Ο μεγάλος Γκάτσμπυ (ταινία 1974)

Ο μεγάλος Γκάτσμπυ ; (The Great Gatsby)
	Κινηματογραφική αφίσα
Σκηνοθεσία	Τζακ Κλέιτον
Παραγωγή	Ντέιβιντ Μέρικ
Σενάριο	Φράνσις Φορντ Κόπολα
Βασισμένο σε	Ο υπέροχος Γκάτσμπυ
Πρωταγωνιστές	Μία Φάροου, Μπρους Ντερν, Σαμ Γουότερστον, Κάρεν Μπλακ, Σκοτ Γουίλσον, Ρόμπερτ Ρέντφορντ, Χάουαρντ Ντα Σίλβα, Πάτσι Κένζιτ, Ρόμπερτς Μπλόσομ, Έντουαρντ Χέρμαν, Μπρουκ Άνταμς, Βίνσεντ Σκιαβέλι, Λόις Τσάιλς, Κάθριν Λι Σκοτ, Άρθουρ Χιουζ, Μπεθ Πόρτερ, Τομ Έγουελ και Ρόμπερτ Σέρμαν
Μουσική	Νέλσον Ριντλ
Φωτογραφία	Ντάγκλας Σλόκομπ
Μοντάζ	Τομ Πρίστλεϊ
Εταιρεία παραγωγής	Paramount Pictures
Διανομή	Paramount Pictures
Πρώτη προβολή	27 Μαρτίου 1974 (Νέα Υόρκη), 29 Μαρτίου 1974 (Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής), 3 Απριλίου 1974 (Νορβηγία), 11 Απριλίου 1974 (Ηνωμένο Βασίλειο), 5 Ιουλίου 1974 (Βραζιλία), 18 Ιουλίου 1974 (Αργεντινή), 3 Αυγούστου 1974 (Ιαπωνία), 11 Οκτωβρίου 1974 (Δανία), 16 Οκτωβρίου 1974 (Γαλλία), 17 Οκτωβρίου 1974 (Μεξικό), 18 Οκτωβρίου 1974 (Μαδρίτη), 18 Οκτωβρίου 1974 (Ιρλανδία), 24 Οκτωβρίου 1974 (Γερμανία), Νοέμβριος 1974 (Περού), 21 Μαρτίου 1975 (Φινλανδία) και 4 Αυγούστου 1975 (Πολωνία)
Κυκλοφορία	29 Μαρτίου 1974
Διάρκεια	146 λεπτά
Προέλευση	Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής και Αυστραλία
Γλώσσα	Αγγλικά
Προϋπολογισμός	7 εκατομ. δολάρια
Ακαθάριστα έσοδα	26.5 εκατομ. δολάρια
	δεδομένα (π • σ • ε )

Ο μεγάλος Γκάτσμπυ (αγγλικά: The Great Gatsby‎‎) είναι αμερικανική ρομαντική δραματική ταινία του 1974 σε σκηνοθεσία Τζακ Κλέιτον και σενάριο του Φράνσις Φορντ Κόπολα, βασισμένο στο ομότιτλο μυθιστόρημα του Φράνσις Σκοτ Φιτζέραλντ του 1925. Στην ταινία πρωταγωνιστεί ο Ρόμπερτ Ρέντφορντ στον ομώνυμο ρόλο του Τζέι Γκάτσμπι, μαζί με τους Μία Φάροου, Σαμ Γουότερστον, Μπρους Ντερν και Κάρεν Μπλακ.

Η ταινία κέρδισε δύο Βραβεία Όσκαρ, αυτά της Καλύτερης Ενδυματολογίας (Θεώνη Βαχλιώτη-Όλντριτζ) και της Καλύτερης Μουσικής (Νέλσον Ριντλ). Επίσης κέρδισε τρία βραβεία BAFTA: Καλύτερης Φωτογραφίας (Ντάγκλας Σλόκομπ), Καλύτερης Ενδυματολογίας (Θεώνη Βαχλιώτη-Όλντριτζ) και Καλύτερου Σχεδιασμού Παραγωγής (Τζον Μποξ).

Πλοκή

Ο συγγραφέας Νικ Κάραγουεϊ οδηγεί το σκάφος του διασχίζοντας το λιμάνι προς την ξαδέρφη του Νταίζη και την έπαυλη του συζύγου της Τομ στο East Egg. Εκεί, μαθαίνει ότι ο γάμος του Τομ και της Νταίζης είναι προβληματικός και ο Τομ έχει σχέση με μια γυναίκα στη Νέα Υόρκη. Ο Νικ ζει σε ένα μικρό εξοχικό σπίτι στο West Egg, δίπλα σε έναν μυστηριώδη μεγιστάνα ονόματι Γκάτσμπι, ο οποίος κάνει τακτικά υπερβολικά πάρτι στο σπίτι του.

Ο Τομ παίρνει τον Νικ να συναντήσει την ερωμένη του, Μιρτλ, η οποία είναι παντρεμένη με τον Τζορτζ Γουίλσον, έναν μηχανικό αυτοκινήτων. Ο Τζορτζ χρειάζεται να αγοράσει ένα όχημα από τον Τομ, αλλά ο Τομ είναι εκεί μόνο για να πάρει τη Μιρτλ στο διαμέρισμά του στην πόλη. Πίσω στο Λονγκ Άιλαντ, η Νταίζη προσπαθεί να πείσει τον Νικ να παίξει με την φίλο της, την Τζόρνταν, μια επαγγελματία παίκτη γκολφ. Όταν ο Νικ και ο Τζόρνταν παρευρίσκονται σε ένα πάρτι στο σπίτι του Γκάτσμπυ, ο Νικ προσκαλείται σε μια ιδιωτική συνάντηση με τον Γκάτσμπι, ο οποίος του ζητά να γευματίσει μαζί του την επόμενη μέρα.

Στο μεσημεριανό γεύμα, ο Νικ συναντά τον επιχειρηματικό συνεργάτη του Γκάτσμπι, έναν Εβραίο γκάνγκστερ και έναν τζογαδόρο ονόματι Μάγερ Γουλφσέιμ. Την επόμενη μέρα, ο Τζόρνταν εμφανίζεται στη δουλειά του Νικ και του ζητά να καλέσει την Νταίζη στο σπίτι του για να συναντηθεί μαζί της ο Γκάτσμπυ. Ο Γκάτσμπυ εκπλήσσει την Νταίζη στο μεσημεριανό γεύμα και αποκαλύπτεται ότι ο Γκάτσμπυ και η Νταίζη ήταν κάποτε εραστές, αν και εκείνη αρνήθηκε να τον παντρευτεί επειδή ήταν φτωχός.

Η Νταίζη και ο Γκάτσμπι αναπτύσουν μια σχέση, η οποία σύντομα γίνεται φανερή. Ενώ ο Τομ και η Νταίζη διασκεδάζουν τον Γκάτσμπυ, την Τζόρνταν και τον Νικ στο σπίτι τους, η Νταίζη τους προτείνει να πάνε στην πόλη. Στο ξενοδοχείο Plaza, ο Γκάτσμπυ και η Νταίζη αποκαλύπτουν τη σχέση τους και ο Γκάτσμπι θέλει η Νταίζη να παραδεχτεί ότι δεν αγάπησε ποτέ τον Τομ. Αυτήν αδυνατεί να το κάνει και φεύγει με το αυτοκίνητο του Γκάτσμπι. Κατά τη διάρκεια της διαδρομής προς το σπίτι, η Νταίζη χτυπά τη Μιρτλ όταν εκείνη τρέχει στο δρόμο. Πιστεύοντας ότι ήταν ο Γκάτσμπι που σκότωσε τη Μιρτλ, ο σύζυγός της, Τζορτζ, πηγαίνει αργότερα στην έπαυλη του Γκάτσμπυ και τον πυροβολεί θανάσιμα καθώς αυτός χαλαρώνει στην πισίνα του και στη συνέχεια αυτοκτονεί. Ο Νικ κάνει μια κηδεία για τον Γκάτσμπυ όπου συναντά τον πατέρα του Γκάτσμπι. Κανείς άλλος δεν παρευρίσκεται στην κηδεία. Στη συνέχεια, η Νταίζη και ο Τομ συνεχίζουν τη ζωή τους σαν να μην συνέβη τίποτα. Ο Νικ χωρίζει με τον Τζόρνταν και επιστρέφει δυτικά, απογοητευμένος από αυτόν τον τρόπο ζωής.

Διανομή ρόλων

Ρόμπερτ Ρέντφορντ ως Τζέι Γκάτσμπι
Μία Φάροου ως Νταίζη Μπιούκαναν
Μπρους Ντερν ως Τομ Μπιουκάναν
Σαμ Γουότερστον ως Νικ Κάραγουεϊ
Κάρεν Μπλακ ως Μιρτλ Γουίλσον
Σκοτ Γουίλσον ως Τζορτζ Γουίλσον
Λόις Τσάιλς ως Τζόρνταν Μπέικερ
Έντουαρντ Χέρμαν ως Εβινγκ Κλιπσπρίγκερ
Χάουαρντ Ντα Σίλβα ως Μάγερ Γουλφσέιμ
Κάθριν Λι Σκοτ ως Κάθριν Γουίλσον, αδερφή της Μιρτλ
Ρετζίνα Μπαφ ως Μις Μπεντίκερ
Ρόμπερτς Μπλόσομ ως Κύριος Γκατζ
Μπεθ Πόρτερ ως Κυρία Μακκί
Πάτσι Κένζιτ ως Πάμι Μπιουκάναν

Παραγωγή

Σενάριο

Ο Τρούμαν Καπότε ήταν ο αρχικός σεναριογράφος, αλλά αντικαταστάθηκε από τον Φράνσις Φορντ Κόπολα, ο οποίος είχε μόλις ολοκληρώσει τη σκηνοθεσία του Νονού, αλλά δεν ήταν σίγουρος για την εμπορική του υποδοχή και χρειαζόταν τα χρήματα. Πιστεύει ότι πήρε τη δουλειά μετά από σύσταση του Ρόμπερτ Ρέντφορντ , του οποίου άρεσε το ριμέικ που έκανε ο Κόπολα στο "The Way We Were". Ο Κόπολα είχε διαβάσει τον Γκάτσμπι αλλά δεν ήταν εξοικειωμένος με αυτό. Μπήκε σε ένα δωμάτιο ξενοδοχείου στο Παρίσι (το παλιό δωμάτιο του Όσκαρ Γουάιλντ) και ξεκίνησε το γράψιμο. Αργότερα θυμήθηκε:

«Σοκαρίστηκα όταν ανακάλυψα ότι δεν υπήρχε σχεδόν κανένας διάλογος μεταξύ της Νταίζης και του Γκάτσμπι στο βιβλίο και φοβήθηκα ότι θα έπρεπε να τους φτιάξω όλους. Έκανα λοιπόν μια γρήγορη ανασκόπηση των διηγημάτων του Φιτζέραλντ και, καθώς πολλά από αυτά ήταν παρόμοια στο ότι αφορούσαν ένα φτωχό αγόρι και ένα πλούσιο κορίτσι, βοήθησα τον εαυτό μου σε μεγάλο μέρος των αυθεντικών διαλόγων του Φιτζέραλντ. Αποφάσισα ότι ίσως μια ενδιαφέρουσα ιδέα θα ήταν να κάνω μια από αυτές τις σκηνές που έχουν συνήθως οι ερωτευμένοι, όπου τελικά είναι μαζί μετά από πολλή αναμονή και έχουν μια σκηνή "συζητώντας όλη τη νύχτα", την οποία δεν είχα δει ποτέ σε ταινία. Έτσι το έκανα – νομίζω μια σκηνή έξι σελίδων στην οποία η Νταίζη και ο Γκάτσμπι μένουν ξύπνιοι όλη τη νύχτα και συζητούν. Και θυμάμαι τη γυναίκα μου, να μου λέει ότι εκείνη και τα παιδιά ήταν στη Νέα Υόρκη όταν ο Νονός άρχισε να προβάλεται, και είχε μεγάλη επιτυχία και υπήρχαν ουρές γύρω από το τετράγωνο σε πέντε αίθουσες της πόλης, κάτι που ήταν ανήκουστο εκείνη την εποχή. Είπα, «Ναι, ναι, αλλά πρέπει να τελειώσω το σενάριο του Γκάτσμπι». Και έστειλα το σενάριο, την ώρα που έπρεπε. Μου πήρε δύο ή τρεις εβδομάδες για να το ολοκληρώσω».^[7]

Στο κομμάτι σχολιασμού του για την κυκλοφορία του DVD του Νονού, ο Κόπολα αναφέρεται στη συγγραφή του σεναρίου του Γκάτσμπι, προσθέτοντας "Όχι ότι ο σκηνοθέτης έδωσε καμία σημασία σε αυτό. Το σενάριο που έγραψα δεν υλοποιήθηκε".

Ο Γουίλιαμ Γκόλντμαν, που αγαπούσε το μυθιστόρημα, είπε το 2000 ότι έκανε ενεργή εκστρατεία για τη δουλειά της προσαρμογής του σεναρίου, αλλά έμεινε έκπληκτος από την ποιότητα του έργου του Κόπολα:

«Εξακολουθώ να πιστεύω ότι είναι μια από τις σπουδαίες προσαρμογές... Τον πήρα τηλέφωνο [τον Κόπολα] και του είπα τι υπέροχο πράγμα είχε κάνει. Αν δείτε την ταινία, θα δυσκολευτείτε να το πιστέψετε όλο αυτό... Ο σκηνοθέτης που προσλήφθηκε, ο Τζακ Κλέιτον, είναι Βρετανός... και είχε ένα πράγμα στο αίμα του: μια δολοφονική αίσθηση της τάξης...»^[8]

Γυρίσματα

Οι επαύλεις Rosecliff και Marble House στο Νιούπορτ του Ρόουντ Άιλαντ και ένα εξωτερικό μέρος της έπαυλης Linden Place στο Μπρίστολ του Ρόουντ Άιλαντ, χρησιμοποιήθηκαν για το σπίτι του Γκάτσμπι, ενώ οι σκηνές στο σπίτι των Μπιούκαναν γυρίστηκαν στα στούντιο Pinewood στο Μπάκιγχαμσάιρ της Αγγλίας. Μια σκηνή γυρίστηκε στο Windsor Great Park, στο Ηνωμένο Βασίλειο. Άλλες σκηνές γυρίστηκαν στη Νέα Υόρκη και στο Ούξμπριτζ της Μασαχουσέτης.

Υποδοχή

Κριτικές

Η ταινία έλαβε μικτές κριτικές, επαινέθηκε για την πιστή της ερμηνεία του μυθιστορήματος, αλλά και επικρίθηκε για την έλλειψη οποιουδήποτε αληθινού συναισθήματος ή συναισθημάτων για την εποχή της τζαζ. Ο ιστότοπος Rotten Tomatoes ανασκόπησης κριτικών, δίνει βαθμολογία (Ιανουάριος 2022) θετικής έγκρισης 39% βασισμένες σε 36 κριτικές με μέσο όρο 5/10. Η κριτική συναίνεση του ιστότοπου αναφέρει: «Ο Μεγάλος Γκάτσμπι αποδεικνύει ότι ακόμη και ένα ζευγάρι εξαιρετικά ταλαντούχων πρωταγωνιστών δεν είναι πάντα αρκετό για να εγγυηθεί μια επιτυχημένη προσαρμογή του κλασικού λογοτεχνικού υλικού».^[9] Παρόλα αυτά, η ταινία ήταν μια οικονομική επιτυχία, αποφέροντας στο box office 26.533.200 δολάρια ^[6] έναντι προϋπολογισμού παραγωγής 7 εκατομμυρίων.^[6]

Ο Τένεσι Ουίλιαμς, στο βιβλίο του "Αναμνήσεις" (σελ. 78), έγραψε: «Μου φαίνεται ότι αρκετές από τις ιστορίες μου, θα παρείχαν ενδιαφέρον και κερδοφόρο υλικό για τον σύγχρονο κινηματογράφο, αν δεσμευόμουν. Τέτοιοι κινηματογραφικοί δάσκαλοι της σκηνοθεσίας όπως ο Τζακ Κλέιτον, ο οποίος έκανε τον Μεγάλο Γκάτσμπι μια ταινία που ξεπέρασε ακόμα και, νομίζω, το μυθιστόρημα του Σκοτ Φιτζέραλντ».^[10]^[11]

Η κριτική του Βίνσεντ Κάνμπι του 1974 στους The New York Times χαρακτηρίζει την ταινία με κριτική αμφιθυμία: «Τα σκηνικά και τα κοστούμια και οι περισσότερες ερμηνείες είναι εξαιρετικά καλές, αλλά η ίδια η ταινία είναι τόσο άψυχη όσο ένα σώμα που έχει μείνει πολύ καιρό στο κάτω μέρος της πισίνας», έγραψε τότε ο Κάρμπι. «Όπως το έγραψε ο Φιτζέραλντ, ο Μεγάλος Γκάτσμπι είναι κάτι πολύ περισσότερο από μια δύσμοιρη ιστορία αγάπης για τη σκληρότητα των αδρανών πλουσίων...^[12]

Ο Ρότζερ Ίμπερτ έδωσε στην ταινία δυόμισι αστέρια από τα τέσσερα. Συγκρίνοντας την ταινία με τις λεπτομέρειες του βιβλίου, ο Ίμπερτ δήλωσε: "Το ηχητικό κομμάτι περιέχει την αφήγηση του Νικ που βασίζεται πολύ στην αφήγησή του στο μυθιστόρημα. Αλλά δεν το αισθανόμαστε. Μας απομακρύνει η υπερπαραγωγή της ταινίας. Ακόμη και οι ηθοποιοί φαίνονται κάπως απογοητευμένοι από την περίσταση. Εξαίρεση αποτελεί ο Μπρους Ντερν, ο οποίος απλώς προχωρά και μας δίνει έναν πειστικό Τομ Μπιουκάναν".^[13]

Βραβεία & Υποψηφιότητες

Οργάνωση	Κατηγορία	Υποψήφιος	Αποτέλεσμα
Όσκαρ	Καλύτερη Ενδυματολογία	Θεώνη Βαχλιώτη-Όλντριτζ	Νίκη
Όσκαρ	Καλύτερη Μουσική	Νέλσον Ριντλ	Νίκη
BAFTA	Καλύτερη Φωτογραφία	Ντάγκλας Σλόκομπ	Νίκη
	Καλύτερη Ενδυματολογία	Θεώνη Βαχλιώτη-Όλντριτζ	Νίκη
	Καλύτερος Σχεδιασμός Παραγωγής	Τζον Μποξ	Νίκη
Χρυσές Σφαίρες	Καλύτερος Β' Ανδρικός Ρόλος	Μπρους Ντερν	Υποψηφιότητα
	Καλύτερος Β' Ανδρικός Ρόλος	Σαμ Γουότερστον	Υποψηφιότητα
	Καλύτερος Β' Γυναικείος Ρόλος	Κάρεν Μπλακ	Νίκη

Παραπομπές

↑ ^1,0 ^1,1 (Τσεχικά) Česko-Slovenská filmová databáze. 2001.
↑ flickfacts.com/movie/1541/the-great-gatsby.
↑ ^3,00 ^3,01 ^3,02 ^3,03 ^3,04 ^3,05 ^3,06 ^3,07 ^3,08 ^3,09 ^3,10 ^3,11 ^3,12 ^3,13 ^3,14 ^3,15 www.imdb.com/title/tt0071577/releaseinfo.
↑ «The Great Gatsby (A)». British Board of Film Classification. 12 Μαρτίου 1974. Ανακτήθηκε στις 7 Απριλίου 2013.
↑ great-gatsby-7.
↑ ^6,0 ^6,1 ^6,2 The Great Gatsby, Box Office Information. Αρχειοθετήθηκε April 13, 2012, στο Wayback Machine. The Numbers. Retrieved May 22, 2012.
↑ Coppola, Francis Ford (16 April 2013). «Gatsby and Me». Town and Country. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις February 2, 2017. https://web.archive.org/web/20170202115153/http://www.townandcountrymag.com/leisure/reviews/a1042/francis-ford-coppola-gatsby-and-me/. Ανακτήθηκε στις January 21, 2017.
↑ Goldman, William (2000). Which Lies Did I Tell?. London: Bloomsbury. σελίδες 95–96. ISBN 0-7475-4977-X.
↑ «Ο Μεγάλος Γκάτσμπι (1974)». Rotten Tomatoes. Ανακτήθηκε στις 2 Ιανουαρίου 2022.
↑ Williams, Tennessee (1975). Memoirs. Doubleday & Co.
↑ Sinyard, Neil (2000). Jack Clayton. UK: Manchester University Press. σελίδες 289. ISBN 0-7190-5505-9.
↑ Canby, Vincent (1974). "A Lavish Gatsby Loses Book's Spirit". The New York Times, March 28, 1974
↑ Ebert, Roger. "The Great Gatsby Movie Review Αρχειοθετήθηκε July 23, 2013, στο Wayback Machine.". Chicago Sun-Times. rogerebert.com. January 1, 1974

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

Ο μεγάλος Γκάτσμπυ στην IMDb
Ο Μεγάλος Γκάτσμπι στην TCM Movie Database
Ο Μεγάλος Γκάτσμπι στο Box Office Mojo
Ο Μεγάλος Γκάτσμπι στο Rotten Tomatoes

[697ebe753b838814bf6eb9bc6d52bbae34d1a790-1] 1,0 ^1,1 (Τσεχικά) Česko-Slovenská filmová databáze. 2001.

[5c1baf13fe7d5b8787d2205ade5b2ee440d3c59e-2] ts.com/movie/1541/the-great-gatsby.

[3b1d757ab4f20e3b43ba19497dfda151b88a6144-3] 3,00 ^3,01 ^3,02 ^3,03 ^3,04 ^3,05 ^3,06 ^3,07 ^3,08 ^3,09 ^3,10 ^3,11 ^3,12 ^3,13 ^3,14 ^3,15 www.imdb.com/title/tt0071577/releaseinfo.

[4] «The Great Gatsby (A)». British Board of Film Classification. 12 Μαρτίου 1974. Ανακτήθηκε στις 7 Απριλίου 2013.

[4d9190998e0a9ac129a2e283b4146248652235de-5] reat-gatsby-7.

[Gross-6] 6,0 ^6,1 ^6,2 The Great Gatsby, Box Office Information. Αρχειοθετήθηκε April 13, 2012, στο Wayback Machine. The Numbers. Retrieved May 22, 2012.

[7] Coppola, Francis Ford (16 April 2013). «Gatsby and Me». Town and Country. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις February 2, 2017. https://web.archive.org/web/20170202115153/http://www.townandcountrymag.com/leisure/reviews/a1042/francis-ford-coppola-gatsby-and-me/. Ανακτήθηκε στις January 21, 2017.

[8] Goldman, William (2000). Which Lies Did I Tell?. London: Bloomsbury. σελίδες 95–96. ISBN 0-7475-4977-X.

[9] «Ο Μεγάλος Γκάτσμπι (1974)». Rotten Tomatoes. Ανακτήθηκε στις 2 Ιανουαρίου 2022.

[10] Williams, Tennessee (1975). Memoirs. Doubleday & Co.

[11] Sinyard, Neil (2000). Jack Clayton. UK: Manchester University Press. σελίδες 289. ISBN 0-7190-5505-9.

[12] Canby, Vincent (1974). "A Lavish Gatsby Loses Book's Spirit". The New York Times, March 28, 1974

[13] Ebert, Roger. "The Great Gatsby Movie Review Αρχειοθετήθηκε July 23, 2013, στο Wayback Machine.". Chicago Sun-Times. rogerebert.com. January 1, 1974

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]