Rolls-Royce Nene

Ο Rolls-Royce Νene ήταν ένας φυγοκεντρικός αεροστρόβιλος αεροπορικός κινητήρας που αναπτύχθηκε από τη Rolls-Royce στα μέσα της δεκαετίας το '40. Γνώρισε μεγαλύτερη επιτυχία στο εξωτερικό όπου κατασκευάστηκε, με ή χωρίς άδεια, σε τεράστιους αριθμούς αφού για πολλές χώρες και ειδικά για τη Σοβιετική Ενωση υπήρξε η βάση για το σχεδιασμό των πρώτων στροβιλοκινητήριων αεροσκαφών.

Rolls-Royce Nene Mk2
Είδος Κινητήρα	Αεροστρόβιλος Απλής Ροής (Turbojet)
Κατασκευαστής	Rolls-Royce
Τύπος συμπιεστή	Φυγοκεντρικός
Αριθμός βαθμίδων συμπιεστή	1
Τύπος θαλάμου καύσης	Πολλαπλός (Can-type)
Αριθμός θαλάμων καύσης	9
Αριθμός βαθμίδων στροβίλου	1
Αριθμός αξόνων	1
Μέγιστη ώση	5,000lb
Λόγος συμπίεσης	4:1
Διάμετρος	49.5in (125.73cm)
Μήκος	63.9in (162.31cm)
Βάρος	1,755lb (796kg)

Ανάπτυξη

To 1944 η Rolls-Royce ανταποκρινόμενη σε μία απαίτηση του Υπουργείου Παραγωγής Αεροσκαφών (MAP) που αφορούσε ένα στροβιλοκινητήρα ώσης 4200lb παρουσίασε το σχέδιο RB.40. Οι μηχανικοί της Rolls-Royce Stanley Hooker και Adrian Lombard, που είχαν αναλάβει το σχεδιασμό του νέου κινητήρα, γνώριζαν ότι στην απέναντι όχθη του Ατλαντικού δοκιμαζόταν είδη στροβιλοκινητήρες των 4000lb. Έτσι αποφάσισαν ο κινητήρας να σχεδιαστή ώστε να αποδίδει 5000lb ώσης. Το νέο σχέδιο ονομάστηκε RB.41 και ήταν αυτό που αργότερα μετονομάστηκε σε Nene.
Η πρώτη δοκιμαστική εκκίνηση του Nene έγινε στις 27 Οκτωβρίου 1944 ενώ με τη δεύτερη μόλις φορά που λειτούργησε πέτυχε την απόδοση των 5000lb. Για τη δοκιμαστική λειτουργία του σε πτήση τοποθετήθηκε σε ένα de Havilland Vampire F.1 το οποίο πέταξε για πρώτη φορά προωθούμενο με τον κινητήρα Nene το Μάρτιο του 1946.

Περιγραφή

Ο Nene ήταν ένας μονοβάθμιος φυγοκεντρικός αεροστρόβιλος κινητήρας διπλής εισόδου. Ο άξονας του αποτελείτο από δύο τμήματα, το μπροστινό που βρισκόταν ο δίσκος του συμπιεστή και το πίσω όπου βρισκόταν ο στρόβιλος. Η σχεδίαση αυτή βοηθούσε στην απομάκρυνση οποιουδήποτε τμήματος του άξονα χωρίς να επηρεάζεται ο υπόλοιπος κινητήρας.
Ο συμπιεστής ήταν μονοβάθμιος με το δίσκο του να έχει πτερύγια και στις δύο πλευρές (διπλής εισόδου) ενώ ο λόγος συμπίεσης που πετύχαινε ήταν 4:1. Μετά το συμπιεστή και πάνω στο μπροστινό τμήμα του άξονα βρισκόταν ένας μικρότερος συμπιεστής απλής εισόδου ο οποίος έστελνε αέρα για τη ψύξη του στροβίλου. Ο Nene είχε εννέα θαλάμους καύσης ενώ ένας μονοβάθμιος στρόβιλος παρείχε την ισχύ που χρειαζόταν ο συμπιεστής και τα παρελκόμενα του κινητήρα. Τα τελευταία βρισκόταν στο μπροστινό μέρος.

Εφαρμογές και Χρήστες

Στη Μ.Βρετανία ο Nene χρησιμοποιήθηκε για τη πρόωση πολλών πειραματικών αεροσκαφών αλλά τοποθετήθηκε μόνο σε δύο αεροσκάφη παραγωγής, στο Supermarine Attacker και στο Hawker Sea Hawk.
Οι Βρετανοί δεν εξέλιξαν περαιτέρω τον Nene γιατί βλέπανε ότι οι στροβιλοκινητήρες αξονικής ροής, σε αντίθεση με τους φυγοκεντρικούς είχαν τεράστια περιθώρια εξέλιξης. Ήταν ίσως αυτός ο λόγος που η Βρετανική κυβέρνηση επέτρεψε τη πώληση 25 Nene μαζί με 30 Rolls-Royce Derwent στη Σοβιετική Ένωση το 1947.
Οι Σοβιετικοί εφαρμόζοντας ανάστροφη μηχανική (reverse engineering) κατασκεύασαν τον RD-45 ο οποίος είχε παρόμοιες επιδόσεις με τον Nene. Ο VK-1 ήταν το αποτέλεσμα της εξέλιξης του RD-45 και ήταν αυτός ο κινητήρας μαζί με τις μετέπειτα εκδόσεις του, που κατασκευάστηκε σε χιλιάδες μονάδες για να προωθήσει αεροσκάφη όπως το Mig-15, Mig-17 και Il-28.
Ο Nene κατόπιν αδείας κατασκευάστηκε στις Η.Π.Α. από την Pratt & Whitney ως J42 επίσης στη Γαλλία από τη Hispano-Suiza, στον Καναδά και στην Αυστραλία. Έξω από τη Μεγάλη Βρετανία και τη Σ. Ένωση τα αεροσκάφη που παρήχθησαν έχοντας για κινητήρα τον Nene ήταν το Γαλλικό μαχητικό της Dassault M.D.450 Ouragan και τα εκπαιδευτικά Canadair CT-33 Silver Star και το Fiat G.82.

Πηγές

• Antony L. Kay, TURBOJET History and Development 1930-1960, Volume 1. The Crowood Press Ltd, 2007. ISBN 978-1-86126-912-6
• Nene Jet