Συλλογισμός
| Το λήμμα δεν περιέχει πηγές ή αυτές που περιέχει δεν επαρκούν. |
Συλλογισμός είναι ένας τύπος ειδικής μορφής λογικού επιχειρήματος στον οποίο μία πρόταση (το συμπέρασμα) συνάγεται από δύο ή περισσοτερες άλλες (τις προκείμενες). Στην αρχαιότητα υπήρχαν δύο αντίπαλες συλλογιστικές θεωρίες: η Αριστοτελική και η Στωική.[1]
Ιστορία της έννοιας
ΕπεξεργασίαΟ Αριστοτέλης ορίζει το συλλογισμό ως, «...λόγο στον οποίο αφού ορισμένα πράγματα έχουν υποτεθεί, κάτι διαφορετικό από αυτά που είχαν υποτεθεί προκύπτει αναγκαστικά επειδή αυτά τα πράγματα είναι έτσι.»[2] Παρά αυτόν τον πολύ γενικό ορισμό, στο έργο του Αναλυτικά πρότερα, περιορίζεται σε κατηγορικούς συλλογισμούς που αποτελούνται από τρεις κατηγορικές προτάσεις.[3] Αυτές περιλαμβάνουν κατηγορικούς τροπικούς συλλογισμούς.[4]
Η μελέτη των συλλογισμών, η συλλογιστική αποτελεί ιδιαίτερο κλάδο της Λογικής, τον αρχαιότερο, ο οποίος με τη μελέτη λογικών δομών προτάσεων και συλλογισμών, είτε αυτούσια, είτε σε συνάρτηση με άλλες δοθείσες προηγουμένως προτάσεις - υποθέσεις, επιτρέπει την παραγωγή σαφούς συμπεράσματος.
Η Συλλογιστική αποτελεί δημιούργημα του αρχαίου Έλληνα φιλοσόφου Αριστοτέλη που διατυπώνεται στο έργο του «Όργανον» η οποία και έχει τύχει ιδιαίτερης εξαντλητικής μελέτης και σχολιασμού από τους μεταγενέστερους φιλοσόφους και ειδικότερα τους λεγόμενους Σχολαστικούς του Μεσαίωνα.
Από το Μεσαίωνα και εξής, οι όροι κατηγορικός συλλογισμός και συλλογισμός χρησιμοποιούνταν συνήθως αδιακρίτως. Ο συλλογισμός βρισκόταν στον πυρήνα της παραδοσιακής παραγωγικής λογικής, στην οποία τα γεγονότα καθορίζονται από το συνδυασμό υπαρχουσών προτάσεων, σε αντίθεση με την επαγωγική λογική στην οποία τα γεγονότα καθορίζονται από επαλαμβανόμενες παρατηρήσεις.
Στη σύγχρονη εποχή
ΕπεξεργασίαΣε ακαδημαϊκό πλαίσιο, ο συλλογισμός ξεπεράστηκε από την πρώτου βαθμού κατηγορηματική λογική ως συνέπεια του έργου του Γκότλομπ Φρέγκε, συγκεκριμένα του Begriffsschrift (Εννοιογραφία) (1879), αλλά οι συλλογισμοί εξακολουθούν να είναι χρήσιμοι σε ορισμένες περιστάσεις και για εισαγωγές στη λογική για το ευρύ κοινό.[5][6]
Παραπομπές
Επεξεργασία- ↑ Michael Frede, «Stoic vs. Peripatetic Syllogistic», Archive for the History of Philosophy 56, 1975, 99-124.
- ↑ Αριστοτέλης, «Αναλυτικά πρότερα», 24b18–20
- ↑ [1] Stanford Encyclopedia of Philosophy: Ancient Logic Aristotle Non-Modal Syllogistic
- ↑ [2] Stanford Encyclopedia of Philosophy: Ancient Logic Aristotle Modal Logic
- ↑ Hurley, Patrick J (2011). A Concise Introduction to Logic, Cengage Learning, ISBN 9780840034175
- ↑ Zegarelli, Mark (2010). Logic for Dummies, John Wiley & Sons, ISBN 9781118053072