Ριπαίος άνεμος
| Το λήμμα παραθέτει τις πηγές του αόριστα, χωρίς παραπομπές. |
Στη Μετεωρολογία και ειδικότερα στη ναυτική μετεωρολογία ριπαίος άνεμος χαρακτηρίζεται ο άνεμος του οποίου η ένταση μεταβάλλεται απότομα και παροδικά. Είναι ολιγόλεπτης διάρκειας, επαναλαμβανόμενος κατά μικρά χρονικά διαστήματα.
Το φαινόμενο του ριπαίου ανέμου απαντάται κυρίως κοντά σε παραλίες, μέχρι και 1,5 μίλι από την ξηρά. Κύρια αιτία αποτελεί η τριβή του πνέοντος ανέμου με εδαφικές εξάρσεις που βρίσκονται κοντά σε παραλίες με συνέπεια να δημιουργούνται επιμέρους ρεύματα ίδιας μεν διεύθυνσης, διαφορετικής όμως έντασης. Αναλόγως του τρόπου εκδήλωσης του ριπαίου ανέμου και των φαινομένων που τον συνοδεύουν, στη γλώσσα των ναυτικών χαρακτηρίζεται ως «σπηλιάδα» ή ως «σαγανάκι».
- Σπηλιάδα λέγεται ο ριπαίος άνεμος που εκδηλώνεται πλάγια προς την ακτή. Στη μεν ξηρά υψώνει μικρές κορυφές άμμου, φαινόμενο ιδιαίτερα γνώριμο σε λουόμενους που βρίσκονται στη παραλία και αισθάνονται το σώμα τους κυριολεκτικά να υποβάλλεται σε αμμοβολή. Στη δε θάλασσα δημιουργεί στην επιφάνεια έντονες ρυτιδώσεις, μέχρι πολύ μικρά κύματα, τις κορυφές των οποίων επιρρίπτει με δύναμη στα πλευρά των σκαφών. Ταυτόχρονα αλλάζει την κατεύθυνση των ιστίων.
- Σαγανάκι, λέγεται ο ριπαίος άνεμος που εκδηλώνεται όπως παραπάνω, κυρίως όμως με στροβιλισμούς, μετακινώντας κόκκους άμμου ή σταγόνες θαλάσσης. Ο όρος δεν είναι επίσημος. Επειδή όμως από τις γέφυρες των πλοίων, η παράκτια επιφάνεια της θάλασσας φαίνεται να σχηματίζει εικόνα μικρών σεληνιακών κρατήρων, ο άνεμος πήρε την ονομασία «σαγανάκια».
Σε περίπτωση εκδήλωσης ριπαίου ανέμου, οι ευρισκόμενοι στην παραλία θα πρέπει αμέσως να στρέψουν τα νώτα τους προς τον άνεμο. Όσοι φέρουν μόνο λουτρική περιβολή θα πρέπει ή να σκεπάσουν τουλάχιστον το πρόσωπο και το στήθος με πετσέτα ή να καλυφθούν από κάποιο σταθερό εμπόδιο ή τέλος να εισέλθουν στη θάλασσα. Ιδιαίτερη προσοχή απαιτείται με τα μικρά παιδιά. Όσοι βρίσκονται σε λέμβους θα πρέπει να καθίσουν αμέσως στη προσήνεμη κουπαστή με τα νώτα προς τον άνεμο. Τέλος, τα μικρά σκάφη που κάνουν εκπαιδευτική ιστιοπλοΐα θα πρέπει προληπτικά να έχουν λάβει σχετικές οδηγίες, να συνοδεύονται από μηχανοκίνητο σκάφος σύμφωνα με τους κανονισμούς, και οι επιβαίνοντες να φορούν σωσίβιες ζώνες.
Στην Ελλάδα οι άνεμοι αυτοί είναι ιδιαίτερα γνωστοί σ΄ όλους τους κόλπους και τις ακτές όταν κοντά υψώνονται ψηλά βουνά. Χαρακτηριστικότεροι σε ένταση είναι της περιοχής της Νοτιοανατολικής Κρήτης (Ζίρος, Ζάκρος, Ιεράπετρα), στον Πλαταμώνα, σ΄ όλον τον Θερμαϊκό Κόλπο, στις ακτές από τον Άγιο Κοσμά μέχρι και τη Βουλιαγμένη, καθώς και σ΄ όλες τις νότιες ακτές των Κυκλάδων, ιδιαίτερα το καλοκαίρι που ενισχύονται από τα μελτέμια.
Σημειώσεις
Επεξεργασία- Ο ριπαίος άνεμος συγκαταλέγεται στους τοπικούς ανέμους.
- Αντίθετος όρος είναι ο λείος ή στρωτός άνεμος. Αναφέρεται σε άνεμο που στις ίδιες όπως παραπάνω περιοχές φυσά με σταθερή ένταση.
Πηγές
Επεξεργασία- «Νεώτερον Εγκυκλοπαιδικόν Λεξικόν Ηλίου» τόμος 16ος, σελ. 649.