Άντζελο Περούτσι

Ιταλός ποδοσφαιριστής

Ο Άντζελο Περούτσι ΤΑΙΔ (ιταλικά: Angelo Peruzzi‎‎, 16 Φεβρουαρίου 1970 - ) είναι Ιταλός πρώην ποδοσφαιριστής, ο οποίος αγωνιζόταν ως τερματοφύλακας και νυν προπονητής ποδοσφαίρου. Ήταν τρεις φορές νικητής του βραβείου «Τερματοφύλακας της Χρονιάς της Σέριε Α».

Άντζελο Περούτσι
Γενικές πληροφορίες
Όνομα στη
μητρική γλώσσα
Angelo Peruzzi (Ιταλικά)
Γέννηση16  Φεβρουαρίου 1970[1][2]
Blera[3]
Χώρα πολιτογράφησηςΙταλία
Ύψος181 cm Edit this on Wikidata
Βάρος88 kg Edit this on Wikidata
Εκπαίδευση και γλώσσες
Ομιλούμενες γλώσσεςΙταλικά
Πληροφορίες ασχολίας
Ιδιότηταποδοσφαιριστής (έως 2012)
Περίοδος ακμής13  Δεκεμβρίου 1987
Αξιώματα και βραβεύσεις
ΒραβεύσειςGold Collar for Sports Merit
Αξιωματικός του Τάγματος της Αξίας της Ιταλικής Δημοκρατίας (12  Δεκεμβρίου 2006)[4]
Commons page Σχετικά πολυμέσα

Ο Περούτσι θεωρείται από τους ειδικούς ως ένας από τους καλύτερους Ιταλούς τερματοφύλακες όλων των εποχών[5] και ως ένας από τους καλύτερους τερματοφύλακες της γενιάς του.[6][7][8] Κατά τη διάρκεια της καριέρας του, έπαιξε στους ιταλικούς συλλόγους ΑΣ Ρόμα, Ελλάς Βερόνα, Γιουβέντους ΦΚ, ΦΚ Ιντερνατσιονάλε Μιλάνο και ΣΣ Λάτσιο. Είχε μια πολύ επιτυχημένη περίοδο με τη Γιουβέντους, όπου κέρδισε τρεις τίτλους της Σέριε Α, το Κύπελλο Ιταλίας, το Κύπελλο ΟΥΕΦΑ και το ΟΥΕΦΑ Τσάμπιονς Λιγκ, μεταξύ άλλων τίτλων. Κέρδισε ένα δεύτερο Κύπελλο Ιταλίας με τη Λάτσιο πριν αποσυρθεί από τον σύλλογο το 2007. Σε επίπεδο εθνικής, έπαιξε 31 φορές για την Εθνική Ιταλίας ανδρών από το ντεμπούτο του το 1995 και ήταν μέλος της ομάδας της που κέρδισε το Παγκόσμιο Κύπελλο του 2006. Εκπροσώπησε επίσης τη χώρα στους Ολυμπιακούς Αγώνες του 1992, στο Ευρωπαϊκό Πρωτάθλημα του 1996 (ως βασικός τερματοφύλακας) και στο Ευρωπαϊκό Πρωτάθλημα του 2004.

Σταδιοδρομία σε συλλόγους

Επεξεργασία

Ο Περούτσι ξεκίνησε την καριέρα του στη Σέριε Α με την ΑΣ Ρόμα το 1987. Δόθηκε δανεικός στην Ελλάς Βερόνα το 1989, αλλά ήταν ένας από τους δύο παίκτες της Ρόμα (ο άλλος ήταν ο Αντρέα Καρνεβάλε) που τέθηκε σε αποκλεισμό για ένα χρόνο τον Οκτώβριο του 1990, αφού απέτυχε σε τεστ ντόπινγκ λόγω ενός κατασταλτικού της όρεξης που έπαιρνε εκείνη την περίοδο, το οποίο που περιείχε την απαγορευμένη ουσία φαιντερμίνη.[9] Η υπογραφή του με τη Γιουβέντους το 1991 αναβίωσε με επιτυχία την καριέρα του και σύντομα ξεπέρασε τον Στέφανο Τακόνι ως βασικός τερματοφύλακας του συλλόγου, παραμένοντας στην ομάδα μέχρι το 1999 και κερδίζοντας το βραβείο του Καλύτερου Τερματοφύλακα της Σέριε Α το 1997 και το 1998, καθώς και το Guerin d'Oro το 1997. Ο Περούτσι κέρδισε τρεις τίτλους Σέριε Α, ένα Κύπελλο Ιταλίας, δύο τίτλους Σούπερ Καπ Ιταλίας, ένα Κύπελλο ΟΥΕΦΑ, ένα ΟΥΕΦΑ Σούπερ Καπ, ένα Διηπειρωτικό Κύπελλο και ήταν μέλος της ομάδας της Γιουβέντους το 1996 στην κατάκτηση του ΟΥΕΦΑ Τσάμπιονς Λιγκ, στη νίκη επί του Άγιαξ στον τελικό στα πέναλτι, όπου έσωσε δύο στο σουτ. Έφτασε επίσης σε άλλους δύο διαδοχικούς τελικούς Τσάμπιονς Λιγκ με τον σύλλογο, καθώς και έναν ημιτελικό κατά την τελευταία του σεζόν με τον σύλλογο. Ο Περούτσι κέρδισε επίσης ένα δεύτερο μετάλλιο στον τελικό του Κυπέλλου ΟΥΕΦΑ το 1995. Έφτασε επίσης στον τελικό του Κυπέλλου Ιταλίας του 1992 και ψηφίστηκε στην ESM Ομάδα της Χρονιάς κατά τη διάρκεια των σεζόν 1996-97 και 1997-98. Κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου, αρκετοί Ιταλοί ειδήμονες άρχισαν να τον θεωρούν τον καλύτερο τερματοφύλακα στον κόσμο, λόγω της συνέπειας του.[10][11][12]

Μετά την αποχώρηση του Τζιανλούκα Παλιούκα, του τακτικού αντιπάλου του Περούτσι στη θέση του, από την ΦΚ Ιντερνατσιονάλε Μιλάνο στη Μπολόνια ΦΚ 1909 το 1999,[13] ο Περούτσι έφυγε από τη Γιουβέντους για την Ίντερ το 1999, με κόστος μεταγραφής 28 δισ. λιρέτων (14.461 εκατ. ).[14] Ο Περούτσι πέρασε μια αποτυχημένη σεζόν με τον σύλλογο – παρά τις εξαιρετικές του επιδόσεις[15] – υπό τον πρώην προπονητή του στη Γιουβέντους, Μαρτσέλο Λίπι, ολοκληρώνοντας τη σεζόν στην 4η θέση και φτάνοντας στον τελικό του Κυπέλλου Ιταλίας.

Την επόμενη σεζόν πήρε μεταγραφή στη ΣΣ Λάτσιο για 40 = δισεκατομμύρια λιρέτες (20.658 εκατ. €, συν τον Μάρκο Μπαλότα)[14][16] και έκανε πάνω από 200 εμφανίσεις σε Σέριε Α και ευρωπαϊκές διοργανώσεις με τον σύλλογο, κερδίζοντας το Σούπερ Καπ Ιταλίας το 2000 και το Κύπελλο Ιταλίας το 2004. Συνέχισε να παίζει σε πολύ υψηλό επίπεδο, θεωρούμενος γενικά ο καλύτερος Ιταλός τερματοφύλακας πίσω από τον Τζανλουίτζι Μπουφόν.[17]

Αν και το συμβόλαιό του με τους Biancocelesti ίσχυε μέχρι το 2008, ο Περούτσι αποσύρθηκε στο τέλος της σεζόν 2006-07. Μετά την ισοπαλία με 0-0 με τη Ρόμα στις 29 Απριλίου 2007, ο Περούτσι δήλωσε ότι είχε παίξει τον τελευταίο του αγώνα λόγω της απογοήτευσης των ενοχλητικών τραυματισμών. Ωστόσο, αγωνίστηκε στα τελευταία λεπτά στον τελευταίο εντός έδρας αγώνα της Λάτσιο της σεζόν, μια ισοπαλία χωρίς γκολ κόντρα στην Πάρμα στις 20 Μαΐου, ως αντίο στους οπαδούς. Ονομάστηκε ο Τερματοφύλακας της Χρονιάς στη Σέριε Α για τρίτη φορά στην καριέρα του στις 28 Ιανουαρίου 2008.

Εθνική ομάδα

Επεξεργασία

Ο Περούτσι συμμετείχε σε 31 αγώνες σε 11 χρόνια με την Εθνική Ιταλίας, μεταξύ 1995 και 2005. Ήταν επίσης μέλος της εθνικής ομάδας που συμμετείχε στους Θερινούς Ολυμπιακούς Αγώνες του 1992 στη Βαρκελώνη, κάνοντας δύο εμφανίσεις κατά τη διάρκεια της διοργάνωσης. Ο Περούτσι έκανε το ντεμπούτο του στην ομάδα ανδρών υπό τον προπονητή Αρίγκο Σάκι, σε μια εντός έδρας νίκη με 4–1 επί της Εσθονίας, σε έναν αγώνα για τα προκριματικά του Ευρωπαϊκού Πρωταθλήματος του 1996, στις 25 Μαρτίου 1995, και ονομάστηκε βασικός τερματοφύλακας της Ιταλίας στο Ευρωπαϊκό Πρωτάθλημα του 1996, αν και η Ιταλία αποκλείστηκε από τη φάση των ομίλων. Ήταν προγραμματισμένος να είναι ο βασικός τερματοφύλακας στο Παγκόσμιο Κύπελλο του 1998 υπό τον Τσέζαρε Μαλντίνι, αλλά υπέστη καθυστερημένο τραυματισμό[18] και αντικαταστάθηκε στην αρχική ενδεκάδα από τον Τζιανλούκα Παλιούκα.[13]

Μετά το Παγκόσμιο Κύπελλο του 1998, ο Μαλντίνι αντικαταστάθηκε από τον Ντίνο Τζοφ, ο οποίος επιβεβαίωσε τον Περούτσι ως τον πρώτο τερματοφύλακα κατά την πρώτη του χρονιά ως προπονητής της Ιταλίας. Ωστόσο, μετά από έναν αγώνα με τη Νορβηγία το 1999, ο Τζανλουίτζι Μπουφόν έλαβε τον τίτλο του βασικού, ενώ ο Φραντσέσκο Τόλντο έγινε ο πρώτος αναπληρωματικός.[19] Έχοντας ξεπεραστεί από δύο συναδέλφους του, ο Περούτσι επέλεξε να μην συμμετάσχει στο Ευρωπαϊκό Πρωτάθλημα του 2000 ως τρίτος τερματοφύλακας,[20][21] μια απόφαση που, σύμφωνα με τα λόγια του Τζοφf, τον εμπόδισε να ανακτήσει πιθανώς την ιδιότητα της πρώτης επιλογής του. Λόγω του τραυματισμού τελευταίας στιγμής που απέκλεισε τον Μπουφόν από τη διοργάνωση, ο Περούτσι θα μπορούσε να ήταν ο βασικός αντί του Τόλντο, αν είχε αποδεχτεί την κλήση.[22]

Ο Περούτσι δεν έπαιξε ξανά για την Ιταλία μέχρι να εμφανιστεί ως αλλαγή σε ένα φιλικό με την Ισπανία στις 28 Απριλίου 2004[23] και στη συνέχεια κλήθηκε από τον Τζιοβάνι Τραπατόνι ως εφεδρικός τερματοφύλακας στο Ευρωπαϊκό Πρωτάθλημα του 2004. Η επιλογή του Τραπατόνι φάνηκε ασυνήθιστη, καθώς η επιλογή του τρίτου τερματοφύλακα για Παγκόσμια Κύπελλα και Ευρωπαϊκά Πρωταθλήματα είναι γενικά νέος και πολλά υποσχόμενος παίκτης.[24] Αντίθετα, η σύγχρονη παρουσία δύο βετεράνων φυλάκων, όπως ο Περούτσι και ο Τόλντο, δημιούργησε αμφιβολίες για τον πραγματικό τους ρόλο πίσω από τον Μπουφόν, επειδή κανένας από τους δύο δεν θα δεχόταν εύκολα να παίξει το ρόλο του αναπληρωματικού.[25]

Τον Αύγουστο του 2005, ήταν ο βασικός σε δύο προκριματικούς αγώνες του Παγκοσμίου Κυπέλλου εναντίον της Σκωτίας και της Λευκορωσίας, ενώ ο Μπουφόν ήταν εκτός λόγω τραυματισμού στον ώμο. Στη συνέχεια, ο Περούτσι υπηρέτησε ως δεύτερος τερματοφύλακας (πίσω από τον Μπουφόν) στο Παγκόσμιο Κύπελλο του 2006 υπό τον Μαρτσέλο Λίπι,[26] καθώς η Ιταλία κέρδισε τη διοργάνωση για τέταρτη φορά. Παρόλο που δεν μπήκε στο γήπεδο, ο συμπαίκτης του, Ντανιέλε Ντε Ρόσι, τόνισε τον σημαντικό ρόλο του Περούτσι στην ομάδα ως βασική προσωπικότητα στα αποδυτήρια, λόγω της ηγεσίας και της εμπειρίας του.[27] Ο Περούτσι αποσύρθηκε από την εθνική ομάδα μετά τη διοργάνωση.[28]

Σταδιοδρομία ως προπονητής

Επεξεργασία

Μετά τη απόσυρσή του ως παίκτης, ο Περούτσι εργάστηκε στην Εθνική Ιταλίας ως ένας από τους συνεργάτες του Μαρτσέλο Λίπι. Στη συνέχεια διορίστηκε βοηθός του Τσίρο Φεράρα στην Εθνική Ιταλίας Κ-21[29] και το 2012 τον ακολούθησε στην ΟΚ Σαμπντόρια στη Σέριε Α.

Στατιστικά σταδιοδρομίας

Επεξεργασία

Με συλλόγους

Επεξεργασία
Ομάδα Σεζόν Πρωτάθλημα Κύπελλο Ιταλίας Ευρώπη Σύνολο
Κατηγορία Συμ. Γκολ Συμ. Γκολ Συμ. Γκολ Συμ. Γκολ
Ρόμα 1987–88 Serie A 1 0 0 0 - 1 0
1988–89 Serie A 12 0 7 0 1 0 20 0
Σύνολο 13 0 7 0 1 0 21 0
Ελλάς Βερόνα 1989–90 Serie A 29 0 1 0 - 30 0
Ρόμα 1990–91 Serie A 3 0 0 0 2 0 5 0
Γιουβέντους 1991–92 Serie A 6 0 6 0 - 12 0
1992–93 Serie A 29 0 6 0 10 0 45 0
1993–94 Serie A 32 0 1 0 6 0 39 0
1994–95 Serie A 26 0 8 0 9 0 43 0
1995–96 Serie A 30 0 0 0 10 0 40 0
1996–97 Serie A 29 0 2 0 9 0 40 0
1997–98 Serie A 31 0 1 0 11 0 43 0
1998–99 Serie A 25 0 1 0 8 0 34 0
Σύνολο 208 0 25 0 63 0 296 0
Ίντερ 1999–00 Serie A 33 0 4 0 11 0 38 0
Λάτσιο 2000–01 Serie A 29 0 0 0 7 0 36 0
2001–02 Serie A 27 0 2 0 8 0 37 0
2002–03 Serie A 30 0 0 0 6 0 36 0
2003–04 Serie A 27 0 0 0 7 0 34 0
2004–05 Serie A 21 0 2 0 1 0 24 0
2005–06 Serie A 30 0 0 0 0 0 30 0
2006–07 Serie A 28 0 0 0 0 0 28 0
Σύνολο 192 0 4 0 29 0 615 0
Σύνολο σταδιοδρομίας 478 0 41 0 95 0 615 0
  • 1 Συμπεριλαμβανομένου 1 αγώνα στην προκριματική φάση του ΟΥΕΦΑ Τσάμπιονς Λιγκ 1999-00.

Με εθνική

Επεξεργασία
Εθνική ομάδα Έτος Συμ. Γκολ
Ιταλία 1995 5 0
1996 6 0
1997 9 0
1998 5 0
1999 1 0
2000 1 0
2004 1 0
2005 4 0
2006 3 0
Σύνολο 35 0

Διακρίσεις

Επεξεργασία

Γιουβέντους[30]

Λάτσιο[31]

Ιταλία[30]

Ατομικές

  • Guerin d'Oro: 1997[32]
  • ESM Ομάδα της Χρονιάς: 1996–97, 1997–98[33]
  • Τερματοφύλακας της Χρονιάς στη Σέριε Α: 1997, 1998, 2007

Τάγματα

Παραπομπές

Επεξεργασία
  1. 1,0 1,1 (πολλαπλές γλώσσες) Transfermarkt. 5826. Ανακτήθηκε στις 9  Οκτωβρίου 2017.
  2. 2,0 2,1 (Ισπανικά) Argentine Soccer Database. 46769.
  3. calcio-seriea.net/scheda_giocatore/2017/1070/. Ανακτήθηκε στις 10  Απριλίου 2020.
  4. www.quirinale.it/onorificenze/insigniti/198737. Ανακτήθηκε στις 10  Απριλίου 2020.
  5. «IFFHS' Century Elections - Europe - Keeper of the Century». Rec.Sport.Soccer Statistics Foundation. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 12 Ιανουαρίου 2016. Ανακτήθηκε στις 14 Ιανουαρίου 2016. 
  6. «Buffon miglior portiere degli ultimi 25 anni» (στα ιταλικά). la Repubblica. 25 Ιανουαρίου 2012. http://www.repubblica.it/sport/calcio/2012/01/25/news/buffon_miglio_portiere_25_anni-28741113/. Ανακτήθηκε στις 7 Ιουλίου 2015. 
  7. «IFFHS' World's Best Goalkeeper of the Year 1997». Rec.Sport.Soccer Statistics Foundation. Ανακτήθηκε στις 14 Ιανουαρίου 2016. 
  8. Furio Zara (16 Φεβρουαρίου 2011). «Peruzzi, il cinghialone che parava tutto» (στα ιταλικά). Corriere dello Sport. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 25 May 2015. https://web.archive.org/web/20150525162017/http://www.corrieredellosport.it/625/2011/02/16-156120/Peruzzi%2C+il+cinghialone+che+parava+tutto. Ανακτήθηκε στις 8 Ιουλίου 2015. 
  9. «Peruzzi, il doping e quel gol fantasma: "Ora posso dire la verità..."» (στα ιταλικά). La Gazzetta dello Sport. 16 Ιουλίου 2015. http://www.gazzetta.it/Calcio/16-07-2015/peruzzi-doping-quel-gol-fantasma-ora-posso-dire-verita-120587143219.shtml. Ανακτήθηκε στις 16 December 2015. 
  10. Salvatore Lo Presti (18 Οκτωβρίου 1997). «Angelo Peruzzi» (στα ιταλικά). La Gazzetta dello Sport. http://archiviostorico.gazzetta.it//1997/ottobre/18/Angelo_Peruzzi_gm_0_9710181225.shtml. Ανακτήθηκε στις 28 Οκτωβρίου 2017. 
  11. Maurizio Crosetti (16 September 1997). «Peruzzi e Konsel, vita da dimenticati» (στα ιταλικά). la Repubblica. http://ricerca.repubblica.it/repubblica/archivio/repubblica/1997/09/16/peruzzi-konsel-vita-da-dimenticati.html. Ανακτήθηκε στις 28 Οκτωβρίου 2017. 
  12. Licia Granello (7 April 1997). «Ottimo Peruzzi, Baresi e Reiziger in picchiata» (στα ιταλικά). la Repubblica. http://ricerca.repubblica.it/repubblica/archivio/repubblica/1997/04/07/ottimo-peruzzi-baresi-reiziger-in-picchiata.html. Ανακτήθηκε στις 28 Οκτωβρίου 2017. 
  13. 13,0 13,1 Nicola Cecere (10 Ιουλίου 1999). «Peruzzi para le cattiverie» (στα Ιταλικά). La Gazzetta dello Sport. Ανακτήθηκε στις 29 Οκτωβρίου 2017. 
  14. 14,0 14,1 F.C. Internazionale Milano S.p.
  15. «Nessuno insidia sua maestà Peruzzi» (στα ιταλικά). La Gazzetta dello Sport. 3 May 2000. http://archiviostorico.gazzetta.it/2000/maggio/03/Nessuno_insidia_sua_maesta_Peruzzi_ga_0_00050314121.shtml. 
  16. «Peruzzi alla Lazio, adesso è fatta» (στα ιταλικά). La Gazzetta dello Sport (RCS MediaGroup). 9 Ιουνίου 2000. http://archiviostorico.gazzetta.it//2000/giugno/09/Peruzzi_alla_Lazio_adesso_fatta_ga_0_0006099872.shtml. Ανακτήθηκε στις 2 Ιουλίου 2017. 
  17. Luca Valdiserri (15 Αυγούστου 2003). «Le "uscite" di Peruzzi e i dubbi della società» (στα ιταλικά). Corriere della Sera: σελ. 47. 
  18. «Francia 1998: Peruzzi infortunato». Rai.it (στα Ιταλικά). 31 Μαΐου 1998. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 6 Ιουλίου 2015. Ανακτήθηκε στις 15 Ιουλίου 2015. 
  19. «Zoff convoca Del Piero e boccia ancora Peruzzi» (στα ιταλικά). Corriere della Sera. 31 Αυγούστου 1999, σελ. 39. http://archiviostorico.corriere.it/1999/agosto/31/Zoff_convoca_Del_Piero_boccia_co_0_9908311530.shtml. Ανακτήθηκε στις 8 Ιουλίου 2015. 
  20. Gianni Piva (29 April 2000). «Lippi non convoca Panucci. Con l'Inter è già finita» (στα ιταλικά). la Repubblica. http://ricerca.repubblica.it/repubblica/archivio/repubblica/2000/04/29/lippi-non-convoca-panucci-con-inter.html. Ανακτήθηκε στις 1 Αυγούστου 2016. 
  21. «Injured Buffon out of Euro 2000». BBC Sport. 3 Ιουνίου 2000. Ανακτήθηκε στις 15 Νοεμβρίου 2017. 
  22. «Peruzzi, il doping e quel gol fantasma: "Ora posso dire la verità..."». gazzetta.it. 16 Ιουλίου 2015. 
  23. «Baggio, lungo, emozionante addio ma Italia-Spagna è poca cosa» [Baggio, a long, emotional farewell but Italy-Spain amounts to little] (στα Ιταλικά). La Repubblica. 28 Απριλίου 2004. Ανακτήθηκε στις 19 Ιανουαρίου 2015. 
  24. Francesco Lisanti (24 Μαρτίου 2016). «Quale portiere per l'Europeo» [Which goalkeeper for the European Championship] (στα Ιταλικά). L'Ultimo Uomo. 
  25. Enrico Currò (9 Ιουνίου 2004). «Riserve all'attacco del Trap. Clima rovente in casa Italia» (στα ιταλικά). la Repubblica. http://www.repubblica.it/2004/e/speciale/altri/euro2004/riseratta/riseratta.html. 
  26. «Lippi ha fiducia, nonostante tutto Convocato Buffon: "E' sereno"» (στα Ιταλικά). La Repubblica. 15 Μαΐου 2006. Ανακτήθηκε στις 20 Ιανουαρίου 2017. 
  27. «Mancio e Totti invitano Peruzzi a ripensarci, De Rossi abbraccia l'uomo prima che il campione, Lotito spera che cambi idea, ma... "Alla Lazio siamo tutti utili e nessuno indispensabile"» (στα Ιταλικά). Il Sole 24 Ore. Ανακτήθηκε στις 28 Οκτωβρίου 2017. 
  28. «Nazionale in cifre: Peruzzi, Angelo». figc.it (στα Ιταλικά). FIGC. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 15 Ιουλίου 2015. Ανακτήθηκε στις 23 Απριλίου 2015. 
  29. «Ferrara è il nuovo tecnico, Peruzzi vice: lunedì in Figc la presentazione» (στα ιταλικά). FIGC.it. 22 Οκτωβρίου 2010. http://www.figc.it/it/204/26242/2010/10/News.shtml. Ανακτήθηκε στις 22 Οκτωβρίου 2010. 
  30. 30,0 30,1 «Angelo Peruzzi». Eurosport. Ανακτήθηκε στις 16 Δεκεμβρίου 2015. 
  31. «A. Peruzzi». Soccerway. Ανακτήθηκε στις 16 Δεκεμβρίου 2015. 
  32. «Italy - Footballer of the Year». RSSSF. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 21 Ιανουαρίου 2015. Ανακτήθηκε στις 6 Φεβρουαρίου 2015. 
  33. Karel Stokkermans (14 Μαρτίου 2007). «ESM XI». RSSSF. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 7 Φεβρουαρίου 2016. Ανακτήθηκε στις 29 Νοεμβρίου 2015. 
  34. "Ufficiale Ordine al Merito della Repubblica Italiana Sig.
  35. «Coni: Consegna dei Collari d'Oro e dei Diplomi d'Onore. Premia il Presidente del Consiglio Romano Prodi. Diretta Tv su Rai 2» (στα Ιταλικά). Coni.it. 16 Οκτωβρίου 2006. Ανακτήθηκε στις 23 Δεκεμβρίου 2016.