Τήλος
Συντεταγμένες: 36°25′45″N 27°22′02″E / 36.4292°N 27.3672°E
| Το λήμμα δεν περιέχει πηγές ή αυτές που περιέχει δεν επαρκούν. |
Η Τήλος είναι ένα από τα Δωδεκάνησα, το έβδομο σε φθίνουσα κατάταξη έκτασης. Βρίσκεται 22 μίλια ΒΔ. της Ρόδου[1] και 222 μίλια από τον Πειραιά. Έχει σχήμα ακανόνιστο και η έκτασή της είναι 61,487 τ.χλμ. ενώ ο πληθυσμός της, σύμφωνα με την απογραφή του 2021 είναι 746 κάτοικοι,[2] ενώ στην απογραφή του 2011 ήταν 780[3]. Γενικά το έδαφός της είναι ορεινό και βραχώδες με μία μικρή πεδιάδα στο κέντρο της που καταλήγει στη παραλία του Ερίστου. Υψηλότερη κορυφή είναι του Προφήτη Ηλία με υψόμετρο 620 περίπου μέτρα[1]. Το συνολικό ανάπτυγμα των ακτών της νήσου φθάνει τα 63 χλμ. Στο νησί υπάρχουν τέσσερις οικισμοί: το Μεγάλο Χωριό με 237 κατοίκους, τα Λιβάδια με 419, ο Άγιος Αντώνιος με 76 και η Έριστος με 14 (απογραφή 2021).[2]
 Αεροφωτογραφία της Τήλου | |
 | |
| Γεωγραφία | |
|---|---|
| Αρχιπέλαγος | Αιγαίο Πέλαγος |
| Νησιωτικό σύμπλεγμα | Δωδεκάνησα |
| Έκταση | 61,487 km² |
| Υψόμετρο | 620 μ |
| Υψηλότερη κορυφή | Προφήτης Ηλίας |
| Χώρα | |
| Περιφέρεια | Νοτίου Αιγαίου |
| Περιφερειακή Ενότητα | Ρόδου |
| Πρωτεύουσα | Μεγάλο Χωριό |
| Δημογραφικά | |
| Πληθυσμός | 746 (απογραφής 2021) |
| Πυκνότητα | 12,7 /χλμ2 |
| Πρόσθετες πληροφορίες | |
| Ιστοσελίδα | www.tilos.gr |
 Σχετικά πολυμέσα | |
Η Τήλος διαθέτει πολλά αρχαιολογικά μνημεία. Έγινε γνωστή όταν το 1970 ο καθηγητής παλαιοντολογίας Νικόλαος Συμεωνίδης ανακάλυψε στο σπήλαιο Χαρκαδιό, στην περιοχή της Μισαριάς, νεκροταφείο ελεφάντων νάνων οι οποίοι βρέθηκαν απομονωμένοι στο νησί μετά την καταβύθιση της Αιγηίδος, της οποίας οι κορυφές συνθέτουν το σημερινό αρχιπέλαγος του Αιγαίου. Στη νήσο εδρεύει μικρό παλαιοντολογικό μουσείο όπου εκτίθενται κάποια από αυτά τα ευρήματα.
Στην Τήλο υπάρχουν αρκετές αθλητικές εγκαταστάσεις. Το νησί διαθέτει ένα γήπεδο ποδοσφαίρου με πλαστικό χλοοτάπητα, ένα ανοικτό γήπεδο καλαθοσφαίρισης καθώς και δύο γήπεδα πετοσφαίρισης τα οποία βρίσκονται στα προαύλια των σχολικών μονάδων. Κατά τους θερινούς μήνες υπάρχουν και δυο γήπεδα beach volley, ένα στην παραλία της Ερίστου και ένα στην παραλία στα Λιβάδεια.
Ιστορία
ΕπεξεργασίαΙστορικά αναφέρεται από τον Όμηρο όπου πρώτοι κάτοικοί της ήταν από τη Ρόδο. Μετά τον Τρωικό Πόλεμο φαίνεται πως κατοικήθηκε από τους Δωριείς. Στην αρχαιότητα η Τήλος φημίζονταν για τα μύρα της και διάφορες αλοιφές και από τον 2ο αιώνα π.Χ. αποτελούσε δήμο των Ροδίων. Στην βυζαντινή περίοδο η Τήλος ανήκε στο στρατιωτικό Θέμα της Σάμου[4], λεηλατήθηκε τόσο από τους Σαρακηνούς όσο και από τους Ενετούς. Αργότερα η νήσος περιήλθε στους Ιωαννίτες Ιππότες (1309) και όταν καταλήφθηκε η Ρόδος από τον Σουλεϊμάν Α΄ τον Μεγαλοπρεπή, το 1522, ακολούθησε τη τύχη των υπολοίπων νήσων. Τον 16ο αιώνα, την εποχή των Ιωαννιτών, η Τήλος αναφέρεται από περιηγητές ως "Επισκοπή" ή "Επισκοπία", πιθανόν από το ακρωτήριο του νησιού Επισκοπή[1], ενώ στη Πορτολάνα του Δημητρίου Τάγια αναφέρεται με το αρχαίο ίδιο όνομα. Στο "Οδοιπορικό" του Ιακώβου Μηλοΐτη (1673) φέρεται να κατοικείται από 4.000 κατοίκους, (αριθμός που δεν διασταυρώθηκε από άλλη πηγή). Το 1675 η Τήλος καταστράφηκε από το Γάλλο πειρατή Κρεβελιέ και μέχρι το τέλος του 18ου αιώνα δοκιμάστηκε από επιδρομές Αλγερινών αλλά και Ευρωπαίων πειρατών. Οι ηγούμενοι του μοναδικού μοναστηριού, του Αγ. Παντελεήμονα, διατηρούσαν τα Αρχεία του νησιού και αντιπροσώπευαν τους κατοίκους του σε κάθε δημόσιο θέμα από τον 15ο αιώνα μέχρι το 1948.
Απασχόληση
ΕπεξεργασίαΗ Τήλος διαθέτει άφθονο νερό και καλλιεργούνται εσπεριδοειδή, λαχανικά, αμύγδαλα, σιτηρά. Επίσης εκτρέφονται κατσίκια και βοοειδή[1]. Ανεπτυγμένη είναι και η μελισσοκομία με το γνωστό τηλιακό θυμαρίσιο μέλι, όπως και η αλιεία καθ' όλο το έτος. Γνωστό είναι το πανηγύρι του πολιούχου Αγ. Παντελεήμονος στις 27 Ιουλίου όπου συναθροίζονται πολλοί Τήλιοι από την Αμερική και Αυστραλία στο πανέμορφο μοναστήρι που ευρίσκεται στην ΒΔ πλευρά της νήσου, σε μια εύφορη κοιλάδα με πλατάνια και άφθονο νερό.
Σήμερα η τουριστική υποδομή συγκεντρώνεται στις περιοχές Λιβάδια, Μεγάλο Χωριό (πρωτεύουσα), Έριστο (η ωραιότερη παραλία), Άγιο Αντώνιο και Πλάκα μια επίσης πανέμορφη παραλία στη βορειοδυτική πλευρά του νησιού[4]. Το δίκτυο από μονοπάτια είναι εξαιρετικό το οποίο αξιοποιείται από επισκέπτες για να γνωρίσουν τις ομορφιές του νησιού.
Η ακτοπλοϊκή επικοινωνία είναι δυνατή από Ρόδο και από Πειραιά.
-
Τα Λιβάδια, μεγαλύτερο χωριό και λιμάνι της Τήλου. -
Η Τήλος από ψηλά. -
Λιβάδια.
Προσωπικότητες
Επεξεργασία- Η λυρική ποιήτρια του 4ου π.Χ. αιώνα Ήριννα.[5] Ο ιατρός Γ. Καμμάς, ο οποίος κατά την ιταλική περίοδο διετέλεσε δήμαρχος Νισύρου και έσωσε τον λαό από την πείνα. Ο επίσης ιατρός Παντ. Καμμάς που διετέλεσε επί σειρά ετών διευθυντής της εφημερίδας "Ο Παλμός της Τήλου" αναδεικνύοντας τα προβλήματα του νησιού διεθνώς. Ο Ιερολοχίτης Μιχάλης Παναγιωτάκης που πολέμησε μαζί με τους Άγγλους κατά των Γερμανών κατακτητών του νησιού του και άλλων γειτονικών. Ο δήμαρχος Τάσος Αλιφέρης, ο οποίος μεταμόρφωσε το νησί τουριστικά από έναν άσημο τόπο σε ένα διεθνώς αναγνωρισμένο νησί για τις καινοτόμες εφαρμογές και την ανάδειξή του ως Natura. Ο δρ. Αρχαιολογίας και Ιστορικός Χάρης Κουτελάκης που συνέγραψε μετά από 37 χρόνια έρευνας πολλά βιβλία για την Ιστορία του νησιού από την Παλαιολιθική Εποχή μέχρι σήμερα και τιμήθηκε για την συμβολή του με τον τίτλο του "επίτιμου δημότη Τήλου".[6]
Σημειώσεις
ΕπεξεργασίαΛεπτομερείς ναυτιλιακές πληροφορίες για την νήσο Τήλο παρέχει ο Ελληνικός Πλοηγός 4ος τόμος και ιδιαίτερα ο χάρτης ελληνικής έκδοσης: ΧΕΕ-4513, που καλύπτει και την νήσο Νίσυρο.
Εξωτερικοί σύνδεσμοι
Επεξεργασία- Δήμος Τήλου
- Πάρκο Τήλου
- «Elephas tiliensis. Νάνος και τρισδιάστατος» – H ξεχωριστή έκθεση του Μουσείου Γεωλογίας και Παλαιοντολογίας
- Η νήσος Τήλος από τον ιστότοπο http://www.visitgreece.gr
- Τήλος - Δες, ανακάλυψε, μοιράσου!
- Βιβλία για την Τήλο του συγγραφέα Χάρη Κουτελάκη:
- 1. Ιστορικό Αρχείο Τήλου, Αθήνα 1979,1-244. Έκδοση Στέγης Γραμμάτων και Τεχνών Δωδεκανήσου αρ. 9 (Πανδωδεκανησιακό Βραβείο). 2. «Αναδρομή στη σωματειακή δράση των Τηλίων: Αγαθοεργές Αδελφότητες «Ναζλί» και «Ομόνοια», Δωδ.Χρον. τ..Ζ΄ (1979) 257-296. 3. Συμβολή στο τοπωνυμικό της Τήλου, Αθήνα 1982, 1-207. Έκδοση Σ.Τ. Γ.Δ. αρ. 13. 4. Άγιος Παντελεήμονας Τήλου. Ένα μοναστήρι-μνημείο για τη νίκη των χριστιανών στην πολιορκία της Ρόδου το 1480 (Ιστορική και Αρχιτεκτονική διερεύνηση), Αθήνα 1984, β΄ έκδοση 1985 και γ΄ έκδοση από το Δήμο Τήλου 1996, 1-200 + πίνακες και σχέδια Στέλιου Μουζάκη. 5. «Μια επίσκεψη στο νησί Τήλος (παρουσίαση του οδοιπορικού του Γερμανού καθηγητή Fr. Von Vincenz)», Δωδ Χρον. τ. Θ΄ (1983) 75-91. 6. «Un modo singolare di relazioni commerciali a Tilo nel 19 secolo», Actes du IIe colloque international d’ Histoire, Athènes 1985, 334-345. Και στα ελληνικά, στο περιοδικό Δωδ.Χρον. Ι΄(1984) 325-337. 7. «Βιβλιοθήκες Τήλου και Αστυπάλαιας», Τετράδια εργασίας αρ. 8 (1987) 75-91. Έκδοση Κ.Ν.Ε. του Εθνικού Ιδρύματος Ερευνών. 8. «Οι Τηλιακές οικογένειες στα 1838», εφημ. Ο Παλμός της Τήλου, φύλλα 47, 55, 59, 60 (1982-83). 9. «Τεσκερές από την Τήλο», εφημ. Ο Παλμός της Τήλου, φ. 87 (Φεβρ. 1986) 2, και φ. 99 (Φεβρ. 1987) 3. 10. TILOS, Αθήνα 1988 και β΄ έκδοση 2003, 1- 64 (πολύχρωμος οδηγός στα αγγλικά και ελληνικά. Πανδωδεκανησιακό βραβείο «Βασίλη Μοσκόβη»). 11. «Παρουσία Τηλίων στη Μ. Ασία», Δελτίο Κέντρου Μικρασιατικών Σπουδών 6 (1989) 269-285. 12. «Ένα χειρόγραφο του Καμπανίας Θεοφίλου στην Τήλο», τόμος Αφιέρωμα εις τον μητροπολίτη Ρόδου Σπυρίδωνα», Αθήναι 1988, 255-259. 13. «Αλαδιώτες-Κουντουριώτες: Αμοιβαίοι υποτιμητικοί χαρακτηρισμοί των κατοίκων της Τήλου», Ονόματα 12 (1988) 256-279. 14. «Το Μικρό Χωριό Τήλου και ο ναός της Τιμίας Ζώνης», Λεύκωμα για την 85th Anniversary της Progress Society of Tilos (4 February), New York 1995 και αναδημοσίευση στο Δωδ.Αρχείον Ζ΄ (1996) 147-163. 15. «Πισκοπή ή Τήλος; Χαρτογραφικό λάθος ή σκοπιμότητα;» Πρακτικά Ζ΄ Διεθνούς συμποσίου της ΙΜCOS (6-8 Οκτ. 1989), Αθήνα 1994, 104-116. 16. «Σχέσεις Κάσου και Τήλου κατά τον 19ο αιώνα», Κασιώτικος Παλμός, τεύχ 75 ( Νοέμβρ. 1995)115-116. 17. Χαρ. Κουτελάκης, Αμάντα Φωσκόλου, «Ο Κώδικας της Τήλου του 1869», ΔωδΧρον Κ΄ (2005), 159-172. 18. «Τήλος-Τυλληρία Κύπρου», εφ. Ο Παλμός της Τήλου φ. 10 (Απρ.1979) 3 και φ.12 (Ιούνιος 1979) 3. 19. «Τα κτήματα της μονής του Άγ. Παντελεήμονα 1864, 1903», εφ. Ο Παλμός της Τήλου, φ. 14 (Αύγ. 1979) 4. 20. «Μουσείο στην Τήλο επειγόντως», εφ. Ο Παλμός της Τήλου, φ. 290 (Δεκ. 2005) 2. 21. «Ομόνοια Τήλου (1908-1935). Κυψέλη πολιτισμού και Αντίστασης», ΚαλΧρον. 16 (2005) 199-225. 22. Μικρό Χωριό Τήλου, Αθήνα 2006 (επετειακή έκδοση για τα 30 χρόνια ενασχόλησης με την Τήλο). 23. «Δύο μαρμάρινα spolia από την Τήλο», ΒυζΔόμος 15 (2008) 25-36. 24. Τήλος νήσος, άρωμα αμαράκινο. Η Ιστορία του νησιού και των ανθρώπων του. Εξιστόριση δια παραθεμάτων και τεκμηρίων, τόμοι Α΄ (σελ. 867) και Β΄ (σελ. 867), Αθήνα 2008, έκδοση Ο.Π.Α.Δ. της Νομαρχιακής Αυτοδιοίκησης Δωδεκανήσου. 25. «Δυτικές καλλιτεχνικές επιδράσεις σε ναούς και μοναστήρια της Τήλου και της Σύμης», ΔωδΧρον. ΚΕ΄ (2010) 642-665.
Παραπομπές
Επεξεργασία- ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 Εγκυκλοπαίδεια Νέα Δομή. Αθήνα: Τεγόπουλος - Μανιατέας. 1996. σελ. 179, τομ. 33.
- ↑ 2,0 2,1 «ΦΕΚ αποτελεσμάτων ΜΟΝΙΜΟΥ πληθυσμού απογραφής 2021». σελ. 22003 (σελ. 421 του pdf).
- ↑ «ΦΕΚ αποτελεσμάτων ΜΟΝΙΜΟΥ πληθυσμού απογραφής 2011», σελ. 10855 (σελ. 381 του pdf)
- ↑ 4,0 4,1 «Visit Greece | Τήλος». www.visitgreece.gr. Ανακτήθηκε στις 21 Απριλίου 2018.
- ↑ «ΑΝΩΝΥΜΟΣ: 195. – Λέσβιον Ἠρίννης». www.greek-language.gr. Ανακτήθηκε στις 9 Δεκεμβρίου 2024.
- ↑ «Haris Koutelakis - Academia.edu». independent.academia.edu. Ανακτήθηκε στις 9 Δεκεμβρίου 2024.