Ταμερλάνος

Ο Τιμούρ (Доголон Төмөр, 9 Απριλίου 1336 – 18 Φεβρουαρίου 1405), ιστορικά γνωστός ως Ταμερλάνος, ήταν Μογγόλος κατακτητής. Ως ιδρυτής της αυτοκρατορίας των Τιμουριδών στην Περσία και την Κεντρική Ασία έγινε ο πρώτος ηγέτης της δυναστείας των Τιμουριδών.

Ταμερλάνος
Αυτοκράτορας των Τιμουριδών
Περίοδος	9 Απριλίου 1370 - 14 Φεβρουαρίου 1405
Στέψη	9 Απριλίου 1370 Μπαλχ
Γέννηση	9 Απριλίου 1336 Σαχρισάμπζ, Χανάτο Τσαγκατάι (στο σημερινό Ουζμπεκιστάν)
Θάνατος	18 Φεβρουαρίου 1405 (69 ετών) Οτράρ, κοντά στο Σιμκέντ, Συρ Ντάρια (στο σημερινό Καζακστάν)
Τόπος ταφής	Σαμαρκάνδη, Ουζμπεκιστάν
Επίγονοι	9 (5 γιοι και 4 κόρες)
Θρησκεία	Ισλάμ
Σχετικά πολυμέσα
δεδομένα ()

Ο Σουλτάνος Βαγιαζήτ αιχμάλωτος του Ταμερλάνου. Πίνακας του Στανίσουαφ Χλέμποφσκι, λάδι σε μουσαμά, 1878.

Γεννημένος στις 9 Απριλίου του 1336 στην Υπερωξιανή (στο σημερινό Ουζμπεκιστάν), ο Ταμερλάνος απέκτησε τον έλεγχο του δυτικού χανάτου Τσαγκατάι το 1370.

Προερχόταν από τις περιοχές της Σαμαρκάνδης. Ονομαζόταν επίσης Τιμούρ Λενκ, δηλαδή Τιμούρ ο κουτσός. Ήταν εκτουρκισμένος Μογγόλος, γεννημένος στο σημερινό Ουζμπεκιστάν και αναδείχθηκε στην υπηρεσία του Τσαγκατάι Χαν, τον οποίο περιθωριοποίησε στα χρόνια 1364-1370 προκειμένου να αναλάβει ο ίδιος την εξουσία. Ανακήρυξε το κράτος του ως διάδοχο εκείνου του Τζένγκις Χαν και διεκδίκησε την άμεση καταγωγή του από τον Τζένγκις Χαν. Με ένα στρατό Τούρκων και τουρκόφωνων Μογγόλων, απομεινάρι της μογγολικής αυτοκρατορίας, ο Ταμερλάνος από την αρχή της στρατιωτικής του σταδιοδρομίας προσπάθησε να υποτάξει τους ανταγωνιστές του στην περιοχή του σημερινού Τουρκμενιστάν. Έως το 1369 κατόρθωσε να ελέγξει όλη την περιοχή γύρω από την πρωτεύουσά του Σαμαρκάνδη.

Οι κτήσεις του Ταμερλάνου γύρω στο 1400

Οι εκστρατείες του

Οι εκστρατείες του κατά των Περσών τον απασχόλησαν έως το 1387. Έως τότε κατείχε όλες τις επικράτειες που απλώνονταν ανατολικά του Ευφράτη. Προχώρησε το 1392 κατά μήκος του Ευφράτη, κατακτώντας την περιοχή μεταξύ της Κασπίας και της Μαύρης Θάλασσας και εισέβαλε σε αρκετές από τις περιοχές της Χρυσής Ορδής στη νότια Ρωσία. Εξασθενίζοντας τους Τατάρους της Κριμαίας, άνοιγε ο δρόμος για την κατάκτηση του Μεγάλου Δουκάτου της Μόσχας. Τότε όμως επέλεξε να εγκαταλείψει ορισμένες από τις ρωσικές κτήσεις του για να επιστρέψει στη Σαμαρκάνδη και να εισβάλλει κατόπιν στην Ινδία (1398) κατά μήκος του δρόμου του Ινδού ποταμού. Κατέλαβε το Δελχί και διέλυσε το ομώνυμο σουλτανάτο, αλλά αποσύρθηκε με λίγα οφέλη για την αυτοκρατορία του αφού γρήγορα αναγκάστηκε να συμπτυχθεί στην πρωτεύουσα του στις στέππες για να αντιμετωπίσει συνασπισμό εναντίον του, τον οποίον είχαν συμπήξει ο σουλτάνος της Αιγύπτου και ο αρχηγός των Τούρκων Βαγιαζήτ.

Γραμματόσημο που εξέδωσε το Ουζμπεκιστάν για τον Ταμερλάνο το 2007

Στη Μικρά Ασία και Μεσόγειο

Το 1400, ο Ταμερλάνος εισέβαλε στη Γεωργία και προχώρησε προς τη Μεσόγειο καταλαμβάνοντας τη Βαγδάτη (1401) και τη Δαμασκό. Ο επόμενος πόλεμος διεξήχθη στη Μικρά Ασία εναντίον της οθωμανικής αυτοκρατορίας και το 1402, στην Άγκυρα, συνέτριψε τις δυνάμεις του Βαγιαζήτ Α', τον οποίο συνέλαβε και τον έκλεισε μέσα σε ένα κλουβί όπου και αυτοκτόνησε. Στη συνέχεια κατέλαβε όλη τη Μικρά Ασία φθάνοντας μέχρι τη Σμύρνη. Η ήττα αυτή του Βαγιαζήτ διέσωσε για πενήντα ακόμη χρόνια την αποδυναμωμένη πια βυζαντινή αυτοκρατορία.

Το τέλος

Τα σχέδιά του το 1404 για εισβολή στην Κίνα τα πρόλαβε ο θάνατος. Ο τάφος του στη Σαμαρκάνδη ήταν από καιρό γνωστός στους αρχαιολόγους, αλλά πρόσφατα ανακαλύφθηκε ο σκελετός του σε μια βαθιά κρύπτη στο μαυσωλείο του.

Τα επιτεύγματά του

Ο Ταμερλάνος είχε τη φήμη σκληρού κατακτητή. Όταν καταλάμβανε ορισμένες πόλεις, σφάγιαζε δεκάδες χιλιάδες από τους υπερασπιστές της (πιθανώς 80.000 μόνο στο Δελχί και άλλες 20.000 στη Βαγδάτη) και έκτιζε πυραμίδες με τα κρανία τους. Αν και Μουσουλμάνος, δεν ήταν λιγότερο σκληρός προς τους ομόθρησκούς του. Ανάμεσα στα θετικά του επιτεύγματα συγκαταλέγονται η ενθάρρυνση των τεχνών, της λογοτεχνίας, της επιστήμης, καθώς και η κατασκευή τεράστιων δημοσίων έργων, κυρίως εκτεταμένων εγκαταστάσεων άρδευσης, που έδωσαν τη δυνατότητα αγροτικής ανάπτυξης στη χώρα. Ελπίζοντας ότι η αυτοκρατορία του θα έμενε ανέπαφη, μοίρασε λίγο πριν το θάνατό του την επικράτειά του στους γιους του, θεμελιώνοντας έτσι τη Δυναστεία των Τιμουριδών.

Βιβλιογραφία

• Hilda Hookham, 1962, Tamburlaine the Conqueror, London: Hodder and Stoughton
• Sanders, J. H., 1936, (μετ.) Tamerlane (αραβικό έργο του ύστερου 14ου αιώνα του A. Ibn Arabshah).
• Howorth, Henry H., 1888, The History of the Mongols from the Ninth to the Nineteenth Century, 5 τομ. London, (επανέκδοση Ch'eng Wen, Taiwan, 1970)
• Εγκυκλοπαιδεία Δομή,τόμος 15,σελ:23,λήμμα:Ταμερλάνος