Βικιπαίδεια

Πανεπιστήμιο Κομπλουτένσε της Μαδρίτης

πανεπιστήμιο στη Μαδρίτη, από τα παλαιότερα στον κόσμο

Συντεταγμένες: 40°26′56.54″N 3°43′37.31″W / 40.4490389°N 3.7270306°W / 40.4490389; -3.7270306

Το Πανεπιστήμιο Κομπλουτένσε της Μαδρίτης (ισπαν.: Universidad Complutense de Madrid) είναι δημόσιο πανεπιστήμιο με έδρα τη Μαδρίτη, ένα από τα παλαιότερα πανεπιστήμια στον κόσμο σε συνεχή λειτουργία καθώς ιδρύθηκε το 1293. Σήμερα έχει πάνω από 86.000 φοιτητές και φοιτήτριες[1], ενώ αξιολογείται συστηματικά ως ένα από τα κορυφαία πανεπιστήμια της Ισπανίας[2][3], όντας το ίδρυμα στο οποίο αναφερόμαστε συνήθως όταν λέμε απλώς «Πανεπιστήμιο της Μαδρίτης» Η μεγάλη του πανεπιστημιόπολη καταλαμβάνει ολόκληρο το ομώνυμο διαμέρισμα (Ciudad Universitaria) της Μαδρίτης, με παραρτήματα στο Somosaguas στη γειτονική πόλη Ποθουέλο δε Αλαρκόν.

Η Πρυτανεία του Πανεπιστημίου Κομπλουτένσε

Κατά τη σύγχρονη εποχή, μεταξύ των αποφοίτων του ιδρύματος συγκαταλέγονται 7 κάτοχοι του Βραβείου Νόμπελ, καθώς και επίτροποι της Ευρωπαϊκής Ενώσεως, πρόεδροι του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, ένας γενικός γραμματέας του NATO και αρχηγοί κρατών.

Στη διάρκεια των επτά αιώνων της λειτουργίας του, το πανεπιστήμιο έδωσε συνεισφορές στις επιστήμες, αλλά και στα γράμματα και στις καλές τέχνες. Ανάμεσα στους αποφοίτους του συγκαταλέγονται φιλόσοφοι όπως οι Χοσέ Ορτέγα ι Γκασέτ και Ιγνάτιος Λογιόλα, συγγραφείς όπως οι Φεδερίκο Γκαρθία Λόρκα και Πέδρο Καλντερόν δε λα Μπάρκα, και στρατιωτικοί ηγέτες όπως ο νικητής της Ναυμαχίας της Ναυπάκτου Δον Χουάν της Αυστρίας, αλλά και πολλοί πρωθυπουργοί της Ισπανίας. Το 1785 το Πανεπιστήμιο της Μαδρίτης κατέστη ένα από τα πρώτα πανεπιστήμια στον κόσμο που έδωσε διδακτορικό σε γυναίκα.[4]

Ιστορία

Επεξεργασία
 
Ο Καρδινάλιος Φρανθίσκο Χιμένες δε Θισνέρος επεξέτεινε το σπουδαστήριο Studium Generale σε ένα μεγάλο Πανεπιστήμιο με 5 κολέγια.

Στις 20 Μαΐου 1293 ο βασιλιάς Σάντσο Δ΄ της Καστίλης χορήγησε στον Αρχιεπίσκοπο του Τολέδο Gonzalo García Gudiel ένα βασιλικό διάταγμα για την ίδρυση ενός Studium Generale, μιας σχολής δηλαδή πανεπιστημιακού επιπέδου, υπό το όνομα El Estudio de Escuelas de Generales στο Αλκαλά ντε Ενάρες.[5] Ανάμεσα στους αποφοίτους αυτής της σχολής ήταν και ο μετέπειτα Καρδινάλιος Θισνέρος, ο οποίος αγόρασε μεγάλες εκτάσεις γης και διέταξε την ανέγερση πολλών κτηρίων, σχηματίζοντας έτσι την πρώτη πανεπιστημιόπολη εκ του μηδενός στην ιστορία: Την Civitas Dei («Πόλη του Θεού»), από το ομώνυμο έργο του ιερού Αυγουστίνου. Στις 13 Απρίλιου 1499 ο Καρδινάλιος Θισνέρος εξασφάλισε από τον Πάπα Αλέξανδρο ΣΤ΄ μία παπική βούλλα για την επέκταση του ιδρύματος σε ένα πλήρες πανεπιστήμιο. Αυτό το διάταγμα έδινε επίσημη αναγνώριση σε όλες τις χριστιανικές χώρες όλων των πτυχίων που θα απένεμε εφεξής το ίδρυμα, και το μετονόμασε σε Complutensis, από τη λατινική ονομασία της πόλης Αλκαλά ντε Ενάρες, όπου βρίσκονταν αρχικώς οι εγκαταστάσεις του.

Το ακαδημαϊκό έτος 1509-1510 το Πανεπιστήμιο άρχισε να λειτουργεί με 5 μεγάλες σχολές: Φιλοσοφική (και Τεχνών), Θεολογική, Κανονικού Δικαίου, Φιλολογική και Ιατρική.[6][7] Κατά τον 16ο και τον 17ο αιώνα το ίδρυμα εξελίχθηκε σε ένα από τα μείζονα κέντρα ακαδημαϊκής αριστείας στον κόσμο. Πολλές από τις μεγάλες μορφές στην επιστήμη, στις τέχνες και στην πολιτική της εποχής σπούδασαν ή δίδαξαν εκεί.[8] Ιδιαίτερα κολέγια του πανεπιστημίου ιδρύθηκαν για φοιτητές από άλλες χώρες, π.χ. Φλαμανδοί ή Ιρλανδοί.

Το 1785 το Πανεπιστήμιο της Μαδρίτης κατέστη ένα από τα πρώτα πανεπιστήμια στον κόσμο που έδωσε διδακτορικό σε γυναίκα, τη Μαρία Ισιδώρα δε Γκουθμάν υ δε λα Θέρδα.[4] Για σύγκριση, το Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης δεν δεχόταν φοιτήτριες μέχρι το 1920, ενώ το Πανεπιστήμιο του Κέιμπριτζ δεν έδωσε κανένα διδακτορικό (Ph.D.) σε γυναίκα μέχρι το 1926.[9]

Το 1824 ο Φρανθίσκο Ταντέο Καλομάρδε επεξέτεινε το Κομπλουτένσε συγχωνεύοντάς το με το Πανεπιστήμιο της Sigüenza.[10] Με βασιλικό διάταγμα με ημερομηνία 29 Οκτωβρίου 1836, η αντιβασίλισσα Μαρία Χριστίνα διέταξε τη μεταφορά του ιδρύματος από το Αλκαλά ντε Ενάρες στη Μαδρίτη, όπου το 1851 μετονομάσθηκε σε Κεντρικό Πανεπιστήμιο της Μαδρίτης. Το ίδρυμα ήταν γνωστό με αυτή την επωνυμία, μέχρι που αποκαταστάθηκε η αρχική του επωνυμία «Complutense» τη δεκαετία του 1970.

 
Η αίθουσα τελετών (Paraninfo) του Πανεπιστημίου Κομπλουτένσε κατά την τελετή ενάρξεως του ακαδημαϊκού έτους το 2011

Στις 28 Φεβρουαρίου 1923 το Πανεπιστήμιο απένειμε τον τίτλο του επίτιμου διδάκτορα στον Άλμπερτ Αϊνστάιν. Αυτός ήταν ο πρώτος τέτοιος τίτλος που απένειμε ευρωπαϊκό πανεπιστήμιο στον μεγάλο φυσικό. Τον Απρίλιο του 1933 ο τότε Υπουργός Παιδείας και Τεχνών της Ισπανίας Φερνάντο δε λος Ρίος ανακοίνωσε ότι ο Αϊνστάιν είχε συμφωνήσει να γίνει καθηγητής σε ένα νέο ερευνητικό ινστιτούτο της Σχολής Θετικών Επιστημών του Πανεπιστημίου, το οποίο θα έφερε το όνομά του (Instituto Albert Einstein).[11] Ωστόσο, καθώς η πολιτική κατάσταση άρχισε να χειροτερεύει σε όλη την Ευρώπη, ο Αϊνστάιν κατέληξε να αποδεχθεί μια παρόμοια θέση στο Ινστιτούτο Προχωρημένων Μελετών στο Πρίνστον.

Το Πανεπιστήμιο επεκτάθηκε πολύ κατά τον 19ο αιώνα και τα κτήριά του στο κέντρο της Μαδρίτης δεν ήταν πια αρκετά. Εκτός από την αύξηση του αριθμού των φοιτητών, μετά τη μεταφορά του από το Αλκαλά το ίδρυμα είχε βασιστεί σε προϋπάρχοντα ακίνητα αποκτημένα από το κράτος – κυρίως μέγαρα της αριστοκρατίας από περασμένους αιώνες, εγκαταλειμμένα από τους ιδιοκτήτες τους. Παρά την ομορφιά τους, δεν ήταν τα καταλληλότερα για εκπαιδευτικές δραστηριότητες: στις αρχές του 20ού αιώνα οι φοιτητές της ανατομίας έβλεπαν πτώματα να ανοίγονται σε κομψούς χώρους που χρησίμευαν ως αίθουσες χορού και σαλόνια λίγες δεκαετίες νωρίτερα.

Αυτή η κατάσταση άλλαξε μετά το 1927, όταν με βασιλικό διάταγμα του Αλφόνσου ΙΓ΄ παραχωρήθηκαν κρατικές εκτάσεις κοντά στο Ανάκτορο Λα Μονκλόα για τη δημιουργία εγκαταστάσεων του Πανεπιστημίου της Μαδρίτης. Σήμερα αυτές οι εκτάσεις αποτελούν ένα μεγάλο μέρος της δυτικής Μαδρίτης, που αναφέρεται ως «Ciudad Universitaria», δηλαδή Πανεπιστημιακή Πόλη.

Ένα συμβούλιο διορισμένο από τον Αλφόνσο ΙΓ΄ αποφάσισε ότι οι νέες εγκαταστάσεις του Πανεπιστημίου απαιτούσαν καινοτόμο αρχιτεκτονική και σχεδιασμό. Μια ομάδα ακαδημαϊκών επισκέφθηκε για τον σκοπό αυτόν τα πιο σεβαστά πανεπιστήμια της Ευρώπης και της Βόρειας Αμερικής, ώστε να συνδυάσει τα καλύτερα στοιχεία στον σχεδιασμό των νέων εγκαταστάσεων: πήγαν σε 19 πανεπιστήμια της Νέας Αγγλίας, καθώς και στο Παρίσι, τη Λυών, την Οξφόρδη, το Βερολίνο, το Αμβούργο και άλλες ευρωπαϊκές πόλεις. Επεκράτησαν ωστόσο οι αρχιτεκτονικές τάσεις της εποχής. Αν και τα τελικά σχέδια της εποχής δύσκολα αναγνωρίζονται σε μια περιήγηση στη σημερινή πανεπιστημιόπολη, όσα από τα κτήρια κατάφεραν να επιβιώσουν από τις αναθεωρήσεις των σχεδίων, τον Εμφύλιο Πόλεμο και το καθεστώς του Φράνκο, προδίδουν την εύνοια των σχεδιαστών για το γερμανικό Μπάουχαους. Πράγματι, τα αρχικά κτήρια, με καλύτερα παραδείγματα αυτά της Ιατρικής, της Φαρμακευτικής και της Οδοντιατρικής σχολής, αποτελούν φόρο τιμής στη δομική λειτουργικότητα και τον κομψό ωφελιμισμό της δεκαετίας του 1920.

Κατά τη δεκαετία του 1970, μετά την κατάρρευση της δικτατορίας του Φράνκο, το πανεπιστήμιο μετονομάσθηκε στην παλαιά του ονομασία και τα υπάρχοντα κολέγιά του μοιράστηκαν ανάμεσα σε αυτό και στο Πολυτεχνείο της Μαδρίτης. Και όταν η πόλη του Αλκαλά ντε Ενάρες απεφάσισε να ανοίξει ένα νέο πανεπιστήμιο στις αρχικές εγκαταστάσεις του Κομπλουτένσε, το ονόμασε Πανεπιστήμιο του Αλκαλά, ώστε να διακρίνεται καθαρά από το Πανεπιστήμιο Κομπλουτένσε της Μαδρίτης.

Το Πανεπιστήμιο σήμερα

Επεξεργασία
 
Η πανεπιστημιόπολη

Το Πανεπιστήμιο της Μαδρίτης έχει διαδραματίσει μείζονα ρόλο στην πολιτική ανάπτυξη της Ισπανίας. Απόφοιτοί του υπήρξαν μέλη σε όλες τις κυβερνήσεις της χώρας από την εποχή του Διαφωτισμού μέχρι σήμερα, με τις θέσεις τους κατά τη Δεύτερη Ισπανική Δημοκρατία και τη μετάβαση στη δημοκρατία μετά το καθεστώς του Φράνκο να είναι ιδιαίτερα αξιοσημείωτες. Οι αίθουσές του φιλοξένησαν επίσης κάποιες από τις πλέον σημαντικές μορφές της διανοήσεως, με τη μακρά παράδοση επισκεπτών καθηγητών. Κατά τη δεκαετία του 1930 υπήρξε μια πραγματική ροή Ευρωπαίων διανοουμένων προς τη Μαδρίτη, όταν η δημοκρατική Ισπανία τους παρείχε καταφύγιο από τα φασιστικά καθεστώτα.

 
Η πρόσοψη του κτηρίου της αίθουσας τελετών του Πανεπιστημίου

Σήμερα το ίδρυμα είναι το μεγαλύτερο πανεπιστήμιο της Ισπανίας. Το ακαδημαϊκό έτος 2004-2005 ήταν εγγεγραμμένοι σε αυτό 91.598 φοιτητές και είχε 9.500 προσωπικό, με πάνω από 6.000 καθηγητές και άλλους διδάσκοντες. Η λειτουργία του εξασφαλίζεται από κρατική χρηματοδότηση, δωρεές και δίδακτρα, με ετήσιο προϋπολογισμό πάνω από μισό δισεκατομμύριο €. Σήμερα το Κομπλουτένσε προσφέρει πτυχίο σε περίπου 80 επιστήμες και γνωστικά πεδία, 230 διαφορετικούς τίτλους σπουδών και 221 προγράμματα διδακτορικού. Το πανεπιστήμιο έχει 32 βιβλιοθήκες, με περισσότερα από 2 εκατομμύρια τυπωμένα βιβλία, ένα πλούσιο αρχείο 90 χιλιάδων ιστορικών ντοκουμέντων και μία από τις μεγαλύτερες συλλογές ταινιών στην Ευρώπη.

Εξαιτίας της μακράς ιστορίας του, το ίδρυμα υποστηρίζεται πολύ από θεσμούς της Μαδρίτης, καθώς και σε εθνικό και διεθνές επίπεδο. Η Ιατρική Σχολή λειτουργεί τα νοσοκομεία Hospital Clínico Universitario de San Carlos, Hospital Gregorio Marañón και (το γνωστότερο) Νοσοκομείο της 12ης Οκτωβρίου, καθώς και άλλες, εξειδικευμένες κλινικές στην Πανεπιστημιόπολη, κάποιες από τις οποίες διοικούνται από κοινού με το Υπουργείο Υγείας ή διεξάγουν ειδικές έρευνες για λογαριασμό του Υπουργείου. Το Πανεπιστήμιο Κομπλουτένσε διατηρεί στενούς δεσμούς με το ισπανικό κράτος. Η πρωθυπουργική κατοικία και γραφείο, η Λα Μονκλόα, όπως και το Συνταγματικό Δικαστήριο της Ισπανίας, βρίσκονται εντός της Ciudad Universitaria, ενώ και το πολιτικό κέντρο της πόλεως δεν είναι μακριά (μπορεί κάποιος να πάει με τα πόδια).

Η Σχολή Επικοινωνίας απολαμβάνει εξίσου καλές σχέσεις με τον τύπο, καθώς μεγάλο μέρος των καθηγητών της έχουν διατελέσει δημοσιογράφοι, αρχισυντάκτες ή διευθυντές μεγάλων ισπανικών εφημερίδων, ενώ όλες σχεδόν οι κινηματογραφικές παραγωγές της χώρας προβάλλονται πρώτα σε δοκιμαστικές προβολές σε φοιτητικό κοινό της Σχολής, ενώ οι κυριότεροι συντελεστές της παραγωγής, μεταξύ των οποίων συχνά και οι βασικοί ηθοποιοί, να δίνουν μετά συνέντευξη τύπου.

Οι σχολές του Κομπλουτένσε έχουν επωφεληθεί επίσης από διαλέξεις που έχουν δώσει και δίνουν μερικές από τις επιφανέστερες προσωπικότητες των τελευταίων δεκαετιών, σε όλα τα πεδία, από τον τραγουδοποιό και Καταλανό ακτιβιστή Ζουάμ Μανουέλ Σεράτ μέχρι τον Αυστριακό ιστορικό Ερνστ Γκόμπριχ, από τον συγγραφέα και καθηγητή Ουμπέρτο Έκο μέχρι τον πολιτικό Σαντιάγο Καρίγιο. Ο Αλεχάντρο Αμενάμπαρ έγραψε την πρώτη του ταινία, το Tesis, ενώ ήταν ακόμα φοιτητής στο Κομπλουτένσε. Το σύνολο των σκηνών στην πανεπιστημιόπολη γυρίστηκαν στη Σχολή Επικοινωνίας, με το ίδιο το κτήριό της να διαδραματίζει σημαντικό ρόλο στην υπόθεση του έργου.

Φοιτητική ζωή και δραστηριότητες

Επεξεργασία

Το Πανεπιστήμιο Κομπλουτένσε εκδίδει μία δεκαπενθήμερη εφυμερίδα, την Gaceta Complutense[12], και λειτουργεί έναν ραδιοσταθμό, τον «Radio Complutense» (107,5 FM)[13][14], που εκπέμπει πρόγραμμα 12 ώρες το 24ωρο.[15]

Οι φοιτητικοί κοιτώνες του πανεπιστημίου βρίσκονται στις παρυφές της πανεπιστημιόπολης, μέσα στις παρακείμενες γειτονιές, ώστε κανένας φοιτητής ή φοιτήτρια δεν διαμένει μέσα στην πανεπιστημιόπολη. Το μεγαλύτερο μέρος του φοιτητικού σώματος εξάλλου ζει σε ενοικιαζόμενα διαμερίσματα ή κοιτώνες που δεν ανήκουν στο Κομπλουτένσε.

Υπάρχουν περισσότεροι από εκατό φοιτητικοί σύλλογοι στο Πανεπιστήμιο, είτε πολιτικοί-συνδικαλιστικοί, είτε πολιτιστικοί, είτε αθλητικοί. Προσφέρονται εξάλλου μαθήματα αεροβικής, γιόγκα, κολυμβήσεως, αντισφαιρίσεως, καταδύσεων, τάι-τσι και άλλα. Πανεπιστημιακές ομάδες, εκτός από τα γνωστά αθλήματα (μπάσκετ, ποδόσφαιρο, βόλεϊ) ανδρών και γυναικών, υπάρχουν στο ράγκμπι, στο σκάκι, στο μπάντμιντον, στο γκολφ, στο τζούντο, στο καράτε, στην επιτραπέζια αντισφαίριση, ακόμα και στην τοξοβολία.

Το Πανεπιστήμιο στο εξωτερικό

Επεξεργασία

Εκτός από μία εκτεταμένη σειρά συμφωνιών για ανταλλαγές φοιτητών και καθηγητών με πανεπιστήμια σε όλο τον κόσμο, το Πανεπιστήμιο Κομπλουτένσε της Μαδρίτης διαθέτει τα εξής 4 ιδρύματα εκτός Ισπανίας[16][17]:

 
Ο θυρεός του Real Colegio Complutense στο Πανεπιστήμιο Χάρβαρντ
  • Το Real Colegio Complutense («Βασιλικό Κολέγιο Κομπλουτένσε», RCC) στο Πανεπιστήμιο Χάρβαρντ: Το RCC ιδρύθηκε ως κοινό συνεργατικό ίδρυμα των δύο πανεπιστημίων για να προάγει τη μεταξύ τους διανοητική και επιστημονική αλληλεπίδραση, με την υποστήριξη του βασιλιά Χουάν Κάρλος Α΄, της βασίλισσας Σοφίας και της Πολιτείας της Μασαχουσέτης. Ακολουθεί την παράδοση του Ισπανικού Κολεγίου (Collegio di Spagna), που είχε ιδρυθεί το 1364 για να στεγάζει τους Ισπανούς επισκέπτες σοφούς στο Πανεπιστήμιο της Μπολόνια. Η Συμφωνία του RCC είναι η μοναδική του είδους της που έχει ποτέ εγκριθεί από το Χάρβαρντ. Το Real Colegio διοικείται από κοινού από τον Πρόεδρο του Χάρβαρντ και τον Πρύτανη του Πανεπιστημίου Κομπλουτένσε, με ένα ακαδημαϊκό συμβούλιο αποτελούμενο από 5 καθηγητές του Χάρβαρντ και 5 του Κομπλουτένσε. Επιτρέπει σε συγκεκριμένο αριθμό καθηγητών του Κομπλουτένσε να διεξάγουν τις έρευνές τους στο Χάρβαρντ ως επισκέπτες καθηγητές. Κάθε χρόνο το ίδρυμα φιλοξενεί τις «Διαλέξεις των Εταίρων του RCC», έναν κύκλο διαλέξεων κατά τον οποίο οι επισκέπτες καθηγητές παρουσιάζουν τα αποτελέσματα των ερευνών τους σε ακροατήριο καθηγητών και φοιτητών του Χάρβαρντ. Η ύπαρξη του RCC επιτρέπει επίσης σε λίγους φοιτητές να εκπονούν τις διδακτορικές διατριβές τους στο Πανεπιστήμιο ως «ερευνητικοί εταίροι (Research Associates), με υποτροφίες που χορηγούνται από τη βασιλική οικογένεια της Ισπανίας.
  • Το Collège des Hautes Études Européennes Miguel Servet («Κολέγιο Ανώτερων Ευρωπαϊκών Σπουδών Μιγκέλ Σερβέ») στο Παρίσι[18]: Ιδρύθηκε με πρωτοβουλία της Ευρωπαϊκής Λέσχης Πρυτάνεων (Club Européen des Recteurs) και αποτελεί κέντρο μαθήσεως και ερευνών μέσα στο Πανεπιστήμιο της Σορβόννης. Εκτός από πιο εξειδικευμένους τίτλους σπουδών, προσφέρει προγράμματα που εστιάζουν στο δίκαιο και την οικονομία στα πλαίσια της Ευρωπαϊκής Ενώσεως, ένα διπλό πρόγραμμα στο γαλλο-ιβηριανό δίκαιο και το «Diplôme de Formation Européenne», υπό την αιγίδα της Ε.Ε. και της UNESCO. Το Κολέγιο «Μιγκέλ Σερβέ» πήρε τον τίτλο του «centre d'excellence» («κέντρου αριστείας») και το 1995 άνοιξε παραρτήματα στην Ιταλία, στην Πορτογαλία και στη Νότια Αμερική.
  • Το Cátedra Complutense en la Universidad de Karlova στην Πράγα: Πλήρες ΑΕΙ με δικές του εγκαταστάσεις, που προσφέρει πτυχία και διδακτορικά σε συνεργασία με το ιστορικό Πανεπιστήμιο του Καρόλου (Univerzita Karlova v Praze).
  • Το Cátedra Dubcek στην Μπρατισλάβα της Σλοβακίας[19]: Πλήρες ΑΕΙ με δικές του εγκαταστάσεις, που προσφέρει πτυχία και διδακτορικά σε συνεργασία με το Πανεπιστήμιο Κομένιου.

Επιφανείς απόφοιτοι και καθηγητές

Επεξεργασία

Πολιτική κ.ά. ηγεσία

Επεξεργασία
 
Ο Δον Χουάν της Αυστρίας
 
Ο Αλέξανδρος Φαρνέζε της Πάρμας
 
Ο Γασπάρ Μελτσόρ δε Χοβεγιάνος
 
Ο Αντόνιο Λούνα
 
Ο Χαβιέ Σολάνα
 
Ο Χοσέ Μαρία Αθνάρ

Βασιλική Οικογένεια

Συγγραφείς και φιλόσοφοι

Επεξεργασία
 
Ο Λόπε δε Βέγα
 
Ο Φρανθίσκο δε Κεβέδο
 
Ο Φεδερίκο Γκαρθία Λόρκα
 
Ο Μάριο Βάργας Λιόσα
 
Η Κονθεπθιόν Αρενάλ
 
Ο Χοσέ Ορτέγα ι Γκασέτ

Ιστορία

Επεξεργασία
 
Ο Χουάν ντε Μαριάνα

Ιατρική και φυσικές επιστήμες

Επεξεργασία
 
Ο Σαντιάγο Ραμόν ι Καχάλ
 
Ο Φεδερίκο Μαγιόρ Θαραγόθα
 
Ο Χουάν Λουίς Αρσουάγα
 
Ο Μπλας Καμπρέρα Φελίπε

Κινηματογράφος

Επεξεργασία

Διάφορα

Επεξεργασία


Παραπομπές

Επεξεργασία
  1. ↑ «Estudiantes 2011-2013». Universidad Complutense de Madrid. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 7 Δεκεμβρίου 2013. Ανακτήθηκε στις 3 Δεκεμβρίου 2013. 
  2. ↑ «Ranking Web of Universities- Spain». Webometrics. Ανακτήθηκε στις 3 Δεκεμβρίου 2013. 
  3. ↑ «Universities in Spain». 4ICU.org. Ανακτήθηκε στις 3 Δεκεμβρίου 2013. 
  4. ↑ 4,0 4,1 Universidad de Alcala (UAH) - Madrid. «Universidad de Alcalá». Ανακτήθηκε στις 21 Ιουλίου 2015. 
  5. ↑ «Biblioteca Histórica Marqués de Valdecilla de la UCM». Ανακτήθηκε στις 21 Ιουλίου 2015. 
  6. ↑ «Reseña histórica. Universidad Complutense de Madrid». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 18 Μαρτίου 2010. Ανακτήθηκε στις 15 Μαΐου 2018. 
  7. ↑ «Biblioteca Histórica Marqués de Valdecilla de la UCM». Ανακτήθηκε στις 21 Ιουλίου 2015. 
  8. ↑ Fernández Luzón A.: La Universidad de Barcelona en el siglo XVI, Universitat de Barcelona, Βαρκελώνη 2005, σσ. 72–73. (ISBN 84-475-2851-0)
  9. ↑ «YEGS Hall of Fame :: Young Exceptionally Gifted Students». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 25 Μαρτίου 2018. Ανακτήθηκε στις 21 Ιουλίου 2015. 
  10. ↑ «Frías Balsa JV. «El venerable Palafox y Mendoza, doctor en cánones por Sigüenza». Wad-al-Hayara. 1977; (4):223–231» (PDF). Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο (PDF) στις 17 Οκτωβρίου 2003. Ανακτήθηκε στις 20 Μαΐου 2018. 
  11. ↑ J.M. Sánchez Ron & T. Glick στο La España posible de la Segunda República (Universidad Complutense, Μαδρίτη 1983)
  12. ↑ «Archived copy». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 20 Νοεμβρίου 2005. Ανακτήθηκε στις 30 Μαΐου 2006. 
  13. ↑ [1] Αρχειοθετήθηκε 10 February 2007[Date mismatch] στο Wayback Machine.
  14. ↑ [2] Αρχειοθετήθηκε 12 February 2007[Date mismatch] στο Wayback Machine.
  15. ↑ Universidad Complutense de Madrid (1 Ιουνίου 1999). «Universidad Complutense de Madrid :: Página principal». Ucm.es. Ανακτήθηκε στις 13 Νοεμβρίου 2011. 
  16. ↑ «Universidad Complutense de Madrid :: UCM». Ucm.es. 1 Ιουνίου 1999. Ανακτήθηκε στις 13 Νοεμβρίου 2011. 
  17. ↑ «Universidad Complutense de Madrid :: UCM». Ucm.es. 1 Ιουνίου 1999. Ανακτήθηκε στις 13 Νοεμβρίου 2011. 
  18. ↑ «Collège des Hautes Études Européennes – Miguel Servet». Chee-mservet.fr. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 6 Ιουλίου 2018. Ανακτήθηκε στις 13 Νοεμβρίου 2011. 
  19. ↑ «Univerzita Komenského». Uniba.sk. 10 Απριλίου 2007. Ανακτήθηκε στις 13 Νοεμβρίου 2011. 
  20. ↑ «Antonia Ferrín Moreiras. La primera astrónoma gallega» (στα Spanish). Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 3 Φεβρουαρίου 2021. Ανακτήθηκε στις 28 Ιουνίου 2016. 

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

Επεξεργασία
Ανακτήθηκε από "https://el.wiki.x.io/w/index.php?title=Πανεπιστήμιο_Κομπλουτένσε_της_Μαδρίτης&oldid=10388372"