Πωλ Νιούμαν
Ο Πωλ Λέοναρντ Νιούμαν ή, σύμφωνα με τη σημερινή ορθογραφία, Πολ Νιούμαν[12][13][14][15][16] (αγγλικά: Paul Leonard Newman, 26 Ιανουαρίου 1925 - 26 Σεπτεμβρίου 2008) ήταν Αμερικανός ηθοποιός και σκηνοθέτης. Είχε λάβει πολυάριθμα βραβεία για το έργο του, ανάμεσα στα οποία ένα Όσκαρ Α' Ανδρικού Ρόλου (επίσης 2 τιμητικά Όσκαρ και 9 υποψηφιότητες για Όσκαρ), 6 Χρυσές Σφαίρες, ένα Βραβείο SAG, ένα BAFTA και ένα Έμμυ. Είχε επίσης βραβευτεί για την ερμηνεία του στην ταινία «Πόθοι στην κάψα του καλοκαιριού» (1958) στο Φεστιβάλ των Καννών, ενώ έχει λάβει τον Ασημένιο Λέοντα στο Φεστιβάλ του Βερολίνου για την ταινία «Δεν είμαι κορόιδο κανενός» (1994). Επίσης, για μια εικοσαετία υπήρξε οδηγός αγωνιστικών αυτοκινήτων, ενώ μέχρι και τις τελευταίες μέρες της ζωής του προσέφερε ιδιαίτερα μεγάλο φιλανθρωπικό έργο.
_amerikanischer_Schauspieler.png){kind=small}
Καριέρα
ΕπεξεργασίαΝεανικά Χρόνια
Επεξεργασία
Ο Νιούμαν γεννήθηκε στο Σέικερ Χάιτς, στην πολιτεία Οχάιο. Ήταν γιος της Τερέζα (το γένος Φέτζερ ή Φέτσκο) [17][18] και του Άρθουρ Σ. Νιούμαν, που διατηρούσε ένα επιτυχημένο κατάστημα αθλητικών ειδών.[19][20] Ο πατέρας του ήταν Εβραίος και η μητέρα του προερχόταν από οικογένεια Σλοβάκων ρωμαιοκαθολικών, από το πάλαι ποτέ Βασίλειο της Ουγγαρίας. Ο Νιούμαν έχει χαρακτηρίσει τον εαυτό του Εβραίο, υποστηρίζοντας πως αποτελεί «μεγαλύτερη πρόκληση».[21] Η μητέρα του ηθοποιού εργαζόταν στο οικογενειακό κατάστημα, ενώ μεγάλωνε τον Πωλ και τον αδερφό του Άρθουρ (ο οποίος στο μέλλον έγινε παραγωγός και διευθυντής παραγωγής).[22]
Ο Νιούμαν έδειξε ένα πρώιμο ενδιαφέρον για το θέατρο, το οποίο ενθάρρυνε η μητέρα του. Σε ηλικία επτά ετών, πραγματοποίησε το ντεμπούτο του στην υποκριτική, σε μια σχολική παράσταση. Όταν αποφοίτησε από το λύκειο το 1943, φοίτησε στο Πανεπιστήμιο του Οχάιο (που εδρεύει στην πόλη Αθήνα) σπουδάζοντας οικονομικά.[23] Αποτέλεσε μέλος της φοιτητικής αδερφότητας Φι Κάππα Ταυ.
Στρατιωτική Θητεία
ΕπεξεργασίαΟ Νιούμαν υπηρέτησε στο Ναυτικό κατά τη διάρκεια του Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου, στις επιχειρήσεις στον Ειρηνικό Ωκεανό [22]. Εστάλη στο πρόγραμμα V-12 του Γέιλ με την ελπίδα να γίνει δεκτός σαν πιλότος. Αλλά το σχέδιο αυτό ανετράπη όταν ένας γιατρός διέγνωσε σε αυτόν αχρωματοψία.[22][24] Εστάλη σε στρατόπεδο εκπαίδευσης και κατόπιν εκπαιδεύτηκε ως ασυρματιστής και σκοπευτής. Αφού εκπαιδεύτηκε ως ασυρματιστής και πολυβολητής σε τορπιλλοπλάνα, το 1944 εστάλη στο Μπάρμπερς Πόιντ, στη Χαβάη, και κατόπιν έλαβε μετάθεση για τα εφεδρικά σώματα που στρατοπέδευαν στον Ειρηνικό. Υπηρέτησε στο αεροπλανοφόρο USS Bunker Hill κατά τη Μάχη της Οκινάουα την άνοιξη του 1945. Εστάλη εκεί με μια εφεδρική μοίρα αεροπλάνων Avenger λίγο πριν την επίθεση, αλλά από κάποια ιστορική εύνοια της τύχης δεν πέταξε γιατί ο πιλότος του είχε κάποια μόλυνση στα αυτιά. Η υπόλοιπη ομάδα του δεν επέστρεψε ποτέ.[25]
Μετά τον πόλεμο, ολοκλήρωσε τις σπουδές του στο Κολλέγιο Κένυον, αποφοιτώντας το 1949. Ο Νιούμαν αργότερα σπούδασε υποκριτική στο Πανεπιστήμιο του Γέιλ και υπό την εποπτεία του Λι Στράσμπεργκ στο Actors' Studio της Νέας Υόρκης.[22]
Πρώτα Βήματα στην Υποκριτική
ΕπεξεργασίαΟ Νιούμαν έκανε το ντεμπούτο του σε θέατρο του Μπρόντγουεϊ, στην αυθεντική παραγωγή του έργου του Γουίλιαμ Ιντζ με τίτλο «Picnic». Κατόπιν συμμετείχε στο ανέβασμα των παραστάσεων «The Desperate Hours» και «Γλυκό Πουλί της Νιότης» με την Τζέραλντιν Πέιτζ. Αργότερα πρωταγωνίστησε στην κινηματογραφική εκδοχή του τελευταίου και πάλι με την Πέιτζ.
Η πρώτη του εμφάνιση στον κινηματογράφο ήταν στο Ασημένιο δισκοπότηρο (1954), το οποίο ακολούθησαν οι αναγνωρισμένοι ρόλοι στις ταινίες Εμείς οι ζωντανοί (1956), ως μποξέρ Ρόκι Γκρατσιάνο, Λυσσασμένη γάτα (1958), πλάι στην Ελίζαμπεθ Τέιλορ, και The Young Philadelphians (1959), με την Μπάρμπαρα Ρας και τον Ρόμπερτ Βον.
Ο Νιούμαν συμμετείχε σε ένα δοκιμαστικό με τον Τζέιμς Ντιν για την ταινία Ανατολικά της Εδέμ (1955). Ο Νιούμαν έκανε δοκιμαστικό για το ρόλο του Άρον Τρασκ, ενώ ο Ντιν για αυτόν του μεγαλύτερου αδερφού του, Καλ Τρασκ (αν και ο Νιούμαν ήταν μεγαλύτερος ηλικιακά του Ντιν). Ο Ντιν κέρδισε το ρόλο του Καλ, αλλά το κομμάτι του Νιούμαν δόθηκε στον Ρίτσαρντ Ντάβαλος. Την ίδια χρονιά ο Νιούμαν συμπρωταγωνίστησε με την Εύα Μαρί Σέιντ και τον Φρανκ Σινάτρα σε μια ζωντανή και έγχρωμη μετάδοση του θεατρικού έργου του Θόρντον Ουάιλντερ με τίτλο «Η πόλη μας». Το 2003 ο Νιούμαν συμμετείχε σε ένα ριμέικ του ίδιου θεατρικού.
Μεγάλες παραγωγές
ΕπεξεργασίαΟ Νιούμαν ήταν ένας από τους λίγους ηθοποιούς που έκαναν με επιτυχία τη μετάβαση από το σινεμά της δεκαετίας του 1950 σε αυτό των δεκαετιών του 1960 και του 1970. Η επαναστατική του περσόνα είχε πέραση στην επόμενη γενιά. Ο Νιούμαν πρωταγωνίστησε στις ταινίες Έξοδος (1960), Ο κόσμος είναι δικός μου (1961), Άγριος σαν θύελλα (1963), F.B.I Φάκελος 17, άκρως εμπιστευτικόν (1966), Όμπρε! (1967), Ο μεγάλος δραπέτης (1967), Ο πύργος της κολάσεως (1974), Άγριο παιχνίδι (1977) και Η ετυμηγορία (1982). Με τον ηθοποιό Ρόμπερτ Ρέντφορντ και το σκηνοθέτη Τζορτζ Ρόι Χιλ συμμάχησε δύο φορές, για τις δυο υπερεπιτυχημένες ταινίες Οι δύο ληστές (1969) και Το κεντρί (1973).
Πραγματοποίησε κοινές εμφανίσεις με τη σύζυγό του, Τζοάν Γούντγουορντ, στις ταινίες Πόθοι στην κάψα του καλοκαιριού (1958), Καλημέρα ζωή (1958), Δεσμώτες της ηδονής (1960), Αγαπηθήκαμε στο Παρίσι (1961), Στους δυο τρίτος δεν χωρεί (1963), Άσσοι της ταχύτητος και του ιλίγγου (1969), WUSA (1970), Ο επιθεωρητής Χάρπερ (1975), Χάρρυ και γιος: Η σύγκρουση (1984) και Ο κύριος και η κυρία Μπριτζ (1990).
Εκτός από το να πρωταγωνιστήσει και να σκηνοθετήσει την ταινία Χάρρυ και γιος: Η σύγκρουση, ο Νιούμαν σκηνοθέτησε τέσσερις ακόμη ταινίες (στις οποίες δεν συμμετείχε ως ηθοποιός) με πρωταγωνίστρια την Γούντγουαρντ. Ήταν οι ταινίες Γνώρισα την αγάπη, γνώρισα τη ζωή (Rachel, Rachel 1968), βασισμένο στο μυθιστόρημα της Μάργκαρετ Λόρενς A Jest of God, η μεταφορά στη μεγάλη οθόνη του βραβευμένου με Πούλιτζερ θεατρικού Άγριες μαργαρίτες (1972), η μεταφορά στη μικρή οθόνη του βραβευμένου με Πούλιτζερ θεατρικού «The Shadow Box» (1980) και η μεταφορά στον κινηματογράφο του έργου του Τένεσι Ουίλιαμς με τίτλο Ο γυάλινος κόσμος (1987).
25 χρόνια μετά την κυκλοφορία της ταινίας Ο κόσμος είναι δικός μου!, ο Νιούμαν εμφανίστηκε και πάλι στον ρόλο του «Γρήγορου» Έντι Φέλσον στην ταινία του Μάρτιν Σκορσέζε Το χρώμα του χρήματος (1986) για την οποία έλαβε Όσκαρ Α΄ Ανδρικού Ρόλου.
Πρόσφατες Δουλειές
ΕπεξεργασίαΤο 2003, εμφανίστηκε σε μια θεατρική παράσταση του Μπρόντγουεϊ, την επανέκδοση του έργου του Θόρντον Ουάιλντερ, «Η πόλη μας». Έλαβε την πρώτη του υποψηφιότητα για Τόνυ για την ερμηνεία του. Το PBS και το κανάλι της καλωδιακής τηλεόρασης Showtime μετέδωσαν μια μαγνητοσκόπηση της παράστασης, οπότε ο Νιούμαν έλαβε επίσης υποψηφιότητα για Έμμυ.
Η τελευταία του εμφάνιση στον κινηματογράφο ήταν στο ρόλο του αφεντικού μιας οργάνωσης παρανόμων στην ταινία Ο δρόμος της απώλειας το 2002, στο πλευρό του Τομ Χανκς, ενώ δάνειζε τη φωνή του για ταινίες. Συμβαδίζοντας με την αγάπη του για τους αγώνες αυτοκινήτων, παρείχε τη φωνή για τον Ντοκ Χάντσον, ένα αποσυρμένο αγωνιστικό αυτοκίνητο στην ταινία των Disney και Pixar, Αυτοκίνητα. Ήταν επίσης ο αφηγητής της ταινίας του 2007 Ντέιλ, σχετικά με τη ζωή του θρυλικού οδηγού NASCAR, Ντέιλ Έρνχαρντ.
Συνταξιοδότηση
ΕπεξεργασίαΟ Νιούμαν ανακοίνωσε πως θα αποσυρθεί πλήρως από την ηθοποιία στις 25 Μαΐου 2007. Υποστήριξε πως αισθάνεται ότι δεν μπορεί να συνεχίσει να ασκεί την υποκριτική στο επίπεδο που θα επιθυμούσε. «Αρχίζεις να χάνεις τη μνήμη σου, αρχίζεις να χάνεις την αυτοπεποίθησή σου, αρχίζεις να χάνεις την εφευρετικότητά σου. Οπότε νομίζω πως αυτό είναι πια ένα κλεισμένο βιβλίο για μένα».[26][27]
Προσωπική ζωή
ΕπεξεργασίαΟικογένεια
ΕπεξεργασίαΜακριά από το Χόλυγουντ, ο Νιούμαν διατηρούσε το σπίτι του στο Γουέστπορτ, στο Κονέκτικατ, με τη σύζυγό του Τζοάν Γούντγουορντ.
Είχε παντρευτεί δύο φορές. Ο πρώτος του γάμος ήταν με την Τζάκι Γουίτε, από το 1949 έως το 1958. Μαζί απέκτησαν ένα γιο, το Σκοτ (1950), και δύο κόρες, τη Σούζαν Κένταλ (1953) και τη Στέφανι. Ο Σκοτ Νιούμαν απεβίωσε το Νοέμβριο του 1978 από υπερβολική χρήση ναρκωτικών.[28] Είχε εμφανιστεί στις ταινίες «Ο πύργος της κολάσεως» (1974) και «Fraternity Row» (1977). Ο πατέρας του ίδρυσε ένα κέντρο πρόληψης που φέρει το όνομα του γιου του.[29] Η Σούζαν γυρίζει ντοκιμαντέρ και ασχολείται με φιλανθρωπίες, ενώ έχει συμμετοχές στον κινηματογράφο και το Μπρόντγουεϊ. Μάλιστα έλαβε υποψηφιότητα για Έμμυ ως συμπαραγωγός της ταινίας του πατέρα της, «The Shadow Box». Ο Νιούμαν είχε οχτώ εγγόνια από τις κόρες του, ενώ ο γιος του δεν απέκτησε παιδιά.
Ο Νιούμαν νυμφεύθηκε τη Τζοάν Γούντγουορντ στις 29 Ιανουαρίου 1958. Απέκτησε τρεις κόρες: την Έλινορ “Νελ” Τερέζα (1959), τη Μελίσα “Λίσυ” Στούαρτ (1961) και την Κλαιρ “Κλέα” Ολίβια (1965). Ο Νιούμαν σκηνοθέτησε την Έλινορ (καλλιτεχνικό όνομα Νελ Ποτς) στον κεντρικό ρόλο στο πλάι στης μητέρας της στην ταινία «The Effect of Gamma Rays on Man-in-the-Moon Marigolds».
Παρά το γεγονός ότι έγινε ίνδαλμα πολύ σύντομα και το στάτους του μεγάλου αστέρα, ο Νιούμαν ήταν γνωστός για την αμφιταλάντευσή του σχετικά με τη ζωή στο Χόλυγουντ. Τα πρώτα βήματά του συγκρίνονταν με αυτά του συγχρόνου του, Μάρλον Μπράντο, τον οποίο και δεν συμπαθούσε. Επιπλέον, ο Νιούμαν είχε την αξιοσημείωτη για αστέρα του κινηματογράφου μονογαμική στάση και έδειξε αφοσίωση στη σύζυγο και τα παιδιά του.
Αγώνες Αυτοκινήτων
ΕπεξεργασίαΟ Νιούμαν έδειξε για πρώτη φορά ενδιαφέρον για τους αγώνες αυτοκινήτων («το πρώτο πράγμα στο οποίο ανακάλυψα ποτέ ότι είχα κάποια χάρη») ενώ έκανε προπόνηση και πραγματοποιούσε γυρίσματα για την ταινία το 1969, «Ο Νικητής».
Ο πρώτος επαγγελματικός αγώνας στον οποίο συμμετείχε ήταν το 1972, στο Τόμσον του Κονέκτικατ. Το 1979 έκανε τις 24 ώρες του Λε Μαν, όπου τερμάτισε δεύτερος με μια Πόρσε 935 του Ντικ Μπαρμπούρ.
Από τα μέσα της δεκαετίας του 1970 μέχρι τις αρχές της δεκαετίας του 1990 οδηγούσε για την ομάδα Bob Sharp, κυρίως με αυτοκίνητα της Nissan. Το όνομά του συνδέθηκε ιδιαίτερα με την εταιρία κατά τη δεκαετία του 1980, και εμφανίστηκε και διαφημίσεις αυτοκινήτων της. Στην ηλικία των 70, έγινε ο γηραιότερος οδηγός που αποτέλεσε μέλος νικηφόρας ομάδας σε σημαντικό γεγονός, και συγκεκριμένα στις 24 ώρες της Ντειτόνα, το 1995. Ο Νιούμαν είπε σε δημοσιογράφο του Associated Press το Μάρτιο του 2005, ότι πιθανώς θα συνέχιζε για έναν χρόνο ακόμα.
Ο Νιούμαν ήταν συνιδρυτής της εταιρίας Newman/Haas/Lanigan Racing το 1983. Ήταν επίσης συνέταιρος στην ομάδα Newman Wachs Racing.
Φιλανθρωπίες
ΕπεξεργασίαΜε το συγγραφέα Α.Ε. Χότσνερ, ο Νιούμαν ίδρυσε την Newman's Own, μια σειρά τροφίμων το 1982. Ο Νιούμαν δωρίζει τα κέρδη σε φιλανθρωπίες. Συνέγραψε μάλιστα με τον Χότσνερ ένα βιβλίο για το σκοπό αυτό με τίτλο «Shameless Exploitation in Pursuit of the Common Good» («Αναίσχυντη Εκμετάλλευση σε Αναζήτηση του Κοινού Καλού»).
Ανάμεσά σε άλλους, από τη φιλανθρωπία του Νιούμαν επωφελείται η Hole in the Wall Gang Camp, μια καλοκαιρινή κατασκήνωση για παιδιά με σοβαρά προβλήματα υγείας στο Κονέκτικατ. Συνιδρυτής της είναι ο ίδιος ο Νιούμαν και της έδωσε το όνομά της από τη συμμορία που είχαν με το Ρόμπερτ Ρέντφορντ στην ταινία «Οι Δυο Ληστές» (1969). Η ιδέα εξελίχθηκε σε μια αλυσίδα κατασκηνώσεων στις ΗΠΑ, την Ιρλανδία, τη Γαλλία και το Ισραήλ. Η κατασκήνωση φιλοξενεί 13.000 παιδιά το χρόνο εντελώς δωρεάν.
Τον Ιούνιο του 1999 ο Νιούμαν προσέφερε $250.000 για την ανακούφιση των προσφύγων του Κοσόβου.
Πρόβλημα Υγείας
ΕπεξεργασίαΟ Νιούμαν επρόκειτο να αναλάβει την πρώτη του δουλειά ως σκηνοθέτης θεατρικού έργου στο Westport Country Playhouse, και συγκεκριμένα στο ανέβασμα του έργου του Τζον Στάινμπεκ, «Άνθρωποι και Ποντίκια». Ωστόσο αποσύρθηκε στις 23 Μαΐου 2008, επικαλούμενος προβλήματα υγείας.[30]
Τον Ιούνιο του 2008 διαδόθηκε πως ο Νιούμαν, πρώην μανιώδης καπνιστής, διαγνώστηκε με καρκίνο των πνευμόνων τον Ιανουάριο της ίδιας χρονιάς.[31] Οι φωτογραφίες του που λήφθηκαν την εποχή αυτή τον εμφανίζουν αποδυναμωμένο.[32] Ο συγγραφές Α.Ε. Χότσνερ, συνέταιρος του Νιούμαν στη βιομηχανία τροφίμων, Newman’s Own, φέρεται πως είπε στα μέσα μαζικής ενημέρωσης ότι ο Νιούμαν του μίλησε για την ασθένεια 18 μήνες πριν.[33] Ο εκπρόσωπος του Νιούμαν μετέφερε στους δημοσιογράφους πως ο δημοφιλής ηθοποιός ήταν καλά, αλλά απέφυγε να επιβεβαιώσει ή να διαψεύσει τις φήμες.[34]
Απεβίωσε στις 26 Σεπτεμβρίου 2008.
Φιλμογραφία
ΕπεξεργασίαΩς Ηθοποιός
Επεξεργασία| Έτος | Τίτλος | Ρόλος | |
|---|---|---|---|
| Πρωτότυπος | Ελληνικός | ||
| 1954 | The Silver Chalice | Το Ασημένιο Δισκοπότηρο | Μπάζιλ |
| 1956 | Somebody Up There Likes Me | Εμείς οι Ζωντανοί[35] | Ρόκι Γκρατσιάνο |
| The Rack | Γιατί Έγινα Προδότης | Έντουαρντ Γ. Χολ Τζούνιορ | |
| 1957 | The Helen Morgan Story | Το Ρομάντζο Μιας Μεγάλης Αγάπης | Λάρι Μάνταξ |
| Until They Sail | Ένοχες γυναίκες | Τζακ Χάρντινγκ | |
| Cool Hand Luke | Ο μεγάλος δραπέτης[36] | Λούκας Τζάκσον (Λουκ) | |
| 1958 | The Long, Hot Summer | Πόθοι στην κάψα του καλοκαιριού | Μπεν Κουίκ[37] |
| The Left Handed Gun | Ο δραπέτης των 7 πολιτειών | Μπίλι δε Κιντ | |
| Cat on a Hot Tin Roof | Λυσσασμένη γάτα | Μπρικ Πόλιτ[36] | |
| Rally 'Round the Flag, Boys! | Καλημέρα ζωή | Χάρι Μπάνερμαν | |
| 1959 | The Young Philadelphians | Ο καρπός της αμαρτίας | Άντονι Τζάντσον Λόρενς |
| 1960 | From the Terrace | Δεσμώτες της ηδονής | Ντέιβιντ Άλφρεντ Ίτον |
| Exodus | Έξοδος | Άρι Μπεν Καναάν | |
| 1961 | The Hustler | Ο κόσμος είναι δικός μου[38] | Έντι Φέλσον[39] |
| Paris Blues | Αγαπηθήκαμε στο Παρίσι | Ραμ Μπάουεν | |
| 1962 | Sweet Bird of Youth | Γλυκό πουλί της νιότης | Τσανς Γουέιν |
| Hemingway's Adventures of a Young Man | Ο μεγαλοφυής τυχοδιώκτης | μπάτλερ | |
| 1963 | Hud | Άγριος σαν θύελλα | Χαντ Μπάνον |
| A New Kind of Love | Στους δύο τρίτος δεν χωρεί | Στιβ Σέρμαν | |
| The Prize | Όχι δάφνες για τους δολοφόνους | Άντριου Κρεγκ | |
| 1964 | What a Way to Go! | Η κυρία και οι άνδρες της | Λάρι Φλιντ |
| The Outrage | Ο βιασμός | Χουάν Καράσκο | |
| 1965 | Lady L | Λαίδη Λ. | Αρμάν Ντένις |
| 1966 | Harper | F.B.I. Φάκελος 17, άκρως εμπιστευτικόν | Λιου Χάρπερ[40] |
| Torn Curtain | Το σχισμένο παραπέτασμα | καθηγητής Μάικλ Άρμστρονγκ[41] | |
| 1967 | Hombre | Όμπρε! | Τζον Ράσελ |
| Cool Hand Luke | Ο μεγάλος δραπέτης | Λούκας Τζάκσον (Λουκ) | |
| 1968 | The Secret War of Harry Frigg | Απόδρασις κατά διαταγήν | Χάρι Φριγκ |
| 1969 | Winning | Ο νικητής | Κάπουα |
| Butch Cassidy and the Sundance Kid | Οι δύο ληστές | Μπουτς Κάσιντι[39] | |
| 1970 | WUSA | Ο άνθρωπος της ημέρας | Ράινχαρντ |
| 1971 | Sometimes a Great Notion | Οι ατρόμητοι | Χανκ |
| 1972 | Pocket Money | Δυο ατίθασα λιοντάρια | Τζιμ Κέιν |
| The Life and Times of Judge Roy Bean | Ο δικαστής | δικαστής Ρόι Μπιν | |
| 1973 | The MacKintosh Man | Ο άνθρωπος με το αδιάβροχο | Τζόζεφ Ρίρντεν |
| The Sting | Το Κεντρί[36] | Χένρι Γκόντορφ[39] | |
| 1974 | The Towering Inferno | Ο πύργος της κολάσεως | Νταγκ Ρόμπερτς |
| 1975 | The Drowning Pool | Ο επιθεωρητής Χάρπερ | Λιου Χάρπερ |
| 1976 | Buffalo Bill and the Indians, or Sitting Bull's History Lesson | Μπούφαλο Μπιλ | Γουίλιαμ Κόντι |
| 1977 | Slap Shot | Άγριο παιχνίδι | Ρέτζι |
| 1979 | Quintet | Κουιντέτο | Έσεξ |
| 1980 | When Time Ran Out... | Το νησί της κολάσεως | Χανκ Άντερσον |
| 1981 | Fort Apache the Bronx | Μπρονξ | Μέρφι |
| Absence of Malice | Χωρίς Δόλο | Μάικλ Κόλιν Γκάλαχερ | |
| 1982 | The Verdict | Η ετυμηγορία | Φρανκ Γκάλβιν[36] |
| 1984 | Harry & Son | Χάρι & Γιος: Η σύγκρουση | Χάρι |
| 1986 | The Color of Money | Το χρώμα του χρήματος | Έντι |
| 1989 | Fat Man and Little Boy | Οι άνθρωποι της σκιάς | στρατηγός Λέσλι Ρ. Γκροβς |
| Blaze | Μπλέιζ | Ερλ Λονγκ | |
| 1990 | Mr. & Mrs. Bridge | Ο κύριος και η κυρία Μπριτζ | Γουόλτερ Μπριτζ |
| 1994 | The Hudsucker Proxy | Ο κύριος Χούλα Χουπ | Σίντνεϊ Τζ. Μασμπέργκερ |
| Nobody's Fool | Δεν είμαι κορόιδο κανενός | Σάλι | |
| 1998 | Twilight | Το λυκόφως του ντετέκτιβ | Χάρι Ρος |
| 1999 | Message in a Bottle | Χαμένες αγάπες | Ντοτζ |
| 2000 | Where the Money Is | Τελευταίο ριφιφί | Χένρι |
| 2002 | Road to Perdition | Ο δρόμος της απώλειας | Τζον Ρούνεϊ |
| 2005 | Magnificent Desolation: Walking on the Moon 3D | Ντέιβ Σκοτ (φωνή) | |
| 2006 | Cars | Αυτοκίνητα | Ντοκ Χάντσον (φωνή) |
| 2008 | The Meerkats | Οι σουρικάτες | αφηγητής (φωνή) |
Τηλεοπτικές εμφανίσεις
Επεξεργασία| Έτος | Τίτλος |
| 1952 | Tales of Tomorrow |
| Suspense | |
| The Aldrich Family | |
| 1953 | You Are There |
| The Web | |
| 1954 | The Joe Palooka Story |
| The Mask | |
| Goodyear Television Playhouse | |
| Armstrong Circle Theatre | |
| Danger | |
| 1955 | Appointment with Adventure |
| The Philco Television Playhouse | |
| Producers' Showcase | |
| Playwrights '56 | |
| 1956 | The United States Steel Hour |
| The Kaiser Aluminum Hour | |
| 1958 | Playhouse 90 |
| 1976 | Great Performances: Dance in America |
| 1982 | Come Along with Me |
| 2003 | Freedom: A History of Us |
| Our Town | |
| 2005 | Empire Falls |
| 2008 | 2008 INDYCar Series Season Preview |
Ως Σκηνοθέτης ή Παραγωγός
Επεξεργασία| Έτος | Τίτλος | Ιδιότητα |
| 1968 | Rachel, Rachel (Γνώρισα την αγάπη, γνώρισα τη ζωή) | Σκηνοθεσία |
| 1969 | Butch Cassidy and the Sundance Kid (Οι Δυο Ληστές) | Συμπαραγωγός |
| Winning (Άσσοι της Ταχύτητας και του Ιλίγγου) | Συμπαραγωγός | |
| 1970 | WUSA (Ο Άνθρωπος της Ημέρας) | Συμπαραγωγός |
| 1971 | Sometimes a Great Notion (Οι Ατρόμητοι) | Σκηνοθέτης και Συμπαραγωγός |
| They Might Be Giants (Ένας Καταπληκτικός Ντετέκτιβ) | Παραγωγός | |
| 1972 | The Effect of Gamma Rays on Man-in-the-Moon Marigolds (Άγριες Μαργαρίτες) | Σκηνοθέτης και Παραγωγός |
| The Life and Times of Judge Roy Bean (Ο Δικαστής) | Συμπαραγωγός | |
| 1980 | The Shadow Box | Σκηνοθέτης, Παραγωγός και Σεναριογράφος |
| 1984 | Harry & Son (Χάρι και Γιος: Η Σύγκρουση) | Σκηνοθέτης και Παραγωγός |
| 1984 | The Glass Menagerie (Ο Γυάλινος Κόσμος) | Σκηνοθεσία |
| 2005 | Empire Falls | Παραγωγός |
Βραβεύσεις & Υποψηφιότητες
ΕπεξεργασίαΒράβευση:
- 1986: Τιμητικό Βραβείο Συνολικής Προσφοράς στον Κινηματογράφο
- 1987: Α' Ανδρικού Ρόλου για την ταινία Το Χρώμα του Χρήματος
- 1994: Jean Hersholt Humanitarian Award
Υποψηφιότητα:
- 1959: Α' Ανδρικού Ρόλου για την ταινία Λυσσασμένη Γάτα
- 1962: Α' Ανδρικού Ρόλου για την ταινία Ο Κόσμος Είναι Δικός Μου!
- 1964: Α' Ανδρικού Ρόλου για την ταινία Άγριος Σαν Θύελλα
- 1968: Α' Ανδρικού Ρόλου για την ταινία Ο Μεγάλος Δραπέτης
- 1969: Καλύτερης Ταινίας για την ταινία Γνώρισα την αγάπη, γνώρισα τη ζωή
- 1982: Α' Ανδρικού Ρόλου για την ταινία Χωρίς Δόλο
- 1983: Α' Ανδρικού Ρόλου για την ταινία Η Ετυμηγορία
- 1995: Α' Ανδρικού Ρόλου για την ταινία Δεν Είμαι Κορόιδο Κανενός
- 2003: Β' Ανδρικού Ρόλου για την ταινία Ο Δρόμος της Απώλειας
Βραβεία Βρετανικής Ακαδημίας Κινηματογράφου
Βράβευση:
- 1962: Καλύτερου Ξένου Ηθοποιού για την ταινία Ο Κόσμος Είναι Δικός Μου!
Υποψηφιότητα:
- 1959: Καλύτερου Ξένου Ηθοποιού για την ταινία Λυσσασμένη Γάτα
- 1964: Καλύτερου Ξένου Ηθοποιού για την ταινία Άγριος Σαν Θύελλα
- 1971: Καλύτερου Ηθοποιού για την ταινία Οι δύο ληστές
- 2003: Καλύτερης Ερμηνείας από Άνδρα Ηθοποιοί σε Δεύτερο Ρόλο για την ταινία Ο Δρόμος της Απώλειας
Βράβευση:
- 1995: Ασημένιος Λέοντας για τον Καλύτερο Ηθοποιό για την ταινία Δεν Είμαι Κορόιδο Κανενός
Βράβευση:
- 1958: Καλύτερου Ηθοποιού για την ταινία Πόθοι στην κάψα του καλοκαιριού
Υποψηφιότητα:
- 1973: Χρυσός Φοίνικας για την ταινία Άγριες Μαργαρίτες
- 1987: Χρυσός Φοίνικας για την ταινία Ο Γυάλινος Κόσμος
Βραβεία Αμερικανικού Σωματείου Σκηνοθετών
Υποψηφιότητα:
- 1969: Εξέχοντος Επιτεύγματος στην Σκηνοθεσία για την ταινία Rachel, Rachel
Βράβευση:
- 2005: Εξέχουσα ερμηνεία σε Β' ρόλο σε μίνι-σειρά ή ταινία για την παραγωγή Empire Falls
Υποψηφιότητα:
- 1981: Σκηνοθεσίας σε Μίνι Σειρά ή Σπέσιαλ για την παραγωγή The Shadow Box
- 2003: Εξέχουσα ερμηνεία σε Α' ρόλο σε μίνι-σειρά ή ταινία για την παραγωγή Η Πόλη Μας
- 2005: Εξέχουσας Μίνι Σειράς για την παραγωγή Empire Falls
Βράβευση:
- 1957: Περισσότερα Υποσχόμενου Πρωτοεμφανιζόμενου
- 1964: Βραβείο Henrietta World Film Favorite για Άρρενα Ηθοποιό
- 1966: Βραβείο Henrietta World Film Favorite για Άρρενα Ηθοποιό
- 1969: Σκηνοθεσίας για την ταινία Γνώρισα την αγάπη, γνώρισα τη ζωή
- 1984: Βραβείο Cecil B. DeMille
- 2006: Καλύτερης Ερμηνείας Από Άρρενα Ηθοποιό σε Δεύτερο Ρόλο σε Σειρά, Μίνι Σειρά ή Τηλεταινία για την παραγωγή Empire Falls
Υποψηφιότητα:
- 1962: Καλύτερου Ηθοποιού Σε Δραματική Ταινία για την ταινία Ο Κόσμος Είναι Δικός Μου!
- 1963: Καλύτερου Ηθοποιού Σε Δραματική Ταινία για την ταινία Γλυκό Πουλί της Νιότης
- 1963: Καλύτερου Ηθοποιού Σε Δεύτερο Ρόλο για την ταινία Ο Μεγαλοφυής Τυχοδιώκτης
- 1964: Καλύτερου Ηθοποιού Σε Δραματική Ταινία για την ταινία Άγριος Σαν Θύελλα
- 1968: Καλύτερου Ηθοποιού Σε Δραματική Ταινία για την ταινία Ο Μεγάλος Δραπέτης
- 1983: Καλύτερου Ηθοποιού Σε Δραματική Ταινία για την ταινία Η Ετυμηγορία
- 1987: Καλύτερου Ηθοποιού Σε Δραματική Ταινία για την ταινία Το Χρώμα του Χρήματος
- 1995: Καλύτερου Ηθοποιού Σε Δραματική Ταινία για την ταινία Δεν Είμαι Κορόιδο Κανενός
- 2003: Καλύτερου Ηθοποιού Σε Δεύτερο Ρόλο για την ταινία Ο Δρόμος της Απώλειας
National Board of Review
Βράβευση:
- 1986: Καλύτερου Ηθοποιού για την ταινία Το Χρώμα του Χρήματος
Βραβεία Εθνικού Κύκλου Κριτικών Κινηματογράφου
Βράβευση:
- 1995: Καλύτερου Ηθοποιού για την ταινία Δεν Είμαι Κορόιδο Κανενός
Βραβεία Κύκλου Κριτικών Κινηματογράφου Νέας Υόρκης
Βράβευση:
- 1968: Καλύτερης Σκηνοθεσίας για την ταινία Γνώρισα την αγάπη, γνώρισα τη ζωή
- 1994: Καλύτερου Ηθοποιού για την ταινία Δεν Είμαι Κορόιδο Κανενός
- Πλήρης Κατάλογος Βραβείων: εδώ
Υποσημειώσεις
Επεξεργασία- ↑ 1,0 1,1 Εθνική Βιβλιοθήκη της Γερμανίας: (Γερμανικά) Gemeinsame Normdatei. Ανακτήθηκε στις 9 Απριλίου 2014.
- ↑ 2,0 2,1 Εθνική Βιβλιοθήκη της Γαλλίας: (Γαλλικά) καθιερωμένοι όροι της Εθνικής Βιβλιοθήκης της Γαλλίας. 138979349. Ανακτήθηκε στις 10 Οκτωβρίου 2015.
- ↑ «Encyclopædia Britannica» (Αγγλικά) biography/Paul-Newman. Ανακτήθηκε στις 9 Οκτωβρίου 2017.
- ↑ www
.nytimes .com /2008 /09 /28 /movies /28newman .html. - ↑ Ανακτήθηκε στις 27 Σεπτεμβρίου 2008.
- ↑ (Αγγλικά) Internet Movie Database.
- ↑ 7,0 7,1 7,2 7,3 Leo van de Pas: (Αγγλικά) Genealogics. 2003.
- ↑ «Paul Newman Academy Awards Acceptance Speech». Ανακτήθηκε στις 29 Φεβρουαρίου 2024.
- ↑ www
.theatreworldawards .org /past-recipients .html. - ↑ www
.siv .archives-nationales .culture .gouv .fr /siv /rechercheconsultation /consultation /ir /pdfIR .action?irId=FRAN _IR _026438. Ανακτήθηκε στις 25 Απριλίου 2019. - ↑ Ανακτήθηκε στις 6 Ιουνίου 2021.
- ↑ «Πολ Νιούμαν: Ο θρύλος του Χόλιγουντ που σημάδεψε μία ολόκληρη εποχή». Perpetual Magazine - Life & Style For The Everyday Man (στα Αγγλικά). 25 Ιανουαρίου 2024. Ανακτήθηκε στις 14 Ιουλίου 2024.
- ↑ Λυκούργου, Πόλυ (26 Σεπτεμβρίου 2020). «12 χρόνια από το θάνατο του Πολ Νιούμαν». flix.gr. Ανακτήθηκε στις 14 Ιουλίου 2024.
- ↑ «Πωλείται η πολυτελής έπαυλη των Πολ Νιούμαν και Τζοάν Γούντγουορντ». www.amna.gr. Ανακτήθηκε στις 14 Ιουλίου 2024.
- ↑ «Πάνω από 17 εκ. δολάρια δόθηκαν σε δημοπρασία για το Rolex του Πολ Νιούμαν». Τα Νέα. 28 Οκτωβρίου 2017. Ανακτήθηκε στις 14 Ιουλίου 2024.
- ↑ «Πολ Νιούμαν ταινίες και θεατρικές παραστάσεις στις οποίες έχει πάρει μέρος». Αθηνόραμα. Ανακτήθηκε στις 14 Ιουλίου 2024.
- ↑ Lax, Eric. Newmann: A Biography. Turner Publishing, Incorporated, 1999. ISBN 1-57036-286-6.
- ↑ Morella, Joe and Edward Z. Epstein. Paul and Joanne: A Biography of Paul Newman and Joanne Woodward. Delacorte Press, 1988. ISBN 0-440-50004-4.
- ↑ Paul Newman Biography (1925-). FilmReference.com.
- ↑ Ancestry of Paul Newman Αρχειοθετήθηκε 2008-10-02 στο Wayback Machine.. Genealogy.com.
- ↑ Skow, John. "Verdict on a Superstar." Αρχειοθετήθηκε 2010-12-22 στο Wayback Machine. Time Magazine. 6 December 1982.
- ↑ 22,0 22,1 22,2 22,3 Paul Newman biography Αρχειοθετήθηκε 2007-10-23 στο Wayback Machine.. Tiscali.co.uk.com.
- ↑ Paul Newman Star Bio. Tribute.ca.
- ↑ Hastings, Max. Retribution: The Battle for Japan, 1944-45[νεκρός σύνδεσμος]. Random House Inc., 2008. ISBN 0-307-26351-7.
- ↑ Paul Newman quits films after stellar career. News.com.au. 27 May 2007.
- ↑ Hollywood star Newman to retire. BBC News. 27 May 2007.
- ↑ Clark, Hunter S. People Αρχειοθετήθηκε 2009-12-03 στο Wayback Machine.. Time magazine. 17 February 1986.
- ↑ Welcome Αρχειοθετήθηκε 1999-01-25 στο Wayback Machine.. Scott Newman Center.org.
- ↑ «Citing Health, Newman Steps Down as Director of Westport's Of Mice and Men». Playbill. 2008-05-23. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2008-06-29. https://web.archive.org/web/20080629080101/http://www.playbill.com/news/article/118076.html. Ανακτήθηκε στις 2008-06-15.
- ↑ "Paul Newman has cancer." Αρχειοθετήθηκε 2009-01-06 στο Wayback Machine. The Daily Telegraph. 9 June 2008.
- ↑ «SunJournal.com - Gaunt Paul Newman has 'form of cancer,' business partner says». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 13 Αυγούστου 2008. Ανακτήθηκε στις 27 Ιουλίου 2008.
- ↑ Christoffersen, John. "Longtime friend: Paul Newman has cancer." Αρχειοθετήθηκε 2008-06-14 στο Wayback Machine. The Associated Press. 11 June 2008.
- ↑ "Newman says he is 'doing nicely'." BBC.com. 11 June 2008.
- ↑ «Somebody Up There Likes Me (1956)» (στα Αγγλικά). Αμερικανικό Ινστιτούτο Κινηματογράφου. Ανακτήθηκε στις 10 Μαΐου 2024.
- ↑ 36,0 36,1 36,2 36,3 Γεωργακοπούλου, Τατιάνα (26 Ιανουαρίου 2024). «Πολ Νιούμαν: Οι αξέχαστοι ρόλοι ενός αξέχαστου ηθοποιού». monopoli.gr. Ανακτήθηκε στις 14 Ιουλίου 2024.
- ↑ Κρανάκης, Μανώλης (6 Ιουλίου 2015). «Μακρύ Καυτό Καλοκαίρι». flix.gr. Ανακτήθηκε στις 14 Ιουλίου 2024.
- ↑ «The Hustler (1961)» (στα Αγγλικά). Αμερικανικό Ινστιτούτο Κινηματογράφου. Ανακτήθηκε στις 10 Μαΐου 2024.
- ↑ 39,0 39,1 39,2 «Πολ Νιούμαν: Τα πιο διάσημα μπλε μάτια της μεγάλης οθόνης». www.cinemagazine.gr. Ανακτήθηκε στις 14 Ιουλίου 2024.
- ↑ Φιλίππου, Φίλιππος (18 Οκτωβρίου 2013). «Η εξαφάνιση του εκατομμυριούχου». Το Βήμα. Ανακτήθηκε στις 14 Ιουλίου 2024.
- ↑ «Σχισμένο Παραπέτασμα (1966)». Filmy.gr. Ανακτήθηκε στις 14 Ιουλίου 2024.
Βιβλιογραφία
Επεξεργασία- Newman, Paul and A. E. Hotchner. Newman's Own Cookbook. Simon & Schuster, 1998. ISBN 0-684-84832-5.
- Newman, Paul and A. E. Hotchner. Shameless Exploitation in Pursuit of the Common Good. Doubleday Publishing, 2003. ISBN 0-385-50802-6.
- Levy, Shawn (2009). Paul Newman: A Life. Harmony Books. ISBN 978-0-307-35375-7.
- Morella, Joe· Epstein, Edward Z. (1988). Paul and Joanne: A Biography of Paul Newman and Joanne Woodward. Delacorte Press. ISBN 0-440-50004-4. OCLC 18016049.
- Winters, David (2018). Tough guys do dance. Pensacola, Florida: Indigo River Publishing. (ISBN 978-1-948080-27-9).
- Newman, Paul (2022). Rosenthal, David, επιμ. The extraordinary life of an ordinary man : a memoir (First έκδοση). New York: Knopf. ISBN 978-0-593-53450-2.
Περαιτέρω ανάγνωση
Επεξεργασία- Demers, Jenifer (2008). Paul Newman: The Dream has Ended!. California: Createspace. ISBN 978-1-4404-3323-8.
- Dherbier, Yann-Brice· Verlhac, Pierre-Henri (2006). Paul Newman: A Life in Pictures. San Francisco, California: Chronicle Books. ISBN 978-0-8118-5726-0. OCLC 71146543.
- Godfrey, Lionel (1979). Paul Newman Superstar: A Critical Biography. New York: St. Martin's Press. ISBN 978-0-312-59819-8. OCLC 4739913.
- Hamblett, Charles (1975). Paul Newman. Chicago: H. Regnery. ISBN 978-0-8092-8236-4. OCLC 1646636.
- Hinton, Susan (1967). The Outsiders. USA: Viking Press, Dell Publishing. ISBN 0-670-53257-6. OCLC 64396432.
- Hotchner, A. E. (2010). Paul and Me: Fifty-three Years of Adventures and Misadventures with My Pal, Paul Newman. New York: Knopf Doubleday Publishing Group. ISBN 978-0-385-53233-4.
- Landry, J. C. (1983). Paul Newman. New York: McGraw-Hill. ISBN 978-0-07-036189-8. OCLC 9556372.
- Lax, Eric (1996). Newman: Paul Newman, A Celebration. London, UK: Pavilion. ISBN 978-1-85793-730-5. OCLC 37355715.
- Lax, Eric. Paul Newman: a Biography. Turner Publishing, Incorporated, 1999. (ISBN 1-57036-286-6).
- Netter, Susan (1989). Paul Newman and Joanne Woodward. London, England: Piatkus. ISBN 978-0-86188-869-6. OCLC 19778734.
- O'Brien, Daniel (2004). Paul Newman. London, UK: Faber. ISBN 978-0-571-21986-5. OCLC 56658601.
- O'Brien, Daniel. Paul Newman. Faber & Faber, Limited, 2005. (ISBN 0-571-21987-X).
- Oumano, Elena (1989). Paul Newman. New York: St. Martin's Press. ISBN 978-0-312-02627-1. OCLC 18558929.
- Oumano, Elena. Paul Newman. St. Martin's Press, 1990. (ISBN 0-517-05934-7).
- Quirk, Lawrence J. (1971). The Films of Paul Newman. New York: Citadel Press. ISBN 0-8065-0233-9. OCLC 171115.
- Quirk, Lawrence J. The Films of Paul Newman. Taylor Pub., 1986. (ISBN 0-8065-0385-8).
- Quirk, Lawrence J. (1996). Paul Newman. Dallas, Texas: Taylor Pub. Co. ISBN 978-0-87833-962-4. OCLC 35884602.
- Stern, Stewart (1989). No Tricks in My Pocket: Paul Newman Directs. New York: Grove Press. ISBN 978-0-8021-1120-3. OCLC 18780705.
- Stone, Mat· Lerner, Preston (2009). Winning: The Racing Life of Paul Newman. Minneapolis, Minnesota: MBI Publishing Company and Motorbooks. ISBN 978-0-7603-3706-6.
- Thomson, Kenneth. The Films of Paul Newman. 1978; (ISBN 0-912616-87-3).