Κατεπανάτο της Βαασπρακανίας
Το Κατεπανάτο της Βαασπρακανίας ήταν διοικητική διαίρεση της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας από το 1019 ή 1021/22 έως το 1071. Δημιουργήθηκε με την προσάρτηση του Αρμενικού Βασιλείου του Βασπουρακάν[1], οι ηγεμόνες του οποίου δεν μπορούσαν να αντέξουν άλλο την πίεση των Τούρκων και έδωσαν στους βυζαντινούς το βασίλειο με 72 φρούρια, 400 ή 3.400 ή 4000 χωριά και πολλές μονές[2].
Οι Βυζαντινοί λίγο πριν το 1030 εμπλάκηκαν σε πόλεμο με τους Πέρσες κι αργότερα με τους Τούρκους και Τουρκομάνους της περιοχής[3]. Το 1048 οι Τούρκοι επιτέθηκαν στο κατεπανάτο χωρίς επιτυχία συνεχίζοντας για τα επόμενα χρόνια τις επιδρομές[4]. Από το 1060 η βυζαντινή άμυνα κατέρρεε σταδιακά έως το 1071 και την Μάχη του Ματζικέρτ που λίγα φρούρια είχαν μείνει υπό την εξουσία των Βυζαντινών[5].
Πρωτεύουσα του κατεπάνω ήταν η οχυρωμένη πόλη Ίβαν, το 1045 αναφέρεται το Αρτζέσιον, κάποιοι σύγχρονοι συγγραφείς θεωρούν πρωτεύουσα το Ματζικέρτ.
Γνωστοί κατεπάνω (διοικητές) ήταν οι [6]:
- 1021/22 - 1023, Βασίλειος Αργυρός, πρώτος κατεπάνω κι αδελφός του Ρωμανού Γ΄.
- 1023 - , Νικηφόρος Κομνηνός
- Θεοφύλακτος Δαλασσηνός
- Κωνσταντίνος Καβάσιλας
- Στέφανος Λειχούδης
- Παγκράτιος, έφερε τον τίτλο δουξ
- Γρηγόριος Παχλαβουνί ή Αρσακίδης, έφερε τον τίτλο δουξ
- Μιχαήλ Αποκάπης, έφερε τον τίτλο δουξ
- Βασίλειος Αποκάπης
- Νικόλαος Χρυσήλιος
- Ααρών Ραδομηρός, γιος του Ιωάννη Βλαδισλάβου πρώην τσάρου των Βουλγάρων.
- Νικήτας Πεγονίτης
- Νικηφόρος Κομνηνός
- Παύλος
- Γεώργιος Μονομαχάτος
- Στέφανος
- Θεόδωρος Ααρώνιος, γιος του Ααρών Ραδομήρου
Παραπομπές
ΕπεξεργασίαΠηγές
Επεξεργασία- Γεώργιος Α. Λεβενιώτης, Η πολιτική κατάρρευση του Βυζαντίου στην ανατολή, Θεσσαλονίκη 2007, σελ 180 έως 215.