Καστέλ ντελ'Όβο

Το Καστέλ ντελ Όβο ή Κάστρο του Αυγού (ιταλ.: Castel dell'Ovo) είναι κάστρο στη Νάπολη, στο πρώην νησάκι του Mεγαρίδη, τώρα χερσόνησος, στον κόλπο της Νάπολης στην Ιταλία. Βρίσκεται ανάμεσα στις συνοικίες Σαν Φερντινάντο και Κιάια, απέναντι από τη Mερζελίνα. Έχει εξαιρετική θέα στην παραλία της Νάπολης και την ευρύτερη περιοχή.

Καστέλ ντελ'Όβο
Είδος	κάστρο
Αρχιτεκτονική	νορμανδική αρχιτεκτονική
Διεύθυνση	Via Eldorado, 3
Γεωγραφικές συντεταγμένες	40°49′42″N 14°14′52″E
Διοικητική υπαγωγή	Νάπολη
Χώρα	Ιταλία
Προστασία	ιταλικό πολιτισμικό αγαθό
Πολυμέσα
δεδομένα (π)

Το κάστρο όπως φαίνεται από τα δυτικά.

Το όνομα τού κάστρου προέρχεται από έναν μακρόβιο θρύλο για τον Λατίνο ποιητή Βιργίλιο, ο οποίος κατά τον Ύστερο Μεσαίωνα θεωρούνταν μάγος και προγνώστης του μέλλοντος (προφήτης/μάντης). Σύμφωνα με τον μύθο, ο Βιργίλιος έκρυψε ένα αυγό στα θεμέλιά του, που έχει τη δύναμη να στηρίξει ολόκληρο το κάστρο. Παραμένει εκεί μαζί με τα οστά του, γιατί εάν το αυγό σπάσει, τότε το κάστρο θα καταστραφεί και θα ακολουθήσουν μία σειρά από καταστροφικά γεγονότα για τη Νάπολη.

Ιστορία κατά τη Ρωμαϊκή εποχή

Η είσοδος στο Καστέλ ντελ Όβο από τα βόρεια.

Το Καστέλ ντελ Όβο είναι το παλαιότερο σωζόμενο οχύρωμα στη Νάπολη.

Το νησί Mεγαρίδη, όπου βρίσκεται, ήταν αρχαίος ελληνικός οικισμός. Τον αρχικό πυρήνα της πόλης ίδρυσαν Έλληνες άποικοι από την Κύμη, τον 6ο αι. ΠΚΕ. Σύμφωνα με κάποια άλλη εκδοχή, ήταν οικισμός Ροδίων και στη συνέχεια οι Έλληνες άποικοι ίδρυσαν την Κύμη.

Τον 1ο αι. ΠΚΕ ο Ρωμαίος στρατηγός Λεύκιος Λευκίνιος Λούκουλλος έκτισε στο νησί μία από τις περίφημες επαύλεις του, το λεγόμενο Καστέλο του Λούκουλλου (λατ.: Castellum Lucullanum).

Στα μέσα του 5ου αιώνα, η έπαυλη οχυρώθηκε από τον αυτοκράτορα Βαλεντινιανό Γ΄ και το 476 στέγασε τον έκπτωτο Ρωμύλο Αυγουστύλο, τον τελευταίο αυτοκράτορα της Δυτικής Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας. Το 492 ο μοναχός Ευγίππιος ίδρυσε μοναστήρι στην τοποθεσία.

Ιστορία από τους Νορμανδούς ως τις κατακτήσεις του Ναπολέοντα

Μέσα στο κάστρο.

Τα ερείπια των κατασκευών της Ρωμαϊκής εποχής και οι μετέπειτα οχυρώσεις κατεδαφίστηκαν από εντόπιους τον 9ο αι., για να αποτρέψουν τη χρήση τους από τους Σαρακηνούς επιδρομείς. Το πρώτο κάστρο στην τοποθεσία κτίστηκε από τους Νορμανδούς τον 12ο αι. Ο Ρογήρος Β΄ ο Νορμανδός, κατακτώντας τη Νάπολη το 1140, έκανε το Καστέλ ντελ Όβο έδρα του. Το 1191 η Κωνσταντία, κόρη του Ρογήρου Β΄, αιχμαλωτίστηκε κατά τη διάρκεια τού αγώνα της με τον ανιψιό της Tανκρέδο βασιλιά της Σικελίας για το στέμμα της Σικελίας: ο καγκελάριος της Σικελίας Mατθαίος ντ'Ατζέλο έγραψε στον Tανκρέδο, πείθοντάς τον να την κλειδώσει στο νησί Καστέλ ντελ Όβο, ώστε να φυλάσσεται καλύτερα και να είναι απομονωμένη από τους ανθρώπους και έγραψε στον ευγενή Aλιζέρμο Κοτόνε, υπεύθυνο για την υπεράσπιση της Νάπολης, διατάσσοντάς τον "να περιφρουρεί την (μετέπειτα) αυτοκράτειρα στο Κάστρο του Σωτήρος (δηλ. στο Καστέλ ντελ Όβο) στη θάλασσα με ασφάλειά" (ut imperatricem in Castro Salvatoris ad mare benè custodiat). Ωστόσο η Κωνσταντία εφέθηκε τον επόμενο χρόνο και τελικά έγινε βασίλισσα της Σικελίας. Το 1268 ο δισεγγονός της βασιλιάς Κορραδίνος φυλακίστηκε εδώ πριν από τη δίκη και την εκτέλεσή του από τον Κάρολο Α΄. Εδώ φυλακίστηκαν επίσης τα παιδιά του εγγονού της Mανφρέδου βασιλιά της Σικελίας μετά την ήττα του από τον Κάρολο Α΄. Η σημασία του Καστέλ ντελ Όβο άρχισε να μειώνεται, όταν ο βασιλιάς Κάρολος Α' των Καπετιδών-Ανζού έκτισε ένα νέο κάστρο, το Καστέλ Νουόβο και μετέφερε την Αυλή του εκεί. Το Καστέλ ντελ Όβο έγινε η έδρα της Βασιλικής Κυβέρνησης και του Θησαυροφυλακίου (Ταμείου) του Κράτους. Λειτουργούσε και ως φυλακή. Το 1381 η τρισεγγονή του Ιωάννα Α΄ βασίλισσα της Νάπολης φυλακίστηκε επίσης εκεί για ένα διάστημα, αφού αναγκάστηκε να παραδοθεί στον εχθρό της (και 2ο εξάδελφό της) Κάρολο του Δυρραχίου, τον μελλοντικό Κάρολο Γ΄ της Νάπολης, πριν από τη δολοφονία της.

Η σημερινή εμφάνιση τού κάστρου χρονολογείται από την Αραγωνική κυριαρχία (15ος αι.). Το κάστρο επλήγη από το Γαλλικό και το Ισπανικό πυροβολικό κατά τη διάρκεια των Ιταλικών Πολέμων. Στη Ναπολιτανική Δημοκρατία του 1799 τα όπλα του χρησιμοποιήθηκαν από αντάρτες, για να αποτρέψουν τον φιλο-Βουρβονικό πληθυσμό της πόλης.

Μετά από μία μακρά περίοδο παρακμής, ο χώρος πήρε τη σημερινή του εμφάνιση κατά τη διάρκεια ενός εκτεταμένου έργου ανακαίνισης, που ξεκίνησε το 1975.

Στο Παρόν

Κανόνι στην κορυφή του κάστρου.

Τον 19ο αι. ένα μικρό ψαροχώρι με το όνομα Μπόργκο Μαρινάρο (Borgo Marinaro), το οποίο σώζεται ακόμη, αναπτύχθηκε γύρω από τον ανατολικό τοίχο του κάστρου. Είναι πλέον γνωστό για τη μαρίνα και τα εστιατόριά του. Το κάστρο είναι ορθογώνιο σε κάτοψη, περίπου 200 μ. Χ 45 μ. (το πιο πολύ), με έναν υψηλό προμαχώνα, που βλέπει στο μονοπάτι που το συνδέει με την ακτή. Το μονοπάτι έχει μήκος πάνω από 100 μ. και είναι μία δημοφιλής τοποθεσία για τους νεόνυμφους, που θέλουν να τραβήξουν τις φωτογραφίες τού γάμου τους. Μέσα στα τείχη τού κάστρου υπάρχουν πολλά κτίρια, που χρησιμοποιούνται συχνά για εκθέσεις και άλλες ειδικές εκδηλώσεις. Πίσω από το κάστρο υπάρχει ένα μακρύ ακρωτήριο, που πιθανότατα να χρησιμοποιείτο κάποτε ως χώρος ελλιμενισμού. Ένας μεγάλος στρογγυλός πύργος ορθώνεται έξω από τα τείχη τού κάστρου, στα νοτιοανατολικά.

Υποβρύχιοι αρχαιολόγοι ανακάλυψαν ένα λιμάνι 2500 ετών, που σχετίζεται με την προέλευση τού πρώτου ελληνικού οικισμού της Παλαιόπολης (που προηγήθηκε της αρχαίας πόλης της Νεάπολης, τώρα Νάπολης) στη θάλασσα δίπλα στο κάστρο. Τέσσερις σήραγγες, ένας δρόμος πλάτους 3 μ. με αυλάκια από την κυκλοφορία των αμαξών και μία τάφρος -που πιθανότατα κτίστηκε ως αμυντική κατασκευή για στρατιώτες-, ανακαλύφθηκαν βυθισμένα ακριβώς δίπλα στο κάστρο. Η ανακάλυψη ανακοινώθηκε τον Μάρτιο του 2018, μετά την ταυτοποίηση του αρχικού λιμανιού της Νεάπολης τον Σεπτέμβριο του 2017.

 

Βιβλιογραφία

• Di Maggio, Patrizia (1992). Angelillo, Fiorella, επιμ. I castelli di Napoli. Elio De Rosa. σελ. 15. 

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

• Πολυμέσα σχετικά με το θέμα Castel dell'Ovo (Naples) στο Wikimedia Commons