Δ΄ της Βαρκελώνης. Ο Αλφόνσος Ζ΄ αναγνώρισε την εγκυρότητα της σύμβασης γάμου.

Ο Αλφόνσος ήταν ευσεβής βασιλιάς, εισήγαγε το Τάγμα των Κιστερκιανών στην Ιβηρική με την ίδρυση αβαείου στο Φιτέρο. Ανέλαβε ο ίδιος εκστρατείες για την εκδίωξη των μουσουλμάνων από την Ανδαλουσία ιδιαίτερα μετά την κατάληψη της Κορία (1138) με μια σειρά μαχών ενάντια στους Αλμοραβίδες. Κατέλαβε το σημαντικό φρούριο Ορέζα κοντά στο Τολέδο μετά από επτάμηνη πολιορκία, ο χρονικογράφος Αντεφόνσι Ιμπερατόρι γράφει :

" ... νωρίς το πρωί το κάστρο ήταν γεμάτο από χριστιανούς ιππότες, τα βασιλικά σύμβολα σηκώθηκαν ψηλά στον πύργο. Οι πιστοί χριστιανοί μέσα στον πύργο πανηγύριζαν με την ιαχή "ζήτω ο Αλφόνσος, ο αυτοκράτορας του Λεόν και του Τολέδο!"

Σταυροφορία του πάπα εναντίον των Μαυριτανών

Ο Αλφόνσος πολιόρκησε για δεύτερη φορά την Κορία την κατέλαβε (1142), στη συνέχεια έφτασε μέχρι την Κόρδοβα (1144). Δύο χρόνια αργότερα δέχτηκε επίθεση από τους Αλμοάδες, ο Αλφόνσος προκειμένου να ενισχύσει τα νότια σύνορα του ήρθε σε συμφωνία με τους Αλμοραβίδες για αμοιβαία υποστήριξη. Την ίδια εποχή ο πάπας Ευγένιος Γ΄ οργάνωσε τη Β΄ Σταυροφορία εναντίον των Μαυριτανών στην οποία μετείχαν ο ίδιος ο Αλφόνσος, ο Γκαρθία Ραμίρεθ της Ναβάρρας, ο Ραϋμόνδος Βερεγγάριος Δ΄ της Βαρκελώνης, στρατός Καταλανών, Φράγκων και ναυτικό από τη Γένοβα και την Πίζα, οι Σταυροφόροι κατέλαβαν το πλούσιο λιμάνι της Αλμερίας τον Οκτώβριο του 1147. Το ένα τρίτο της πόλης δόθηκε στη Γένοβα και στη συνέχεια παραχωρήθηκε στον Γενοβέζο πολίτη Όττο ντε Μπονβιλλάνο, ήταν το μεγαλύτερο λιμάνι της Καστίλης και της Μεσογείου. Το 1151 ο Αλφόνσος υπέγραψε τη Συνθήκη του Τουντιλέν με τον Ραϋμόνδο Βερεγγάριο Δ΄ η οποία καθόριζε τα όρια επιρροής τους στην Ανδαλουσία για να αποτρέψει τους δυο ηγεμόνες να έρθουν σε σύγκρουση. Η Αλμερία καταλήφθηκε έξι χρόνια αργότερα από τους Αλμοάδες, ο Αλφόνσος πέθανε κατά τη διάρκεια της επιστροφής του από μια εκστρατεία εναντίον τους στο πέρασμα του Μουραντέλ στη Σιέρρα Μορένα πιθανώς στη Θιουδάδ Ρεάλ.

Συμπεράσματα

Ο Αλφόνσος δεν ήταν προστάτης μονάχα των χριστιανών αλλά και των λίγων μουσουλμάνων οπαδών του, η βασιλεία του χαρακτηρίζεται σαν μια σημαντική προσπάθεια για την ελάττωση της εξουσίας των Αλμοάδων στην Ιβηρική, δεν κατάφερε να τους υποτάξει ολοκληρωτικά αλλά άνοιξε τον δρόμο να το κάνουν οι απόγονοι του. Την εποχή του θανάτου του είχε γίνει ευρύτερα αποδεκτό ότι κανένας άλλος ηγεμόνας δεν θα μπορούσε να κατορθώσει να ενώσει τις δυο θρησκείες, μοίρασε το βασίλειο του ανάμεσα στους δυο γιους του. Ο Αλφόνσος ήταν προστάτης των ποιητών συμπεριλαμβανόμενου και του τροβαδούρου Μαρκαμπού.

Οικογένεια

Νυμφεύτηκε πρώτα το 1128 με τη Βερεγγάρια της Βαρκελώνης, κόρη του Ραϋμόνδου-Βερεγγάριου Γ΄ κόμη της Βαρκελώνης και απέκτησε τέκνα:

• Σάντσο Γ΄ 1134-1158, βασιλιάς της Καστίλης και τού Τολέδου.
• Φερδινάνδος Β΄ 1137-118, βασιλιάς του Λεόν και της Γαλικίας.
• Κωνσταντία π. 1138-1160, παντρεύτηκε τον Λουδοβίκο Ζ΄ της Γαλλίας.
• Σάντσα π. 1139-1179, παντρεύτηκε τον Σάντσο ΣΤ΄ των Χιμένεθ βασιλιά της Ναβάρρας.

Ο Αλφόνσος Ζ΄ έκανε το 1152 δεύτερο γάμο με τη Ριτσέζα των Πιαστ-Σιλεσίας, κόρη του Βλάντισλαφ Β΄ υψηλού δούκα της Πολωνίας και απέκτησε τέκνο:

• Σάντσα 1155-1208, παντρεύτηκε τον Αλφόνσο Β΄ βασιλιά της Αραγωνίας από τον Οίκο της Βαρκελώνης.

Από μη νόμιμες σχέσεις είχε φυσικά τέκνα:

• (νόθη) Ουρράκα 1132-1164, σύζυγος του Γκαρθία Ραμίρεθ των Χιμένεθ βασιλιά της Ναβάρρας.
• (νόθη) Στεφανία 1148-1180, σύζυγος του Φερνάν Ροδρίγεθ δε Κάστρο, ευγενούς και στρατιωτικού στην Καστίλη.

Πηγές

• Barton, Simon, The Aristocracy in Twelfth-Century León and Castile, Cambridge University Press, 1997.
• Fletcher, R.A. (1984). Saint James's catapult : the life and times of Diego Gelmírez of Santiago de Compostela. Oxford [Oxfordshire]: Clarendon Press. ISBN 978-0198225812.
• Medieval Iberia: an encyclopedia, Ed. E. Michael Gerli and Samuel G. Armistead, Taylor & Francis, 2003.
• Reilly, Bernard F., The Kingdom of León-Castilla under King Alfonso VII, 1126–1157, University of Pennsylvania Press, 1998.
• Riley-Smith, Jonathan (1990). Atlas of the Crusades. New York: Facts on File.
• Stroll, Mary, Calixtus 2, 1119–1124, BRILL, 2004.
• Arnaldo, Bishop of Astorga, wrote an account of Alfonso VII's life and reign known as the Chronica Adefonsi Imperatoris.