Βικιπαίδεια

Ντιέγο Βελάθκεθ

Ισπανός ζωγράφος (1599-1660)
(Ανακατεύθυνση από Ντιέγκο Βελάσκεθ)

Ο Ντιέγο Βελάθκεθ (Diego Rodríguez de Silva y Velázquez, Ντιέγο Ροδρίγεθ ντε Σίλβα ι Βελάθκεθ, προφέρεται: [ˈdjeɣo roˈðɾiɣeθ ðe ˈsilβa i βeˈlaθkeθ], 5 Ιουνίου 1599 - 6 Αυγούστου 1660) ήταν ένας από τους σημαντικότερους Ισπανούς ζωγράφους της περιόδου του μπαρόκ, γνωστός κυρίως για τις προσωπογραφίες που φιλοτέχνησε ως καλλιτέχνης της αυλής του βασιλιά της Ισπανίας Φίλιππου Δ´. Αναγνωρίζεται σήμερα ως μία από τις κορυφαίες φυσιογνωμίες στην ιστορία της τέχνης, με σημαντική επίδραση στη ζωγραφική του 19ου αιώνα, ειδικότερα στο κίνημα του ιμπρεσιονισμού. Αρκετοί καλλιτέχνες της μοντέρνας τέχνης, όπως ο Πάμπλο Πικάσο ή ο Σαλβαδόρ Νταλί, απέδωσαν επίσης φόρο τιμής στον Ισπανό ζωγράφο, αναπαράγοντας ορισμένους από τους διασημότερους πίνακές του.[16][17]

Ντιέγο Βελάθκεθ
Γέννηση6  Ιουνίου 1599[1][2][3]
Σεβίλλη[4][5][6]
Θάνατος6  Αυγούστου 1660[3][7][8]
Μαδρίτη[4][5][6]
Τόπος ταφήςΜαδρίτη[4]
Χώρα πολιτογράφησηςΙσπανία[6][5][9]
Ιδιότηταζωγράφος[10][5][6], καλλιτέχνης[6] και εικαστικός καλλιτέχνης[11][12]
ΣύζυγοςΧουάνα Πατσέκο (1618–1660)[13]
ΤέκναFrancisca de Silva Velázquez y Pacheco[13]
ΓονείςΖοάο Ροδρίγες ντα Σίλβα[13] και Χερονίμα Βελάθκεθ[13]
Κίνημαμπαρόκ[14]
Είδος τέχνηςπορτραίτο, μυθολογικά θέματα[15], έργο ιστορικής θεματολογίας[15], έργο θρησκευτικής θεματολογίας[15], προσωπογραφία[15], architectural painting[15], genre art[15], τοπιογραφία[15], γυμνό[15], φιγούρα[15], animal art[15], θρησκευτική τέχνη[15] και Νεκρή φύση[15]
Καλλιτεχνικά ρεύματαμπαρόκ[14]
Σημαντικά έργαThe Triumph of Bacchus, Λας Μενίνας, Apollo in the Forge of Vulcan, Christ in the House of Martha and Mary, The Surrender of Breda και The Waterseller of Seville
ΒραβεύσειςΤάγμα του Σαντιάγο
Χορηγός/οίΦίλιππος Δ´ της Ισπανίας
Commons page Σχετικά πολυμέσα
δεδομένα (π • σ • ε )

Βιογραφία

Επεξεργασία

Νεανικά χρόνια

Επεξεργασία

Ο Ντιέγο Ροδρίγκεθ ντε Σίλβα ι Βελάθκεθ, όπως ήταν το πλήρες όνομά του, γεννήθηκε στη Σεβίλλη στις 5 Ιουνίου του 1599, γόνος οικογένειας που ανήκε στην κατώτερη αριστοκρατία. Ο πατέρας του, Χουάν Ροδρίγκεθ ντε Σίλβα, ήταν ευγενούς πορτογαλικής καταγωγής και δικηγόρος στο επάγγελμα, ενώ η μητέρα του, Χερόνιμα Βελάθκεθ[18], ήταν μέλος της αριστοκρατίας της Σεβίλλης.

 
Το σπίτι όπου γεννήθηκε ο Βελάθκεθ στη Σεβίλλη

Είχε επίσης πέντε αδελφούς και μία αδελφή, αν και λίγα είναι γνωστά για την εξέλιξη τους. Από νεαρή ηλικία έδειξε ιδιαίτερη κλίση στη ζωγραφική και σε ηλικία δώδεκα ετών άρχισε να εκπαιδεύεται πιθανότατα δίπλα στον Φρανθίσκο ντε Ερρέρα τον Πρεσβύτερο (περ. 1590-1654). Παρέμεινε κοντά του μόλις για ένα χρόνο αποκτώντας τις πρώτες του βασικές γνώσεις γύρω από την τέχνη της ζωγραφικής και αργότερα μαθήτευσε στο εργαστήριο του Φρανθίσκο Πατσέκο (1564-1644), ο οποίος αν και υπήρξε μέτριος ζωγράφος της σχολής του μανιερισμού, ήταν καλός δάσκαλος, με κατάρτιση σε καλλιτεχνικά θέματα αλλά και γνωριμίες με καλλιτέχνες και λόγιους της Σεβίλλης. Ο Βελάθκεθ εκπαιδεύτηκε κοντά στον Πατσέκο για πέντε χρόνια, σε μία χρονική περίοδο κατά την οποία η Σεβίλλη αποτελούσε ένα από τα σημαντικότερα καλλιτεχνικά κέντρα της Ισπανίας.

Πριν γίνει δεκαοκτώ ετών, έγινε δεκτός στη Συντεχνία του Αγίου Λουκά και, επιχειρώντας τα πρώτα του καλλιτεχνικά βήματα στη Σεβίλλη, ακολούθησε τα θεματολογικά πρότυπα της εποχής του, φιλοτεχνώντας ένα είδος ρωπογραφίας, κοινό για την εποχή εκείνη, αποκαλούμενο bodegon. Ο όρος αυτός αναφέρεται στους πίνακες νεκρής φύσης των Ισπανών ζωγράφων, κυρίως σε αυτούς που απεικονίζουν τρόφιμα και ποτά. Ενδέχεται να προστίθενται και ανθρώπινες μορφές αλλά το κυρίαρχο στοιχείο είναι τα ευτελή αντικείμενα, όπως τα πιο πάνω και διάφορα άλλα μικροπράγματα.

Από το 1617 έως το 1622, ολοκλήρωσε εννέα bodegones (σκηνές καθημερινότητας,με έμφαση στη νεκρή φύση), με χαρακτηριστικά δείγματα τους πίνακες Γριά που τηγανίζει αβγά (1618), Τρεις μουσικοί (π. 1618) και Ο νεροκουβαλητής (π. 1620).

Μαδρίτη

Επεξεργασία

Το 1618, παντρεύτηκε την κόρη του δασκάλου του, έπειτα από σχετική έγκρισή του.[19] Την ίδια περίπου περίοδο, ο Πατσέκο τον παρότρυνε να στραφεί σε θρησκευτικά θέματα. Ο Βελάθκεθ ολοκλήρωσε ορισμένες εικόνες μικρών διαστάσεων καθώς και μια σειρά από ρετάμπλ, ωστόσο στο επίκεντρο της καλλιτεχνικής του δραστηριότητας συνέχισαν να βρίσκονται οι προσωπογραφίες. Στις αρχές του 1620, η φήμη του είχε αρχίσει να εδραιώνεται στη Σεβίλλη και το 1622 αποφάσισε να εγκατασταθεί στη Μαδρίτη, η οποία αποτελούσε πολιτικό κέντρο της χώρας, καθώς δύο χρόνια νωρίτερα είχε μεταφερθεί εκεί η βασιλική αυλή του Φίλιππου Δ´. Την άνοιξη του 1623, ευνοημένος από τις διασυνδέσεις του Πατσέκο, κατάφερε να γίνει αυλικός ζωγράφος. Λίγους μήνες νωρίτερα είχε σημειωθεί ο θάνατος του Ροντρίγκο ντε Βιγιαντράντο, ενός εκ των τεσσάρων ζωγράφων της βασιλικής αυλής και τότε ο κόμης-δούκας του Ολιβάρες κάλεσε τον Βελάθκεθ, για τον οποίο η επόμενη περίοδος υπήρξε καθοριστική για την εξέλιξή του.

 
Los Borrachos (Ο θρίαμβος του Βάκχου), 1629
Λάδι σε μουσαμά, 165,5x227,5 εκ., Μαδρίτη, Πράδο

Μετακομίζοντας στη Μαδρίτη ως ζωγράφος της αυλής, παρέμεινε πιστός στην παράδοση του bodegon και διακρίθηκε κυρίως ως δεξιοτέχνης προσωπογράφος. Η πρώτη παραγγελία που του ανατέθηκε ήταν μία προσωπογραφία του ίδιου του Φιλίππου Δ´, πράγμα που του εξασφάλισε και το προνόμιο να είναι ο αποκλειστικός προσωπογράφος του βασιλιά, κερδίζοντας παράλληλα σημαντικές απολαβές για το έργο του.

Τον Σεπτέμβριο του 1628, ο Πέτερ Πάουλ Ρούμπενς επισκέφτηκε τη Μαδρίτη με διπλωματική αποστολή και ο Βελάθκεθ ήταν ο μοναδικός Ισπανός ζωγράφος με το προνόμιο να τον επισκέπτεται στο εργαστήριο που του είχε παραχωρηθεί στο Αλκάθαρ. Ο Ρούμπενς είχε σε εκτίμηση τις ικανότητες του Βελάθκεθ, ο οποίος με τη σειρά του επηρεάστηκε σημαντικά από εκείνον, στο διάστημα των επτά μηνών που παρέμεινε στη Μαδρίτη. Ένας από τους πιο χαρακτηριστικούς πίνακες του Βελάθκεθ αυτής της περιόδου είναι ο Βάκχος (1629), ο οποίος φανερώνει παράλληλα την επιρροή του Καραβάτζιο, τόσο ως προς το θέμα του Βάκχου, όσο και ως προς τους ανθρώπινους τύπους που επιχειρεί να απεικονίσει.

Ιταλία

Επεξεργασία

Ο βασιλιάς της Ισπανίας χρηματοδότησε το 1629 το ταξίδι του Βελάθκεθ στην Ιταλία, στα πλαίσια μίας ευρύτερης καλλιτεχνικής αναζήτησης του ζωγράφου. Έφθασε με πλοίο στη Γένοβα και λίγες ημέρες αργότερα αναχώρησε για τη Βενετία. Εκεί είχε την ευκαιρία να δει και πιθανόν να αντιγράψει έργα του Τιντορέττο, του Βερονέζε και του Τιτσιάνο. Στη συνέχεια επισκέφτηκε τη Ρώμη, όπου έμεινε επί ένα χρόνο μελετώντας τα έργα του Μιχαήλ Άγγελου και του Ραφαήλ.

 
Ο Απόλλων στο εργαστήριο του Ήφαιστου, 1630, Λάδι σε μουσαμά, 223,5x290 εκ., Μαδρίτη, Πράδο

Στην Ιταλία, ο Βελάθκεθ φιλοτέχνησε τον πίνακα Ο Απόλλων στο εργαστήριο του Ήφαιστου (1630) που απεικονίζει τον θεό Απόλλωνα, έτοιμο να αναγγείλει στον Ήφαιστο πως η Αφροδίτη τον απατά με τον θεό Άρη. Ολοκλήρωσε επίσης δύο τοπία – θεματολογία ασυνήθιστη για την ισπανική ζωγραφική – τα οποία απεικονίζουν τη Βίλα Μέντιτσι στη Ρώμη, όπου αποσύρθηκε το καλοκαίρι του 1630 και πιθανόν μελέτησε έργα της αρχαιότητας. Μετά από μία σύντομη διαμονή στη Νάπολη όπου επισκέφτηκε τον ζωγράφο Χοσέ Ριμπέρα, ο Βελάθκεθ επέστρεψε στη Μαδρίτη το 1631.

Επιστροφή στη Μαδρίτη

Επεξεργασία

Μετά την επιστροφή του στην αυλή του Φίλιππου Δ´, ανέλαβε να ζωγραφίσει το πορτρέτο του νεαρού πρίγκιπα Μπαλτάσαρ Κάρλος, διαδόχου του βασιλικού θρόνου. Όταν το 1630 ξεκίνησε η ανέγερση των νέων βασιλικών ανακτόρων, ο Βελάθκεθ φιλοτέχνησε μία σειρά από έφιππες προσωπογραφίες, με σημαντικότερες ίσως αυτές του Φίλιππου Δ´ και του κόμη-δούκα Ολιβάρες, οι οποίες θα διακοσμούσαν την Αίθουσα του Θρόνου του ανακτόρου. Ολοκλήρωσε επίσης τον πίνακα Παράδοση της Μπρέντα (1634-35) που απεικονίζει την παράδοση της ολλανδικής πόλης στους Ισπανούς, που έλαβε χώρα στις 5 Ιουνίου 1625. Το έργο αυτό αποτέλεσε έναν από τους πρώτους αμιγώς ιστορικούς πίνακες στη σύγχρονη ευρωπαϊκή ζωγραφική, όπου απουσιάζουν άλλου είδους αλληγορικές αναφορές. Το 1638, ο Φίλιππος Δ´ αποφάσισε να επεκτείνει τον κυνηγετικό πυργίσκο (Τόρε δε λα Παράδα) που χρησιμοποιούσε, και ο Βελάθκεθ ανέλαβε να φιλοτεχνήσει μία σειρά από προσωπογραφίες με θέμα το κυνήγι. Σήμερα διασώζονται τρεις από αυτές, όλες σε φυσικό μέγεθος.

 
Η παράδοση της Μπρέντα, 1634/35, Λάδι σε μουσαμά, 307,5χ370,5 εκ., Μαδρίτη, Πράδο

Το 1643, ο βασιλιάς της Ισπανίας όρισε τον Βελάθκεθ αρχιθαλαμηπόλο, με αρμοδιότητα να επιτηρεί τα βασιλικά διαμερίσματα, ενώ αργότερα έγινε παράλληλα βοηθός γενικού επιθεωρητή γύρω από τις οικοδομικές εργασίες της αυλής. Την ίδια περίπου περίοδο, η τέχνη του έφθασε στο απόγειό της με χαρακτηριστικά δείγματα γραφής, πίνακες όπως Η Αφροδίτη του καθρέφτη και Ο μύθος της Αράχνης ή Οι υφάντρες (Las Hilanderas) (π. 1644-48). Ο μύθος της Αράχνης αποτέλεσε παραγγελία ενός ιδιώτη και βασίζεται στις Μεταμορφώσεις του Οβίδιου όπου περιγράφεται ο ανταγωνισμός μεταξύ της Παλλάδας Αθηνάς και της Αράχνης. Ο Βελάθκεθ μετέφερε ένα αμιγώς μυθολογικό θέμα στο επίπεδο μίας καθημερινής σκηνής. Ο πίνακας της Αφροδίτης, γνωστό παλαιότερα ως Αφροδίτη Rokeby από το όνομα της οικογένειας των ιδιοκτητών του, είναι το μοναδικό γυναικείο γυμνό που φιλοτέχνησε ο Βελάθκεθ.

 
Προσωπογραφία του Juan de Pareja, 1649-1650, Λάδι σε μουσαμά, 81,3x69,9 εκ., Νέα Υόρκη, Μητροπολιτικό Μουσείο

Δεύτερη επίσκεψη στην Ιταλία

Επεξεργασία

Τον Ιανουάριο του 1649, ο Βελάθκεθ αναχώρησε από τη Μάλαγα με προορισμό την Ιταλία, συνοδευόμενος από τον Μαυριτανό σκλάβο του Pareja. Οι λόγοι της δεύτερης επίσκεψής του στην Ιταλία ήταν εν μέρει προσωπικοί, αλλά του ανατέθηκε επίσης η αγορά πινάκων και αντίγραφων αγαλμάτων για λογαριασμό του βασιλιά Φίλιππου Δ´. Μεταξύ άλλων, ο Βελάθκεθ προέβη στην αγορά έργων του Τιτσιάνο, του Τιντορέτο και του Βερονέζε, ενώ παράλληλα φιλοτέχνησε αρκετές προσωπογραφίες. Κατά την παραμονή του στη Ρώμη, ολοκλήρωσε μία ημίσωμη προσωπογραφία του Pareja, η οποία εκτέθηκε αργότερα στο Πάνθεον της Ρώμης στις 19 Μαρτίου 1650, στα πλαίσια του εορτασμού του Αγίου Ιωσήφ.

Το έργο αυτό έτυχε ενθουσιώδους υποδοχής και πιθανόν είχε καταλυτικό ρόλο στη μετέπειτα είσοδο του Βελάθκεθ στην Ακαδημία του Αγίου Λουκά (Accademia di San Luca'). Ένας από τους σημαντικότερους πίνακες που φιλοτέχνησε ήταν και η προσωπογραφία του πάπα Ιννοκέντιου Ι'. Το έργο ολοκληρώθηκε την άνοιξη του 1650 και αποτελεί ένα από τα καλύτερα δείγματα παπικής προσωπογραφίας που πραγματοποίησαν καλλιτέχνες από την εποχή της αναγέννησης. Το έργο έγινε αποδεκτό από τον πάπα, ο οποίος δώρισε στον δημιουργό του ένα μετάλλιο και μία πολύτιμη χρυσή αλυσίδα. Ο ίδιος ο Βελάθκεθ πήρε μαζί του στην Ισπανία ένα αντίγραφο του πίνακα, πιθανόν διότι ήταν και ο ίδιος απόλυτα ικανοποιημένος από το αποτέλεσμα, ενώ και άλλοι ομότεχνοί του το αναπαρήγαγαν με τον δικό τους τρόπο.

Τελευταία χρόνια

Επεξεργασία
 
Ινοκέντιος Ι', 1650, Λάδι σε μουσαμά, 140x120 εκ., Ρώμη, Πινακοθήκη Ντόρια-Παμφίλι

Την ίδια περίοδο που ο Βελάθκεθ γνώριζε μεγάλη αποδοχή στην Ιταλία, ο Φίλιππος Δ´ επιθυμούσε την επιστροφή του στην Ισπανία προκειμένου να φιλοτεχνήσει την προσωπογραφία της βασίλισσας Μαριάννας και να συνεισφέρει στην ανακαίνιση του Αλκάθαρ. Ο Βελάθκεθ επέστρεψε τελικά στη Μαδρίτη το 1651. Τον ίδιο χρόνο, διορίστηκε από τον βασιλιά στη θέση του μεγάλου αυλάρχη των ανακτόρων, ανερχόμενος σε ακόμα υψηλότερα αξιώματα. Αν και οι ασχολίες του άφηναν λίγο χρόνο για την καλλιτεχνική του δραστηριότητα, τα έργα που ολοκλήρωσε αυτή την περίοδο θεωρείται πως ανήκουν στα καλύτερα δείγματα της δουλειάς του.

 
Las Meninas, 1656-1657, Λάδι σε μουσαμά, 318x276 εκ., Μαδρίτη, Πράδο

Περίπου το 1656 ολοκλήρωσε ένα από τα πιο δημοφιλή σήμερα και σημαντικότερα έργα του, τον πίνακα με τίτλο Οι δεσποινίδες των τιμών (Las Meninas). Το έργο απεικονίζει την ινφάντα Μαργαρίτα με την ακολουθία της σε μία αίθουσα του Αλκάθαρ που ο Βελάθκεθ είχε μετατρέψει σε εργαστήριο. Ο ζωγράφος Λούκα Τζορντάνο (1634-1705) χαρακτήρισε τον πίνακα ως τη «θεολογία της ζωγραφικής» ενώ μέχρι σήμερα έχουν προταθεί αρκετές ερμηνείες και υποθέσεις σχετικά με αυτόν[20]. Ο Γάλλος φιλόσοφος Μισέλ Φουκώ, αφιέρωσε ένα μέρος του βιβλίου του Les mots et les choses σε εκτεταμένη ανάλυση του πίνακα και του νοηματικού του περιεχομένου.

Στα τελευταία χρόνια της ζωής του, ο Βελάθκεθ βρισκόταν στο απόγειο της σταδιοδρομίας του ως αυλικός ζωγράφος και αξιωματούχος. Το 1659, ο βασιλιάς αποφάσισε να του απονείμει τον τίτλο του ιππότη. Σύμφωνα με τον βιογράφο του, Αντόνιο Παλομίνο (1655-1726), ο Βελάθκεθ επέλεξε ανάμεσα σε τρεις στρατιωτικούς τίτλους, εκείνον του ιππότη του τάγματος του Αγίου Ιακώβου (Orden militar de la Caballeria de Santiago), ο οποίος δινόταν μόνο σε όσους είχαν παλαιές χριστιανικές ρίζες (Limpieza de sangre) και τα μέλη της οικογένειάς του ανήκαν στην ευγενή τάξη των ιδάλγος. Ανάμεσα στα τελευταία έργα του ανήκει η Προσωπογραφία του πρίγκιπα Φίλιππου Πρόσπερου (1660), έργο το οποίο εκθείασε ο Παλομίνο χαρακτηρίζοντάς το ως ένα από τα καλύτερα πορτρέτα του Βελάθκεθ.

Πέθανε στις 6 Αυγούστου 1660. Η ταφή του έγινε στην εκκλησία του Σαν Χουάν Μπαουτίστα, παρουσία ευγενών και αυλικών, ενώ οκτώ ημέρες αργότερα πέθανε και η σύζυγός του Χουάνα, την οποία έθαψαν δίπλα του. Σχεδόν έναν αιώνα μετά τον θάνατό του, αρκετά έργα του καταστράφηκαν ή υπέστησαν σοβαρές φθορές από πυρκαγιά που ξέσπασε το 1734 στα βασιλικά ανάκτορα της Μαδρίτης, ενώ το 1811, η εκκλησία και ο τάφος του καταστράφηκαν από τους Γάλλους.

Το έργο του

Επεξεργασία
 
Λεπτομέρεια του πίνακα Las Meninas, με την αυτοπροσωπογραφία του Βελάθκεθ, 1656

Ο Βελάθκεθ κατέχει μία θέση ανάμεσα στους σημαντικότερους ζωγράφους στην ιστορία της τέχνης. Η δεξιοτεχνία και η τεχνική του, τον έκαναν να ξεχωρίσει από τους υπόλοιπους καλλιτέχνες του «χρυσού αιώνα» της ισπανικής ζωγραφικής και θεωρείται ένας από τους πατέρες της ισπανικής ζωγραφικής. Το μεγαλύτερο μέρος του έργου του περιλαμβάνει προσωπογραφίες, ατομικές ή και ομαδικές, τις οποίες όφειλε να φιλοτεχνεί ως αυλικός ζωγράφος. Σε πολύ μικρότερο βαθμό, επιδόθηκε στο είδος των θρησκευτικών συνθέσεων, με σημαντικότερα ίσως έργα τη Στέψη της Παναγίας (π. 1645) και τον Άγιο Ιερώνυμο με τον Άγιο Παύλο τον ερημίτη (π. 1635-1638), πίνακα βασισμένο στο ομώνυμο χαρακτικό του Ντύρερ. Τα χρώματα που χρησιμοποιούσε ήταν σχετικά λίγα, ωστόσο αναμείγνυε με μεγάλη επιδεξιότητα ώστε να παράγει διάφορες αποχρώσεις.[21] Οι χρωστικές ουσίες που χρησιμοποιούσε δεν διέφεραν σημαντικά από αυτές των άλλων ζωγράφων της εποχής του, και η πιο συχνά χρησιμοποιούμενες ήταν ουσίες από αζουρίτη, βερμίλιο, ώχρα, και διάφορες κόκκινες και κίτρινες χρωστικές.[22]

Ο Βελάθκεθ κατάφερε να γνωρίσει εν ζωή μεγάλη αποδοχή ως ζωγράφος, αλλά και κύρος στην αυλή του Φίλιππου Δ´, καταλαμβάνοντας ανώτερα αξιώματα. Σε αντίθεση όμως με την περίπτωση του Ρούμπενς, που καταξιώθηκε την ίδια περίπου περίοδο σε ευρωπαϊκό επίπεδο, το έργο του Βελάθκεθ παρέμεινε ελάχιστα γνωστό εκτός των ισπανικών συνόρων. Τόσο ο Ρούμπενς όσο και ο Βελάθκεθ, υπήρξαν σημαντικοί δεξιοτέχνες του χρώματος, ωστόσο ενώ ο φλαμανδός ζωγράφος διακρίθηκε για τον έντονο δυναμισμό των έργων του, ο Βελάθκεθ προσέγγιζε τα θέματά του με έναν απλούστερο, πιο άμεσο και απέριττο τρόπο.

Κατά το δεύτερο μισό του 19ου αιώνα, το έργο του αποτέλεσε πρότυπο για τα κινήματα του ρεαλισμού και του ιμπρεσιονισμού. Ο Εντουάρ Μανέ τον αποκάλεσε «ζωγράφο των ζωγράφων» και από τότε αρκετοί καλλιτέχνες της μοντέρνας τέχνης, όπως ο Πάμπλο Πικάσο ή ο Σαλβαδόρ Νταλί, συνέχισαν να του αποδίδουν φόρο τιμής, αναπαράγοντας ορισμένους από τους δημοφιλέστερους πίνακές του. Ο Πικάσο ζωγράφισε τη δική του εκδοχή του πίνακα Las Meninas το 1957, ενώ και άλλοι ζωγράφοι όπως ο Ντεγκά, ο Γκόγια ή ο Μανέ φιλοτέχνησαν τις δικές του εκδοχές ή σχετικές με το έργο σπουδές. Ο θαυμασμός του Νταλί για τον Βελάθκεθ είναι επίσης γνωστός και εκφράστηκε μέσα από αρκετούς πίνακές του, όπως για παράδειγμα στο έργο του Ο Βελάθκεθ πεθαίνει πίσω από το παράθυρο, απ' όπου προβάλλει ένα κουτάλι (1982) – για το οποίο βασίστηκε στην προσωπογραφία του Βελάθκεθ που απεικονίζει τον νάνο Δον Σεμπαστιάν δε Μόρα (έργο περίπου του 1645) – ή στο Πορτρέτο του Χουάν ντε Παρέγια, βοηθού του Βελάθκεθ (1960) όπου αναπαράγει ένα μικρό τμήμα από τις Δεσποινίδες των τιμών.

Ο Βρετανός ζωγράφος Φράνσις Μπέικον, εμπνεύστηκε με τη σειρά του από την προσωπογραφία του πάπα Ιννοκέντιου Ι', ολοκληρώνοντας μία σειρά από ανάλογες σπουδές[23] κατά τη δεκαετία του 1950, βασισμένες στο έργο του Βελάθκεθ.

Έργα

Επεξεργασία

βλ. και λήμμα Κατάλογος έργων του Ντιέγο Βελάθκεθ

Παραπομπές

Επεξεργασία
  1. ↑ Εθνική Βιβλιοθήκη της Γαλλίας: (Γαλλικά) καθιερωμένοι όροι της Εθνικής Βιβλιοθήκης της Γαλλίας. 11935168k. Ανακτήθηκε στις 10  Οκτωβρίου 2015.
  2. ↑ (Αγγλικά) SNAC. w6qv4745. Ανακτήθηκε στις 9  Οκτωβρίου 2017.
  3. ↑ 3,0 3,1 Itaú Cultural: (Πορτογαλικά) Enciclopédia Itaú Cultural. Itaú Cultural. Σάο Πάολο. pessoa532479/diego-velazquez. Ανακτήθηκε στις 9  Οκτωβρίου 2017. ISBN-13 978-85-7979-060-7.
  4. ↑ 4,0 4,1 4,2 4,3 (Αγγλικά) Find A Grave. 6986303. Ανακτήθηκε στις 13  Μαρτίου 2024.
  5. ↑ 5,0 5,1 5,2 5,3 (Ολλανδικά) RKDartists. 79750. Ανακτήθηκε στις 13  Μαρτίου 2024.
  6. ↑ 6,0 6,1 6,2 6,3 6,4 Εθνική Βιβλιοθήκη της Γερμανίας: (Γερμανικά) Gemeinsame Normdatei. 118626426. Ανακτήθηκε στις 27  Ιουλίου 2022.
  7. ↑ (Αγγλικά) Find A Grave. 6986303. Ανακτήθηκε στις 9  Οκτωβρίου 2017.
  8. ↑ «Store norske leksikon» (Νορβηγική γλώσσα) Diego_Velázquez. Ανακτήθηκε στις 13  Μαρτίου 2024.
  9. ↑ (Αγγλικά) Union List of Artist Names. 500016881. Ανακτήθηκε στις 13  Μαρτίου 2024.
  10. ↑ (Τσεχικά) The Fine Art Archive. 24101. Ανακτήθηκε στις 1  Απριλίου 2021.
  11. ↑ kmska.be/collection/work/data/rftnrp. Ανακτήθηκε στις 2  Μαΐου 2024.
  12. ↑ www.museabrugge.be/collection/work/id/2014_GRO1892_III. Ανακτήθηκε στις 24  Μαΐου 2024.
  13. ↑ 13,0 13,1 13,2 13,3 13,4 13,5 (Αγγλικά) WikiTree. Rodríguez_Silva_Velázquez-1. Ανακτήθηκε στις 13  Μαρτίου 2024.
  14. ↑ 14,0 14,1 «Velázquez and the Evolution of High Baroque Painting in Madrid» 3774662. Ανακτήθηκε στις 11  Δεκεμβρίου 2021.
  15. ↑ 15,00 15,01 15,02 15,03 15,04 15,05 15,06 15,07 15,08 15,09 15,10 15,11 (Ολλανδικά) RKDartists. 79750.
  16. ↑ "Velázquez". Random House Webster's Unabridged Dictionary.
  17. ↑ «"Velázquez" in the Oxford Dictionaries». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 30 Σεπτεμβρίου 2015. Ανακτήθηκε στις 11 Ιουνίου 2016. 
  18. ↑ Ο Βελάθκεθ έλαβε το επώνυμο της μητέρας του σύμφωνα με ισπανικό έθιμο της εποχής.
  19. ↑ «Juana and Diego Velazquez Marriage Profile». Marriage.about.com. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 25 Οκτωβρίου 2011. Ανακτήθηκε στις 22 Δεκεμβρίου 2010. 
  20. ↑ Ανάμεσα στα σημεία του πίνακα που έχουν εκτεταμένα σχολιαστεί, είναι ο σταυρός του τάγματος του Αγίου Ιακώβου που βρίσκεται χαραγμένος στο ένδυμα του Βελάθκεθ (ενώ είναι γνωστό πως χρίστηκε ιππότης λίγα χρόνια αργότερα), το ζήτημα του κατά πόσο θα ήταν εφικτή η αντανάκλαση των μορφών του βασιλικού ζεύγους στον καθρέφτη αλλά και η αναγνώριση του δωματίου του παλατιού στο οποίο διαδραματίζεται η σκηνή. Σύμφωνα με ένα μύθο, ο κόκκινος σταυρός του τάγματος του Αγίου Ιακώβου προστέθηκε από τον ίδιο τον βασιλιά λίγο πριν τον θάνατο του Βελάθκεθ.
  21. ↑ McKim-Smith, G., Andersen-Bergdoll, G., Newman, R. Examining Velazquez, Yale University Press, 1988
  22. ↑ Diego Velázquez, ColourLex
  23. ↑ https://web.archive.org/web/20090228100253/http://www.francis-bacon.cx/popes/ Σπουδές του Φράνσις Μπέικον], Francis Bacon Image Gallery, ανακτήθηκε 11 Αυγούστου 2006.(Ανακτήθηκε 30 Απριλίου 2011)

Βιβλιογραφία

Επεξεργασία

Δείτε επίσης

Επεξεργασία

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

Επεξεργασία

Στα ελληνικά

Επεξεργασία

Ξενόγλωσσοι

Επεξεργασία


Ανακτήθηκε από "https://el.wiki.x.io/w/index.php?title=Ντιέγο_Βελάθκεθ&oldid=10880124"