Μέμος Μακρής
| Το λήμμα παραθέτει τις πηγές του αόριστα, χωρίς παραπομπές. |
Ο Μέμος Μακρής (Αγαμέμνων Μακρής, Αγγλικά: Memos Makris, Ουγγρικά: Makrisz Agamemnon) (Πάτρα, 1 Απριλίου 1913 - Αθήνα 26 Μαΐου 1993) ήταν Έλληνας γλύπτης του 20ού αιώνα. Γεννήθηκε και πέρασε τα παιδικά του χρόνια στην Πάτρα. Το 1919, η οικογένειά του μετακόμισε στην Αθήνα. Σπούδασε στην Ανωτάτη Σχολή Καλών Τεχνών στην Αθήνα με δασκάλους τους Μιχάλη Τόμπρο, Επαμ. Θωμόπουλο και Κ. Δημητριάδη. Αναμίχθηκε γρήγορα στην καλλιτεχνική και πολιτιστική ζωή της δεκαετίας του '30. Ήταν μέλος του Επιμελητηρίου Εικαστικών Τεχνών Ελλάδος (ΕΕΤΕ).
| Μέμος Μακρής | |
|---|---|
 | |
| Όνομα στη μητρική γλώσσα | Μέμος Μακρής (Ελληνικά) |
| Γέννηση | 1 Απριλίου 1913 Πάτρα |
| Θάνατος | 26 Μαΐου 1993[1] και 26 Μαρτίου 1993[2] Αθήνα |
| Τόπος ταφής | Πρώτο Νεκροταφείο Αθηνών |
| Χώρα πολιτογράφησης | Ελλάδα (1913–1964)[3] Ουγγαρία Ελλάδα (1975–1993)[3] |
| Σπουδές | Ανωτάτη Σχολή Καλών Τεχνών (1934, 1939)[3] |
| Ιδιότητα | γλύπτης[3] |
| Σύζυγος | Ζιζή Μακρή[4] |
| Σημαντικά έργα | Ανδριάντας του Μακάριου Γ', Αθήνα, Μνημείο Πεσόντων Ηρώων Πολυτεχνείου, Προτομή της Πάπισσας Ιωάννας, Αθήνα, Προτομή του Λένιν, κτήριο του ΚΚΕ, Άγαλμα του Δον Κιχώτη, Μάνου Κατράκη, Κατράκειο θέατρο της Νίκαιας, Μνημείο Δημοκρατικού Στρατού Ελλάδας, Φλώρινα, μνημείο για τον Νίκο Μπελογιάννη, Περισσός, Άγαλμα του Ρήγα Φεραίο, Βόλος, Ανδριάντας του Εμμανουήλ Παππά, Θεσσαλονίκη, Προτομή του Νίκου Σβορώνου, Λευκάδα και Ανδριάντας του Παύλου Κουντουριώτη, Φάληρο |
| Βραβεύσεις | βραβείο Κόσουτ (1978), βραβείο Μουνκάτσι (1953) και βραβείο Μουνκάτσι (1955) |
 Σχετικά πολυμέσα | |
Κατά τη διάρκεια της γερμανικής κατοχής, ο Μακρής πήρε μέρος με έντονη δράση στην Εθνική Αντίσταση. Μετά την απελευθέρωση συνέχισε τις σπουδές του στο Παρίσι. Απελάθηκε από τη Γαλλία το 1950, λόγω των αριστερών πολιτικών πεποιθήσεών του και βρήκε πολιτικό άσυλο στην Ουγγαρία. Στην Ουγγαρία δραστηριοποιήθηκε ενεργά στην καλλιτεχνική, πολιτική και πολιτιστική κίνηση της χώρας, όπου καθιερώθηκε ως ένας από τους γλύπτες που εξέφραζαν την επίσημη αισθητική του κράτους με συνθέσεις μέσα στο πνεύμα του σοσιαλιστικού ρεαλισμού.
Το 1964 του αφαιρέθηκε η ελληνική υπηκοότητα, την οποία επανέκτησε το 1975 μετά την αποκατάσταση της δημοκρατίας στην Ελλάδα. Το 1978 στην Εθνική Πινακοθήκη, πραγματοποιήθηκε η πρώτη αναδρομική έκθεσή του στην Ελλάδα .
Έργα
ΕπεξεργασίαΜερικά από τα σημαντικότερα έργα του περιλαμβάνουν το μνημειώδες γλυπτό που αφιερώνεται στα θύματα του ναζιστικού στρατόπεδου συγκέντρωσης του Μαουτχάουζεν στην Αυστρία, το μνημείο στους Ούγγρους εθελοντές του Ισπανικού Εμφύλιου στη Βουδαπέστη, το μνημείο της απελευθέρωσης στο Πετς. Πολλά άλλα έργα του κοσμούν πλατείες και κτήρια σε όλη την Ουγγαρία.
Στην Κύπρο ξεχωρίζει για το εμβληματικό άγαλμα του Αρχιεπισκόπου Μακάριου φιλοτεχνημένο το 1987 στο προεδρικό μέγαρο στη Λευκωσία. Στην Ελλάδα είναι περισσότερο γνωστός για το γλυπτό του με τη μορφή του κεφαλιού του καθηγητή Νίκου Σβορώνου που βρίσκεται στο προαύλιο του Πολυτεχνείου[5], προς τιμήν των θυμάτων αγώνων απανταχού φοιτητών.
Το 2001, επί δημαρχίας Δημήτρη Αβραμόπουλου, τοποθετήθηκε ανδριάντας του Αρχιεπισκόπου και Εθνάρχη Κύπρου Μακαρίου στην Αθήνα στην συνοικία των Αμπελοκήπων. Το γλυπτό, φιλοτεχνημένο σε ορείχαλκο και ύψους 3.13μ., είναι δωρεά της Ιεράς Μονής Κύκκου προς το δήμο Αθηναίων και αποτελεί αντίγραφο του ανδριάντα που βρίσκεται στο Προεδρικό Μέγαρο της Κύπρου.
Επίσης, μπροστά στο Δημαρχείο Αμαρουσίου Αττικής, έχει στηθεί ολόσωμο άγαλμα από ορείχαλκο του ζωγράφου Γιάννη Τσαρούχη (1910 - 1989), έργο του Μέμου Μακρή, όπου ο Τσαρούχης απεικονίζεται με φουλάρι στο λαιμό και παλέτα στο χέρι του.
_at_Kossuth_St._cnr.,_Eger,_2016_Hungary.jpg)
Στην Ιεράπετρα της Κρήτης στον πεζόδρομο της πόλης, βρίσκεται το γλυπτό του που απεικονίζει την κόρη του με τίτλο "Η κόρη μου η Κλειώ" (1972).Επίσης στην πλατεία των Γιάννη και Μέμου Μακρή στο νέο σχέδιο πόλης τοποθετήθηκε το άγαλμα <<οι τρεις Κόρες >>πάνω σε ψηφιδωτό της Ζιζής Λουίζας Μακρή σε αρχιτεκτονική μελέτη της Γεωργίας.Μετινίδου Τα δυο αγάλματα είναι προσφορά του Γιάννη Μακρή στην Ιεράπετρα.
Πέθανε από καρδιακή ανεπάρκεια στην Αθήνα στις 2 τα ξημερώματα της 25 προς 26 Μαΐου 1993 και κηδεύτηκε από το Πρώτο Νεκροταφείο Αθηνών.[6]
Βιβλιογραφία
Επεξεργασία- Εγκυκλοπαίδεια Πάπυρος-Λαρούς-Μπριτάνικα, λήμμα "Μακρής, Μέμος", τόμ. 40, σελ. 104 - 105, Εκδόσεις Πάπυρος, Αθήνα, 1996.
- Ζέττα Αντωνοπούλου: "Τα γλυπτά της Αθήνας: Υπαίθρια γλυπτική 1834 - 2004", σελ. 151 & 204, Α΄ έκδοση, Εκδόσεις "Ποταμός", Αθήνα, 2003.
- Τώνια Γιαννουδάκη, Εθνική Γλυπτοθήκη. Μόνιμη συλλογή, Εθνική Πινακοθήκη-Μουσείο Αλεξάνδρου Σούτζου, Αθήνα 2006
- Αντωνία Γιαννουδάκη, Εθνική Πινακοθήκη και Μουσείο Αλεξάνδρου Σούτζου, Ίδρυμα Ευριπίδη Κουτλίδη. Η συλλογή νεοελληνικής γλυπτικής και η ιστορία της 1900-2006 (διδακτορική διατριβή), Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης, Τμήμα Ιστορίας και Αρχαιολογίας, Τομέας Ιστορίας της Τέχνης, Θεσσαλονίκη 2009 (http://ikee.lib.auth.gr/record/115849) (8/5/2015)
- Λεξικό Ελλήνων Καλλιτεχνών. Ζωγράφοι - Γλύπτες - Χαράκτες, 16ος-20ός αιώνας, επιστημονική επιμέλεια Ευγένιος Δ. Ματθιόπουλος, τόμ. 3, Μέλισσα, Αθήνα 1997-2000
- Στέλιος Λυδάκης, Οι έλληνες γλύπτες. Η νεοελληνική γλυπτική. Ιστορία-τυπολογία-λεξικό γλυπτών, τόμ. 5, Μέλισσα, Αθήνα 1981
- Στέλιος Λυδάκης, Η νεοελληνική γλυπτική. Ιστορία, τυπολογία, Μέλισσα, Αθήνα, 2011
- Αγαμέμνων Μακρής, κείμενα Δρ. Γκαμπόρ Πόγκανι, Άκμων, Αθήνα 1978
- Αγαμέμνων Μακρής, Υπουργείο Πολιτισμού και Επιστημών, Εθνική Πινακοθήκη-Μουσείο Αλεξάνδρου Σούτζου, Αθήνα 1979
- Μέμος Μακρής 1913-1993. Αναδρομική έκθεση γλυπτικής, Δήμος Πατρέων, Δημοτική Πινακοθήκη, 1995
- Μέμος Μακρής. Γλυπτική, Αίθουσα Σκουφά, 1992
- Ηλίας Μυκονιάτης, Νεοελληνική γλυπτική, στη σειρά Ελληνική τέχνη, Εκδοτική Αθηνών, Αθήνα 1996
- Μιλτιάδης Μ. Παπανικολάου, Ιστορία της τέχνης στην Ελλάδα. Ζωγραφική και γλυπτική του 20ού αιώνα, εκδόσεις Αδάμ, 1999
- Χρύσανθος Χρήστου – Μυρτώ Κουμβακάλη-Αναστασιάδη, Νεοελληνική γλυπτική 1800-1940, έκδοση Εμπορικής Τραπέζης της Ελλάδος, Αθήνα 1982
Παραπομπές
Επεξεργασία- ↑ «Benezit Dictionary of Artists» (Αγγλικά) Oxford University Press. 2006. B00115076. Ανακτήθηκε στις 9 Οκτωβρίου 2017. ISBN-13 978-0-19-977378-7.
- ↑ (Αγγλικά) Library of Congress Authorities. Βιβλιοθήκη του Κογκρέσου. n81145355. Ανακτήθηκε στις 26 Φεβρουαρίου 2020.
- ↑ 3,0 3,1 3,2 3,3 dp
.iset .gr /en /artist /view .html?id=1598. Ανακτήθηκε στις 31 Οκτωβρίου 2020. - ↑ dp
.iset .gr /en /artist /view .html?id=418. Ανακτήθηκε στις 5 Μαΐου 2020. - ↑ Team, ΤοΒΗΜΑ (17 Νοεμβρίου 2019). «Η ιστορία πίσω από την κεφαλή του Πολυτεχνείου». Ειδήσεις - νέα - Το Βήμα Online. Ανακτήθηκε στις 14 Νοεμβρίου 2021.
- ↑ Απογευματινή, "Στερνό αντίο στον Μακρή", 26-5-1993, σελ. 16
Εξωτερικοί σύνδεσμοι
Επεξεργασία- https://web.archive.org/web/20150409013947/http://www.nationalgallery.gr/site/content.php?sel=680 (28/4/2015)
- https://web.archive.org/web/20150422014131/http://www.nationalgallery.gr/site/content.php?sel=1 (28/4/2015)
- https://web.archive.org/web/20150301114635/http://www.nationalgallery.gr/site/content.php?sel=604 (28/4/2015)
- http://dp.iset.gr/artist/view.html?id=1598&tab=main (4/8/2015)