Παραγωγή (οικονομία)

Γενικά στην οικονομία με τον όρο παραγωγή χαρακτηρίζεται η δημιουργία αγαθών ή υπηρεσιών και η αύξηση της χρησιμότητας αυτών στην ικανοποίηση των ανθρώπινων αναγκών.

Διάκριση παραγωγής

Η παραγωγή, ανάλογα με τα στάδια της παραγωγής των αγαθών, διακρίνεται στην πρωτογενή, στην δευτερογενή και στην τριτογενή παραγωγή.

Η πρωτογενής παραγωγή αφορά αγαθά που προέρχονται κατευθείαν από τη φύση (γεωργία, κτηνοτροφία, αλιεία, δασοπονία, θήρα, μεταλλεία). π.χ. κρέας, ψάρια, κ.λπ.

Η δευτερογενής παραγωγή αφορά αξιοποίηση αγαθών της πρωτογενούς παραγωγής, που χαρακτηρίζονται έτσι ως πρώτες ύλες στη μεταποίηση αυτών σε νέες μορφές αγαθών. Ανάλογα με τα μέσα που χρησιμοποιούνται και τον τρόπο που ακολουθείται για την μεταποίηση των πρώτων υλών, έχουμε τους κλάδους:

• Χειροτεχνία (παραγωγή με μόνη τη χειρωνακτική εργασία)
• Βιοτεχνία (παραγωγή με χειρωνακτική εργασία βοηθούμενη από μηχανές) και
• Βιομηχανία (παραγωγή εξ ολοκλήρου από σύγχρονα μηχανήματα, χαρακτηριζόμενη μαζική παραγωγή, όπου και εφαρμόζονται διαρκώς νέα συστήματα ανάπτυξης.).

Η τριτογενής παραγωγή αναφέρεται σε παρεχόμενες υπηρεσίες - παροχή υπηρεσιών όπως είναι το εμπόριο, η υγεία, η εκπαίδευση, οι μεταφορές, ο τουρισμός, οι τράπεζες, οι επικοινωνίες, οι ασφάλειες, τα ελεύθερα επαγγέλματα κ.λπ., από τις δραστηριότητες των οποίων αυξάνεται η χρησιμότητα των παραγομένων αγαθών της πρωτογενούς και δευτερογενούς παραγωγής.

• Σημειώνεται ότι: τα αγαθά της πρωτογενούς παραγωγής που χρησιμοποιούνται στη δευτερογενή παραγωγή χαρακτηρίζονται γενικά ως "πρώτες ύλες". Επίσης τα παραγόμενα αγαθά της πρωτογενούς και δευτερογενούς παραγωγής χαρακτηρίζονται γενικά προϊόντα, σε διαστολή των παραγόμενων της τριτογενούς παραγωγής που καλούνται γενικά "υπηρεσίες", ή "αύλα αγαθά", ή "αύλα προϊόντα".

Συντελεστές παραγωγής

Τα μέσα που συντελούν στη παραγωγική διαδικασία, δηλαδή οι παραγωγικοί πόροι, τα ονομάζουμε παραγωγικούς συντελεστές, και είναι οι εξής:

1. Εργασία: Η καταβολή ανθρώπινης προσπάθειας, σωματικής και πνευματικής, για την παραγωγή κάποιου προϊόντος.
2. Έδαφος (ή Γη ή Φύση): Όλα τα στοιχεία του φυσικού περιβάλλοντος που χρησιμοποιούνται στην παραγωγή των αγαθών, π.χ. μια εδαφική έκταση που καλλιεργείται, ο αέρας που κινεί μια ανεμογεννήτρια, τα ορυκτά.
3. Κεφάλαιο: τα προϊόντα που χρησιμοποιούνται στην παραγωγική διαδικασία για την παραγωγή άλλων προϊόντων. Είναι δηλαδή τα παραχθέντα μέσα παραγωγής, π.χ. μηχανήματα, εργαλεία, κτίρια.

Ορισμένοι θεωρούν ως χωριστό παραγωγικό συντελεστή την επιχειρηματικότητα, δηλαδή την ανθρώπινη ικανότητα συνδυασμού των άλλων τριών παραγωγικών συντελεστών με σκοπό το κέρδος.

Τα χαρακτηριστικά των παραγωγικών συντελεστών

Οι παραγωγικοί συντελεστές έχουν δύο βασικά χαρακτηριστικά:

• Έχουν συνήθως εναλλακτικές χρήσεις, δηλαδή μπορούν να χρησιμοποιηθούν για την παραγωγή διαφορετικών αγαθών. Για παράδειγμα, μια εδαφική έκταση μπορεί να καλλιεργηθεί ή να χρησιμοποιηθεί ως οικόπεδο για την ανέγερση κατοικιών ή ενός εργοστασίου.
• Για κάθε χρονική περίοδο και για κάθε οικονομία η ποσότητά τους θεωρείται δεδομένη, επομένως και οι ποσότητες των αγαθών που μπορούν να παραχθούν πρέπει να θεωρούνται δεδομένες.

Από τα παραπάνω χαρακτηριστικά των παραγωγικών συντελεστών συμπεραίνουμε ότι κάθε οικονομία αντιμετωπίζει το πρόβλημα της αποτελεσματικής αξιοποίησής τους. Αποτελεσματική χρήση των παραγωγικών συντελεστών μπορεί να γίνει εάν οι αποφάσεις λαμβάνονται με κριτήριο την βασική οικονομική αρχή, δηλαδή την επίτευξη του μεγαλύτερου δυνατού αποτελέσματος με την μικρότερη δυνατή προσπάθεια (ή θυσία ή κόστος).

Παρατηρήσεις

1. Στην παραγωγική διαδικασία πέρα από την κατασκευή φυσικών προϊόντων περιλαμβάνεται και η μεταφορά, η αποθήκευση και η εμπορία τους.
2. Το σύνολο των ατόμων που θέλουν και μπορούν να εργαστούν σε μία οικονομία, αποτελούν το εργατικό δυναμικό της.
3. Κάθε παραγωγική διαδικασία στην οποία το ποσοστό συμμετοχής του συντελεστή κεφάλαιο είναι το μεγαλύτερο, ονομάζεται εντάσεως κεφαλαίου, ενώ όταν το ποσοστό συμμετοχής του συντελεστή εργασία είναι το μεγαλύτερο ονομάζεται εντάσεως εργασίας.
4. Κατά τη διάρκεια της παραγωγικής διαδικασίας ένα μέρος του συντελεστή κεφάλαιο αναλώνεται (φθείρεται, καταστρέφεται). Αυτή η φθορά του παραγωγικού συντελεστή κεφάλαιο ονομάζεται απόσβεση κεφαλαίου. Αντίθετα, η αύξηση του ονομάζεται επένδυση.

Δείτε επίσης

Κατάλογος βιομηχανικών δραστηριοτήτων