Παρσέκ

Το παρσέκ (parsec) είναι μονάδα μέτρησης μήκους (αποστάσεων) στην αστρονομία. Αντιστοιχεί σε περίπου 3,26 έτη φωτός, το οποίο είναι περίπου 30,9 τρισεκατομύρια (3,09  × 10¹³ ) χιλιόμετρα.

Η απόσταση σε παρσέκ προκύπτει από την ετήσια παράλλαξη ενός αστέρα

Ορισμός

Παρσέκ ονομάζεται η απόσταση στην οποία ένας αστέρας παρουσιάζει ετήσια παράλλαξη ίση προς ένα δεύτερο λεπτό της μοίρας (1”).
Η απόσταση αυτή λαμβάνεται πολύ συχνά ως μονάδα μέτρησης των αποστάσεων στις αστρονομικές παρατηρήσεις.

• Η ονομασία του μέτρου παρσέκ είναι σύντμηση των λέξεων παράλλαξη + σεκόντ (δευτερόλεπτο) και συμβολίζεται διεθνώς ως pc.

Μεταξύ παράλλαξης και των μονάδων μήκους: παρσέκ, αστρονομικής μονάδας και έτους φωτός υφίσταται η ακόλουθη αντιστοιχία:

Παράλλαξη 1” = 1 παρσέκ = 206.265 α.μ. = 3,26 ε.φ.

Παράλλαξη 0”,1 = 10 παρσεκ = 2.062.650 α.μ. = 32,60 ε.φ., κ.ο.κ.

Ανάλυση σχέσεων

Η ετήσια παράλλαξη (θ) ενός ουράνιου σώματος είναι η γωνία με την οποία ένας παρατηρητής που βρίσκεται στο ουράνιο αυτό σώμα βλέπει τη μέση ακτίνα της τροχιάς της Γης γύρω από τον Ήλιο (μία αστρονομική μονάδα ή 1 AU). Από την τριγωνομετρία προκύπτει ότι:

$\tan \theta ={\frac {1{\mbox{AU}}}{d}}$

όπου d η απόσταση του ουράνιου αντικειμένου από τον Ήλιο (και χωρίς μεγάλο σφάλμα και από τη Γη). Επειδή η γωνία θ είναι πάρα πολύ μικρή τότε χωρίς μεγάλο σφάλμα ισχύει: tanθ = θ όταν η γωνία θ είναι εκφρασμένη σε ακτίνια (rad). Έτσι η σχέση μεταξύ της απόστασης d του ουράνιου σώματος με ετήσια παράλλαξη θ rad και της μέσης ακτίνας της Γης είναι:

$d={\frac {1{\mbox{AU}}}{\theta ({\mathit {rad}})}}$

Η σχέση μεταξύ ακτινίου (rad) και δεύτερου λεπτού της μοίρας (”) είναι:

$1rad={\frac {180^{\circ }}{\pi }}={\frac {180\cdot 60\cdot 60}{\pi }}\approx 206.265''$

Έτσι από τον ορισμό του παρσέκ προκύπτει ότι:

$1{\mbox{ pc}}=206.265{\mbox{ AU}}=206.265\times 1.496\times 10^{11}{\mbox{ m}}=3.086\times 10^{16}{\mbox{ m}}\simeq 3.26{\mbox{ l.y.}}$

όπου l.y. = έτη φωτός.

Αποστάσεις ουρανίων σωμάτων

Η απόσταση του ενός παρσέκ είναι σχετικά μεγάλη για τις αποστάσεις των πλανητών του ηλιακού μας συστήματος από τη Γη και σ’ αυτήν την περίπτωση χρησιμοποιείται η αστρονομική μονάδα (1 AU). Όλοι οι γνωστοί αστέρες απέχουν απόσταση μεγαλύτερη του ενός παρσέκ από τη Γη. Για παράδειγμα ο κοντινότερος αστέρας στη Γη μετά τον Ήλιο, ο Εγγύτατος του Κενταύρου, απέχει από τη Γη περίπου 1,29 pc, ενώ οι περισσότεροι αστέρες που φαίνονται με το γυμνό μάτι είναι κοντύτερα των 500 pc. Για τις αποστάσεις των αστέρων του γαλαξία μας χρησιμοποιείται συνήθως το 1 pc και το 1 kpc (1 kpc = 10³ pc), ενώ για τις αποστάσεις των άλλων γαλαξιών από τη Γη το 1 Mpc (1 Mpc = 10⁶ pc). Για παράδειγμα η διάμετρος του γαλαξία μας είναι 30 kpc.

Δείτε επίσης

• Αστρονομική μονάδα
• Έτος φωτός
• Απόσταση (αστρονομία)
• Παράλλαξη (αστρονομία)

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

• http://scienceworld.wolfram.com/astronomy/Parsec.html
• https://web.archive.org/web/20051028062227/http://www.greekastronomy.gr/amateur/amateur_basic01.htm