Χους (πόλη)

Το Χους (Goes ) είναι πόλη και έδρα δήμου της επαρχίας Ζέιλαντ (Ζηλανδία) της Ολλανδίας. Βρίσκεται ακριβώς στο κέντρο της επαρχίας, πάνω στη χερσονησίδα Νότια Μπέβελαντ (Zuid-Beveland). Η πόλη έχει 26.920 κατοίκους (2010) και ο ομώνυμος δήμος 36.980 κατοίκους (2012). Είναι σιδηροδρομικός κόμβος της γραμμής Ρόοζενταλ - Φλίσινγκεν.

Χους
Σημαία Έμβλημα
Χους 51°30′0″N 3°53′0″E
Χώρα	Ολλανδία
Διοικητική υπαγωγή	Goes
Γεωγραφική υπαγωγή	Zuid-Beveland
Ίδρυση	1405
Έκταση	15,385 km²
Υψόμετρο	1 μέτρο
Πληθυσμός	38.950 (2022)
Ταχ. κωδ.	4460–4483
Τηλ. κωδ.	0113
Ζώνη ώρας	UTC+01:00
Σχετικά πολυμέσα

Προέλευση του ονόματος

Οι ρίζες του ονόματος της πόλης πρέπει να αναζητηθούν σε έγγραφα του 976 μ.Χ., όπου υπάρχει καταχώρηση ως Curtagosum, που παραπέμπει ευθέως στην πρώτη ολλανδική ονομασία Κόρτε Χος (Korte Gos).

Ιστορία

Το Χους ιδρύθηκε κατά τον 10ο αιώνα, περίπου, στις υψηλότερες όχθες ενός μικρού ποταμού με το όνομα Κόρτε Χος (Korte Gos). Το χωριό αναπτύχθηκε σχετικά γρήγορα και, ήδη από τον 12ο αιώνα, υπάρχουν αναφορές για τη δημιουργία μιας κεντρικής πλατείας (marktplein) και μιας εκκλησίας αφιερωμένης στην Παναγία. Το 1405 απέκτησε Χάρτα Δικαιωμάτων από τον Γουλιέλμο τον 6ο (Willem VI) και το 2005 εορτάστηκαν τα 600 χρόνια από την επίσημη ίδρυση της πόλης. Το 1417 παραχωρήθηκε άδεια στο Χους να οχυρωθεί μέσω τειχών και χράχτεν (αστικά κανάλια). Η οικονομική ευημερία του Χους βασίστηκε στην υφαντουργία και την παραγωγή αλατιού.

Κατά τον 16ο αιώνα η οικονομική ανάπτυξη της πόλης ανακόπηκε, λόγω της μεγάλης συσσώρευσης άμμου που απέκοψε την έξοδο προς τη θάλασσα. Επίσης, η μεγάλη πυρκαγιά του 1554 -που ξεκίνησε από μονάδα επεξεργασίας αλατιού-, κατέκαψε όλο το βορειοδυτικό τμήμα της πόλης.

Το 1572 κατελήφθη από τους Ισπανούς και, οι πρώτες προσπάθειες ανακατάληψης της πόλης με τη συμμετοχή Άγγλων μισθοφόρων απέτυχαν. Πέντε χρόνια αργότερα, οι Ισπανοί την εγκατέλειψαν και περιήλθε στα χέρια του Πρίγκηπα Μαυρίκιο του Νασσάου (Prins Maurits de Nassau), ο οποίος την οχύρωσε περαιτέρω (τμήμα των οχυρώσεων σώζεται μέχρι και σήμερα). Στους αιώνες που ακολούθησαν, το Χους δεν ήταν παρά ένα αγροτικό κέντρο της επαρχίας Ζέιλαντ. Στα 1866 απέκτησε σιδηροδρομική γραμμή, γεγονός που βοήθησε στην εκβιομηχάνισή του.

Κατά τους δύο Παγκοσμίους Πολέμους, παρά τη γερμανική κατοχή, δεν υπέφερε ιδιαίτερα. Στον Πρώτο, δέχτηκε το γειτονικό Κλούτινγκε (Kloetinge) 3 βόμβες, από λάθος εκτίμηση ενός βρετανικού αεροσκάφους, χωρίς ιδιαίτερες ζημιές, ενώ στο Χους έπεσαν 4 με ένα μόνο θύμα και υλικές ζημιές στο λιμάνι. Στον Δεύτερο, οι ζημιές ήσαν ακόμη μικρότερες. Απελευθερώθηκε το 1944. Στη Μεγάλη Πλημμύρα του 1953, το Χους παρέμεινε σχετικά αλώβητο. Τα ισχυρά ντάικς του βόρειου τμήματος της πόλης ανέσχεσαν σε μεγάλο βαθμό τα νερά. Στις άλλες περιοχές υπήρχαν ζημιές και 14 θύματα, αριθμός αναλογικά μικρός σε σχέση με την τεράστια καταστροφή που υπέστησαν οι γειτονικές πόλεις.

Σήμερα, παρόλο που ο αγροτικός τομέας αποτελεί σημαντικό κομμάτι της οικονομίας του, το Χους είναι κυρίως πόλη παροχής υπηρεσιών, η τρίτη σε σπουδαιότητα στην επαρχία, μετά το Μίντελμπουρχ και το Τερνόουζεν. Υπάρχει πρόγνωση για αύξηση του πληθυσμού κατά 15% μέχρι το 2040.

Εραλδική

Ο θυρεός του Χους, εκτός των άλλων, έχει στο κάτω μέρος του ζωγραφισμένη μία άσπρη χήνα, που σχετίζεται με ολόκληρη τη Νότιο Μπέβελαντ. Για την προέλευσή της υπάρχουν διάφορες θεωρίες, η επικρατέστερη των οποίων (σύμφωνα με τον Διαδικτυακό ιστότοπο της πόλης) είναι η παρουσία του συγκεκριμένου πτηνού στην περιοχή, όπου και ξεχειμωνιάζει. Η παρουσία της χήνας (Χανς στα ολλανδικά) στο θυρεό, έδωσε παλαιότερα την εσφαλμένη εντύπωση ότι η πόλη ανήκε στη Χανσεατική Ένωση, όμως το Χους δεν υπήρξε ποτέ μέλος της.

Αξιοθέατα

• Το Παλαιό Λιμάνι (De Stadshaven Goes): είναι ένα από τα ομορφότερα εσωτερικά λιμάνια της Ολλανδίας. Ήταν το κύριο λιμάνι της πόλης στους περασμένους αιώνες, σήμερα όμως χρησιμοποιείται αποκλειστικά για τον ελλιμενισμό σκαφών αναψυχής. Βρίσκεται στο κέντρο της πόλης και, οι αποβάθρες του αποτελούν κρατικό διατηρητέο μνημείο (rijksmonument).

Το Παλαιό Λιμάνι του Χους

• Το Μουσείο Μπεφελάντεν (Het Historisch Museum De Bevelanden): ιδρύθηκε το 1976 σε πρώην χώρο μοναστικής κοινότητας (klooster) και είναι το ιστορικό μουσείο της πόλης, όπου εκτίθενται θέματα που αφορούν στην ιστορία των νησίδων Μπέφελαντ.
• Το Ιστορικό Δημαρχείο (Het Stadhuis): κατασκευάστηκε το 1410 και επεκτάθηκε κατά τον 16ο αιώνα. Τη σημερινή του μορφή πήρε, μετά την ανακαίνισή του μεταξύ 1775 και 1779. Είναι γοτθικού ρυθμού και αποτελεί κρατικό διατηρητέο μνημείο.
• Η Μεγάλη Εκκλησία ή της Μαρίας Μαγδαληνής (De Grote of Maria Magdalenakerk): είναι υστερογοτθικού ρυθμού και κατασκευάστηκε το 1423. Διαθέτει εντυπωσιακό καριγιόν με 47 καμπάνες, από τις οποίες η μεγαλύτερη ζυγίζει 965 κιλά. Επίσης, εκκλησιαστικό όργανο με χαρακτηριστικό κουβούκλιο, που χρονολογείται από το 1643. Κάποια τμήματα της εκκλησίας χρησιμοποιούνται σήμερα ως εκθεσιακός χώρος.
• Η Εκκλησία της Σιόν (De Sionkerk): αρχιτεκτονικά μοντέρνα κατασκευή του 1979. Με χωρητικότητα 2.250 ατόμων (καθημένων), αποτελεί μία από τις πιο ευρύχωρες εκκλησίες της Ολλανδίας. Διαθέτει εκκλησιαστικό όργανο (το 28ο σε μέγεθος στη χώρα)
• Το Σούπουις ('t Soepuus): παραδοσιακό οίκημα που χρονολογείται από το 1484, αν και τη σημερινή του μορφή την πήρε το 1554. Χρησιμοποιήθηκε για πάνω από τρεις αιώνες, μέχρι το 1800, ως νερόμυλος, αν και εξωτερικά δεν δίνει καμία τέτοια εντύπωση. Λειτουργούσε καθημερινά με την υψηλή παλίρροια μέχρι την άμπωτη για την άλεση δημητριακών. Κατά τον 19ο αιώνα και, μέχρι την δεκαετία του ’30, χρησιμοποιήθηκε ως χώρος παρασκευής και διανομής φαγητού, κυρίως σούπας για τα τοπικά στρατεύματα, όπου και οφείλει την ονομασία του (Το Σπίτι της Σούπας). Σήμερα στεγάζει κάποιες υπηρεσίες του ελλιμενισμού σκαφών.

Η Μεγάλη Εκκλησία ή της Μαρίας Μαγδαληνής

• Ο Μύλος Κόορνμπλουμ (Το Λουλούδι της Παπαρούνας) (De Koornbloem): κατασκευάστηκε το 1801, έχει κυκλική διατομή και κύριο δομικό υλικό το κόκκινο τούβλο. Η φτερωτή του έχει άνοιγμα 23 μέτρων περίπου και, λειτούργησε ως μύλος άλεσης δημητριακών μέχρι το 1967.
• Ο Πύργος της Τηλεόρασης (De televisietoren): κατασκευάστηκε το 1957 και έχει ύψος 135 μέτρα.
• Ο Πύργος του Νερού (De watertoren): κατασκευή του 1912 από μπετόν και ατσάλι. Με ύψος 63 μέτρα και χωρητικότητα 1250 κυβικών, είναι από τους μεγαλύτερους υδατόπυργους στη χώρα.

Πόλη Ποδηλάτων

Όπως σε όλη την Ολλανδία, το ποδήλατο κυριαρχεί στο Χους. Όμως, ξεχωρίζει για την μεγάλη αναλογία ποδηλάτων σε σχέση με τα αυτοκίνητα. Το 2008 κατόπιν στατιστικών μελετών, αναλογούσαν περισσότεροι από το 50% χώροι στάθμευσης για τα ποδήλατα στους συνολικούς της πόλης. Γι’ αυτό, την ίδια χρονιά ανακηρύχθηκε ως η Πόλη Ποδηλάτων (de fietsstad) της Ολλανδίας.

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

• Επίσημος ιστότοπος