Κομποστοποίηση
| Το λήμμα παραθέτει τις πηγές του αόριστα, χωρίς παραπομπές. |
Η κομποστοποίηση είναι μια φυσική διαδικασία η οποία μετατρέπει τα οργανικά υλικά σε μια πλούσια σκούρα ουσία. Αυτή η ουσία λέγεται κομπόστ ή χούμος ή εδαφοβελτιωτικό.
Η κομποστοποίηση είναι ένας πολύ άμεσος και σημαντικός τρόπος πρόληψης και ανακύκλωσης. Έχει υπολογιστεί ότι το 35% των οικιακών απορριμμάτων μπορούν να κομποστοποιηθούν. Η Ελληνική πολιτεία έχει μεριμνήσει για την εκπόνηση μελέτης που αφόρα οδηγό εφαρμογής προγραμμάτων Διαλογή στη Πηγή & συστημάτων διαχείρισης των βιοαποβλήτων.
Ως κομποστοποίηση ορίζεται η αερόβια βιολογική (οξειδωτική) διαδικασία αποικοδόμησης και σταθεροποίησης των οργανικών υλικών, που πραγματοποιείται υπό τις φυσικές και χημικές εκείνες συνθήκες που ευνοούν τη διαδοχή συγκεκριμένων θερμόφιλων, θερμοανθεκτικών και μεσόφιλων μικροβιακών πληθυσμών (Gray et al., 1971; Haug, 1996).
Η διαχείριση του οργανικού κλάσματος με κομποστοποίηση πρέπει να προτιμάται από κάθε άλλη μέθοδο και να έχει την ακόλουθη ιεράρχηση: 1. Κομποστοποίηση στην πηγή (οικιακή και στις εγκαταστάσεις μεγάλων παραγωγών) 2. Κομποστοποίηση σε πράσινα σημεία σε κάθε γειτονιά 3. Δημοτική κομποστοποίηση 4. Περιφερειακή κομποστοποίηση
Διαδικασία κομποστοποίησης
ΕπεξεργασίαΤα βακτήρια, οι μύκητες και άλλα μικρόβια είναι οι "εργάτες" της κομποστοποίησης. Αυτοί υποβοηθούνται κι από πολλούς άλλους μεγαλύτερους οργανισμούς. Κατά τη διάρκεια της κομποστοποίησης, αυτά τα μικρόβια παράγουν διοξείδιο του άνθρακα (CO2), θερμότητα και νερό καθώς αποικοδομούν τα οργανικά υλικά του σωρού. Το τελικό αποτέλεσμα είναι το κομπόστ (πλούσιο, σκούρο, θριφτό και άοσμο), τέλειο λίπασμα για τον κήπο. Για την αποτελεσματική κομποστοποίηση χρειάζονται:
- Οργανικό μίγμα υλικών (σε σωστές αναλογίες)
- Αερισμός
- Ελεγχόμενη μέγιστη δυνατή σχετική υγρασία
- Μικρό μέγεθος υλικών
Κομποστοποιήσιμα απορρίμματα
ΕπεξεργασίαΕνώ οτιδήποτε ήταν κάποτε ζωντανό μπορεί να κομποστοποιηθεί, κάποια υλικά είναι καλύτερα να μείνουν μακριά από τον οικιακό κομποστοποιητή του κήπου. Όταν λοιπόν επιλέγετε τα υλικά της κομποστοποίησης σας, καλό είναι να αποφεύγονται:
- Απορρίμματα που προσελκύουν ενοχλητικά ζωύφια
- Άρρωστα ή μολυσμένα από έντομα φυτά
Τα λιπαρά φαγητά, όπως το κρέας και τα τυροκομικά, πρέπει να αποφεύγονται επειδή προσελκύουν τρωκτικά, σκυλιά, γάτες, μύγες κ.α.. Τα απορρίμματα των σκύλων και των γατών δεν πρέπει να χρησιμοποιούνται γιατί μπορούν να μεταδώσουν ασθένειες. Μπορείτε επίσης να αποφύγετε την προσθήκη άρρωστων φυτών ή φυτών που έχουν προσβληθεί έντονα από έντομα, εκτός αν είστε σίγουροι για την υψηλή θερμοκρασία του κομποστοποιητή, οπότε αν μείνουν για μεγάλο χρονικό διάστημα θα διασπαστούν τελείως και δεν θα υπάρξει κάποιο πρόβλημα. Αυτό ισχύει και για τα αναπαραγωγικά μέρη των φυτών όπως οι ρίζες και οι σπόροι, τα οποία καλό είναι να αποφεύγονται, εκτός αν η θερμοκρασία του κομποστοποιητή είναι υψηλή οπότε θα διασπαστούν.
Ο παρακάτω πίνακας δείχνει τι επιτρέπεται να απορρίπτεται μέσα στον κάδο κομποστοποίησης και τι όχι.
| Πράσινα (μεγάλη ποσότητα αζώτου) | Καφετιά (μεγάλη ποσότητα άνθρακα) | Υπό προϋποθέσεις | Όχι |
|---|---|---|---|
| γκαζόν | χαρτί κουζίνας | Ξύλα | κόκκαλα |
| κλαδέματα, ξερά φύλλα | φλούδες κορμών | Λεμονόκουπες – πορτοκαλόφλουδες | απορρίμματα σκύλων/γατών |
| φρούτα και λαχανικά | άχυρα | λάδια | |
| οικιακά φυτά | πριονίδια | λίπη | |
| φύλλα | ξεραμένη χλόη | λιπαρές ουσίες | |
| απορρίμματα κουζίνας π.χ. τσόφλια αβγών, υπολείμματα καφέ, φίλτρα γαλλικού καφέ | χαρτοπετσέτες | υπολείμματα από κρέατα/ψάρια | |
| υπολείμματα από αφέψημα | στέλεχος καλαμποκιού | γαλακτοκομικά | |
| φλούδες, κοτσάνια από φρούτα και λαχανικά | στάχτες | σπόρους ζιζανίων | |
| κοπριά φυτοφάγων ( π.χ. από αγελάδες, άλογα, κότες ή κουνέλια) | ψωμί – ζυμαρικά | ||
| φύκια ξεπλυμένα από τα άλατα με νερό| | άρρωστα φυτά | ||
| μεταλλικά αντικείμενα | |||
| πλαστικά | |||
| γυάλινα υλικά | |||
| υπολείμματα μαγειρεμένων τροφών |
Προϋποθέσεις - υλικά κομποστοποίησης
ΕπεξεργασίαΤα μόνα υλικά που απαιτούνται για την παραγωγή οικιακού κομπόστ συνοψίζονται στα παρακάτω:
- Ειδικός κάδος κομποστοποίησης (με λίγους ή και καθόλου γαιοσκώληκες)
- Λίγο χώμα κήπου ή και καθόλου
- Εργαλεία (ειδικό εργαλείο για ανακάτεμα και αερισμό, σκαλιστήρι, ποτιστήρι)
- Μικρό καδάκι κουζίνας για τη συλλογή των υλικών στην κουζίνα
Οικιακοί κάδοι που κομποστοποιούν όλα τα οργανικά υπολείμματα
ΕπεξεργασίαΕίναι μικροί οικιακοί χειροκίνητοι κομποστοποιητές διαφόρων μεγεθών, ανάλογα τα άτομα, οι οποίοι πρέπει απαραίτητα να εξασφαλίζουν δυναμική ανάδευση (Περιστρεφόμενοι), διαχωρισμό των υπολειμμάτων σε φάσεις (Δύο θαλάμων) και να διαθέτουν μόνωση τουλάχιστον 4 cm ώστε να έχουν την δυνατότητα να διατηρήσουν σε όλο τον όγκο του κομποστοποιούμενου υλικού θερμοκρασία μεγαλύτερη των 50˚ C συνεχώς για τουλάχιστον 72 ώρες (Υγιεινοποίηση του κομπόστ). Αυτοί βέβαια είναι λίγο ακριβότεροι από έναν απλό κάδο κήπου.
Ευρωπαϊκή πρακτική
ΕπεξεργασίαΣτην Ευρώπη υπάρχει ένα μεγάλο ρεύμα κατευθυνόμενο προς την οικιακή κομποστοποίηση και σε αυτήν στα πράσινα σημεία ανακύκλωσης /κομποστοποίησης στις γειτονιές, σε μικρούς αυτόματους μηχανικούς κομποστοποιητές οι οποίοι θα πρέπει όμως να έχουν κατασκευαστικά και τεχνολογικά την δυνατότητα παραγωγής ώριμου κομπόστ, δηλαδή να διαθέτουν σύστημα θρυμματισμού των απορριμμάτων, σύστημα δυναμικής ανάδευσης, θάλαμο υγιεινοποίησης, θάλαμο ωρίμανσης. Αυτές οι μέθοδοι δεν έρχονται σε αντίθεση με καμία άλλη μέθοδο που μπορεί ενδεχομένως να εφαρμόζει ο εκάστοτε δήμος. Η Ελλάδα, με Κοινή Υπουργική Απόφαση (ΚΥΑ 29407/3508/16-12-2002) εναρμονίστηκε με την κοινοτική οδηγία θέτοντας ως ποσοτικούς στόχους τη μείωση στα βιοαποικοδομήσιμα απόβλητα κατά 25%, 50% και 65%, σε σχέση με το 1995, μέχρι το 2010, το 2013 και το 2020 αντίστοιχα.