Τίρσο δε Μολίνα
| Το λήμμα παραθέτει τις πηγές του αόριστα, χωρίς παραπομπές. |
Ο Τίρσο δε Μολίνα (Tirso de Molina, 24 Μαρτίου 1579 – 20 Φεβρουαρίου 1648)[2], ψευδώνυμο του Γκαμπριέλ Τέγιεθ (Gabriel Tellez), ήταν Ισπανός δραματουργός, ποιητής και Ρωμαιοκαθολικός μοναχός. Είναι ο σημαντικότερος συνεχιστής του έργου του Λόπε δε Βέγα και θεωρείται ως ένας από τους κορυφαίους δραματουργούς του ισπανικού Χρυσού Αιώνα (El Siglo de Oro). Υπολειπόταν μόνο του Λόπε δε Βέγα σε δημοτικότητα και παραγωγικότητα θεατρικών έργων.
| Τίρσο δε Μολίνα | |
|---|---|
 | |
| Γέννηση | 24 Μαρτίου 1583 Μαδρίτη |
| Θάνατος | 12 Μαρτίου 1648 Αλμαζάν |
| Επάγγελμα/ ιδιότητες | θεατρικός συγγραφέας, ποιητής, συγγραφέας[1] και ιστορικός |
| Υπηκοότητα | Ισπανία |
| Σχολές φοίτησης | Πανεπιστήμιο της Αλκαλά |
 Πολυμέσα σχετικά με τoν συγγραφέα | |
| δεδομένα () | |
Θέατρο και ιεροσύνη
ΕπεξεργασίαΟ Τίρσο δε Μολίνα γεννήθηκε στη Μαδρίτη. Η ακριβής ημερομηνία της γέννησής του δεν είναι γνωστή, αλλά πιθανολογείται ανάμεσα στα έτη 1571 και 1584. Σπούδασε στο περίφημο Πανεπιστήμιο της Αλκαλά δε Ενάρες (Alcala de Henares) και το 1601 ασπάσθηκε το μοναχικό σχήμα. Προσχώρησε στο Τάγμα της Παναγίας του Ελέους, ενώ χειροτονήθηκε μοναχός το 1610. Υπήρξε ιστορικός του τάγματος και έγραψε τη «Γενική Ιστορία του Τάγματος της Ελεούσας» (Historia general da la orden de la Merced, 1637). Υπήρξε επίσης διακεκριμένος θεολόγος. Έμεινε μερικά χρόνια στη Νότια Αμερική, όπου έδινε μαθήματα θεολογίας. Το 1645 έγινε ηγούμενος του μοναστηριού της ισπανικής πόλης Σόρια (Soria).
Ο Τίρσο δε Μολίνα ασχολήθηκε με το δράμα από μια έμφυτη αίσθηση για το θέατρο και τις κοινωνικές αναταράξεις της εποχής του, ενώ εμπνεύστηκε τα θεατρικά έργα του από τα είδη θεάτρου που καθιέρωσε ο Λόπε δε Βέγα, κυρίως τις “comedias”. Σε ορισμένα έργα του άντλησε το υλικό του από την παράδοση του ισπανικού θεάτρου.
Πέθανε στην πόλη Σόρια (Soria) της Ισπανίας το 1648.
Θεατρική παραγωγή
ΕπεξεργασίαΑπό το σύνολο της θεατρικής παραγωγής του Τίρσο δε Μολίνα, έχει διασωθεί μόνον ένα τμήμα. Έγραψε περίπου 400 θεατρικά έργα, από τα οποία ογδόντα σώζονται σήμερα, που εκδόθηκαν μέσα στη δεκαετία από το 1627 μέχρι το 1636.
Μεταξύ των έργων του με ιστορικό θέμα, το περισσότερο γνωστό είναι Η φρόνηση στη γυναίκα (La prudencia en la mujer, 1634), που συγκαταλέγεται στα σημαντικότερα ισπανικά ιστορικά δράματα, αλλά και τo δράμα Τα σκούδα της Πορτογαλίας (Las quinas de Portugal, 1638).
Έργα με θρησκευτικό χαρακτήρα του είδους "άουτος σακραμεντάλες" είναι το βιβλικό δράμα «Η εκδίκηση της Θάμαρ» (La venganza de Tamar, 1634), που εντυπωσιάζει με τη βιαιότητα και το ρεαλισμό των σκηνών του, όπως και το "άουτο" Αγία Ιωάννα (Santa Juana, 1613-1614) και η δημοφιλής τραγωδία με τον τίτλο «Ο κατάδικος για απιστία» (El condenado pοr desconfiado, 1635).
Ο Τίρσο δε Μολίνα διέπρεψε στις κωμωδίες «θεάτρου χαρακτήρων», που ταυτίζονταν συμβολικά με τα ζητήματα τιμής, καλής φήμης και υπόληψης και κοινωνικής αλληλεγγύης, όπως «Ο ντροπαλός στο παλάτι» (El vergonzoso en palacio, 1611), όπου η προκλητική Μανταλένα καταφέρνει να την αγαπήσει ο ντροπαλός Μιρένο, και "Η θεοσεβούμενη Μάρθα" (Marta la piadosa, 1614), που επικαλείται τη θρησκευτική της πίστη για να αποφύγει έναν ανεπιθύμητο γάμο.
Έγραψε επίσης αξιόλογα και πολύ δημοφιλή έργα της κατηγορίας «μανδύας και ξίφος» (αγγλ. cloak-and-dagger plays), τα οποία αναφέρονται στα ήθη της εποχής του, με σπινθηροβόλο διάλογο και περιπλοκές στις σχέσεις των δύο φύλων, τα οποία χειρίστηκε με πολλή πρωτοτυπία. Στο έργο «Ο Δον Χιλ με τις πράσινες περικνημίδες» ( Don Gil de las calzas verdes, 1635) χειρίστηκε με ζωντάνια την περίπλοκη υπόθεση και τις ρεαλιστικά βίαιες σκηνές, όπως και στα έργα Ο έρωτας γιατρός (El amor medico, 1620) ή Η χωριάτισσα της Βαγέκας (La villana de Vallecas, 1620).
Η φήμη όμως του Τίρσο δε Μολίνα, κυρίως έξω από την Ισπανία, συνδέθηκε με τη δημιουργία ενός από τους μεγαλύτερους μύθους της παγκόσμιας λογοτεχνίας.
Το δράμα του με τον τίτλο «Ο Απατεώνας της Σεβίλης και ο πέτρινος συνδαιτυμόνας» (El Burlador de Sevilla y combidado de piedra ― :ελλ. μτφ. Ιουλίας Ιατρίδη με τίτλο «Δον Χουάν Τενόριο» -"Εκδόσεις των Φίλων", 1972), που πρωτοδημοσιεύτηκε το 1630, έφερε για πρώτη φορά στη σκηνή το θρύλο του Δον Ζουάν Τενόριο, του διάσημου για τις ερωτικές του περιπέτειες ήρωα-απατεώνα, την προσωπικότητα του οποίου έπλασε ο Τίρσο δε Μολίνα με μοναδική πρωτοτυπία, γεγονός που προκαλεί ιδιαίτερη εντύπωση, δεδομένου ότι ήταν ιερωμένος της ρωμαιοκαθολικής εκκλησίας. Το θεατρικό αυτό δράμα του Τίρσο δε Μολίνα ενέπνευσε στο χώρο της μουσικής τον "Ντον Τζοβάνι" του Μότσαρτ.
Κάποιες από τις κωμωδίες του, ο Τίρσο δε Μολίνα τις έγραψε σε συνεργασία με τον συγγραφέα Χουάν Ρουίθ δε Αλαρκόν (Juan Ruiz de Alarcόn, περ. 1550 – 1639). Το ιδιοφυές όμως ταλέντο του προκάλεσε κατά καιρούς έντονες αντιδράσεις στην συντηρητική κοινωνία της Μαδρίτης και στους κόλπους της καθολικής εκκλησίας, έτσι ώστε κάποια από τα θεατρικά έργα του καταδικάστηκαν ως προσβλητικά και ανήθικα.
Μνημείο Τίρσο δε Μολίνα
Επεξεργασία
Ένα περίτεχνο μνημείο αφιερωμένο στον Τίρσο δε Μολίνα, όπου ο Ισπανός δραματουργός απεικονίζεται με την ιερατική ενδυμασία του, βρίσκεται σε κεντρική θέση στην ομώνυμη Πλατεία Τίρσο δε Μολίνα (Plaza de Tirso de Molina) της Μαδρίτης. Το μνημείο, από χαλκό και μάρμαρο, είναι έργο του Μαδριλένου γλύπτη Ραφαέλ Βέλα δελ Καστίγιο (Rafael Vela del Castillo). Τα αποκαλυπτήρια του μνημείου έγιναν το 1943.
Παραπομπές
Επεξεργασία- ↑ «Library of the World's Best Literature». Library of the World's Best Literature. 1897.
- ↑ «Tirso de Molina». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 7 Οκτωβρίου 2008. Ανακτήθηκε στις 28 Απριλίου 2016.
Πηγές
Επεξεργασία- “501 Great Writers” (General Editor: Julian Patrick), Apple Press, London, 2009.
- John Russell Taylor: “The Penguin Dictionary of the Theatre”, Penguin Books Ltd, Harmondsworth, Middlesex, England, 1968
- Εγκυκλοπαίδεια Πάπυρος-Λαρούς-Μπριτάνικα, λήμματα «Τίρσο δε Μολίνα», τόμ. 57 και «Ισπανική λογοτεχνία», τόμ. 30, Εκδόσεις Πάπυρος, Αθήνα 1996
- Εγκυκλοπαίδεια ΔΟΜΗ, λήμμα «Τίρσο ντε Μολίνα», τόμ. 15ος, Εκδόσεις "ΔΟΜΗ" Α.Ε., Αθήνα