Φοιτητική συντροφιά

Η Φοιτητική Συντροφιά ήταν ελληνική φοιτητική οργάνωση, οποία έδρασε -με διάφορες εναλλαγές και μετασχηματισμούς- από το 1910 έως το 1933.

Σύσταση

Ταυτόχρονα με την εμφάνιση του Εκπαιδευτικού Ομίλου έλαβε χώρα η δημιουργία μιας δημοτικιστικής κίνησης και στο χώρο του ελληνικού πανεπιστημίου. Τον Ιούνιο του 1909, παραμονές του κινήματος στο Γουδί, 150 φοιτητές υπέγραψαν πρωτόκολλο ίδρυσης της "Πανεπιστημιακής Ενώσεως", μιας φοιτητικής οργάνωσης με ετερόκλητα στοιχεία, η οποία θα ερχόταν στη συνέχεια σε επαφή με τους αξιωματικούς και θα συμμετείχε ενεργά στο κίνημα εκείνης της χρονιάς. Ο πυρήνας αυτών των φοιτητών ήταν εκείνος που προχώρησε στην ίδρυση της Φοιτητικής Συντροφιάς το 1910. Το καταστατικό της δημοσιεύθηκε στο δημοτικιστικό περιοδικό Ο Νουμάς και υπέγραφαν κατά σειράν τα μέλη της "Επιτροπής" Φίλιππος Δραγούμης, Μάνος Βαταλάς και ο Μίλτος Κουντουράς, και ακολουθούσαν οι "Αναπληρωματικοί" Κωστής Χαριτάκης, Βασίλης Ρώτας και Τίμος Ιωαννίδης. Η σύσταση του σωματείου ήταν άτυπη, δηλαδή χωρίς αναγνώριση από τα αρμόδια όργανα της πολιτείας και στην πρώτη φάση της, η Φοιτητική Συντροφιά φαίνεται να έχει έως και τριάντα τρία μέλη.

Ιδεολογία και επιδιώξεις

Ο σύλλογος εμφορείτο από τις ιδέες του δημοτικισμού και ζητούσε την καθιέρωση "της ζωντανής Ελληνικής Γλώσσας" σε κάθε είδος του γραπτού λόγου με οργάνωση ομιλιών και έκδοση εντύπων. Αυτές οι επιδιώξεις, στα δεδομένα της τότε εποχής, όπως επισήμανε και ο Παλαμάς απευθυνόμενος στα μέλη Συντροφιάς, σήμαιναν συμμετοχή σε μια συνολικότερη προσπάθεια αναγέννησης και αναβάθμισης της πολιτιστικής ζωής της χώρας, ενάντια στους οπαδούς της καθαρεύουσας που πρέπει να "πολεμιέται ήσυχα, υπομονετικά, συστηματικά, μεθοδικά, τεχνικά, επιστημονικά [...], αλύπητα, σαν ενα εθνικό κακό.

Δράση

Η οργάνωση τήρησε προοδευτική στάση και έδρασε σε μια σειρά από ετερόκλητα θέματα που απασχολούσαν τη κοινωνία της εποχής: επικράτηση της δημοτικής, αγώνες για το οχτάωρο εργασίας, ασφάλεια των εργαζομένων, βελτίωση των συνθηκών ζωής των φοιτητών.

Διάλυση

Η Φοιτητική Συντροφιά, η οποία λόγω των ιστορικών γεγονότων της περιόδου αναγκάστηκε δύο φορές να διαλυθεί και να ανασυσταθεί, παρότι αναγνωρίστηκε ως σωματείο το 1921 από το Πρωτοδικείο Αθηνών, διαλύθηκε οριστικά στις αρχές τις δεκαετίας του '30 με βάση το βενιζελικό νόμο "Περί των μέτρων ασφαλείας του κοινωνικού καθεστώτος ...", το γνωστό Ιδιώνυμο, ως ανατρεπτική οργάνωση.

Πηγές

• Φοιτητική Συντροφιά (1910α). «Καταστατικό» (pdf). Ο Νουμάς 380 (21 Φεβρουαρίου): 1. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2021-02-05. https://web.archive.org/web/20210205114743/http://xantho.lis.upatras.gr/test2_kosmo_issue.php?iss=1430. Ανακτήθηκε στις 12.11.2015. 

• Φοιτητική Συντροφιά (1910β). «Δελτίο αρ.1» (pdf). Ο Νουμάς 384 (21 Μαρτίου): 3-4. http://xantho.lis.upatras.gr/test2_kosmo_issue.php?iss=1434. Ανακτήθηκε στις 12.11.2015. 

• Παλαμάς, Κωστής (1910). «Στους νέους της "Φοιτητικής συντροφιάς" (Γράμμα πρώτο)» (pdf). Ο Νουμάς 381 (28 Φεβρουαρίου): 1-2. http://xantho.lis.upatras.gr/test2_kosmo_issue.php?iss=1431. Ανακτήθηκε στις 12.11.2015. 

Βιβλιογραφία

• Σταυρίδη-Πατρικίου, Ρένα (2009). Γλώσσα, εκπαίδευση και πολιτική. Γ' έκδοση. Αθήνα: Ολκός. ISBN 960-7169-87-5. 

• Σταυρίδη-Πατρικίου, Ρένα (1986). «Η Φοιτητική Συντροφιά (1910) και το πρόβλημα της προσέγγισης των πρωτοποριακών κινημάτων». Πρακτικά του Διεθνούς Συμποσίου Ιστορικότητα της παιδικής ηλικίας και της νεότητας. Β'. Αθήνα: Γενική Γραμματεία Νέας Γενιάς. σελίδες 657–665. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 3 Ιουνίου 2015. Ανακτήθηκε στις 12 Νοεμβρίου 2015. 

• Καραδήμας, Ευάγγελος (2006). Σοσιαλιστική σκέψη και σοσιαλιστικές κινήσεις των φοιτητών των αθηναϊκών ΑΕΙ (1875-1922). Διδ. διατριβή. Ιωάννινα: Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων. doi:10.12681/eadd/17745. Ανακτήθηκε στις 12 Νοεμβρίου 2015. 

• Ρήγος, Άλκης (2013). «Η τελευταία περίοδος της Φοιτητικής Συντροφιάς». Η Αυγή (7 Απριλίου): ένθετo Παιδεία και Κοινωνία. http://www.avgi.gr/article/175901/i-teleutaia-periodos-tis-foititikis-suntrofias. Ανακτήθηκε στις 12.11.2015.