Λουάρ (νομός)

Λουάρ
; Σημαία	; Έμβλημα
	; Σφραγίδα
	;
Διοίκηση
Χώρα	Γαλλία
Περιοχή	Ωβέρνη-Ρον-Αλπ
Δημιουργία νομού	12 Αυγούστου 1793
Πρωτεύουσα	Σαιντ-Ετιέν
Υπονομαρχία	Μονμπριζόν; Ροάν
Πρόεδρος του Γενικού Συμβουλίου	Ζωρζ Ζιγκλέρ
Νομάρχης	Εβάνς Ρισάρ
Κωδικός νομού	42
ISO 3166-2	FR-42
Κωδικός NUTS	FR715
Δημογραφία
Πληθυσμός	769.029 (1 Ιανουαρίου 2021)
Πυκνότητα	160 κάτοικοι/km²
Δεδομένα
Έκταση	4.781 km²
Ζώνη ώρας	UTC+01:00 (επίσημη ώρα); UTC+02:00 (θερινή ώρα)
Υποδιαιρέσεις
Διαμερίσματα	3
Εκλογικές περιφέρειες	6
Καντόνια	21
Διακοινοτικότητες	10
Κοινότητες	323
Ιστότοπος
	https://www.loire.gouv.fr/
	Σχετικά πολυμέσα
	δεδομένα

Συντεταγμένες: 45°45′13.70″N 4°13′28.55″E / 45.7538056°N 4.2245972°E / 45.7538056; 4.2245972

Η Λουάρ (γαλλικά: Loire‎‎) είναι γαλλικός νομός της περιοχής Ωβέρνη-Ρον-Αλπ. Οφείλει το όνομά του στον ποταμό Λίγηρα που διασχίζει τον νομό. Πρωτεύουσα είναι το Σαιντ-Ετιέν και υπονομαρχίες οι κοινότητες Μονμπριζόν και Ροάν.

Το Εθνικό Ινστιτούτο Στατιστικής και Οικονομικών Μελετών (INSEE) και το Ταχυδρομείο του αποδίδουν τον κωδικό 42.

Από το 1960 έως το 2015 ήταν νομός της περιοχής Ρον-Αλπ. Την 1η Ιανουαρίου 2016 η περιοχή Ρον-Αλπ συγχωνεύτηκε με την περιοχή Ωβέρνη και πλέον αποτελούν τη νέα διοικητική περιοχή Ωβέρνη-Ρον-Αλπ.

Οι κάτοικοι ονομάζονται Λιζεριέν,^[2] όρος που προέρχονται από τη λατινική ονομασία του ποταμού Λίγηρα (λατινικά: Liger, γαλλικά: Loire)

Γεωγραφικά στοιχεία

Η πεδιάδα του Φορέζ τον χειμώνα με ομίχλη

Θέση του νομού Λουάρ στην Ωβέρνη-Ρον-Αλπ

Ο νομός Λουάρ αποτελεί τμήμα της διοικητικής περιοχής Ωβέρνη-Ρον-Αλπ. Έχει έκταση 4.781 τετραγωνικά χιλιόμετρα. Διοικητικά αποτελείται από 3 διαμερίσματα και περιλαμβάνει 326 κοινότητες. Ο πληθυσμός του νομού είναι 761.997 κάτοικοι (στην απογραφή του 2016).

Συνορεύει με τους νομούς Ρον, Ιζέρ, Αρντές, Ωτ-Λουάρ, Πουί-ντε-Ντομ, Αλλιέ και Σον-ε-Λουάρ

Πρωτεύουσα του νομού είναι το Σαιντ-Ετιέν και υπονομαρχίες οι κοινότητες Μονμπριζόν και Ροάν.

Ο νομός Λουάρ βρίσκεται στα ανατολικά του Μασίφ Σαντράλ. Στα δυτικά του νομού υψώνονται τα Μον ντε λα Μαντλέν (1.155) και νοτιότερα ακολουθούν τα όρη του Φορέζ (1.634 στο Πιερ-συρ-Ωτ). Στα ανατολικά του νομού βρίσκονται τα όρη του Λιονναί (946 μέτρα) και στον νότο εκτείνεται η οροσειρά του Πιλά (Κρε ντε λα Περντρί, 1.432 μ.).

Ο νομός Λουάρ είναι πολύ εκτεταμένος από βορρά προς νότο, έχει μήκος 136 χιλιόμετρα, αλλά εκτείνεται σε απόσταση μόλις 50 χιλιομέτρων ανάμεσα στα όρη του Φορέζ στα δυτικά και τα όρη του Λιονναί στα ανατολικά. Έχει έκταση 4.781 τετραγωνικά χιλιόμετρα.

Το υδρογραφικό δίκτυο κυριαρχείται από τον Λίγηρα, που έδωσε το όνομα στον νομό και τον διασχίζει από τα νοτιοδυτικά προς τα βορειοανατολικά για απόσταση 130 χιλιομέτρων. Η λεκάνη απορροής του Λίγηρα εκτείνεται πάνω από το 80% της επικράτειας του νομού, σχηματίζοντας την πεδιάδα του Φορέζ, και συλλέγει τα ύδατα των παραποτάμων που κατεβαίνουν από τα βουνά, μεταξύ των οποίων, στη δεξιά όχθη ο ποταμός Κουάζ και στην αριστερή όχθη ο Λινιόν.

Η λεκάνη απορροής του Ροδανού στα νοτιοανατολικά του νομού αποστραγγίζει τα ύδατα της οροσειράς του Πιλά και τις ανατολικές πλαγιές από τα όρη του Λιονναί, που συλλέγονται κυρίως από τον ποταμό Ζιέ και τους παραποτάμους του, οι κυριότεροι από τους οποίους είναι οι Ντυρέζ και Κουζόν. Χάρτης του νομού.^[3]

Το κλίμα του νομού είναι ημι-ηπειρωτικό, όμως οι υψομετρικές αντιθέσεις, η έκθεση των πλαγιών και η διαφορά σε γεωγραφικό πλάτος προκαλούν μεγάλες διαφορές θερμοκρασίας ανάμεσα στις ορεινές και πεδινές περιοχές.

Ιστορία

Ο νομός Λουάρ και οι επαρχίες πριν τη σύσταση των γαλλικών νομών το 1790

Η περιοχή κατοικήθηκε από την Παλαιολιθική περίοδο, ^[4]όπως αποκαλύπτουν 148 προϊστορικοί χώροι, κυρίως στην περιοχή της Ροάν.

Για τη Νεολιθική περίοδο, έχουν ανακαλυφθεί οικισμοί, μεταξύ των οποίων καταυλισμοί κυνηγών στην πεδιάδα του Φορέζ, ένας οχυρωμένος οικισμός στην κοινότητα Σαμπλ και επίσης, τέσσερα μενίρ, ένα ντολμέν, ένας τύμβος, δέκα εργαστήρια λάξευσης λίθων και δύο οχυρώσεις.^[5]

Κατά την Εποχή του Σιδήρου, οι Σεγουσιάβοι ή Σεγοσιανοί (Στράβων), γαλατικός λαός, κατοίκησαν την περιοχή που εκτείνεται στους σημερινούς νομούς Ρον και Λουάρ. Έχουν ανακαλυφθεί μεγάλοι οικισμοί στις κοινότητες Φερ, Πονσέν και Σαιν-Ρομαίν-λε-Πουί και δύο νεκροπόλεις (Ροάν και Φερ).^[6]

Στο Βιβλίο Ζ' του Ιουλίου Καίσαρα Απομνημονεύματα περί του Γαλατικού πολέμου, οι Σεγουσιάβοι περιγράφονται ως αυτόνομος λαός, σύμμαχοι των Αιδούων.

Στην αναδιοργάνωση της Γαλατίας η περιοχή εντάχθηκε στη Λουγδουνική Γαλατία και στους κατοίκους χορηγήθηκε από τη Ρώμη, την εποχή του Αυγούστου, το προνομιακό πολιτικό καθεστώς των ελεύθερων ανθρώπων (Segusiavorum Civitas Libera). Η πρωτεύουσα ήταν το Forum segusiavorum (σήμερα Φερ).

Μετά την εξαφάνιση της Δυτικής Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας, το Φορέζ, μαζί με το Λιονναί και το Μπωζολαί, αποτέλεσαν μέρος του βασιλείου των Βουργουνδών και αργότερα του βασιλείου της Βουργουνδίας. Τον 10ο αιώνα δημιουργήθηκε η κομητεία Φορέζ. Τον 1531, το Φορέζ ενώθηκε με το βασίλειο της Γαλλίας.

Η δημιουργία του νομού

Ο νομός Λουάρ δημιουργήθηκε κατά τη διάρκεια της Γαλλικής επανάστασης, το 1793, από τη διαίρεση του νομού Ρον-ε-Λουάρ, 3½ χρόνια μετά την αρχική του σύσταση, σε 2 νομούς: Ρον και Λουάρ. Αυτό συνέβη ως απάντηση στις αντεπαναστατικές δραστηριότητες στη Λυών, η οποία πληθυσμιακά ήταν η δεύτερη μεγαλύτερη πόλη της Γαλλίας. Με τη διάσπαση του Ρον-ε-Λουάρ η κυβέρνηση επιχείρησε να προστατεύσει τη Γαλλική επανάσταση από τη δυνητική εξουσία και την επιρροή της αντεπαναστατικής δραστηριότητας στην περιοχή της Λυών.

Ο νομός προέρχεται σε μεγάλο βαθμό από την πρώην γαλλική επαρχία Φορέζ.

Οι πρωτεύουσες ήταν διαδοχικά:

Φερ από 1793 έως 1795
Μονμπριζόν από το 1795 έως το 1855
Σαιντ-Ετιέν από το 1855.

Μετά τη νίκη των συμμάχων στη μάχη του Βατερλώ (18 Ιουνίου 1815), ο νομός κατελήφθη από αυστριακά στρατεύματα από τον Ιούνιο του 1815 έως τον Νοέμβριο του 1818.

Διοικητική διαίρεση

Τα διοικητικά διαμερίσματα του νομού Λουάρ

Ο νομός Λουάρ χωρίζεται σε 3 διαμερίσματα, 21 καντόνια και 323 κοινότητες:

Διαμέρισμα	Καντόνια	Κοινότητες	Πληθυσμός Απογραφή 2016	Έκταση χμ²	Πυκνότητα Κάτ./χμ²	Κωδ. INSEE
Μονμπριζόν	5	135	181.551	1.943,21	93	421
Ροάν	6	113	157.160	1.779,78	88	422
Σαιντ-Ετιέν	12	75	423.286	1.057,46	400	423
Σύνολο νομού	21	323	761.997	4.780,45	159	42

Πόλεις

Οι κυριότερες πόλεις του νομού Λουάρ είναι:

Πόλη	Πληθυσμός (2016)	Διαμέρισμα
Σαιντ-Ετιέν	171.924	Σαιντ-Ετιέν
Ροάν	34 685	Ροάν
Σαιν-Σαμόν	35.339	Σαιντ-Ετιέν
Φιρμινί	16.994	Σαιντ-Ετιέν
Μονμπριζόν	15.569	Μονμπριζόν
Ριβ-ντε-Ζιέ	14 678	Σαιντ-Ετιέν
Σαιν-Ζυστ-Σαιν-Ραμπέρ	14.542	Μονμπριζόν

Γλώσσα

Γλωσσολογικός χάρτης του νομού Λουάρ

Στον νομό Λουάρ παραδοσιακά ομιλούνταν δύο γλώσσες:

τα γαλλοπροβηγκιανά, σχεδόν στο σύνολο του νομού (χάρτης, περιοχή με πράσινο χρώμα)
τα ωβερνιά, σε τρεις μικρές περιοχές των συνόρων του νομού, όπως φαίνεται στον χάρτη (οι περιοχές με το κόκκινο χρώμα).

Στα γαλλοπροβηγκιανά το όνομα του νομού είναι Lêre και στα ωβερνιά Leu.

Οικονομία

Από πολύ παλιά, η εκμετάλλευση των δασών, των υδάτων και του ορυκτού πλούτου της περιοχής, με την εξόρυξη γαιάνθρακα από τον 13ο αιώνα, συνέβαλε στην ανάπτυξη της βιοτεχνίας και της χειροτεχνίας. Η βιομηχανική επανάσταση ενίσχυσε αυτούς τους τομείς, οι δραστηριότητες αναπτύχθηκαν και η περιοχή έγινε μια από τις σημαντικότερες βιομηχανικές περιοχές της Γαλλίας. Οι κύριοι κλάδοι παραδοσιακά ήταν η μεταλλουργία, η υφαντουργία και η εξόρυξη γαιάνθρακα.

Η σύγχρονη βιομηχανία, αναπτυγμένη από τον 19ο αιώνα, ιδιαίτερα στην περιοχή του Σαιντ-Ετιέν, στην κοιλάδα του ποταμού Ζιέρ στα νοτιοδυτικά, και σε όλο το μήκος της πεδιάδας του Φορέζ, εξακολουθεί να κατέχει σημαντικό μερίδιο βιομηχανικών δραστηριοτήτων, ιδιαίτερα στη μηχανική, τα ιατρικά προϊόντα, οπτικά είδη, μηχανήματα, εργαλεία, ηλεκτρονικά, στρατιωτικό εξοπλισμό, και εξακολουθεί να διατηρεί πολλές εγκαταστάσεις χάλυβα.

Η αμπελουργία είναι ιδιαίτερα ανεπτυγμένη, με τρεις τύπους οίνων Ελεγχόμενης ονομασίας προέλευσης.

Αξιοθέατα-Τουρισμός

Ο νομός Λουάρ προσφέρει μια μεγάλη ποικιλία από τοπία που τον περιλαμβάνουν, με τους λόφους, οροπέδια και βουνά της οροσειράς Πιλά, τα βουνά και την πεδιάδα του Φορέζ, καθώς και τα φαράγγια του Λίγηρα. Τα χιονοδρομικά κέντρα είναι επίσης πόλος έλξης επισκεπτών. Εκτός από το πλούσιο φυσικό περιβάλλον, ο νομός έχει επίσης μια πανέμορφη αρχιτεκτονική κληρονομιά που οι επισκέπτες ανακαλύπτουν μέσα από τα κάστρα, τα θρησκευτικά κτίσματα, τα μεσαιωνικά χωριά, τα μουσεία και την «Πόλη τέχνης και ιστορίας», το Σαιντ-Ετιέν.

Το χωριό Σαιντ-Κρουά-αν-Ζαρέζ έχει χαρακτηρισθεί ένα από το «Πιο όμορφα χωριά της Γαλλίας».