Μουσειακός Σιδηρόδρομος Κοιλάδας Τεμπών Λάρισας (2006)

Η γραμμή της Κοιλάδας των Τεμπών περιλαμβάνει τον Σ.Σ. Τεμπών (Χ.Θ. 378,784) στη νότια είσοδο της κοιλάδας, τη Σ. Στάση της Αγίας Παρασκευής (Χ.Θ. 384) στο μέσον της κοιλάδας και τον Σ.Σ. Ραψάνης στο βόρειο άκρο της κοιλάδας (Χ.Θ. 387,445 – βρίσκεται επί της νέας χάραξης και σήμερα χρησιμοποιείται ως στάση).

Περιγραφή

Μετά την Σ. Στάση Ευαγγελισμού (Χ.Θ. 374 – Υψόμετρο 50,00 μ) αποκλίνει η παλαιά από τη νέα χάραξη με τέτοιο τρόπο ώστε να παρέχεται μεγάλη ευκολία για την ολιγοδάπανη τοποθέτηση αλλαγής τροχιάς. Έπεται η παλαιά γέφυρα του Πηνειού Ποταμού (Χ.Θ. 377,783 έως Χ.Θ. 377,903 – Υψόμετρο 27,00 μ), σχεδόν παράλληλη προς τη νέα. Πρόκειται για γέφυρα συνεχή, μεταλλική, δικτυωτή, με τρία ανοίγματα 36,2μ – 48,3μ. – 36,2μ. με γραμμή στην κάτω διάβαση. Στηρίζεται σε δύο λιθόκτιστα ακρόβαθρα και δύο μεσόβαθρα, επίσης λιθόκτιστα. Έχει ολικό μήκος 120μ. και η απόσταση των ζευκτών από τη μέση στάθμη του νερού είναι 8μ.. Ακολουθεί ο Σ.Σ. Τεμπών (Χ.Θ. 378,784 – Υψόμετρο 25,44 μ), κτήριο σταθμού Γ’ τάξεως κεραμοσκεπές, με κατοικία σταθμάρχη στον άνω όροφο, υπόστεγο στο ισόγειο, αποθήκη και καλαίσθητα βοηθητικά κτήρια. Στη συνέχεια ακολουθεί εγκαταλειμμένο ορυχείο σκύρων γραμμής και μετά η παλαιά σήραγγα (Χ.Θ. 383,683 έως Χ.Θ. 383,844 – Υψόμετρο 25,40 μ) με συνολικό μήκος 161 μέτρων. Πρόκειται για σήραγγα τύπου C εντός συμπαγούς σχιστόλιθου. Στο βόρειο άκρο της σήραγγας βρίσκεται η στάση της Αγίας Παρασκευής (Χ.Θ. 384 – Υψόμετρο 21,40 μ), κτήριο ισόγειο, κεραμοσκεπές με μεταλλικό υπόστεγο, η οποία εξυπηρετούσε το εκεί Ιερό Προσκύνημα, πανελληνίως γνωστό. Το αγίασμα βρέθηκε από εργάτες του Λαρισαϊκού Σιδηροδρόμου κατά τη διάρκεια εργασιών για τη διάνοιξη της σήραγγας. Αφού η γραμμή διέλθει κάτω από την οδική γέφυρα των Τεμπών συγκλίνει με τη νέα χάραξη πριν τον Σ.Σ. Ραψάνης (Χ.Θ. 387,445 – Υψόμετρο 14,40 μ. / Χ.Θ. 381_Χιλιομέτρηση νέας γραμμής), ώστε με την κατασκευή μιας μικρής γέφυρας να παρέχεται η δυνατότητα για την κατασκευή αλλαγής τροχιάς. Όλη η διαδρομή είναι παράλληλη με τον ρου του Πηνειού Ποταμού.

Το Πολιτιστικό Κέντρο Σιδηροδρομικών περιοχής Λάρισας (Π.Κ.Σ.Λ.) από κοινού με τον Σύλλογο Φίλων του Σιδηροδρόμου Λάρισας (Σ.Φ.Σ.Λ.) έχουν αναπαλαιώσει το ισόγειο του Σ.Σ. Τεμπών και έχουν ανακατασκευάσει και χρησιμοποιούν τη δρεζίνα Δ-3, υπηρεσιακό όχημα του Γενικού Επιθεωρητή Σιδηροδρόμων των Σ.Ε.Κ., κατασκευής 1927 και συρμό τριών δρεζινών με επικεφαλής τη δρεζίνα ΜΒ-351. Με την Δ-3 έγινε η πρώτη διαδρομή στη γραμμή των Τεμπών την 17η Ιουλίου 2006, μετά από περίπου 3 χρόνια εγκατάλειψης, αφού προηγήθηκαν εργασίες συντήρησης από το Γ’ Τμήμα Γραμμής του Ο.Σ.Ε.. Έκτοτε εκτελούνται κατά διαστήματα δωρεάν εκδρομικά δρομολόγια από το Π.Κ.Σ.Λ. Το περιβαλλοντικό σωματείο «ΔΡΥΑΣ» αναπαλαιώνει και χρησιμοποιεί τα υπόλοιπα κτίρια του Σ.Σ., δημιούργησε ένα μικρό παραποτάμιο θέατρο δίπλα στην αποθήκη του Σ.Σ. Τεμπών και επιδίδεται σε διάφορες περιβαλλοντικές δραστηριότητες. Επίσης έμπροσθεν του Σ.Σ. Αγίας Παρασκευής είναι η αποβάθρα στην οποία δένει το νέο ποταμόπλοιο «Αγία Παρασκευή», το οποίο εκτελεί τουριστικά δρομολόγια εντός της κοιλάδας σε μήκος 4,5 χιλιομέτρων. Έτσι προσφέρεται μια πρώτης τάξεως ευκαιρία για συνεργασία των δύο μέσων.

Την 30-10-2006 ο Λαρισαίος Υπουργός ΠΕ.ΧΩ.Δ.Ε. κ. Γεώργιος Σουφλιάς εγκαινίασε τα τρία αναπαλαιωμένα πέτρινα κτίσματα του Σιδηροδρομικού Σταθμού Τεμπών. Κι αυτό έπειτα από προσπάθειες του περιβαλλοντικού σωματείου «Δρυάς», που με τη βοήθεια και στήριξη των «Φίλων του Πηνειού», του Συλλόγου Φίλων του Σιδηροδρόμου Λάρισας, των τοπικών Ο.Τ.Α. και ανήσυχων συμπολιτών, αλλά και την αποφασιστική συμβολή κρατικών φορέων, κατόρθωσαν να ολοκληρώσουν αυτό που έμοιαζε ακατόρθωτο: να δημιουργήσουν μια ποιοτική κυψέλη πολιτισμού, ευαισθησίας και οικολογικής συνείδησης, μέσω του Κέντρου Ενημέρωσης για τον Πολιτισμό και το Περιβάλλον στα Τέμπη.

Η παλαιά γραμμή των Τεμπών κατασκευάστηκε το 1909 και την εκμεταλλεύτηκε αρχικά η Εταιρεία Ελληνικών Σιδηροδρόμων Πειραιώς - Δεμερλί (Παλαιοφαρσάλου) - Συνόρων (Ε.Ε.Σ. - Π.Δ.Σ.), μετέπειτα Σ.Ε.Κ. – Ο.Σ.Ε.