Κτουτς Αναπάτ
Συντεταγμένες: 38°36′36″N 43°5′6″E / 38.61000°N 43.08500°E
Το Κτουτς Αναπάτ (αρμενικά: Կտուց Անապատ, μτφ. «ερημητήριο του Κτουτς») είναι παλαιό αρμενικό μοναστήρι. Βρίσκεται εκτός των τωρινών αρμενικών συνόρων, εντός της Τουρκίας (Επαρχία του Βαν, πρώην Βασπουρακάν), σε νησί κοντά στην ανατολική ακτή της λίμνης Βαν.
| Κτουτς Αναπάτ | |
|---|---|
 | |
 | |
| Είδος | μοναστήρι, ερείπια και ιστορική τοποθεσία |
| Αρχιτεκτονική | αρμενική αρχιτεκτονική |
| Γεωγραφικές συντεταγμένες | 38°36′35″N 43°5′6″E |
| Θρήσκευμα | Αρμενική Αποστολική Εκκλησία |
| Διοικητική υπαγωγή | Επαρχία Βαν και Τουσμπά |
| Χώρα | Τουρκία |
| Έναρξη κατασκευής | 15ος αιώνας |
 Πολυμέσα | |
| δεδομένα (π) | |
Το μοναστήρι έχει άγνωστες καταβολές, ωστόσο η ύπαρξή του έχει καταγραφεί κατά τον 15ο αιώνα, κυρίως λόγω του εργαστηρίου της αντιγραφής χειρογράφων (scriptorium). Ανακατασκευάστηκε κατά τον 18ο αιώνα. Χρησίμευσε ως καταφύγιο κατά τη διάρκεια των χαμιδιανών σφαγών της περιόδου 1894-1896, προτού εγκαταλειφθεί κατά την αρμένικη γενοκτονία της περιόδου 1915-1916. Σήμερα, δεν απομένει από αυτό παρά μόνο η εκκλησία Σουρπ Καραπέτ (Άγιος Ιωάννης ο Πρόδρομος) και ο νάρθηκάς της (γκαβίτ).
Είναι δυνατό να το επισκεφτεί κανείς νοικιάζοντας σκάφος από το Βαν.
Τοποθεσία
ΕπεξεργασίαΤο μοναστήρι βρίσκεται πάνω σε ένα από τα συνολικά τέσσερα (παλαιότερα επτά[1]) νησιά της Λίμνης Βαν, τη νήσο Κτουτς[2] («ράμφος», σήμερα Τσαπαρνάκ), η οποία βρίσκεται σε κοντή απόσταση από την ανατολική ακτή της λίμνης[3], σε απόσταση 1,5 χιλιομέτρων από ένα ακρωτήριο[4].
Το νησί αποτελεί σήμερα τμήμα της επαρχίας του Βαν (Περιοχή της Ανατολικής Ανατολίας), στην ανατολική Τουρκία[3]. Βρίσκεται σε απόσταση 25 χλμ. στα βορειοδυτικά της πόλης Βαν[4].
Από ιστορικής άποψης, το μοναστήριο βρισκόταν στο καντόνιο του Αρμπεράνι της επαρχίας του Βασπουρακάν[3] (η βυζαντινή Βαασπρακανία), μία από τις συνολικά δεκαπέντε επαρχίες της ιστορικής Αρμενίας σύμφωνα με τον γεωγράφο του 7ου αιώνα Ανανία του Σιράκ[5].
Ιστορία
ΕπεξεργασίαΣύμφωνα με την παράδοση, το μοναστήρι ιδρύθηκε κατά τον 4ο αιώνα από τον Όσιο Γρηγόριο Φωστήρα, κατά την επιστροφή του από τη Ρώμη[6]. Εκεί άφησε λείψανο του Αγίου Ιωάννη Βαπτιστή, ένα χέρι, για το οποίο φιλοτεχνήθηκε αργότερα λειψανοθήκη, η οποία σήμερα φυλάσσεται στο Αρμένικο Πατριαρχείο Ιεροσολύμων[7].
Ωστόσο, αναφορά στην ύπαρξη του μοναστηριού δεν γίνεται παρά μόνο κατά τον 15ο αιώνα, περίοδο κατά την οποία έγινε ιδιαιτέρως γνωστό για το scriptorium του[3], του οποίου μερικά σπάνια χειρόγραφα διατηρούνται σήμερα στο Ματενανταράν του Ερεβάν[8]. Θεωρείται πιθανό ότι καταστράφηκε στη διάρκεια του σεισμού του 1648[9], προτού ανακατασκευαστεί στη διάρκεια του 18ου αιώνα με χρηματοδότηση των κατοίκων της πόλης Μπαγκίς (σημερινή Μπιτλίς)[3].
Έγινε, τότε, μία από τις δύο έδρες της επισκοπής του Λιμ και του Κτουτς[10] και χρησίμευσε ως ερημητήριο[11], αλλά και τόπος παραθερισμού[8]. Κατά τη διάρκεια των χαμιδιανών σφαγών της περιόδου 1894-1896, είδε τον αριθμό προσφύγων να αυξάνεται σημαντικά. Ωστόσο, η κατάσταση αυτή δεν επαναλήφθηκε κατά τη διάρκεια της αρμενικής γενοκτονίας της περιόδου 1915-1916, καθώς χωροφύλακες φύλαγαν την πρόσβαση στο νησί[8].
Το μοναστήρι είναι έκτοτε εγκαταλειμμένο, και δεν παραμένει από αυτό παρά μόνο η εκκλησία και ο νάρθηκας (γκαβίτ)[12]. Είναι δύσκολα επισκέψιμο[13], καθώς πρέπει να νοικιαστεί σκάφος από το Βαν για να υπάρξει πρόσβαση στο νησί[4]. Παρόλα αυτά, τον Φεβρουάριο του 2010, ο αναπληρωτής κυβερνήτης της Επαρχίας Βαν ανακοίνωσε σχέδια για ανακαίνιση του μοναστηριού[14].
Κτίρια
ΕπεξεργασίαΣουρπ Καραπέτ
ΕπεξεργασίαΧτισμένο την περίοδο 1712-1713, ο Άγιος Ιωάννης ο Πρόδρομος (Σουρπ Καραπέτ), επίσης γνωστός ως Άγιος Ιωάννης (Σουρπ Χοβανές), είναι έργο του αρχιτέκτονα Κοσκαμπάρ[3]. Ο σταυρός που είναι χαραγμένος σε δύο δυτικά ελεύθερα στηρίγματα, διακοσμημένος με δύο πενταγωνικές αψίδες, είναι καλυμμένος από δύο σπασμένα τόξα τα οποία στηρίζουν, μέσω τεταρτοθολίων, ένα κυλινδρικό τύμπανο στα κατώτερο τμήμα του αλλά οκταγωνικό στο ανώτερό του, πάνω από το οποίο βρίσκεται ένας τρούλος πυραμιδικού τύπου. Το δυτικό τμήμα του είναι ασυνήθιστα καλυμμένο από νευρώσεις που συγκρατούν έναν μικρό τρούλο ο οποίος είναι διακοσμημένος με ένα ερντίκ (τοπικός τύπος αναφωτίδας)[15]. Το εσωτερικό του είναι διακοσμημένο με κοχλιωτές κόγχες. Το εξωτερικό του διακρίνεται για την ανατολική του πλευρά, με δύο οριζόντιες λωρίδες και με μια κάθετη λωρίδα που περιβάλλουν ένα παράθυρο, τρία σταυρωτά μενταγιόν και δύο σειρές στηλών χατσκάρ καθώς και με την ανατολική πύλη καμπυλωμένη με κόκκινους και πράσινους σταλακτίτες και ελίγματα[15].
-
Άποψη από τα νοτιοδυτικά
(το γκαβίτ στα αριστερά, ο Σουρπ Καραπέτ στα δεξιά). -
Χατσκάρ του προστώου-καμπαναριού, 15ος αιώνας.
Γκαβίτ
ΕπεξεργασίαΤης εκκλησίας προηγείται στα δυτικά ένα γκαβίτ (νάρθηκας) από μαύρο τόφο με τέσσερις κολόνες και εννέα οροφές τις οποίες στήριζαν οξυκόρυφες αψίδες, ενώ το εσωτερικό του ήταν παλαιότερα διακοσμημένο με τοιχογραφίες[15]. Του ιδίου αυτού κτίσματος προηγείτο στα δυτικά ένα προστώο-καμπαναριό του οποίου το πρώτο επίπεδο αποτελείτο από σταλακτωτή κόγχη που πλαισίωνε την πύλη. Το δεύτερο επίπεδο καλυπτόταν από άνοιγμα, και το οποίο πλαισιωνόταν από πυργίσκο οροφής, ο οποίος έχει σήμερα εξαφανιστεί[15].
Άλλες κατασκευές
ΕπεξεργασίαΗ βορειοανατολική γωνία του γκαβίτ έδινε πρόσβαση σε παρεκκλήσι αφιερωμένο στους Αγίους Αρχαγγέλους και σε βιβλιοθήκη, και τα δύο σήμερα ερειπωμένα[15].
Τέλος, το μοναστήρι διέθετε νεκροταφείο και χώρο κατοικιών, τα οποία σήμερα είναι κατεστραμμένα[16].
Δείτε επίσης
ΕπεξεργασίαΠαραπομπές
Επεξεργασία- ↑ (Αγγλικά) Hovannisian, Richard G., επιμ. (2004) [1997]. The Dynastic Periods: From Antiquity to the Fourteenth Century. Armenian People from Ancient to Modern Times. 1. Νέα Υόρκη: Palgrave Macmillan. σελ. 9. ISBN 978-1403964212.
- ↑ Hovannisian 2000, σελ. 14.
- ↑ 3,0 3,1 3,2 3,3 3,4 3,5 Donabédian & Thierry 1987, σελ. 549.
- ↑ 4,0 4,1 4,2 (Αγγλικά) Ayliffe, Rosie· Dubin, Marc· Gawthrop, John· Richardson, Terry (2003). The Rough Guide to Turkey (5η έκδοση). Rough Guides. σελ. 942. ISBN 978-1843530718.
- ↑ Dédéyan 2007, σελ. 43.
- ↑ Guréghian 2008, σελ. 13.
- ↑ Durand, Rapti & Giovannoni 2007, σελ. 280.
- ↑ 8,0 8,1 8,2 Guréghian 2008, σελ. 14.
- ↑ Donabédian & Thierry 1987, σελ. 306.
- ↑ Hovannisian 2000, σελ. 37.
- ↑ (Αγγλικά) «Ktuts' Anapat». Rensselaer Digital Collections. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 28 Οκτωβρίου 2020. Ανακτήθηκε στις 27 Φεβρουαρίου 2010..
- ↑ Hovannisian 2000, σελ. 219.
- ↑ (Αγγλικά) Campbell, Verity, επιμ. (2007). Turkey. Lonely Planet Country Guide. Lonely Planet Publications. σελ. 637. ISBN 978-1741045567.
- ↑ (Αγγλικά) «« Armenian Churches in Van to be restored »». Anadolu Ajansi. 28 Φεβρουαρίου 2010. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 23 Φεβρουαρίου 2011. Ανακτήθηκε στις 5 Μαρτίου 2010.
- ↑ 15,0 15,1 15,2 15,3 15,4 Donabédian & Thierry 1987, σελ. 550.
- ↑ Hovannisian 2000, σελ. 101.
Πηγές
Επεξεργασία- (Γαλλικά) Dédéyan, Gérard, επιμ. (2007). Histoire du peuple arménien. Τουλούζ: Éditions Privat. ISBN 978-2-7089-6874-5..
- (Γαλλικά) Donabédian, Patrick· Thierry, Jean-Michel (1987). Les arts arméniens. Παρίσι: Éditions Mazenod. ISBN 2-85088-017-5.
- (Γαλλικά) Durand, Jannic· Rapti, Ioanna· Giovannoni, Dorota, επιμ. (2007). Armenia sacra — Mémoire chrétienne des Arméniens (IVe-XVIIIe). Παρίσι: Somogy / Musée du Louvre. ISBN 978-2-7572-0066-7.
- (Γαλλικά) Guréghian, Jean V. (2008). Les monuments de la région Mouch - Sassoun - Van en Arménie historique. Αλφορβίλ: Sigest. ISBN 978-2-917329-06-1.
- (Αγγλικά) Hovannisian, Richard G., επιμ. (2000). Armenian Van/Vaspourakan. Historic Armenian Cities and Provinces. Κόστα Μέσα, Καλιφόρνια: Mazda Publishers. ISBN 978-1-568-59130-8.
Εξωτερικοί σύνδεσμοι
Επεξεργασία
Πολυμέσα σχετικά με το θέμα Ktuts monastery στο Wikimedia Commons- (Αγγλικά) «Ktuts' Anapat». Rensselaer Digital Collections. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 28 Οκτωβρίου 2020. Ανακτήθηκε στις 27 Φεβρουαρίου 2010.