Τόσκες Αχαΐας
Συντεταγμένες: 38°2′27″N 21°43′0″E / 38.04083°N 21.71667°E
Οι Τόσκες ήταν χωριό της Αχαΐας που ανήκε στο τότε δημοτικό διαμέρισμα Κριθαρακίων του δήμου Φαρρών[1]. Ο χώρος της περιφέρεια του χωριού απαλλοτριώθηκε, ερημώθηκε και εγκαταλείφθηκε υποχρεωτικά από τους κατοίκους του το 2009 επειδή εκεί προγραμματίστηκε να δημιουργηθεί ο κυρίως ταμιευτήρας του Φράγματος Πείρου - Παραπείρου[2]. Ο χώρος του ταμιευτήρα κατακλύστηκε το 2020 δημιουργώντας την Τεχνητή Λίμνη Αστερίου βυθίζοντας έτσι το χώρο που βρισκόταν άλλοτε το χωριό.
| Τόσκες | |
|---|---|
 | |
| Διοίκηση | |
| Χώρα | Ελλάδα |
| Περιφέρεια | Δυτικής Ελλάδας |
| Δήμος | Ερυμάνθου |
| Δημοτική Ενότητα | Φαρρών |
| Γεωγραφία | |
| Γεωγραφικό διαμέρισμα | Πελοποννήσου |
| Νομός | Αχαΐας |
| Υψόμετρο | 180 |
| Πληθυσμός | |
| Μόνιμος | 64 |
| Έτος απογραφής | 2001 |
| Πληροφορίες | |
| Παλαιά ονομασία | Τόσκεσι, Τόσκαι |
.jpg)
Γεωγραφία
ΕπεξεργασίαΟ οικισμός βρισκόταν χτισμένος σε υψόμετρο 180 μ. περίπου, στις ανατολικές απολήξεις του Κομποβουνίου και στις νότιες παρυφές της πεδιάδας των Φαρρών, ενώ πολύ κοντά στο χωριό περνά ο ποταμός Παραπείρος. Τις Τόσκες διέσχιζε η Εθνική Οδός Πατρών-Τριπόλεως (Ε.Ο. "111") .
Ιστορικά στοιχεία
ΕπεξεργασίαΗ παλιά ονομασία του οικισμού ήταν Τόσκεσι και πιθανόν να συνδέεται με την αντίστοιχη ονομασία της Τοσκικής διαλέκτου[3] της αλβανικής γλώσσας[4]. Πρώτοι οικιστές του χωριού φέρεται, σύμφωνα με προφορικές μαρτυρίες, ότι υπήρξαν κάτοικοι των Νεζερών από το παλιό χωριό του Κομπηγαδίου[5]. Στις Τόσκες είχε χάνι και μύλο ο Ανδρέας Χριστοδούλου Λόντος[3][5][6]. Το 1901 αναφέρεται ως θέση χωρίς πληθυσμό και ότι απείχε 6 ώρες από την Πάτρα και 2 από την Προστοβίτσα, την έδρα του τότε Δήμου Τριταίας στην περιφέρεια του οποίου βρισκόταν[7]. Το 1903 το χωριό συνδέθηκε για πρώτη φορά με δρόμο[8].
Διοικητικές μεταβολές
ΕπεξεργασίαΤο 1828 αναφέρεται με 7 οικογένειες και ότι ανήκε διοικητικά στη Βουντούχλα[3]. Στις 20/04/1835 προσαρτήθηκε στον τότε Δήμο Φαρρών ενώ στις 08/12/1845 (ΦΕΚ 32Α) αποτέλεσε τμήμα του τότε Δήμου Τριταίας[1]. Με το ΦΕΚ 50Α της 25/07/1879 καταργήθηκε ως οικισμός και αναγνωρίστηκε εκ νέου με το ΦΕΚ 173Α της 25/08/1928 με το οποιο αποσπάστηκε από την τότε Κοινότητα Χιόνας, στην οποια ανήκε γεωγραφικά[9], και υπήχθη στην τότε Κοινότητα Σταροχωρίου[1][10][11]. Στις 26 Σεπτεμβρίου 1946 (με το ΦΕΚ 290Α) αποσπάται από την Κοινότητα Σταροχωρίου και γίνεται οικισμός της τότε νεοπαγούς Κοινότητας Κριθαρακίων[1][12]. Στις 07/04/1951 η παλιά ονομασία "Τόσκεσι" διορθώθηκε σε "Τόσκαι"[1]. Από το 1997 με το "Σχέδιο Καποδίστριας" γίνεται οικισμός του δημοτικού διαμερίσματος Κριθαρακίων του Δήμο Φαρρών[1]. Στις 09/05/2011 καταργήθηκε επίσημα ως οικισμός[1].
Δημογραφική εξέλιξη
ΕπεξεργασίαΣυγκεντρωτικά, η δημογραφική εξέλιξη του οικισμού σύμφωνα με τις εθνικές απογραφές[13][14] είναι η εξής:
| 1830 | 1835 | 1844 | 1848-1851 | 1861 | 1879 | 1889 | 1896 | 1907 | 1920 | 1928 | 1940 | 1951 | 1961 | 1971 | 1981 | 1991 | 2001 |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 7 οικογ.[3][15] | 7 οικογ. - 35 κατ.[15][16] |
52[15] | 10 οικογ. - 42 κατ.[3][15] |
12 κατ.[15] | - [17] | - [17] | - [17][18] | - [17] | Δ/Α[17][19] | Δ/Α[17][19] | Δ/Α[19] | 54[15] | 52[15][20] | 49[3][15] | 55[15] | 52[15] | 63[15][21] |
Παραπομπές και υποσημειώσεις
Επεξεργασία- ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 1,5 1,6 Ε.Ε.Τ.Α.Α. - Διοικητικές μεταβολές Τοσκών Αχαΐας. eetaa.gr. Ανακτήθηκε: 15/11/2017.
- ↑ Το ert.gr στο φράγμα Πείρου – Παραπείρου στην Αχαΐα. ert.gr. 28 Ιουνίου 2015. Ανακτήθηκε: 24/11/2017.
- ↑ 3,0 3,1 3,2 3,3 3,4 3,5 Τριανταφύλλου 1995, λήμμα Τόσκεσι.
- ↑ Λουλούδης 2010, σελ. 274-275.
- ↑ 5,0 5,1 Γκουρβέλος 2007, σελ. 218.
- ↑ Κορύλλου 1891, σελ. 8-9.
- ↑ Νουχάκης 1901, σελ. 532.
- ↑ Κορύλλου 1903.
- ↑ Δεν υπάρχει διοικητική πράξη/απόφαση ένταξης του οικισμού στην Κοινότητα Χιόνας. Λουλούδης 2010, σελ. 274.
- ↑ Ε.Ε.Τ.Α.Α. - Διοικητικές μεταβολές Κοινότητας Σταροχωρίου Αχαΐας. eetaa.gr. Ανακτήθηκε: 12/11/2017.
- ↑ Ε.Ε.Τ.Α.Α. - Διοικητικές μεταβολές Κοινότητας Χιόνας Αχαΐας. eetaa.gr. Ανακτήθηκε: 08/11/2017.
- ↑ Ε.Ε.Τ.Α.Α. - Διοικητικές μεταβολές Κοινότητας Κριθαρακίων Αχαΐας. eetaa.gr. Ανακτήθηκε: 15/11/2017.
- ↑ Ψηφιακή βιβλιοθήκη της Ε.Σ.Υ.Ε./ΕΛ.ΣΤΑΤ.. dlib.statistics.gr. Ανακτήθηκε: 24/10/2017.
- ↑ Ε.Ε.Τ.Α.Α. - Διοικητικές μεταβολές στην Τ.Α. - Δημοσιεύματα απογραφών. eetaa.gr. Ανακτήθηκε: 24/10/2017.
- ↑ 15,00 15,01 15,02 15,03 15,04 15,05 15,06 15,07 15,08 15,09 15,10 Λουλούδης 2010, σελ. 274.
- ↑ Αναφέρεται ως Toskessi. Βλ. Λουλούδης 2010, σελ. 287 [υποσημείωση 3].
- ↑ 17,0 17,1 17,2 17,3 17,4 17,5 Δεν απογράφεται καθότι δεν είχε το καθεστώς αναγνωρισμένου οικισμού μεταξύ 1879-1928. Βλ. Ε.Ε.Τ.Α.Α. - Διοικητικές μεταβολές Τοσκών Αχαΐας. eetaa.gr. Ανακτήθηκε: 15/11/2017.
- ↑ Δεν απογράφεται, ωστόσο αναφέρεται ότι υπάρχει ως οικισμός. Νουχάκης 1901, σελ. 532· Λουλούδης 2010, σελ. 287· Λουλούδης 2010, σελ. 287 [υποσημείωση 7].
- ↑ 19,0 19,1 19,2 Δεν απογράφεται αυτόνομα αλλά ο πληθυσμός του οικισμού απογράφεται ως τμήμα της Κοινότητας Σταροχωρίου στην οποια ανήκε μεταξύ 1928-1946. Βλ. Λουλούδης 2010, σελ. 287 [υποσημείωση 12].
- ↑ Ο ιστορικός Κώστας Τριανταφύλλου αναφέρει λανθασμένα ως πληθυσμό 115 κατοίκους. Τριανταφύλλου 1995, λήμμα Τόσκεσι.
- ↑ Μόνιμος πληθυσμός: 64 κάτοικοι. Βλ. Ε.Σ.Υ.Ε. - Μόνιμος Πληθυσμός της Ελλάδος. Απογραφή 2001
Πηγές
Επεξεργασία- Ε.Σ.Υ.Ε. - Μόνιμος Πληθυσμός της Ελλάδος. Απογραφή 2001, Αθήνα 2004. ISBN 960-86704-8-9.
- Σπυρίδων Ν. Γκουρβέλος, «Εν ταις των Νεζερών κώμαις». Ιστορία των Νεζερών, εκδ. Γραφικές Τέχνες Πέτρος Κούλης, Πάτρα 2007. ISBN 978-960-930162-6.
- Ελληνική χωρογραφία: Γεωγραφία, Ιστορία, Στατιστική πληθυσμού και αποστάσεων συνταχθείσα και εκδοθείσα υπό Ιωάννου Εμμ. Νουχάκη, Έκδοσις Τρίτη, Εκδότης Σπυρίδων Κουσουλίνος, Εν Αθήναις 1901.
- Χ.Π. Κορύλλου-Στ. Θεοχάρη, Πεζοπορία από Πατρών είς Καλάμας, Τυπογραφείον «Ο Κάδμος», Εν Πάτραις 1891.
- Χρήστου Π. Κορύλλου, Χωρογραφία της Ελλάδος. Α'. Νομός Αχαΐας, Εκ του Τυπογραφείου των Καταστημάτων "Ανέστη Κωνσταντινίδου", Εν Αθήναις 1903.
Βιβλιογραφία
Επεξεργασία- Λουλούδης, Θεόδωρος Η. (2010). Αχαΐα. Οικισμοί, οικιστές, αυτοδιοίκηση. Πάτρα: Νομαρχιακή Επιχείρηση Πολιτιστικής Ανάπτυξης Ν.Α. Αχαΐας.
- Κώστας Ν. Τριανταφύλλου, Ιστορικόν Λεξικόν των Πατρών, Τόμος Β', Τυπογραφείο Πέτρου Χρ. Κούλη, Πάτρα 1995, Τρίτη Έκδοση, λήμμα Τόσκεσι.
Εξωτερικοί σύνδεσμοι
Επεξεργασία- «Αυτό είναι το χωριό που θυσιάστηκε για να ξεδιψάσει η Πάτρα! ΒΙΝΤΕΟ ». thebest.gr, 25/3/2019. Ανακτήθηκε: 4/2/2021.
- Ε.Ε.Τ.Α.Α. - Διοικητικές μεταβολές Τοσκών Αχαΐας. eetaa.gr. Ανακτήθηκε: 15/11/2017.
- Ε.Ε.Τ.Α.Α. - Διοικητικές μεταβολές Κοινότητας Κριθαρακίων Αχαΐας. eetaa.gr. Ανακτήθηκε: 15/11/2017.
- Ε.Ε.Τ.Α.Α. - Διοικητικές μεταβολές Κοινότητας Σταροχωρίου Αχαΐας. eetaa.gr. Ανακτήθηκε: 12/11/2017.
- Ε.Ε.Τ.Α.Α. - Διοικητικές μεταβολές Κοινότητας Χιόνας Αχαΐας. eetaa.gr. Ανακτήθηκε: 08/11/2017.
- Ελευθερία Μακρυγένη, «Έφτασε η ώρα να βυθιστεί το χωριό Τόσκες της Αχαΐας λόγω Πείρου Παραπείρου - ΔΕΙΤΕ ΦΩΤΟ». thebest.gr, 7/5/2019. Ανακτήθηκε: 4/2/2021.
- «Η «Ατλαντίδα της Πελοποννήσου»: Το βυθισμένο χωριό -φάντασμα που «θυσιάστηκε»… Βυθίζεται μέρα με την ημέρα και το τελευταίο εκκλησάκι!». gargalianoionline.gr, 31/1/2021. Ανακτήθηκε: 4/2/2021.
- «Λίγο πριν το τέλος - Στο χωριό Τόσκες Αχαΐας ο χρόνος έχει σταματήσει (pics)». patrasevents.gr, 18/2/2020. Ανακτήθηκε: 4/2/2021.