Buzzer beater

Στην καλαθοσφαίριση και σε άλλα παρόμοια χρονομετρημένα αθλήματα, το buzzer beater (προφέρεται: [μπάζερ μπίτερ]) είναι ένα σουτ που πραγματοποιείται λίγο πριν το χρονόμετρο του αγώνα της περιόδου, του ημιχρόνου (αν το ημίχρονο είναι το δεύτερο, τότε, του αγώνα) ή μια περιόδου παράτασης λήγει, αλλά το καλάθι δεν μπαίνει παρά μόνο αφού ηχήσει η λήξη του χρονομέτρου. Ισχύει συνήθως για καλάθια που νίκησαν το χρονόμετρο ενός δεκαλέπτου/2ου ημιχρόνου/παράτασης, αλλά μερικές φορές εφαρμόζεται σε σουτ που νίκησαν το ρολόι βολής.

Ο Ντέρεκ Φίσερ σκοράρει ένα buzzer beater εναντίον των Λος Άντζελες Κλίπερς το 2010

Οι διαιτητές του NCAA, του NBA του WNBA, της Lega Basket (Ιταλία) και της Ευρωλίγκας (μόνο η σειρά Final Four, με ισχύ από το 2006) πρέπει να χρησιμοποιούν άμεση επανάληψη για να αξιολογήσουν εάν σε ένα σουτ που έγινε στο τέλος μιας περιόδου η μπάλα έφυγε από το χέρι του σουτέρ πριν λήξει το χρονόμετρο. Από το 2002, το NBA έχει επίσης επιβάλει λωρίδες φωτός LED κατά μήκος των άκρων του ταμπλό και της άκρης της γραμματείας για τον προσδιορισμό του τέλους μιας περιόδου.

Αξιοσημείωτα buzzer beaters

Αν και τα buzzer beater είναι αρκετά συνηθισμένα, αρκετές περιπτώσεις έχουν αναγνωριστεί ως ειδικές περιπτώσεις:

Ολυμπιακοί Αγώνες και Ευρώπη

• Στον τελικό των Ολυμπιακών Αγώνων του 1972, ο Αλεξάντερ Μπελόφ από τη Σοβιετική Ένωση σημείωσε ένα καλάθι στο τελευταίο δευτερόλεπτο αφού έπιασε μια μακρινή πάσα ολόκληρου γηπέδου από έναν συμπαίκτη του. Καθώς ο χρόνος έληξε, ο Μπελόφ σκόραρε με ένα λέι απ που κέρδισε τον αγώνα με 51–50 εναντίον της Εθνικής ΗΠΑ.
• Στον δεύτερο γύρο του Ευρωμπάσκετ του 1997, σε ένα έντονο παιχνίδι μεταξύ της ΟΔ Γιουγκοσλαβίας και της Κροατίας (το πρώτο μετά τη διάλυση της ΣΟΔ Γιουγκοσλαβίας και τους Γιουγκοσλαβικούς Πολέμους που ακολούθησαν), ο Αλεξάντερ Τζόρτζεβιτς κέρδισε το παιχνίδι για τη Γιουγκοσλαβία με 64–62 με ένα μακρινό τρίποντο. Ο ίδιος παίκτης κέρδισε τον τίτλο της Ευρωλίγκα του 1992 για την Παρτίζαν Βελιγραδίου με εντυπωσιακά παρόμοιο τρόπο (αν και με 2 δευτερόλεπτα να απομένουν στο ρολόι).
• (Ευρωλίγκα) Στις 7 Απριλίου 2004, η Μακάμπι Τελ Αβίβ ήταν πίσω στο σκορ από τη Ζάλγκιρις Κάουνας εντός έδρας, στον αποφασιστικό αγώνα που καθόριζε ποια ομάδα θα προκριθεί στο Φάιναλ Φορ, που διεξήχθη αργότερα εκείνον τον μήνα στο γήπεδο της Μακάμπι στο Τελ Αβίβ. Η αποτυχία της Μακάμπι να προχωρήσει θα σήμαινε απόλυτη καταστροφή, καθώς οι αξιωματούχοι της ομάδας μάχονταν όλη τη σεζόν ενάντια στις προσπάθειες μετεγκατάστασης της διοργάνωσης λόγω της επακόλουθης Δεύτερης Ιντιφάντα και παρόμοιας απαγόρευσης από την UEFA σε ποδοσφαιρικούς αγώνες που φιλοξενούνται στο Ισραήλ. Με 2 δευτερόλεπτα να απομένουν και τη Μακάμπι να υπολείπεται κατά 3 πόντους, ο Ντέρικ Σαρπ έπιασε μια μακρινή πάσα από τον Γκουρ Σέλεφ, γύρισε προς το καλάθι και σημείωσε ένα τρίποντο που ισοφάρισε το παιχνίδι και το έστειλα στην παράταση. Η Μακάμπι κέρδισε εκείνο το παιχνίδι, προκρίθηκε στο Φάιναλ Φορ και κατέκτησε την Ευρωλίγκα 2003-04, κερδίζοντας τον τελευταίο αγώνα εναντίον της Σκίπερ Μπολόνια με σκορ ρεκόρ όλων των εποχών, 118–74.
• Στις 15 Αυγούστου 2004, στον πρώτο αγώνα των Ολυμπιακών Αγώνων, μετά από ένα γρήγορο κατέβασμα του Αλεχάνδτρο Μοντέκια, ο Μανού Τζινόμπιλι δέχθηκε την μπάλα με την ομάδα να είναι πίσω με 82–81 εναντίον της Σερβίας και Μαυροβουνίου με 7 δέκατα του δευτερολέπτου να απομένουν. Σκόραρε αφού χτύπησε στο ταμπλό. Η Αργεντινή στη συνέχεια θα κέρδιζε το χρυσό μετάλλιο.
• Σε έναν εκθεσιακό αγώνα μεταξύ των ΗΠΑ και της Γερμανίας κατά τη διάρκεια της προετοιμασίας των Ολυμπιακών Αγώνων του 2004, η Εθνική ΗΠΑ σώθηκε από τον Άλεν Άιβερσον (τότε των Φιλαδέλφεια 76ερς), ο οποίος σκόραρε από τη μέση του γηπέδου για να αποφύγει το παιχνίδι να πάει στην παράταση.
• Στις 25 Απριλίου 2010, στον αγώνα τίτλου της Αδριατικής Λίγκας 2009–10, η Παρτίζαν Βελιγραδίου νίκησε την Τσιμπόνα Ζάγκρεμπ στην παράταση στην Αρένα Ζάγκρεμπ, χάρη σε ένα τρίποντο με ταμπλό του Ντούσαν Κέτσμαν, φέρνοντας τον πανηγυρισμό των παικτών και του επιτελείου της Τσιμπόνα (που είχαν ήδη εισβάλει στο παρκέ καθώς ο Μπόγιαν Μπογκντάνοβιτς σκόραρε ένα μακρινό τρίποντο για τον Τσιμπόνα με μόλις 6 δέκατα να απομένουν στο χρονόμετρο) σε απότομο τέλος. Η Παρτίζαν κατέκτησε έτσι τον τέταρτο συνεχόμενο τίτλο της Αδριατικής Λίγκας. Το τελικό σκορ ήταν 75–74.
• Στις 24 Ιανουαρίου 2014, σε έναν αγώνα του Top 16 της Ευρωλίγκα 2013-14 μεταξύ Αναντολού Εφές και Αρμάνι Μιλάνο, η Εφές υστερούσε δύο πόντους όταν ο Κιθ Λάνγκφορντ από της Μιλάνο είχε άλλη μια προσπάθεια ελεύθερων βολών (αφού είχε σημειώσει την πρώτη) με 3 δευτερόλεπτα να απομένουν στο ρολόι παιχνιδιού. Στη συνέχεια μάλλον έχασε τη δεύτερη ελεύθερη βολή επίτηδες, ώστε η Αναντολού Εφές να μην μπορεί να πάρει άλλο τάιμ άουτ. Ο Ζόραν Πλανίνιτς από την Αναντολού Εφές πήρε στη συνέχεια το ριμπάουντ, έκανε μία ντρίμπλα και σούταρε τη μπάλα μέσα από τη δική του γραμμή τριών πόντων στο καλάθι της Μιλάνο. Κατάφερε να σκοράρει και δεν έμεινε χρόνος στο χρονόμετρο. Το τελικό σκορ ήταν 61–60.
• Στις 25 Απριλίου 2014, στον ημιτελικό αγώνα του Φάιναλ Φορ της Αδριατικής Λίγκας 2013–14, μεταξύ της Παρτίζάν Βελιγραδίου και της Τσεντεβίτα Ζάγκρεμπ, η Τσεντεβίτα υστερούσε με 1 πόντο και με μικρή τελική κατοχή. Ο Μιλένκο Τέπιτς της Παρτίζαν έχασε το τρίποντο στα 6 δευτερόλεπτα, ο Νόλαν Σμιθ της Τσεντεβίτα άρπαξε την μπάλα, έτρεξε στην άλλη πλευρά του γηπέδου με τους αμυντικούς του να μην τον μαρκάρουν και σκόραρε ένα τρίποντο buzzer beater από τα 9 μέτρα. Το τελικό σκορ ήταν 81–79. Η σημασία αυτού του σουτ είναι ακόμη μεγαλύτερη από μια νίκη, καθώς εξασφάλισε απευθείας θέση στη σεζόν 2014-15 της Ευρωλίγκα για την Τσεντεβίτα, ενώ άφησε την Παρτίζαν εκτός Ευρωλίγκα για πρώτη φορά μετά από 14 χρόνια, πρώτη φορά μετά την ανάληψη του ανταγωνισμού από την ULEB το 2000.
• Στις 16 Σεπτεμβρίου 2018, η Εθνική Ελλάδας προκρίθηκε στο Παγκόσμιο Κύπελλο του 2019 μετά από μια συναρπαστική νίκη με buzzer beater που σημείωσε ο Κώστας Παπανικολάου μετά από ασίστ του Νικ Καλάθη στην Τιφλίδα επί της Γεωργίας με 86–85.