Λεύκα (Πειραιάς)
| Το λήμμα παραθέτει τις πηγές του αόριστα, χωρίς παραπομπές. |
Η Λεύκα ήταν το εργατικό κέντρο του Πειραιά και το επίκεντρο ολόκληρου του βιομηχανικού Πειραιά.
Θέση
Επεξεργασία| Βορειοδυτικά: Αγιά Σοφιά | Βόρεια: Παλαιά Κοκκινιά | Βορειοανατολικά: Άγιος Ιωάννης Ρέντη |
| Δυτικά: Παπαστράτος | Λεύκα | Ανατολικά: Καμίνια |
| Νοτιοδυτικά: Ευαγγελίστρια | Νότια: Γούβα του Βάβουλα | Νοτιοανατολικά: Νέο Φάληρο |
Συνορεύει στα ανατολικά με τα Καμίνια, στα βόρεια με την Παλαιά Κοκκινιά, στα δυτικά με τον Παπαστράτο, με όρια τις σιδηροδρομικές γραμμές του ΟΣΕ, και στα νότια με την Γούβα του Βάβουλα και τα Παλιατζήδικα με όριο τις σιδηροδρομικές γραμμές του ΗΣΑΠ.
Περικλείεται στην ευρύτερη περιοχή μεταξύ των Σιδηροδρομικών γραμμών του ΗΣΑΠ, των σιδηροδρομικών γραμμών του ΟΣΕ και της Οδού Θηβών ακριβώς δυτικά των Καμινίων, η περιοχή είναι διάσπαρτη από εργοστάσια, συνεργεία και μηχανουργεία, πολλά από τα οποία σήμερα υπολειτουργούν ή έχουν κλείσει.
Το εργοστάσιο Ρετσίνα
Επεξεργασία
Το εργοστάσιο Ρετσίνα αποτέλεσε για έναν περίπου αιώνα τη μεγαλύτερη κλωστουφαντουργική εταιρεία σε ολόκληρη την Ελλάδα απασχολώντας χιλιάδες εργατικά χέρια. Η κλωστοϋφαντουργία Ρετσίνα ιδρύθηκε το 1872 στον Πειραιά από τους αδελφούς Θεόδωρο, Αλέξανδρο και Δημήτριο Ρετσίνα, γιους του εμπόρου και ποτοποιού Γεωργίου Ρετσίνα από το Άργος, ενός από τους πρώτους οικιστές της πόλης. Ο Θεόδωρος Ρετσίνας σημαντική πολιτική προσωπικότητα είχε διατελέσει δημοτικός σύμβουλος Πειραιά, δήμαρχος της πόλης την περίοδο (1887 - 1895) και βουλευτής Πειραιά το 1899 με το κόμμα του Χαρίλαου Τρικούπη. Τα ερείπια της πρώην μεγάλης βιομηχανίας της οικογένειας Ρετσίνα βρίσκονται στο μεγάλο τρίγωνο μεταξύ της Οδού Θηβών, της Οδού Υμηττού και των σιδηροδρομικών γραμμών του ΟΣΕ.
Η οικογένεια Ρετσίνα μετά το 1890 κατασκεύασε άλλα 4 μεγάλα εργοστάσια σε διάφορα άλλα σημεία του Πειραιά όπως στο Νέο Φάληρο, στον Άγιο Διονύσιο, στα Μανιάτικα και στην γέφυρα Ιπποδάμειας, το 1925 η επιχείρηση Ρετσίνα έγινε ανώνυμος εταιρεία και στην συνέχεια πέρασε από την ατμοκίνηση στην πετρελαιοκίνηση. Τα προϊόντα της επιχείρησης Ρετσίνα βαμβακερά νήματα και υφάσματα γερά και φθηνά σε μεγάλη κατανάλωση από τις κατώτερες τάξεις που ζούσαν γύρω από την περιοχή, λειτουργούσαν κανονικά μέχρι τις αρχές της δεκαετίας του 1950 τότε ξεκίνησε η διαδικασία ενοποίησης τους. Τα 4 άλλα εργοστάσια του Πειραιά πουλήθηκαν και κατεδαφίστηκαν το 1957 όλες οι δραστηριότητες της οικογένειας συγκεντρώθηκαν στο πρώτο εργοστάσιο της Λεύκας. Νέα ανάκαμψη του εργοστασίου είχαμε μετά το 1960 υπό τη διεύθυνση του Ανδρέα Κ. Δρούλια με σύγχρονο εξοπλισμό αλλά τα οικονομικά προβλήματα ήταν μεγάλα σταδιακά έφεραν κάμψη και το οριστικό κλείσιμο του εργοστασίου το 1981. Τα κτίρια του εργοστασίου θεωρήθηκαν σαν διατηρητέα μνημεία, απαγορεύτηκε η κατεδάφιση τους παρά τις προσπάθειες κάποιων επιχειρηματιών αλλά μια πυρκαγιά το 2003 τα κατέστρεψε σε σημαντικό βαθμό.
Το εργοστάσιο Ρετσίνα είχε σημαντικό ρόλο στην δημιουργία της φυσιογνωμίας της σύγχρονης πόλης του Πειραιά, ειδικά στο θέμα της μετατροπής της στην μεγαλύτερη εργατούπολη της Ελλάδας, όλες οι περιοχές γύρω από την Ρετσίνα όπως τα Καμίνια, η Παλαιά Κοκκινιά, ο Παπαστράτος, ο Άγιος Ιωάννης Ρέντη είναι εργατικές συνοικίες. Το εργοστάσιο την περιοχή της μεγάλης ακμής του είχε στην διοίκηση του σημαντικές προσωπικότητες όλοι από αυτούς είχαν διατελέσει δήμαρχοι ή δημοτικοί σύμβουλοι ή βουλευτές Πειραιά. Μετά την παρακμή του εργοστασίου τη δεκαετία του 1960 οι απολυόμενοι εργάτες διασκορπίστηκαν στην γύρω περιοχή της Λεύκας δημιουργώντας μηχανουργεία, μικρότερα εργοστάσια, συνεργεία αυτοκινήτων και πολλά εργαστήρια υφαντουργίας χωρίς να λείπουν ούτε οι εργατικές κατοικίες. Σήμερα πολλά από αυτά λειτουργούν ακόμα κανονικά ενώ άλλα έχουν κλείσει, η περιοχή γενικά είναι σήμερα αρκετά ήσυχη με χαμηλό κυκλοφοριακό φόρτο.
Η καπνοβιομηχανία Κεράνη
ΕπεξεργασίαΗ Καπνοβιομηχανία Κεράνης ένα άλλο σημαντικό εργοστάσιο της περιοχής βρίσκεται στην συνοικία της Λεύκας επί της Λεωφόρου Αθηνών - Πειραιώς, αποτέλεσε για πολλά χρόνια τη δεύτερη μεγαλύτερη Ελληνική καπνοβιομηχανία μετά τον γειτονικό Παπαστράτο, ενώ για ένα διάστημα υπήρξε η τρίτη μεγαλύτερη καπνοβιομηχανία που λειτουργούσε στην Ελλάδα μετά την Καπνοβιομηχανία Καρέλια και τον γειτονικό Παπαστράτο. Η Κεράνης λειτουργούσε από το 1926, χρονιά που ιδρύθηκε από τον βιομήχανο Γεώργιο Κεράνη, έως το 2006 που έκλεισε λόγω πτώχευσης, ενώ το 1936 εισήχθη στο Χρηματιστήριο Αξιών Αθηνών. Στις εποχές ακμής είχαν φτάσει να εργάζονται στην εταιρεία περίπου 2.500 υπάλληλοι. Μετατράπηκε αργότερα σε συμμετοχική εταιρεία και άρχισε δραστηριότητες στο εμπόριο ποτών, τροφίμων, ενώ είχε εξαγοράσει και τις ιχθυοκαλλιέργειες «Γαλαξίδι». Σήμερα είναι ερειπωμένο διατηρητέο κτίσμα πάνω στον κεντρικό δρόμο της Οδού Πειραιώς, που έχει κατεύθυνση προς το λιμάνι του Πειραιά παράλληλα στις γραμμές του Ηλεκτρικού, στην ίδια κατάσταση με το πρώην εργοστάσιο του Παπαστράτου.
Πηγές
Επεξεργασία- "Ιστορία του Πειραιώς από του 1833 - 1882 έτους" υπό Παντελέοντος Καμπούρογλου, Βιβλιοθήκη Ιστορικών Μελετών.
- "Αναζητώντας το χθες του Πειραιώς", Ιακώβου Γ. Βαγιάκη, Συλλογές.
- Λίδα Παπαστεφανάκη, "Εργασία, τεχνολογία και φύλο στην ελληνική βιομηχανία" Η κλωστουφαντουργία του Πειραιά (1870 - 1940), Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης, Ηράκλειο, 2009.
- Ανδρέας Μπάγιας, Λίδα Παπαστεφανάκη "Οι αρχειακές εργασίες στο αρχείο Ρετσίνα : τυπολογία των τεκμηρίων μιας επιχείρησης" στο Αρχεία Βιομηχανικών Επιχειρήσεων. Ζητήματα διαφήμισης. Πρακτικά σεμιναρίου ευρωπαϊκού προγράμματος Leonardo, Τετράδια Εργασίας 21, ΚΝΕ/ΕΙΕ, Αθήνα 1988, σελ. 70.