Σταμάτα

οικισμός της Ελλάδας

Συντεταγμένες: 38°8′N 23°52′E / 38.133°N 23.867°E / 38.133; 23.867

Η Σταμάτα είναι οικισμός του Δήμου Διονύσου στην Ανατολική Αττική[2] ο οποίος ανήκει στο πολεοδομικό συγκρότημα Αθηνών[3]

Σταμάτα
Σταμάτα is located in Greece
Σταμάτα
Σταμάτα
Διοίκηση
ΧώραΕλλάδα[1]
ΠεριφέρειαΑττικής
Περιφερειακή ΕνότηταΑνατολικής Αττικής
ΔήμοςΔιονύσου
Δημοτική ΕνότηταΣταμάτας
Γεωγραφία
Γεωγραφικό διαμέρισμαΣτερεά Ελλάδα
Υψόμετρο370
Πληθυσμός
Μόνιμος2.901
Έτος απογραφής2021
Πληροφορίες
Ταχ. κώδικας145 75
Τηλ. κωδικός210
Commons page Σχετικά πολυμέσα
Η κεντρική πλατεία Σταμάτας.

Γενικά στοιχεία

Επεξεργασία

Η Σταμάτα βρίσκεται 4 χιλιόμετρα νότια της Λίμνης του Μαραθώνα, στις βόρειες πλαγιές του Πεντελικού όρους, σε υψόμετρο 370 μέτρα.[2] Περιβάλλεται από το καταπράσινο τοπίο του Πεντελικού όρους, ενώ ορισμένες γνωστές συνοικίες της περιοχής είναι η Αμυγδαλέζα, ο Εύξεινος Πόντος και η Προκόνησος. Ο οικισμός Ραπεντώσα εκτείνεται νότια της Σταμάτας, σε ορεινή περιοχή, πάνω στο δρόμο Εκάλης-Νέας Μάκρης. Όταν η κοινότητα πρωτοκατοικήθηκε είχε αγροτικό χαρακτήρα και μόλις τα τελευταία χρόνια, με την ολοένα αυξανόμενη οικιστική ζήτηση στην Αττική, άρχισε σιγά σιγά να αποκτά οικιστικό χαρακτήρα. Η περιοχή της κοινότητας είναι κατάφυτη και αποτελεί σημαντικό τόπο παραθερισμού για τους κατοίκους της πρωτεύουσας. Οι απογραφές πληθυσμού μετά τον Β' Παγκόσμιο πόλεμο είναι:

Έτος Πληθυσμός
1951 231[4]
1961 350[5]
1971 347[6]
1981 664[7]
1991 1.065[8]
2001 2.475[9]
2011 2.906[10]

Στο λόφο Μυγδαλέζας έχουν ανακαλυφθεί ερείπια τρίκλιτης παλαιοχριστιανικής βασιλικής που χρονολογείται από τον 5ο-6ο αιώνα μ.Χ.[11]

Η Μυγδαλέζα αποτελεί συνοικισμό που δημιουργήθηκε από Μικρασιάτες πρόσφυγες μετά τη Μικρασιατική Καταστροφή και την Ανταλλαγή πληθυσμών.

Η Σταμάτα συνορεύει με την Ροδόπολη, την Δροσιά, την Άνοιξη, τον Άγιο Στέφανο, τον Μαραθώνα και το Καπανδρίτι.

Ονομασία

Επεξεργασία

Ένας λαϊκός θρύλoς παλαιότερων εποχών τον οποίον κατέγραψε τον 19ο αιώνα ο Ανδρέας Καρκαβίτσας και αργότερα ο Λίνος Πολίτης αποδίδει την ονομασία της Σταμάτας στην ιστορική πεζοπορία του Φειδιππίδη μετά τη Μάχη του Μαραθώνα. Σύμφωνα με τον θρύλo κάποιες γυναίκες ζήτησαν από τον Φειδιππίδη να «σταματήσει» για να μάθουν την έκβαση της μάχης στην περιοχή της σημερινής Σταμάτας, ενώ στο Ψυχικό παραλίγο να ξεψυχήσει από τη κόπωση.[12]

Διοικητικές μεταβολές

Επεξεργασία

Ο οικισμός της Σταμάτας ανήκε μέχρι το 1912 στον τότε διευρυμένο δήμο Μαραθώνος. Με την εφαρμογή της τότε διοικητικής διαίρεσης με την οποία καταργήθηκαν οι περισσότεροι διευρυμένοι δήμοι, η Σταμάτα εντάχθηκε στην νεοσύστατη κοινότητα Μαραθώνος στην οποία παρέμεινε μέχρι το 1929. Την χρονιά αυτή η Σταμάτα αποσπάστηκε από την κοινότητα Μαραθώνος και αποτέλεσε έδρα ξεχωριστής κοινότητας στην οποία εντάχθηκαν επίσης οι οικισμοί Διόνυσος, Μπάλα (Ροδόπολη) και Ρωσσοχώρι (Δροσιά). Τα επόμενα χρόνια η έκταση της κοινότητας περιορίστηκε. Το 1950 η Δροσιά αποσπάστηκε σχηματίζοντας νέα κοινότητα, το 1965 αποσπάστηκε η Μπάλα σχηματίζοντας την κοινότητα Μπάλας (μετέπειτα κοινότητα Ροδόπολης) ενώ το 1974 ο Διόνυσος αποσπάστηκε από την κοινότητα και εντάχθηκε στην κοινότητα Μπάλας. Στη συνέχεια η κοινότητα Σταμάτας αμετάβλητη μέχρι το τέλος του 2010 οπότε και θα καταργηθεί και θα ενταχθεί στον νεοσύστατο δήμο Διονύσου[13]

Παραπομπές

Επεξεργασία
  1. (Ελληνικά) Βάση δεδομένων της Ελληνικής Στατιστικής Αρχής.
  2. 2,0 2,1 Εγκυκλοπαίδεια Πάπυρος Λαρούς Μπριτάννικα. 55. Εκδοτικός Οργανισμός Πάπυρος. 1996. σελ. 151. 
  3. «GeoData: Προϊόντα: Πόλεις». www.eranet.gr. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 29 Ιουνίου 2019. Ανακτήθηκε στις 29 Ιουνίου 2019. 
  4. Πληθυσμός της Ελλάδος κατά την απογραφήν της 7ης Μαρτίου 1951, σελ. 39 του pdf. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2013-05-14. https://web.archive.org/web/20130514080510/http://www.eetaa.gr/metaboles/apografes/apografi_1951_1.pdf. 
  5. Πληθυσμός της Ελλάδος κατά την απογραφήν της 19ης Μαρτίου 1961, σελ. 44 του pdf. https://www.eetaa.gr/eetaa/metaboles/apografes/apografi_1961_1.pdf. 
  6. Πληθυσμός της Ελλάδος κατά την απογραφήν της 14ης Μαρτίου 1971, σελ. 43 του pdf. https://www.eetaa.gr/eetaa/metaboles/apografes/apografi_1971_1.pdf. 
  7. Πραγματικός πληθυσμός της Ελλάδος κατά την απογραφή της 5 Απριλίου 1981, σελ. 53 του pdf. https://www.eetaa.gr/eetaa/metaboles/apografes/apografi_1981_1.pdf. 
  8. Πραγματικός πληθυσμός της Ελλάδος κατά την απογραφή της 17 Μαρτίου 1991, σελ. 51 του pdf. https://www.eetaa.gr/eetaa/metaboles/apografes/apografi_1991_1.pdf. 
  9. Πραγματικός πληθυσμός της Ελλάδος - Απογραφή 2001, σελ. 49 του pdf. https://www.eetaa.gr/eetaa/metaboles/apografes/apografi_2001_1.pdf. 
  10. «ΦΕΚ αποτελεσμάτων ΜΟΝΙΜΟΥ πληθυσμού απογραφής 2011», σελ. 10802 (σελ. 328 του pdf)
  11. Βασιλική Μυγδαλέζας Εθνικό Ίδρυμα Ερευνών
  12. Krappe, Alexander Haggerty (1974). The science of folklore. London: New York, N.Y. σελ. 84. ISBN 0-06-473826-4. 
  13. Διοικητικές μεταβολές ΟΤΑ, κοινότητα Σταμάτας[νεκρός σύνδεσμος]