Σκύλος
Ο σκύλος είναι θηλαστικό ζώο του γένους κύων (επιστ. Canis lupus familiaris - κύων ο λύκος ο οικείος). Η καταγωγή του προέρχεται από τον κοινό λύκο. Ο σκύλος αποτελεί ένα από τα κοινότερα κατοικίδια ζώα.
| Σκύλος Χρονικό πλαίσιο απολιθωμάτων: 0.015–0Ma ↓ | ||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 | ||||||||||||||||||
| Κατάσταση διατήρησης | ||||||||||||||||||
|
Εξημερωμένο
| ||||||||||||||||||
| Συστηματική ταξινόμηση | ||||||||||||||||||
| ||||||||||||||||||
| Τριώνυμο | ||||||||||||||||||
| Canis lupus familiaris (Κύων ο λύκος ο οικείος) (Λινναίος, 1758) |
Η σχέση του με τον άνθρωπο χρονολογείται από τα πολύ παλιά χρόνια. Γενικά τα σκυλιά εδώ και χιλιετίες εκτρέφονται για πολλούς λόγους. Έχει υμνηθεί και δοξαστεί πολλές φορές κυρίως για την έμφυτη τάση του να δέχεται τον άνθρωπο ως ηγετικό μέλος της αγέλης και να δένεται συναισθηματικά μαζί του ιδιαίτερα στενά[εκκρεμεί παραπομπή], καθώς με τον καιρό έχουν προσαρμοστεί πάρα πολύ στις ανάγκες της ανθρώπινης συμπεριφοράς και ο δεσμός σκύλου-ανθρώπου έχει μελετηθεί πολλές φορές από επιστήμονες.[1] Έτσι, έχουν υπάρξει περιπτώσεις σκύλων που θυσιάστηκαν για τον ιδιοκτήτη τους, στην προσπάθειά τους να τον σώσουν ή να τον προστατεύσουν. Ο σκύλος θεωρείται πως είναι ο πιο αφοσιωμένος και καλύτερος "φίλος" του ανθρώπου.[2]
Φυλές σκύλων
ΕπεξεργασίαΥπάρχουν περίπου 450 αναγνωρισμένες παγκοσμίως φυλές σκύλων[3], που έχουν τις ικανότητες από το είδος κυνηγιού για το οποίο αναπαράχθηκαν. Αυτά που είναι πιο κοινωνικά είναι αυτά που ειδικεύονται στην επαναφορά και στο να βρουν το θήραμα χωρίς να το σκοτώνουν, αφήνοντας αυτήν την δουλειά στους κυνηγούς, ενώ σπανίως είναι επιθετικά, και δένονται πολύ με τα αφεντικά τους. Στην βικτωριανή εποχή η κατευθυνόμενη επιλογή συγκεκριμένων φυλών σκυλιών από ανθρώπους οδήγησε στην ανάπτυξη των σύγχρονων φυλών. Τα σκυλιά έχουν ανάλογα με τη φυλή διαφορετικό φαινότυπο.[4] Γενικά, οι πληθυσμοί των περισσότερων φυλών σκύλων προέρχονται από ένα μικρό αριθμό προγόνων.[3] Τα μεγέθη και η δομή του κρανίου και του σώματος διαφέρουν αρκετά ανάλογα με τη φυλή. Έτσι, ανάλογα με τη φυλή, το μέγεθος του σώματος, το σχήμα του κρανίου, ο φαινότυπος της ουράς και του δέρματος, αλλά και το χρώμα διαφέρουν σημαντικά.[4]
Υπάρχουν φυλές που έχουν ειδικευτεί στο κυνήγι, στη φύλαξη στην καθοδήγηση των κοπαδιών ή σε κάτι άλλο.[4] Οι σκύλοι, τείνουν να είναι λιγότερο ή περισσότερο υπερκοινωνικοί ή επιθετικοί αναλόγως της φυλής τους.[3]
Τα σκυλιά που έχουν ειδικευτεί για κυνήγι μεγάλων θηραμάτων είναι και τα κατάλληλα για φύλακες και αυτά είναι περισσότερο επιρρεπή στην επιθετικότητα και γι' αυτό χρειάζεται να έχουν την κατάλληλη εκπαίδευση για να είναι ασφαλή για μία οικογένεια. Τα τεριέ είναι και από τις δύο μεριές, φτιαγμένα για μικρά θηράματα αλλά σχεδιασμένα να τα σκοτώνουν. Αν και φιλικά με τους ανθρώπους, μπορούν ενίοτε να γίνουν επικίνδυνα, λόγω του ατρόμητου χαρακτήρα τους και απαιτούν ιδιαίτερα προσεκτική αντιμετώπιση. Τα τσοπανόσκυλα (ποιμενικοί), έχουν το πιο μεγάλο πεδίο ειδίκευσης και μπορούν με την κατάλληλη εκπαίδευση να γίνουν οτιδήποτε, από φύλακες μέχρι σκυλιά έρευνας και διάσωσης, αστυνομικής εργασίας[5][6] ή οδηγοί τυφλών, και γενικά η δημοτικότητα τους ως κατοικίδια αυξάνεται.[7]
-
Γερμανικός ποιμενικός (Λυκόσκυλο). -
-
Σκωτσέζικος ποιμενικός (Σκωτσέζικο κόλεϊ).
Διατροφή
Επεξεργασία
Ο σκύλος είναι σαρκοφάγο ζώο και δεν ενδείκνυται να τρώει όλες τις τροφές. Σκόπιμο είναι να προτιμώνται φαγητά πλούσια σε πρωτεΐνες, σε υδατάνθρακες (προτιμότερο με σωστή προετοιμασία επειδή στο σάλιο του σκύλου δεν περιέχεται αμυλάση, το ένζυμο που χρειάζεται για την διάσπαση του αμύλου[8]) όπως το ρύζι, και ιχνοστοιχεία.
Τροφές βλαβερές ή θανατηφόρες για τον σκύλο
ΕπεξεργασίαΕπειδή ο οργανισμός του σκύλου δεν μπορεί να μεταβολίσει την θεοβρωμίνη, πρέπει να αποφεύγεται αυστηρά το να ταϊστεί ή να φάει κατά λάθος ο σκύλος σοκολάτα ή προϊόντα που περιέχουν κακάο, καθώς αυτό προκαλεί σύνδρομο με έντονα συμπτώματα (δηλητηρίαση από σοκολάτα) και μπορεί να οδηγήσει σε θάνατο.[9]
Τα κόκαλα των πουλερικών (κότας ή γαλοπούλας), του κατσικιού, του αρνιού και του κουνελιού, επειδή θρυμματίζονται εύκολα και γίνονται πολύ αιχμηρά με το μάσημα, είναι πιθανό να προκαλέσουν σχισμές και εκδορές στο έντερο του ζώου. Όταν τρώνε κόκαλα μεγάλων ζώων, υπάρχει μικρός κίνδυνος τα τρίμματα που δημιουργούνται να ενωθούν στο έντερο και να το φράξουν.
Ορισμένες τροφές, αν καταναλωθούν σε μεγάλες ποσότητες από τον σκύλο μπορεί να αποδειχτούν τοξικές για αυτόν. Το αβοκάντο έχει τοξικές ιδιότητες για τον σκύλο, προκαλώντας αναπνευστικά προβλήματα, αφύσικες συγκεντρώσεις υγρών στο στήθος, στην καρδιά ή στο ήπαρ και παγκρεατίτιδα. Τα κρεμμύδια και τα σκόρδα καταστρέφουν τα ερυθρά αιμοσφαίρια προκαλώντας αναιμία, γενική αποδυνάμωση και προβλήματα στην αναπνοή.
Οι σταφίδες και τα σταφύλια μπορεί να καταστρέψουν τα νεφρά του σκύλου και η δράση τους είναι αθροιστική, ενώ οι τομάτες προκαλούν αρρυθμία στην καρδιά και τρέμουλο στο ζώο. Πρόκειται για μία υπόθεση που δεν είναι ακόμα αποδεκτή από όλους τους επιστήμονες, κυρίως στη Ευρώπη, ενώ οι έρευνες είναι ακόμα σε εξέλιξη.
Ευφυΐα
Επεξεργασία
Η ευφυΐα του σκύλου είναι η δυνατότητα του σκύλου να λαμβάνει την πληροφορία και να την ενσωματώνει για να λύσει προβλήματα. Μελέτες με δείγμα δύο σκύλους αποδεικνύει ότι έχουν προχωρημένη μνήμη και μπορούν να μάθουν με την μέθοδο του συμπεράσματος. Μια μελέτη με τον Ρίκο, ράτσας μπόρντερ κόλεϊ, απέδειξε ότι ήξερε τα σήματα πάνω από 200 αντικειμένων. Μπορούσε να αφομοιώσει τις ονομασίες νέων πραγμάτων με αφαιρετική μάθηση και κατάφερνε να τις ανακαλεί στο μυαλό του σωστά και μετά από 4 εβδομάδες από την στιγμή που άκουσε το όνομα για πρώτη φορά. Μια μελέτη του Τσέιζερ της ίδιας ράτσας έδειξε ότι μπορούσε να θυμάται ονόματα και μπορούσε επίσης να συνδέσει πάνω από 1.000 λέξεις απλά ακούγοντάς τες από έναν άνθρωπο.[10] Οι σκύλοι μπορούν να κατανοήσουν και να αντιδράσουν ανάλογα ακόμη και σε ανθρώπινες χειρονομίες.
Μια άλλη μελέτη των γνωστικών δυνατοτήτων των σκυλιών έδειξε ότι δεν ξεπερνούν αυτές άλλων ζώων, όπως των αλόγων, των χιμπατζήδων ή των γατών.[11] Μια μελέτη 18 οικόσιτων σκυλιών έδειξε ότι τους έλειπε η μνήμη του χώρου και επικεντρώνονταν στα λεγόμενα της εντολής που τους δινόταν παρά στο χώρο που τους έλεγε ο/η ιδιοκτήτης/τριά τους να πάνε.[12]
Αισθήσεις
ΕπεξεργασίαΟ σκύλος διαθέτει και τις 5 αισθήσεις (όραση, όσφρηση, ακοή, γεύση και αφή) όπως και ο άνθρωπος, αλλά με κάποιες ιδιαιτερότητες.
- Όραση: Η όραση στον σκύλο δεν θεωρείται η πιο ανεπτυγμένη αίσθηση, αφού βλέπει μόνο ένα μέρος των χρωμάτων του ηλιακού φάσματος (μόνο τις αποχρώσεις του μπλε και του κίτρινου). Μπορεί όμως να βλέπει οξύτερα σε πολύ χαμηλότερο φωτισμό, αλλά και να αντιληφθεί ευκολότερα την κινητικότητα από ότι στους ανθρώπους, λόγω της κατασκευής του αμφιβληστροειδή των ματιών που διαθέτει.
- Όσφρηση: Η όσφρηση στον σκύλο είναι μια από τις πιο ανεπτυγμένες αισθήσεις καθώς μπορεί να είναι ως και 100.000 φορές πιο ισχυρή από του ανθρώπου, έχοντας παράλληλα μεγάλη απομνημονευτική ικανότητα των οσμών. Μετά από κατάλληλη εκπαίδευση, χρησιμοποιείται από τον άνθρωπο ως ιχνηλάτης ο σκύλος για την εύρεση θηραμάτων, ναρκωτικών, εκρηκτικών υλών κτλ. ακόμα και για την ανεύρεση καρκινικών όγκων.
- Ακοή: Η ακοή στον σκύλο είναι η δεύτερη από τις πιο ανεπτυγμένες αισθήσεις, επιτρέποντας στο ζώο να αντιλαμβάνεται ήχους που παράγονται σε αποστάσεις τέσσερις φορές μεγαλύτερες από ότι μπορεί να συλλάβει η ανθρώπινη ακοή.
- Αφή: Ο σκύλος, όπως και η γάτα, διαθέτει τριχωτούς αισθητήρες στο ρύγχος, πάνω και γύρω από τα μάτια και κάτω από το σαγόνι.
- Γεύση: Ο σκύλος διαθέτει περίπου 1.700 γευστικούς κάλυκες (συγκριτικά, ο άνθρωπος διαθέτει περίπου 9.000). Οι γευστικοί κάλυκες για την αίσθηση του γλυκού ανταποκρίνονται στην ουσία φουρανεόλη, η οποία ανευρίσκεται σε πολλά φρούτα και στις τομάτες. Φαίνεται ότι οι σκύλοι αρέσκονται στη γεύση αυτή, και πιθανόν αυτό να γίνεται ως φυσική οικονομία, καθώς συχνά οι σκύλοι συμπληρώνουν τη διατροφή τους, από μικρά ζώα, με φρούτα που εκείνη τη στιγμή είναι διαθέσιμα. Λόγω της αντιπάθειας των σκύλων προς την πικρή γεύση, έχουν δημιουργηθεί πολλά σπρέι και γέλες που τους εμποδίζουν έτσι να μασούν αντικείμενα όπως ρούχα, έπιπλα κτλ. Οι σκύλοι διαθέτουν, επίσης, κάλυκες που ευαισθητοποιούνται στο νερό, κάτι που είναι κοινό με άλλα σαρκοφάγα, αλλά δεν συμβαίνει στους ανθρώπους. Οι κάλυκες αυτοί βρίσκονται στην άκρη της γλώσσας, ακριβώς στο τμήμα της που "διπλώνει" όταν ο σκύλος πίνει νερό. Η περιοχή αυτή είναι συνεχώς ευαισθητοποιημένη, αλλά η ευαισθησία της αυξάνει όταν ο σκύλος καταναλώσει γλυκές ή αλμυρές τροφές. Έχει προταθεί ότι αυτή η ικανότητα αναπτύχθηκε ως τρόπος του οργανισμού να διατηρεί σε ισορροπία τα υγρά του, ώστε μετά την κατανάλωση τροφών που δημμιουργούν περισσότερα ούρα ή απαιτούν μεγαλύτερες ποσότητες νερού, προκειμένου να μεταβολιστούν σωστά, να ωθούν το ζώο να προσλάβει περισσότερο νερό. Είναι, πάντως, εμφανές ότι όταν ευαισθητοποιηθούν ιδιαίτερα αυτοί οι κάλυκες, ο σκύλος ευφραίνεται με την κατανάλωση νερού και μπορεί να πιεί σημαντικές ποσότητες.[13]
Ασθένειες
ΕπεξεργασίαΟι ασθένειες του σκύλου που μεταδίδονται και στον άνθρωπο είναι η λύσσα, η λεϊσμανίαση (Καλαζάρ, δεν μεταδίδεται από σκύλο σε άνθρωπο, αλλά μέσω ενός είδους σκνίπας), η λεπτοσπείρωση ή νόσος της Στουτγάρδης και η εχινοκοκκίαση. Για την αποφυγή των ασθενειών, συνιστάται ο συστηματικός εμβολιασμός.
Γηρατειά
ΕπεξεργασίαΟ μέσος όρος ζωής τους διαφέρει πολύ, ανάλογα με τη φυλή, και συνήθως είναι 10 με 13 έτη.[14][15] Το μέσο προσδόκιμο ζωής των φυλών που έχουν προκύψει από την διασταύρωση δύο ή περισσοτέρων άλλων είναι σε γενικές γραμμές τουλάχιστον 1 έτος παραπάνω από τις φυλές που δεν έχουν προκύψει από διασταύρωση.[14][15][16] Σαν γενικό κανόνα μπορούμε να αναφέρουμε ότι όσο μεγαλύτερο βάρος έχει ένας σκύλος τόσο μειώνεται το προσδόκιμο ζωής του.[17] Τα αδέσποτα σκυλιά ζουν λιγότερο, λόγω των δυσμενών συνθηκών ζωής και των ατυχημάτων- μάλιστα δημοσιεύματα κάνουν λόγο ακόμη και για προσδόκιμο ζωής μόλις 2 ετών, λόγω των παραπάνω αιτιών.[18]
Γενικότερα το προσδόκιμο ζωής διαφέρει ανάλογα με τη φυλή και έχουν γίνει προσπάθειες να βρεθούν τα αίτια αυτής της διαφοροποίησης.[19][20]
Δείτε επίσης
ΕπεξεργασίαΠαραπομπές
Επεξεργασία- ↑ Berns, G.S.; Brooks, A.M.; Spivak, M. (2012). Neuhauss, Stephan C.F, επιμ. «Functional MRI in Awake Unrestrained Dogs». PLOS ONE 7 (#5): e38027. doi:. ISSN 1932-6203. PMID 22606363. Bibcode: 2012PLoSO...738027B.
- ↑ Ντερρ, Μαρκ. Dog's Best Friend. Σικάγο: Πανεπιστημιακές εκδόσεις του Σικάγου.
- ↑ 3,0 3,1 3,2 Ostrander, Elaine A.; Wang, Guo-Dong; Larson, Greger; Vonholdt, Bridgett M.; Davis, Brian W.; Jagannathan, Vidyha; Hitte, Christophe; Wayne, Robert K. και άλλοι. (2019). «Dog10K: An international sequencing effort to advance studies of canine domestication, phenotypes, and health». National Science Review 6 (#4): 810–824. doi:. PMID 31598383.
- ↑ 4,0 4,1 4,2 Freedman, Adam H; Wayne, Robert K (2017). «Deciphering the Origin of Dogs: From Fossils to Genomes». Annual Review of Animal Biosciences 5: 281–307. doi:. PMID 27912242.
- ↑ Σφάλμα αναφοράς: Σφάλμα παραπομπής: Λανθασμένο
<ref>. Δεν υπάρχει κείμενο για τις παραπομπές με όνομα:4. - ↑ «Nordic Herding Dogs». Canine Chronicle (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 26 Οκτωβρίου 2021.
- ↑ Arnott, E.; Early, J.; Wade, C.; McGreevy, P. (2014-05-01). «Estimating the Economic Value of Australian Stock Herding Dogs». Sport and Working Animal Welfare Collection 23 (2): 189–197. doi:. https://www.wellbeingintlstudiesrepository.org/spwawel/2.
- ↑ «Ανατομία της διατροφής». Ανακτήθηκε στις 25 Απριλίου 2013.
- ↑ Finlay, Fiona. «Chocolate poisoning». BMJ Publishing Group Ltd. Ανακτήθηκε στις 4 Φεβρουαρίου 2011.
- ↑ Pilley, John (2013). Chaser: Unlocking the genius of the dog who knows a thousand words. Houghton Mifflin Harcourt. ISBN 978-0-544-10257-6.
- ↑ Σφάλμα αναφοράς: Σφάλμα παραπομπής: Λανθασμένο
<ref>. Δεν υπάρχει κείμενο για τις παραπομπές με όνομαLea2018. - ↑ Σφάλμα αναφοράς: Σφάλμα παραπομπής: Λανθασμένο
<ref>. Δεν υπάρχει κείμενο για τις παραπομπές με όνομαSluka2018. - ↑ Coren, Stanley, How good is your dogs sense-taste
- ↑ 14,0 14,1 Proschowsky, H.F.; H. Rugbjerg; A.K. Ersbell (2003). «Mortality of purebred and mixed-breed dogs in Denmark». Preventive Veterinary Medicine 58 (#1–2): 63–74. doi:. PMID 12628771.
- ↑ 15,0 15,1 Michell AR (1999). «Longevity of British breeds of dog and its relationships with sex, size, cardiovascular variables and disease». The Veterinary Record 145 (#22): 625–629. doi:. PMID 10619607.
- ↑ «Comparative longevity of pet dogs and humans: implications for gerontology research». The Journals of Gerontology. Series A, Biological Sciences and Medical Sciences 52 (#3): B171–178. 1997. doi:. PMID 9158552.
- ↑ «Study finds overweight dogs live shorter lives». American Veterinary Medical Association (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 18 Ιανουαρίου 2023.
- ↑ «Average lifespan of stray dog in Cyprus 1.5-2 years | Cyprus Mail». cyprus-mail.com (στα Αγγλικά). Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 18 Ιανουαρίου 2023. Ανακτήθηκε στις 18 Ιανουαρίου 2023.
- ↑ McAloney, CA; Silverstein, KA; Modiano, JF; Bagchi, A (2014). «Polymorphisms within the Telomerase Reverse Transcriptase gene (TERT) in four breeds of dogs selected for difference in lifespan and cancer susceptibility». BMC Vet Res 10: 20. doi:. PMID 24423165.
- ↑ «Dog Aging Project». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 29 Απριλίου 2019. Ανακτήθηκε στις 18 Ιανουαρίου 2023.
Εξωτερικοί Συνδέσμοι
ΕπεξεργασίαΠως να εκπαιδεύσετε τον σκύλο σας Αρχειοθετήθηκε 2024-08-06 στο Wayback Machine.