Φόρμουλα 1
| Το λήμμα παραθέτει τις πηγές του αόριστα, χωρίς παραπομπές. |
Η Φόρμουλα 1 (αγγλικά: FIA Formula One World Championship ή Formula 1 ή F1) είναι πρωτάθλημα αγώνων αυτοκινήτου. To Formula αναφέρεται σε ένα σύνολο κανονισμών που πρέπει απαρεγκλίτως να τηρούνται από τις ομάδες και τα αυτοκίνητα που λαμβάνουν μέρος σε κάθε αγώνα. Υπάρχουν 20 οδηγοί στη διοργάνωση, οι οποίοι προσπαθούν να διεκδικήσουν την πρώτη θέση στο παγκόσμιο πρωτάθλημα της Φόρμουλα 1. Για αυτοκίνητα μικρότερων δυνατοτήτων υπάρχουν τα πρωταθλήματα F2 (αντικατέστησε τη Φόρμουλα 3000 το 2005, και τη Formula GP2 το 2017), F3, F4 και F1 academy, τα οποία θεωρούνται «προθάλαμοι» στην πορεία των νέων οδηγών προς τη Φόρμουλα 1. Την ευθύνη της διοργανώσεως των αγώνων φέρει η Διεθνής Ομοσπονδία Αυτοκινήτου (FIA).
 | |
| Κατηγορία | Μηχανοκίνητα Σπορ |
|---|---|
| Χώρα | Διεθνής |
| Εναρκτήρια περίοδος | 1950 |
| Οδηγοί | 20 |
| Κατασκευαστές | 10 |
| Προμηθευτές κινητήρων | Ferrari · Mercedes · Renault · Red Bull |
| Πρωταθλητής οδηγών | Μαξ Φερστάπεν (3ος τίτλος) |
| Πρωταθλητής οδηγών | Red Bull |
| Επίσημη ιστοσελίδα | formula1.com |
 2024 | |
Το 1950 η Διεθνής Ομοσπονδία Αυτοκινήτου (Fédération Internationale de l'Automobile), αποφάσισε να διοργανώσει το πρώτο Παγκόσμιο Πρωτάθλημα Οδηγών με κανόνες της Φόρμουλα 1. Δημιουργήθηκε με την συνένωση επτά ανεξαρτήτων αγώνων ταχύτητος ήτοι έξι στην Ευρώπη, συν το Ράλι Ιντιανάπολις 500 στις Ηνωμένες Πολιτείες. Ο πρώτος αγώνας έγινε στην πίστα του Σίλβερστόουν, στη Μεγάλη Βρετανία, στις 13 Μαΐου, και νικητής ήταν ο Τζουζέπε Φαρίνα (Emilio Giuseppe "Nino" Farina) με την ομάδα της Άλφα Ρομέο, που τελικώς κατέκτησε και το πρώτο πρωτάθλημα οδηγών (το πρωτάθλημα κατασκευαστών προστέθηκε για πρώτη φορά το 1958).
Αν και αρχικώς είχαν κέντρο την Ευρώπη, οι αγώνες, που λέγονται Γκραν Πρι (Grand Prix, γαλλικά = μεγάλο βραβείο), γίνονται πλέον σε πολλές χώρες ανά τον κόσμο. Διάσημες διαδρομές (πίστες) είναι αυτή στην Μόντσα στην Ιταλία, το γκραν πρι του Μονακό, το γκραν πρι του Βελγίου στο Σπά Φρανκονσάν και αυτό του Silverstone στο Ηνωμένο Βασίλειο. Η Φόρμουλα 1 είναι το ακριβότερο σπορ στον κόσμο, τόσο όσον αφορά τις επενδύσεις που πρέπει να διενεργήσουν οι ομάδες σε τεχνολογία, οδηγούς, κινητήρες και μονοθέσια, όσο και στα εισιτήρια των θεατών. Τα εισιτήρια για κάθε αγώνα είναι από αρκετά έως πολύ ακριβά (ενδεικτικά το 2008 η χαμηλότερη τιμή εισιτηρίου για όλο το διήμερο του αγώνα είχε καθοριστεί στα 300 δολάρια, με την ακριβότερη στα 3.000 δολάρια), και μόνον όσοι έχουν την οικονομική ευχέρεια για συχνά - και μακρινά - ταξίδια μπορούν να παρακολουθήσουν περισσότερους από έναν αγώνες το χρόνο.
Στη Φόρμουλα 1 συμμετέχουν αρκετές γνωστές ομάδες - κατασκευαστές αυτοκινήτων, όπως η Ferrari, η Renault, η Mclaren, η Mercedes. Οι πιο διάσημοι οδηγοί των τελευταίων ετών στην F1 είναι ο Μίχαελ Σουμάχερ και ο Λιούις Χάμιλτον οι οποίοι έχουν κατακτήσει 7 πρωταθλήματα οδηγών ο καθένας, Μαζί με τον πιο προσφατό τον, Μάξ Φερστάπεν, με 3 πρωταθλήματα. Άλλοι γνωστοί σύγχρονοι οδηγοί είναι οι Μίκα Χάκινεν, Κίμι Ραϊκόνεν, Φερνάντο Αλόνσο, Τζένσον Μπάτον, Σεμπάστιαν Φέτελ , Χουάν Πάμπλο Μοντόγια και Ζακ Βιλνέβ. Οδηγοί που επίσης έγραψαν ιστορία στο άθλημα ήταν ο Άιρτον Σένα, Νέλσον Πικέ, Αλέν Προστ, Νάιτζελ Μάνσελ, Τζάκι Στιούαρτ, Ζιλ Βιλνέβ, Νίκι Λάουντα, Τζάκι Ιξ , Κλέϊ Ρεγκατσόνι. Φιλ Χιλ, Τζιμ Κλαρκ, Στέρλινγκ Μος και ο Τζακ Μπράμπαμ. Σε ακόμη παλαιότερες εποχές πολύ μεγάλοι οδηγοί θεωρούνται ο Αργεντινός Χουάν Μανουέλ Φάντζιο, Τάτσιο Νουβολάρι, Αλμπέρτο Ασκάρι, Μπρούς Μακλάρεν και Μάικ Χόθορν.
Ο λόγος των επενδύσεων σε αυτό το τόσο δαπανηρό άθλημα είναι η δοκιμή νέων τεχνολογιών με τελικό στόχο την άμεση χρησιμοποίησή τους σε οχήματα μαζικής παραγωγής. Χαρακτηριστικά αναφέρεται ότι η χρήση του δισκόφρενου έγινε για πρώτη φορά στον αγώνα του Λε Μαν από την Jaguar.
Οι Παγκόσμιοι Πρωταθλητές της Φόρμουλα 1
Επεξεργασία
| Πρωτάθλημα οδηγών | Πρωτάθλημα κατασκευαστών | |||
|---|---|---|---|---|
| Πρωτάθλημα | Πιλότος | Μονοθέσιο | Κατασκευαστής | Χώρα |
| 1950 | Τζουζέπε Φαρίνα | Alfa Romeo 158 | ||
| 1951 | Χουάν Μανουέλ Φάντζιο | Alfa Romeo 159 | ||
| 1952 | Αλμπέρτο Ασκάρι | Φερράρι 500 | ||
| 1953 | Αλμπέρτο Ασκάρι | Φερράρι 500 | ||
| 1954 | Χουάν Μανουέλ Φάντζιο | Mercedes W196 | ||
| 1955 | Χουάν Μανουέλ Φάντζιο | Mercedes W196 | ||
| 1956 | Χουάν Μανουέλ Φάντζιο | Lancia Ferrari D50 | ||
| 1957 | Χουάν Μανουέλ Φάντζιο | Maserati 250F | ||
| 1958 | Μάικ Χόθορν | Ferrari Dino 246 | Φερράρι | Ιταλία |
| 1959 | Τζακ Μπράμπαμ | Cooper T51 Climax | Κούπερ | Μεγάλη Βρετανία |
| 1960 | Τζακ Μπράμπαμ | Cooper T53 Climax | Κούπερ | Μεγάλη Βρετανία |
| 1961 | Φιλ Χιλ | Ferrari Dino 156 | Φερράρι | Ιταλία |
| 1962 | Γκράχαμ Χιλ | BRM P57 | BRM | Μεγάλη Βρετανία |
| 1963 | Τζιμ Κλαρκ | Lotus 25 Climax | Λότους | Μεγάλη Βρετανία |
| 1964 | Τζον Σέρτις | Ferrari 158 | Φερράρι | Ιταλία |
| 1965 | Τζιμ Κλαρκ | Lotus 25 Climax | Λότους | Μεγάλη Βρετανία |
| 1966 | Τζακ Μπράμπαμ | Brabham BT19 Repco | Μπράμπαμ | Μεγάλη Βρετανία |
| 1967 | Ντένι Χιουλμ | Brabham BT24 Repco | Μπράμπαμ | Μεγάλη Βρετανία |
| 1968 | Γκράχαμ Χιλ | Lotus 49B Ford Cosworth | Λότους | Μεγάλη Βρετανία |
| 1969 | Τζάκι Στιούαρτ | Matra MS10 Ford Cosworth | Ματρά | Γαλλία |
| 1970 | Γιόχεν Ριντ | Lotus 72 Ford | Λότους | Μεγάλη Βρετανία |
| 1971 | Τζάκι Στιούαρτ | Tyrrell 003 Ford | Τίρελ | Μεγάλη Βρετανία |
| 1972 | Έμερσον Φιτιπάλντι | Lotus 72D Ford | Λότους | Μεγάλη Βρετανία |
| 1973 | Τζάκι Στιούαρτ | Tyrrell 006 Ford | Λότους | Μεγάλη Βρετανία |
| 1974 | Έμερσον Φιτιπάλντι | McLaren M23 Ford | Μακ Λάρεν | Μεγάλη Βρετανία |
| 1975 | Νίκι Λάουντα | Ferrari 312T | Φερράρι | Ιταλία |
| 1976 | Τζέιμς Χαντ | McLaren M23 Ford | Φερράρι | Ιταλία |
| 1977 | Νίκι Λάουντα | Ferrari 312T2 | Φερράρι | Ιταλία |
| 1978 | Μάριο Αντρέτι | Lotus 79 Ford Cosworth | Λότους | Μεγάλη Βρετανία |
| 1979 | Τζόντι Σέκτερ | Ferrari 312T4 | Φερράρι | Ιταλία |
| 1980 | Άλαν Τζόουνς | Williams FW07B Ford | Γουίλιαμς | Μεγάλη Βρετανία |
| 1981 | Νέλσον Πικέ | Brabham BT49C Ford | Γουίλιαμς | Μεγάλη Βρετανία |
| 1982 | Κέκε Ρόσμπεργκ | Williams FW08 Ford | Φερράρι | Ιταλία |
| 1983 | Νέλσον Πικέ | Brabham BT52B BMW | Φερράρι | Ιταλία |
| 1984 | Νίκι Λάουντα | McLaren MP4/2 TAG Porsche | Μακ Λάρεν | Μεγάλη Βρετανία. |
| 1985 | Αλέν Προστ | McLaren MP4/2B TAG Turbo | Μακ Λάρεν | Μεγάλη Βρετανία |
| 1986 | Αλέν Προστ | McLaren MP4/2B TAG Turbo | Γουίλιαμς | Μεγάλη Βρετανία |
| 1987 | Νέλσον Πικέ | Williams FW11B Honda | Γουίλιαμς | Μεγάλη Βρετανία |
| 1988 | Άιρτον Σένα | McLaren MP4/4 Honda | Μακ Λάρεν | Μεγάλη Βρετανία |
| 1989 | Αλέν Προστ | McLaren MP4/5 Honda | Μακ Λάρεν | Μεγάλη Βρετανία |
| 1990 | Άιρτον Σένα | McLaren MP4/5B Honda | Μακ Λάρεν | Μεγάλη Βρετανία |
| 1991 | Άιρτον Σένα | McLaren MP4/6 Honda | Μακ Λάρεν | Μεγάλη Βρετανία |
| 1992 | Νάιτζελ Μάνσελ | Williams FW14B Renault | Γουίλιαμς | Μεγάλη Βρετανία |
| 1993 | Αλέν Προστ | Williams FW15C Renault | Γουίλιαμς | Μεγάλη Βρετανία |
| 1994 | Μίχαελ Σουμάχερ | Benetton B194 Ford | Γουίλιαμς | Μεγάλη Βρετανία |
| 1995 | Μίχαελ Σουμάχερ | Benetton B195 Renault | Μπένετον | Μεγάλη Βρετανία |
| 1996 | Ντέιμον Χιλ | Williams FW18 Renault | Γουίλιαμς | Μεγάλη Βρετανία |
| 1997 | Ζακ Βιλνέβ | Williams FW19 Renault | Γουίλιαμς | Μεγάλη Βρετανία |
| 1998 | Μίκα Χάκινεν | McLaren MP4/13 Mercedes | Μακ Λάρεν | Μεγάλη Βρετανία |
| 1999 | Μίκα Χάκινεν | McLaren MP4/14 Mercedes | Φερράρι | Ιταλία |
| 2000 | Μίχαελ Σουμάχερ | Ferrari F1-2000 | Φερράρι | Ιταλία |
| 2001 | Μίχαελ Σουμάχερ | Ferrari F2001 | Φερράρι | Ιταλία |
| 2002 | Μίχαελ Σουμάχερ | Ferrari F2002 | Φερράρι | Ιταλία |
| 2003 | Μίχαελ Σουμάχερ | Ferrari F2003-GA | Φερράρι | Ιταλία |
| 2004 | Μίχαελ Σουμάχερ | Ferrari F2004 | Φερράρι | Ιταλία |
| 2005 | Φερνάντο Αλόνσο | Renault R25 | Ρενώ | Γαλλία |
| 2006 | Φερνάντο Αλόνσο | Renault R26 | Ρενώ | Γαλλία |
| 2007 | Κίμι Ραϊκόνεν | Ferrari F2007 | Φερράρι | Ιταλία |
| 2008 | Λιούις Χάμιλτον | McLaren MP4-23 Mercedes | Φερράρι | Ιταλία |
| 2009 | Τζένσον Μπάτον | Brawn BGP001 Mercedes | Μπρόν | Μεγάλη Βρετανία |
| 2010 | Σεμπάστιαν Φέτελ | Red Bull RB6 Renault | Red Bull Racing | Αυστρία |
| 2011 | Σεμπάστιαν Φέτελ | Red Bull RB7 Renault | Red Bull Racing | Αυστρία |
| 2012 | Σεμπάστιαν Φέτελ | Red Bull RB8 Renault | Red Bull Racing | Αυστρία |
| 2013 | Σεμπάστιαν Φέτελ | Red Bull RB9 Renault | Red Bull Racing | Αυστρία |
| 2014 | Λιούις Χάμιλτον | Mercedes F1 W05 Hybrid | Mercedes | Γερμανία |
| 2015 | Λιούις Χάμιλτον | Mercedes F1 W06 Hybrid | Mercedes | Γερμανία |
| 2016 | Νίκο Ρόσμπεργκ | Mercedes F1 W07 Hybrid | Mercedes | Γερμανία |
| 2017 | Λιούις Χάμιλτον | Mercedes AMG F1 W08 EQ Power+ | Mercedes | Γερμανία |
| 2018 | Λιούις Χάμιλτον | Mercedes AMG F1 W09 EQ Power+ | Mercedes | Γερμανία |
| 2019 | Λιούις Χάμιλτον | Mercedes AMG F1 W10 EQ Power+ | Mercedes | Γερμανία |
| 2020 | Λιούις Χάμιλτον | Mercedes AMG F1 W11 EQ Power+ | Mercedes | Γερμανία |
| 2021 | Μαξ Φερστάπεν | Red Bull Racing RB16B | Mercedes | Γερμανία |
| 2022 | Μαξ Φερστάπεν | Red Bull Racing RB18 | Red Bull Racing | Αυστρία |
| 2023 | Μαξ Φερστάπεν | Red Bull Racing RB19 | Red Bull Racing | Αυστρία |
Ενεργές ομάδες της Φόρμουλα 1
Επεξεργασία| Ομάδα | Κινητήρας | Χώρα | Βάση | Σεζόν | Πρώτο Γκραν Πρι | Παλιά ονομασία |
|---|---|---|---|---|---|---|
| Ferrari | Ferrari | 
|
|
1950–σήμερα | Μονακό 1950 | |
| Mercedes | Mercedes | 
|
|
1954–1955, 2010–σήμερα |
Γαλλία 1954 | Brawn (2009),  Honda (2006–2008), BAR (1999–2005), Tyrrell (1968–1998)
|
| McLaren | Mercedes |
|
|
1966–σήμερα | Μονακό 1966 | |
| Alpine | Renault | 
|
|
2021–σήμερα | Ηνωμένο Βασίλειο 1977 | Lotus (2012–2015), Benetton (1986–2001), Toleman (1981–1985) Renault (2016–2020)
|
| Williams | Mercedes |
|
|
1978–σήμερα | Αργεντινή 1978 | |
| Kick Sauber | Ferrari | 
|
|
2024–σήμερα | Νότια Αφρική 1993 | BMW Sauber (2006–2009) Sauber (1993–2018) Alfa Romeo(2019-2023)
|
| Red Bull | Honda | 
|
|
2005–σήμερα | Αυστραλία 2005 | Jaguar (2000–2004), Stewart (1997–1999)
|
| AlphaTauri | Honda |
|
|
2020–σήμερα | Μπαχρέιν 2006 | Minardi (1985–2005) Toro Rosso (2006–2019)
|
| Aston Martin | Mercedes |
|
|
2021–σήμερα | Αυστραλία 2008 |  Force India / Sahara Force India (2008-2018) Racing Point (2018-2020)
|
| Haas | Ferrari | 
|
|
2016–σήμερα | Αυστραλία 2016 |
Βιβλιογραφία
Επεξεργασία- Arron, Simon & Hughes, Mark (2003). The Complete Book of Formula One. Motorbooks International. (ISBN 0-7603-1688-0).
- Gross, Nigel et al. (1999). "Grand Prix Motor Racing". In, 100 Years of Change: Speed and Power (pp. 55–84). Parragon.
- Hayhoe, David & Holland, David (2006). Grand Prix Data Book (4th edition). Haynes, Sparkford, UK. (ISBN 1-84425-223-X).
- Higham, Peter (2003). The international motor racing guide. David Bull, Phoenix, AZ, USA. (ISBN 1-893618-20-X).
- «Inside F1». Formula1.com. 2011. Ανακτήθηκε στις 11 Νοεμβρίου 2011..
- Jones, Bruce (1997). The Ultimate Encyclopedia of Formula One. Hodder & Stoughton.
- Jones, Bruce (1998). Formula One: The Complete Stats and Records of Grand Prix Racing. Parragon.
- Jones, Bruce (2003). The Official ITV Sport Guide: Formula One Grand Prix 2003. Carlton. Includes foreword by Martin Brundle. (ISBN 1-84222-813-7).
- Jones, Bruce (2005). The Guide to 2005 FIA Formula One World Championship: The World's Bestselling Grand Prix Guide. Carlton. (ISBN 1-84442-508-8).
- Lang, Mike (1981–1992). Grand Prix! volumes 1–4. Haynes, Sparkford, UK.
- Menard, Pierre (2006). The Great Encyclopedia of Formula 1, 5th edition. Chronosport, Switzerland. (ISBN 2-84707-051-6).
- Miltner, Harry (2007). Race Travel Guide 2007. egoth: Vienna, Austria. (ISBN 978-3-902480-34-7).
- Small, Steve (2000). Grand Prix Who's Who (3rd edition). Travel Publishing, UK. (ISBN 1-902007-46-8).
- Tremayne, David & Hughes, Mark (1999). The Concise Encyclopedia of Formula One. Parragon.
- Twite, Mike. "Formula Regulations: Categories for International Racing" in Northey, Tom, ed. The World Of Automobiles, Volume 6, pp. 701–3. London: Phoebus, 1978.
Εξωτερικοί σύνδεσμοι
Επεξεργασία- Επίσημη ιστοσελίδα της Φόρμουλα 1, formula1.com
- Πίστες της Φόρμουλα 1, formula1.com
- FIA (Διεθνής Ομοσπονδία Αυτοκινήτου), fia.com
- F1 Live Ομάδες, Πρόγραμμα, Αποτελέσματα και Νέα της Φόρμουλα 1, auto.in.gr