Σάλιο

Το σάλιο ή ο σίελος (σωστός όρος) αποτελεί το έκκριμα των μικρών και μεγάλων σιελογόνων αδένων (παρωτίδα, υπογνάθιοι και υπογλώσσιοι αδένες).

Σύσταση

Το σάλιο αποτελείται από 99,5% περίπου νερό και 0,5% από ανόργανα και οργανικά συστατικά. Το pH του κυμαίνεται 5,2 και 7,8 (μέση τιμή 6,7).

Ανόργανα συστατικά

Πρόκειται κυρίως για ηλεκτρολύτες όπως ιόντα καλίου, νατρίου, χλωρίου και διττανθρακικά ιόντα. Σε μικρότερη ποσότητα περιέχει φωσφορικά ιόντα και ιόντα ασβεστίου, μαγνησίου, ιωδίου, και θειοκυανικά.

Οργανικά συστατικά

1. Ένζυμα: πτυαλίνη (αμυλάση), λυσοζύμη, καλλικρεΐνη, αλκαλική φωσφατάση κτλ.
2. Πρωτεΐνες: φωσφοπρωτεΐνες (σταθερίνη, ιστατίνη κτλ.) και γλυκοπρωτεΐνες (μουκίνες)
3. Αντισώματα
4. Συγγολητινογόνα του συστήματος ΑΒΟ
5. Ορμόνες
6. Αυξητικοί παράγοντες
7. Παράγων αδρανοποίησης του ιού του AIDS

Λειτουργική αποστολή

1. Η παρουσία του διευκολύνει την μάσηση, την κατάποση και την ομιλία.
2. Παίζει σημαντικό ρόλο στην γεύση λόγω της διατήρησης της λειτουργικής ακεραιότητας των γευστικών καλύκων.
3. Συμβάλλει μερικώς στην πέψη των υδατανθράκων με το ένζυμο πτυαλίνη.
4. Συμβάλλει στην διατήρηση της υγείας της στοματικής κοιλότητας διότι δρα ως προστατευτικός παράγων κατά της τερηδόνας, της περιοδοντίτιδας, των λοιμώξεων του βλεννογόνου του στόματος κτλ.
5. Συμβάλλει στην διατήρηση της γενικής υγείας διότι αποτελεί μέρος της άμυνας του οργανισμού κατά των μικροβίων εξαιτίας διαφόρων παραγόντων που περιέχει (αντισώματα, παράγων αδρανοποίησης του ιού του AIDS κτλ.)

Ρυθμός έκκρισης

Ο όγκος του εκκρινόμενου σάλιου κατά την διάρκεια ενός εικοσιτετραώρου κυμαίνεται μεταξύ 750-1200 ml. Το 90% του σάλιου παράγεται κατά την διάρκεια της ημέρας, ενώ κατά την διάρκεια του ύπνου η έκκριση είναι ελάχιστη. Διάφορα ερεθίσματα μπορούν να αυξήσουν ή να μειώσουν την έκκριση του σάλιου. Ο ρυθμός έκκρισης του σάλιου βρίσκεται υπό τον έλεγχο του συμπαθητικού και παρασυμπαθητικού αυτόνομου νευρικού συστήματος το οποίο και νευρώνει τους μεγάλους σιελογόνους αδένες. Η διέγερση του αυτόνομου νευρικού συστήματος προκαλεί αύξηση του ρυθμού παραγωγής του σάλιου. Ο ρυθμός έκκρισης υπό συνθήκες μη διέγερσης κυμαίνεται μεταξύ 0,01-1,0 ml/min, ενώ υπό συνθήκες διέγερσης μεταξύ 0,5-7,0 ml/min.