Οργανισμός Εξαγωγών Πετρελαιοπαραγωγών Χωρών
Ο Οργανισμός Εξαγωγών Πετρελαιοπαραγωγών Χωρών[1] (αγγλικά: Organization of the Petroleum Exporting Countries, OPEC, προφέρεται: [ˈoʊpɛk], μεταγραμματισμός: ΟΠΕΚ, /oˈpek/) είναι σήμερα ένας διεθνής οικονομικός οργανισμός. Δημιουργήθηκε στη Βαγδάτη του Ιράκ το 1960 από τις ακόλουθες χώρες μέλη Ιράν, Ιράκ, Κουβέιτ, Σαουδική Αραβία και Βενεζουέλα. Πρωτοστάτες της δημιουργίας αυτού ήταν ο τότε Σάχης της Περσίας και ο τότε Βασιλιάς της Σαουδικής Αραβίας.
| Οργανισμός Εξαγωγών Πετρελαιοπαραγωγών Χωρών OPEC | ||
|---|---|---|
| ||
 | ||
Έδρα | Βιέννη, Αυστρία | |
Επίσημη γλώσσα | Αγγλικά | |
Τύπος | Διεθνές Καρτέλ | |
Μέλη | 13 μέλη | |
Ηγέτες | ||
| - Γ. Γραμματέας | Χάιταμ αλ-Γκάις | |
| Ίδρυση - Καταστατικό | Βαγδάτη, Ιράκ 10–14 Σεπτεμβρίου 1960 | |
| - Σε ισχύ | Ιανουάριος 1961 | |
| Ιστοσελίδα opec.org | ||
Πρωταρχικοί στόχοι και σκοποί αυτού του διεθνή οργανισμού ήταν η καθιέρωση ενιαίας πετρελαϊκής πολιτικής μεταξύ των κρατών μελών και ο προσδιορισμός των ευμενέστερων μέτρων προστασίας των συμφερόντων τους με σταθεροποιητικές τιμές της διεθνούς αγοράς σε μια προοπτική αφενός αποφυγής βλαβερών συνεπειών για τα ίδια μέλη - κράτη και αφετέρου σε μία δίκαιη και ομαλή πετρελαϊκή βιομηχανική ανάπτυξη. Οι προαναφερθέντες, θεμιτοί στην αρχή, στόχοι παρέσυραν και άλλες χώρες στη σύνδεση με αυτόν τον Οργανισμό. Σήμερα τον ΟΠΕΚ συγκροτούν οι παρακάτω χώρες - μέλη, 13 τον αριθμό: Ανγκόλα, Αλγερία, Γκαμπόν, Δημοκρατία του Κονγκό, Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, Ισημερινή Γουινέα, Ιράκ, Ιράν, Κουβέιτ, Λιβύη, Νιγηρία, Σαουδική Αραβία , Ρωσία και Βενεζουέλα. Ο Οργανισμός παραμένει ανοικτός και για οποιαδήποτε άλλα πετρελαιοπαραγωγά κράτη, χωρίς να αποκλείεται κανένα, ανεξάρτητα πολιτικού καθεστώτος, θρησκείας, γεωγραφικού χώρου και εφόσον διατηρεί βασικά αντίστοιχα συμφέροντα των ήδη Χωρών - μελών.
Το 1976 ο ΟΠΕΚ δημιούργησε έναν θυγατρικό διεθνή επίσης οργανισμό διεθνούς οικονομικής βοήθειας τον "OPEC Fund". Η Έδρα του ΟΠΕΚ βρίσκεται στη Βιέννη της Αυστρίας στη διεύθυνση: Obere Danaustrasse 93, A-1020 Vienna, Austria. Του Οργανισμού προΐσταται ο Γενικός Γραμματές ΟΠΕΚ. Ο ΟΠΕΚ διατηρεί επίσης δική του σημαία γαλάζια στο κέντρο της οποίας φέρει το λογότυπο, με κυκλοτερή λευκά αρχικά OPEC.
Τα Όργανα
Επεξεργασία.JPG)
Τα κύρια Όργανα του Οργανισμού είναι η Συνέλευση, η Επιτροπή των Κυβερνητών και η Γραμματεία.
Η Συνέλευση
ΕπεξεργασίαΗ Συνέλευση, που είναι η υπέρτατη εξουσία του Οργανισμού, συνεδριάζει τουλάχιστον 2 φορές το χρόνο με εκπροσώπους όλων των μελών όπου κάθε μέλος έχει δικαίωμα μιας ψήφου. Εκτός των δυο τακτικών συνελεύσεων, μπορεί να συγκληθεί μια έκτακτη συνέλευση από το Γενικό Γραμματέα με τη σύμφωνη γνώμη του Προέδρου και με την αποδοχή από μια απλή πλειοψηφία των κρατών-μελών μετά από απαίτηση ενός μέλους-κράτους. Η αντιπροσωπία μπορεί να αποτελείται από ένα ή περισσότερους αντιπροσώπους καθώς επίσης και από συμβούλους και παρατηρητές.[2] Η Συνέλευση πρέπει να εκλέξει έναν Πρόεδρο και ένα Αναπληρωτή Πρόεδρο στην πρώτη Προκαταρκτική Συνέλευση και εκλέγεται νέος στην επόμενη Συνέλευση. Ο Γενικός Γραμματέας πρέπει να είναι και ο Γραμματέας της Συνέλευσης. Ένα μη μέλος-κράτος μπορεί να προσκληθεί να παρευρεθεί σε μια Συνέλευση ως Παρατηρητής εάν το αποφασίσει η Συνέλευση.[3] Όταν η αντιπροσωπία αποτελείται από περισσότερα του ενός ατόμου πρέπει να οριστεί ένα άτομο που θα ηγείται της αντιπροσωπίας. Εάν δεν μπορούν να αντιπροσωπευθούν όλα τα κράτη-μέλη θα πρέπει τουλάχιστον να δημιουργείται απαρτία των τριών-τετάρτων. Όλες οι αποφάσεις, εκτός από εκείνες που αφορούν διαδικαστικά ζητήματα, πρέπει να υιοθετούνται ομόφωνα. Η Συνέλευση διαμορφώνει τη γενική πολιτική του Οργανισμού και καθορίζει τρόπους και μέσα για την εφαρμογή της. Επιπλέον, επικυρώνει τις τακτικές συναντήσεις των μελών της Επιτροπής των Κυβερνητών και κατευθύνει τις δραστηριότητες του. Εξετάζει ή αποφασίζει σχετικά με τις αναφορές και τις προτάσεις που κατατίθενται από την Επιτροπή των Κυβερνητών και εγκρίνει τον προϋπολογισμό. Οι αποφάσεις της Συνέλευσης εφαρμόζονται 30 μέρες μετά το πέρας της συνέλευσης κατά την οποία υιοθετήθηκαν, εκτός εάν στο μεσοδιάστημα, ένα ή περισσότερα μέλη δηλώσουν στη Γραμματεία την αντίθεσή τους.
Πρώτος πρόεδρος της Συνέλευσης διατέλεσε το 1960 ο Υπουργός Πετρελαίου του Ιράκ και η Συνέλευση πραγματώθηκε στη Βαγδάτη. Στην τελευταία Τακτική Συνέλευση την 148η που πραγματοποιήθηκε στη Βιέννη το 2008 Πρόεδρος ψηφίστηκε ο Dr Chakib Khelil από την Αλγερία και Αναπληρωματικός Πρόεδρος ο Desidério da Graça Verissímo e Costa από την Ανγκόλα.[4]
Η Επιτροπή των Κυβερνητών
ΕπεξεργασίαΤα μέλη της Επιτροπής των Κυβερνητών διορίζονται για 2 χρόνια από κάθε χώρα και επικυρώνονται από τη Συνέλευση η οποία με τη σειρά της εκλέγει τον πρόεδρο της Επιτροπής. Η Επιτροπή των Κυβερνητών είναι υπεύθυνη για τη διαχείριση των ζητημάτων του Οργανισμού και για την εφαρμογή των αποφάσεων της Συνέλευσης. Επιπλέον, εξετάζει και αποφασίζει σχετικά με τις αναφορές που κατατίθενται από το Γενικό Γραμματέα, καταθέτει αναφορές και προτάσεις στη Συνέλευση για θέματα που αφορούν τον Οργανισμό. Συντάσσει τον προϋπολογισμό του Οργανισμού για κάθε ημερολογιακό έτος και τον καταθέτει στη Συνέλευση για έγκριση. Ακόμη, διορίζει έναν Οικονομικό Ελεγκτή του Οργανισμού με διάρκεια 1 έτους. Εξετάζει την Κατάσταση των Λογαριασμών και την αναφορά του Οικονομικού Ελεγκτή και τα καταθέτει στη Συνέλευση για έγκριση. Τέλος, συγκαλεί μία Έκτακτη Συνεδρίαση της Συνέλευσης και προετοιμάζει την ατζέντα της. Το κάθε μέλος της Επιτροπής έχει δικαίωμα μίας ψήφου. Συγκαλείται περισσότερες από 2 φορές το χρόνο και υιοθετεί τις αποφάσεις της μέσω της απλής πλειοψηφίας των συμμετεχόντων μελών. Μία έκτακτη συνεδρίαση μπορεί να συγκληθεί μετά από αίτηση του Προέδρου της Επιτροπής, του Γενικού Γραμματέα ή των 2/3 των μελών της Επιτροπής. Κάθε μέλος του οργανισμού πρέπει να αντιπροσωπεύεται σε όλες τις συγκλήσεις της Επιτροπής, παρ'όλα αυτά εάν αυτό δεν είναι εφικτό, αρκεί μία πλειοψηφία των 2/3. Εφόσον για οποιοδήποτε λόγο ένα μέλος της Επιτροπής δεν μπορεί να παρευρεθεί σε μια συνεδρίαση της Επιτροπής ένας αναπληρωτής ορίζεται στη θέση του από το αντίστοιχο κράτος-μέλος.
Η Γραμματεία
ΕπεξεργασίαΗ Γραμματεία, η οποία διευθύνεται από τον Γενικό Γραμματέα, διεξάγει τις εκτελεστικές λειτουργίες υπό την κατεύθυνση της Επιτροπής των Κυβερνητών. Η Γραμματεία αρχικά βρισκόταν στη Γενεύη το 1961 και αργότερα μεταφέρθηκε στη Βιέννη όπου και ξεκίνησε να λειτουργεί το Σεπτέμβρη του 1965. Το προσωπικό της Γραμματείας αποτελείται από διεθνής υπαλλήλους οι οποίοι δεν πρέπει ούτε να αναζητούν ούτε να αποδέχονται οδηγίες από οποιαδήποτε κυβέρνηση ή από οποιαδήποτε αρχή εκτός του Οργανισμού.[5][6][7]
Κατάλογος
ΕπεξεργασίαΟι δυο πρώτοι γενικοί γραμματείς ήταν πρόεδροι του Διοικητικού Συμβουλίου και εξ οφίτσιο γενικοί γραμματείς. Προτού διοριστεί γενικός γραμματέας ο Λουτφί, τον Μάιο του 1965, οι δύο θέσεις ήταν αυτόνομες. Επίσης, οι πέντε πρώτοι γενικοί γραμματείς επιλέχθηκαν να εκπροσωπήσουν τις ιδρυτικές χώρες του ΟΠΕΚ με αλφαβητική σειρά, και στη συνέχεια κάθε ένα από τα επόμενα οκτώ μέλη πήρε τη σειρά του. Μόνο η Αγκόλα, η τελευταία χώρα που προσχώρησε στον ΟΠΕΚ (2007), δεν έχει ακόμη λάβει τη θέση. Λόγω πολιτικών διαφωνιών σχετικά με τη θέση του Γενικού Γραμματέα κατά τη διάρκεια του Πολέμου Ιράν-Ιράκ, ο ΟΠΕΚ μεταξύ των μέσων του 1983 και των μέσων του 1988 διοικείτο από προέδρους με εντολή να εποπτεύουν τη Γραμματεία.
| No. | Όνομα (Γέννηση-Θάνατος) |
Χώρα | Διάρκεια θητείας |
|---|---|---|---|
| 1 | Φουάντ Ρουχανί (1907-2004) |
 1925 |
21 Ιαν 1961 – 30 Απρ 1964 |
| 2 | Αμπντούλ Ραζάζ αλ Μπαζάζ? (1913-1973) |
 1963 |
1 Μαΐου 1964 – 30 Απρ 1965 |
| 3 | Ασράφ Τ. Λουτφί (1919-1974) |
 Κουβέιτ |
1 Μαΐου 1965 – 31 Δεκ 1966 |
| 4 | Μοχάμεντ Σαλέχ Τζουγκντάρ (1932-) |
 1938 |
1 Ιαν 1967 – 31 Δεκ 1967 |
| 5 | Φρανσίσκο Ρ. Πάρα (1929-2020) |
 1954 |
1 Ιαν 1968 – 31 Δεκ 1968 |
| 6 | Έλριχ Σάνγκερ (1927-) |
 Ινδονησία |
1 Ιαν 1969 – 31 Δεκ 1969 |
| 7 | Ομάρ ελ Μπαντρί (1937-) |
 1969 |
1 Ιαν 1970 – 31 Δεκ 1970 |
| 8 | Νταμί αλ Πατσάτσι (1914-1976) |
  Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα |
1 Ιαν 1971 – 31 Δεκ 1972 |
| 9 | Αμπντεραχμάν Κένε (1931-2020) |
 Αλγερία |
1 Ιαν 1973 – 31 Δεκ 1974 |
| 10 | M.O. Φεγίντε (1926-1997) |
 Νιγηρία |
1 Ιαν 1975 – 31 Δεκ 1976 |
| 11 | Αλί Μ. Τζάιντα (1941-) |
 Κατάρ |
1 Ιαν 1977 – 31 Δεκ 1978 |
| 12 | Ρενέ Γκ. Ορτίς (1941-) |
 Ισημερινός |
1 Ιαν 1979 – 30 Ιουν 1981 |
| 13 | Μαρκ Σατουρνέν Νγκεμά (1934-2012) |
 Γκαμπόν |
1 Ιουλ 1981 – 30 Ιουν 1983[8] |
| 14 | Μάνα αλ Οτάιμπα (1946-) |
Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα |
19 Ιουλ 1983 – 31 Δεκ 1983 (υπηρεσιακός) |
| 15 | Καμέλ Μαγκούρ (1935-2002) |
1977 |
1 Ιαν 1984 – 31 Οκτ 1984 (υπηρεσιακός) |
| 16 | Σουμπρότο (1928-2022) |
Ινδονησία |
31 Οκτ 1984 – 9 Δεκ 1985 {υπηρεσιακός) |
| 17 | Αρτούρο Ερνάντες Γκρισάντι (1927-2008) |
1954 |
1 Ιαν 1986 – 30 Ιουν 1986 (υπηρεσιακός) |
| 18 | Ριλουάνου Λούκμαν (1938-2014) |
Νιγηρία |
1 Ιουλ 1986 – 30 Ιουν 1988 (υπηρεσιακός) |
| 19 | Σουμπρότο (1928-2022) |
Ινδονησία |
1 Ιουλ 1988 – 30 Ιουν 1994 (2η φορά) |
| 20 | Αμπντάλα Σαλέμ ελ Μπάντρι (1940-) |
1977 |
1 Ιουλ 1994 – 31 Δεκ 1994 |
| 21 | Ριλουάνου Λούκμαν (1938-2014) |
Νιγηρία |
1 Ιαν 1995 – 31 Δεκ 2000 (2η φορά) |
| 22 | Αλί Ροδρίγκες Αράγκε (1937-2018) |
1954 |
1 Ιαν 2001 – 30 Ιουν 2002 |
| 23 | Άλβαρο Σίλβα Καλδερόν (1929-) |
1954 |
1 Ιουλ 2002 – 31 Δεκ 2003 |
| 24 | Πουρνόμο Γιουσγκιαντόρο (1951-) |
Ινδονησία |
1 Ιαν 2004 – 31 Δεκ 2004 {υπηρεσιακός)[9] |
| 25 | Αχμέτ αλ Φαχάντ αλ Αχμέντ αλ Σαμπάχ (1963-) |
Κουβέιτ |
1 Ιαν 2005 – 31 Δεκ 2005 {υπηρεσιακός) |
| 26 | Έντμουντ Νταουκόρου (1943-) |
Νιγηρία |
1 Ιαν 2006 – 31 Δεκ 2006 (υπηρεσιακός) |
| 27 | Αμπντάλα Σαλέμ αλ Μπάντρι (1940-) |
Λιβύη |
1 Ιαν 2007 – 31 Ιουλ 2016 (2η φορά) |
| 28 | Μοχάμεντ Μπαρκίντο (1959-2022) |
Νιγηρία |
1 Αυγ 2016 – 5 Ιουλ 2022 (απεβίωσε εν ενεργεία)[10] |
| 29 | Χαϊθάμ αλ Γκάις (1969-) |
Κουβέιτ
|
1 Αυγ 2022 – |
Ιστορία
ΕπεξεργασίαΗ δεκαετία του '60
ΕπεξεργασίαΤο Σεπτέμβρη του 1960, στη Βαγδάτη, δημιουργείται ο Οργανισμός Πετρελαιοπαραγωγών Κρατών (ΟΠΕΚ), με μέλη πέντε από τις χώρες με τη μεγαλύτερη παραγωγή πετρελαίου. Τα ιδρυτικά μέλη του ΟΠΕΚ είναι η Σαουδική Αραβία, η Βενεζουέλα, το Ιράν, το Ιράκ και το Κουβέιτ. Ο σκοπός της δημιουργίας του ΟΠΕΚ είναι η διασφάλιση των εσόδων των πετρελαιοπαραγωγών χωρών από τις πετρελαϊκές εταιρίες. Είχε προηγηθεί η απόφαση για περιορισμό των εισαγωγών στις ΗΠΑ από τον Αϊζενχάουερ. Αυτά ήταν διαμορφωτικά χρόνια του ΟΠΕΚ, με την οργάνωση, η οποία είχε αρχίσει τη λειτουργία της ως ομάδα των πέντε πετρελαιοπαραγωγών, αναπτυσσόμενων χωρών, να βεβαιώνει τα νόμιμα δικαιώματα των χωρών μελών της σε μια διεθνή αγορά πετρελαίου που εξουσιάστηκε από τις πολυεθνικές επιχειρήσεις των "Αδελφών Εφτά"[11]. Οι «εφτά αδελφές» εκβιάζουν τις πετρελαιοπαραγωγές χώρες να μειώσουν το ποσοστό των δασμών επί του πετρελαίου, προκειμένου ν' αντιμετωπίσουν την πτώση των τιμών στις διεθνείς αγορές, χάρη στην αυξανόμενη διακίνηση πετρελαίου από την ΕΣΣΔ.
Το 1967, με τον πόλεμο των «έξι ημερών»[12]. Ο ΟΠΕΚ κηρύσσει εμπάργκο κατά της Δύσης, δηλαδή στις χώρες που στήριξαν το Ισραήλ στον πόλεμο. Η απόφαση όμως αυτή δεν τηρείται από τον Σάχη της Περσίας και τον βασιλιά της Λιβύης, η οποία από το 1961 έχει γίνει το έκτο μέλος του ΟΠΕΚ. Τελικά, η απόφαση για επιβολή εμπάργκο μένει ανενεργός. Η ουσιαστική αντίδραση έρχεται το 1971, με τη «Συμφωνία της Τεχεράνης», όπου ο ΟΠΕΚ κατόρθωσε να αναπροσαρμόσει όλα τα συμβόλαια με τις πετρελαϊκές επιχειρήσεις έτσι ώστε να δια πραγματεύονται με τον ΟΠΕΚ και εξασφαλίζοντας έτσι μια ουσιαστική άνοδο τιμών, ενώ μετά τον πόλεμο του Γιομ Κιπούρ[13]. το 1973, κατάφεραν σχεδόν να τετραπλασιάσουν τις τιμές. Οι δραστηριότητες του οργανισμού ήταν γενικά χαμηλού προφίλ, δεδομένου ότι ο ΟΠΕΚ έθετε τους στόχους του, καθιέρωνε τη Γραμματεία του, η οποία μετακινήθηκε από τη Γενεύη στη Βιέννη το 1965, υιοθετούσε τα εγκεκριμένα ψηφίσματα και συμμετείχε στις διαπραγματεύσεις με τις επιχειρήσεις. Επιπλέον τα μέλη αυξήθηκαν σε 10 κατά τη διάρκεια της δεκαετίας.
Η δεκαετία του '70
Επεξεργασία
Ο ΟΠΕΚ ανήλθε στη διεθνή σκηνή κατά τη διάρκεια αυτής της δεκαετίας, καθώς οι χώρες-μέλη της πήραν τον έλεγχο των εσωτερικών βιομηχανιών πετρελαίου τους και απόκτησαν τον έλεγχο στην τιμολόγηση του ακατέργαστου πετρελαίου στις παγκόσμιες αγορές. Υπήρξαν δύο κρίσεις στην τιμολόγηση του πετρελαίου, η πρώτη ισχυρή πετρελαϊκή κρίση το 1973 προς το 1974 οφειλόταν στην επίθεση των Αράβων κατά του Ισραήλ. Ο πόλεμος είχε σοβαρές αρνητικές συνέπειες καθώς οι Άραβες πραγματοποίησαν εμπάργκο κατά τη διάρκεια του πολέμου που διατάραξε τη ροή του αργού πετρελαίου, προκαλώντας πλήγμα στην αγορά. Η τιμή του αργού πετρελαίου φτάνει στα 12 δολάρια το βαρέλι από τα 2,5 δολάρια, μία αύξηση περίπου 300%. Η πραγματοποίηση αυτού του εμπάργκο θα έχει μεγαλύτερες επιπτώσεις στην Ευρώπη και στην Ιαπωνία, οι οποίες εξαρτώνται κατά 75% και 80% αντίστοιχα από το Αραβικό πετρέλαιο. Η εξάρτηση των ΗΠΑ τότε δεν ξεπερνούσε το 10%, αλλά προκειμένου να βοηθήσει την Ευρώπη και την Ιαπωνία δίνει το παράδειγμα της ενεργειακής εγκράτειας και καλεί όλες τις χώρες της Δύσης να κάνουν το ίδιο. Η Ευρωπαϊκή Ένωση προσπάθησε να αναλάβει πρωτοβουλίες για τη διαχείριση της κρίσης αλλά απέτυχε στην υιοθέτηση ενιαίας πολιτικής. Οι χώρες της Ε.Ε. συμφώνησαν στην υιοθέτηση του ‘New Strategy’ (1974) το οποίο προέβλεπε τη μείωση των εισαγωγών πετρελαίου, την αξιοποίηση των εγχώριων δυνατοτήτων παραγωγής ενέργειας (κυρίως πυρηνικής), τον εξορθολογισμό της χρήσης ενέργειας, τις επενδύσεις σε προγράμματα έρευνας και ανάπτυξης στον τομέα της ενέργειας, και την προώθηση (αν και σε περιορισμένο βαθμό) της χρήσης ανανεώσιμων πηγών ενέργειας. Οι ελληνικές εξαγωγές πετρελαίου και προϊόντων άρχισαν τότε, με την πρώτη «κρίση του πετρελαίου» και αποτελούν έκτοτε σταθερό στοιχείο της εξαγωγικής δραστηριότητας. Ως ποσοστό της συνολικής αξίας των εξαγωγών πραγματοποίησαν άλμα κατά το 1973 και κάλυψαν το 14% από 1,3% το προηγούμενο έτος. Δεν συνέβη το ίδιο με τις εισαγωγές που από 9,9% της συνολικής αξίας των εισαγωγών έφτασαν σε 12,3% στο 1973.
Το ξέσπασμα της Ιρανικής Επανάστασης το 1979[14]. συνέβαλε στη δεύτερη πετρελαϊκή κρίση. Αιτία ήταν η Ιρανική επανάσταση, αλλά και η εισβολή της τότε Σοβιετικής Ένωσης στο Αφγανιστάν. Η επανάσταση στο Ιράν τη δεύτερη πετρελαιοπαραγωγό χώρα του καρτέλ και η εισβολή των Σοβιετικών στο Αφγανιστάν, προκάλεσαν το δεύτερο πετρελαϊκό σοκ στην παγκόσμια οικονομία, αφού η τιμή του αργού πετρελαίου έφθασε στα 35-40 δολάρια το βαρέλι. Οι κρίσεις αυτές οδήγησαν στην απότομη αύξηση της τιμής του πετρελαίου και προκάλεσαν ύφεση στην οικονομική δραστηριότητα σε όλο τον κόσμο και επηρέασαν και την Ευρώπη. Η πρώτη Σύνοδος Κορυφής του ΟΠΕΚ με ηγεμόνες και αρχηγούς κρατών διοργανώθηκε στην Αλγερία το Μάρτιο του 1975.
Παράλληλα ο ΟΠΕΚ απόκτησε το 11ο μέλος του, τη Νιγηρία, το 1971. Τα κοιτάσματα πετρελαίου πρωτοανακαλύφθηκαν στη Νιγηρία, στο Oloibiri, το 1956. Είχε προηγηθεί μισός αιώνας εξερευνήσεων από τις εταιρίες Shell και BP, που ήταν και οι μοναδικές δικαιούχοι. Η παραγωγή ξεκίνησε το 1958 με 5.100 βαρέλια πετρελαίου την ημέρα. Στα τέλη της δεκαετίας του '60 και στις αρχές του '70 η Νιγηρία ανέβασε σταδιακά την παραγωγή της, που έφτασε το 1972 στα 2 εκατομμύρια βαρέλια την ημέρα και στα 2,4 εκατομμύρια το 1979. Τη δεκαετία του '80 η παραγωγή πετρελαίου μειώθηκε για να ανέλθει πάλι το 2004 στα 2,5 εκατομμύρια βαρέλια. Σύμφωνα με τα τρέχοντα αναπτυξιακά σχέδια, στόχος είναι η παραγωγή να ανέβει στα 4 εκατομμύρια βαρέλια. Ένα από τα μέλη που αποχώρησαν από τον οργανισμό πρόσφατα είναι η Ινδονησία[15]
Η δεκαετία του '80
Επεξεργασία
Οι τιμές όξυναν στην αρχή της δεκαετίας, πριν αρχίσει μια δραματική πτώση, η οποία κατέληξε σε μια κατάρρευση το 1986 - η τρίτη κρίση στην τιμολόγηση του πετρελαίου. Ο OPEC επηρεασμένος από την παγκόσμια ύφεση και τη μείωση της ζήτησης εγκαταλείπει την πολιτική των αυξημένων τιμών και μειώνει τις τιμές στα 10 δολάρια το βαρέλι, για να ανατρέψει το κλίμα και να αυξήσει τη ζήτηση, εισάγοντας για πρώτη φορά και το σύστημα ποσοστώσεων στην παραγωγή. Οι τιμές επανέρχονται σε μια φυσιολογική κατάσταση, χωρίς να πλησιάζουν τα υψηλά επίπεδα τιμών της αρχής της δεκαετίας του '80, καθώς η ενημέρωση αύξησε την ανάγκη για κοινή δράση μεταξύ των πετρελαιοπαραγωγών εάν ήθελαν να πετύχουν σταθερότητα της αγοράς με λογικές τιμές στο μέλλον. Οι αναπτυγμένες χώρες έχουν περιορίσει τη χρήση πετρελαίου ουσιαστικά μόνο στον τομέα των μεταφορών και στην πετροχημεία. Επομένως, η τρίτη πετρελαϊκή κρίση έχει μικρότερες αρνητικές συνέπειες στην οικονομία συγκριτικά με τις δύο προηγούμενες. Όμως, οι τιμές του πετρελαίου συμπαρασύρουν τις τιμές του φυσικού αερίου προς τα πάνω, το οποίο έχει αποκτήσει σημαντικό μερίδιο στο ενεργειακό ισοζύγιο των αναπτυγμένων χωρών τόσο στην ηλεκτροπαραγωγή όσο και στην τελική κατανάλωση. Τα περιβαλλοντολογικά ζητήματα άρχισαν να εμφανίζονται στη διεθνή ατζέντα.
Η δεκαετία του '90
Επεξεργασία
Μια τέταρτη κρίση τιμολόγησης αποτράπηκε στην αρχή της δεκαετίας, στο ξέσπασμα των εχθροτήτων στη Μέση Ανατολή, όταν συγκρατήθηκε μια ξαφνική απότομη άνοδος στις τιμές στις πανικόβλητες αγορές από τις αυξήσεις παραγωγής από τα μέλη ΟΠΕΚ. Οι τιμές παρέμειναν έπειτα σχετικά σταθερές έως το 1998, όταν υπήρξε μια κατάρρευση, αμέσως μετά την οικονομική μείωση στη Νοτιοανατολική Ασία. Η συλλογική δράση από τον ΟΠΕΚ και μερικούς κορυφαίους παραγωγούς που δεν ανήκουν στον ΟΠΕΚ, επέφερε μια αποκατάσταση. Προς το τέλος της δεκαετίας, υπήρξε ένα χείμαρρος μεγάλων συγχωνεύσεων μεταξύ των σημαντικότερων διεθνών επιχειρήσεων πετρελαίου σε μια βιομηχανία που αποκτούσε πείρα σε σημαντικές τεχνολογικές προόδους. Για το περισσότερο της δεκαετίας του '90, οι τρέχουσες διεθνείς διαπραγματεύσεις για την αλλαγή του κλίματος απείλησαν με μείωση τη ζήτηση πετρελαίου στο μέλλον.
Η λειτουργία του ΟΠΕΚ
ΕπεξεργασίαΟι χώρες μέλη του οργανισμού συντονίζουν τις πολιτικές τους για την παραγωγή πετρελαίου με σκοπό να βοηθήσουν να σταθεροποιηθεί η αγορά πετρελαίου και να βοηθήσουν τους πετρελαιοπαραγωγούς να πετύχουν ένα λογικό ποσοστό επιστροφής στις επενδύσεις τους. Αυτή η πολιτική επίσης έχει ως στόχο να εξασφαλίσει ότι οι καταναλωτές πετρελαίου θα συνεχίσουν να λαμβάνουν σταθερές προμήθειες πετρελαίου.
Οι Υπουργοί των υποθέσεων ενέργειας και υδρογονανθράκων συναντιούνται δύο φορές το χρόνο για να αναθεωρήσουν τη θέση της διεθνούς αγοράς πετρελαίου και για να κάνουν τις προβλέψεις για το μέλλον προκειμένου να συμφωνήσουν σχετικά με τις κατάλληλες ενέργειες που θα προωθήσουν τη σταθερότητα στη αγορά πετρελαίου.
Οι αποφάσεις για την ισορροπία μεταξύ της παραγωγής πετρελαίου και της αναμενόμενης ζήτησης λαμβάνονται σε διάσκεψη των χωρών του ΟΠΕΚ. Οι αποφάσεις ανακοινώνονται υπό μορφή δελτίων τύπου του ΟΠΕΚ.
Η γραμματεία του ΟΠΕΚ, με έδρα τη Βιέννη από το 1965, είναι ένα μόνιμο διακυβερνητικό σώμα, που παρέχει την έρευνα και τη διοικητική υποστήριξη στις Συναντήσεις των Χωρών του ΟΠΕΚ. Η γραμματεία επίσης ενημερώνει και πληροφορεί τον κόσμο. Η επίσημη γλώσσα της γραμματείας είναι τα αγγλικά.
Τρέχουσες ποσοστώσεις
Επεξεργασία| Χώρα | Πληθυσμός | Παραγωγή (1/07) | Χωρητικότητα |
|---|---|---|---|
 Αλγερία
|
42.228.408 | 1,360 | 1,430 |
 Ανγκόλα
|
30.809.787 | 1,700 | 1,700 |
| Γκαμπόν | 2.119.275 | - | - |
| Δημοκρατία του Κονγκό | 5.125.821 | - | - |
| Ισημερινή Γουινέα | 1.308.975 | - | - |
 Ιράν
|
81.800.188 | 3,700 | 3,750 |
 Ιράκ
|
38.433.600 | 1,481 | |
 Κουβέιτ
|
4.137.312 | 2,500 | 2,600 |
 Λιβύη
|
6.678.559 | 1,650 | 1,700 |
 Νιγηρία
|
195.874.685 | 2,250 | 2,250 |
 Σαουδική Αραβία
|
33.702756 | 8,800 | 10,500 |
 Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα
|
9.630.959 | 2,500 | 2,600 |
 Βενεζουέλα
|
28.887.118 | 2,340 | 2,450 |
| Σύνολο | 480.737.443 | 30,451 | 32,237 |
Χρήση των ποσοστώσεων με σκοπό τη μετρίαση της παγκόσμιας αύξησης της θερμοκρασίας
ΕπεξεργασίαΔεδομένου ότι η κατανάλωση ορυκτού καυσίμου παράγει μεγάλες ποσότητες διοξειδίου του άνθρακα CO2 και άλλα αέρια θερμοκηπίων, έχει προταθεί ότι εάν ο ΟΠΕΚ και του Διεθνούς Οργανισμού Ενέργειας, ΙΕΑ καθιέρωναν το κατάλληλο σύστημα ποσόστωσης παραγωγής, τα παγκόσμια αποτελέσματα ψύξης θα μπορούσαν να μειωθούν.
Κράτη μέλη του ΟΠΕΚ
Επεξεργασία| Χώρα | Χρονιά ένταξης[17] | |
|---|---|---|
| Αλγερία
|
Βόρεια Αφρική | 1969– |
| Ανγκόλα
|
Νότια Αφρική | 2007– |
 Γκαμπόν
|
Κεντρική Αφρική | 1975–1994, 2016– |
| Δημοκρατία του Κονγκό | Κεντρική Αφρική | 2018– |
| Ισημερινή Γουινέα | Κεντρική Αφρική | 2017– |
| Ιράν
|
Μέση Ανατολή | 1960- |
| Ιράκ
|
Μέση Ανατολή | 1960– |
| Κουβέιτ
|
Μέση Ανατολή | 1960– |
| Λιβύη
|
Βόρεια Αφρική | 1962– |
| Νιγηρία
|
Δυτική Αφρική | 1971– |
| Σαουδική Αραβία
|
Μέση Ανατολή | 1960– |
| Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα
|
Μέση Ανατολή | 1967– |
| Βενεζουέλα
|
Νότια Αμερική | 1960– |
Σημειώσεις και παραπομπές
Επεξεργασία- ↑ Ο OPEC και το παιχνίδι εξουσίας capital.gr
- ↑ Άρθρο 11 Παρ.A του Καταστατικού του ΟΠΕΚ(OPEC STATUTE), 2008
- ↑ Άρθρο 11 Παρ.D του Καταστατικού του ΟΠΕΚ(OPEC STATUTE), 2008
- ↑ General Information of OPEC, 2008, p.12, p.20
- ↑ Άρθρο 31 του Καταστατικού του ΟΠΕΚ (OPEC Statute)
- ↑ «Secretaries General of OPEC 1961–2008» (PDF). OPEC. Ανακτήθηκε στις 7 Δεκεμβρίου 2015.
- ↑ (2016-06-02). OPEC 169th Meeting concludes. Δελτίο τύπου. Ανακτήθηκε στις 2016-06-02.
- ↑ Από την 1η Ιουλίου έως τις 19 Ιουλίου 1983 υπηρεσιακός γενικός γραμματέας ήταν ο Ιρακινός Φαντίλ Τζαφάρ αλ Τσαλαμπί (1929-2019).
- ↑ Από τις 1 Ιανουαρίου έως τις 28 Φεβρουαρίου 2004 υπηρεσιακός γενικός γραμματέας ήταν ο Ινδονήσιος Ιίν Αριφίν Ταχιάν (1952-) και από τις 28 Φεβρουαρίου 2004 έως τις 31 Δεκεμβρίου 2004 ο επίσης Ινδονήσιος Μαϊζάρ Ραχμάν (1948-).
- ↑ Από τις 5 Ιουλίου έως τις 31 Ιουλίου 2022 υπηρεσιακός γενικός γραμματέας ήταν ο Αγιέντ Σ. Αλ Καχτανί.
- ↑ Οι επτά αδελφές της βιομηχανίας πετρελαίου είναι ένας όρος που χρησιμοποιήθηκε από τον Ιταλό επιχειρηματία Ενρίκο Ματέι (Enrico Mattei) και αναφέρεται σε επτά επιχειρήσεις πετρελαίου που εξουσίασαν τη μέση παραγωγή πετρελαίου, τον καθαρισμό, και τη διανομή του τον 20ό αιώνα.
- ↑ Στις 5 Ιουνίου 1967 μεταξύ Ισραήλ και γειτονικών Αραβικών Χωρών (Αιγύπτου, Συρίας, Ιορδανίας). Ο πόλεμος έληξε 5 μέρες αργότερα στις 10 Ιουνίου με το Ισραήλ να έχει κατακτήσει το Σινά, τη Λωρίδα της Γάζας, τη Δυτική Όχθη, την Ανατολική Ιερουσαλήμ και τα Υψίπεδα του Γκολάν Ο πόλεμος των «έξι ημερών»[νεκρός σύνδεσμος]
- ↑ Στις 6 Οκτωβρίου 1973, στη μεγαλύτερη εβραϊκή γιορτή του Γιομ Κιπούρ (Ημέρα Εξιλέωσης), το Ισραήλ δέχεται επίθεση από τη Συρία που εισχωρεί στα επίπεδα του Γκολάν και την Αίγυπτο που περνά το Κανάλι του Σουέζ, σημαίνοντας την έναρξη του Δ' Αραβοϊσραηλινού Πολέμου.[1] Αρχειοθετήθηκε 2008-02-24 στο Wayback Machine.
- ↑ Επρόκειτο για την έναρξη ενός πολυετούς πολέμου γνωστός ως Πόλεμος του Κόλπου. Ο (πρώτος) Πόλεμος του Κόλπου Αρχειοθετήθηκε 2008-05-11 στο Wayback Machine.
- ↑ Στις 28 Μαΐου του 2008 επιβεβαίωσε ότι θα αποχωρήσει από τον Οργανισμό.BBC, 28/05/2008
- ↑ Οι Ποσοστώσεις σύμφωνα με το Τμήμα Ενέργειας των Ηνωμένων Πολιτειών
- ↑ «Member Countries». OPEC. Ανακτήθηκε στις 4 Ιουλίου 2016.
Περαιτέρω μελέτη
Επεξεργασία- Σύντομη Εγκυκλοπαίδεια οικονομικών-ΟΠΕΚ
- Ο Στρατηγικός ρόλος του Πετρελαίου[νεκρός σύνδεσμος]
- European Energy Policy
- Πετρέλαιο:οι εμπορικές συναλλαγές της Ελλάδας
- Νιγηρία
- Η πετρελαϊκή κρίση και η Ευρώπη (ΠΑΝΤΕΛΗΣ ΚΑΠΡΟΣ, καθηγητής Ενεργειακής Οικονομίας στο ΕΜΠ)
- Στη δίνη των ιμπεριαλιστικών συμφερόντων (Σταμάτης ΖΗΣΙΜΟΥ)[νεκρός σύνδεσμος]
- ΗΓΕΜΟΝΙΚΗ ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΑ ΣΤΗΝ ΜΕΤΑΠΟΛΕΜΙΚΗ ΕΠΟΧΗ (AFTER HEGEMONY R.O.KEOHANE)[νεκρός σύνδεσμος] (πρόσβαση στις 18.09.09)