Βικιπαίδεια

Καλόξυλος Νάξου

οικισμός της Ελλάδας

Συντεταγμένες: 37°03′57″N 25°29′22″E / 37.06583°N 25.48944°E / 37.06583; 25.48944

Ο Καλόξυλος είναι πεδινό χωριό-οικισμός της κεντρικής Νάξου, στο λεκανοπέδιο της Τραγαίας, σε υψόμετρο 300 μέτρων περίπου. Μαζί με τους οικισμούς του Χαλκείου, Ακαδήμους και Κεραμί αποτελούν το χωριό Χαλκί της τοπικής κοινότητας Χαλκείου, της Δημοτικής Ενότητας Δρυμαλίας και υπάγεται στον Δήμο Νάξου και Μικρών Κυκλάδων. Όλοι οι παραπάνω οικισμοί έχουν 368 κατοίκους (απογραφή 2011).[1] Απέχει περίπου 500 μέτρα από τον «κεντρικό» οικισμό Χαλκί και 16 χλμ από την Χώρα της Νάξου. Η παλαιότερη γραπτή μνεία του ονόματος του χωριού είναι σε έγγραφο στις 9 Μαρτίου 1539. Έχει χαρακτηριστεί από το 1988 παραδοσιακός οικισμός.[2][3]

Καλόξυλος
Στα ενδότερα του Καλόξυλου
Καλόξυλος is located in Greece
Καλόξυλος
Καλόξυλος
Διοίκηση
ΧώραΕλλάδα
ΠεριφέρειαΝοτίου Αιγαίου
Περιφερειακή ΕνότηταΝάξου
ΔήμοςΝάξου & Μικρών Κυκλάδων
Δημοτική ΕνότηταΔρυμαλίας
Γεωγραφία
Γεωγραφικό διαμέρισμαΝησιά Αιγαίου Πελάγους
ΝομόςΚυκλάδων
Υψόμετρο300
Πληροφορίες
ΠολιούχοςΑγία Τριάδα (1880)
Ταχ. κώδικας84302
Τηλ. κωδικός22850
Commons page Σχετικά πολυμέσα
δεδομένα

Πληθυσμιακή εξέλιξη

Επεξεργασία

Τελευταία «ανεξάρτητη» απογραφή του οικισμού είχαμε το 1971 και είχε 140 κατοίκους. Για διοικητικούς λόγους ο οικισμός προσμετράται στον οικισμό του Χαλκείου, αν και είναι διακριτά ξεχωριστός.Ο οικισμός συνεχίζει να υπάρχει και να κατοικείται τα επόμενα χρόνια, δεν έχουμε όμως επίσημη καταγραφή του πληθυσμού του στις απογραφές γιατί προσμετράται μαζί με τον πληθυσμό του Χαλκείου και άλλων όμορων οικισμών (όπως των Ακαδήμων και του Κεραμίου, συνολικά 368 κάτοικοι στην απογραφή του 2011)[1].

Έτος 1835 1879 1889 1896 1907 1920 1928 1940 1951 1961 1971
Πληθυσμός 306 321 294 327 294 289 297 262 245 210 140
Πηγές [4] [5] [6] [7] [8] [9] [10] [11] [12] [13] [14]

Διοικητικές μεταβολές

Επεξεργασία
  • Το 1835, ο οικισμός έχει 306 κατοίκους (81 οικογένειες) και προσαρτάται στον νεοϊδρυθέντα Δήμο Τραγαίας της επαρχίας Νάξου, με έδρα τον οικισμό του Χαλκείου.[4][15]
  • Το 1912, ο Δήμος Τραγαίας καταργείται και δημιουργείται η κοινότητα Χαλκείου, όπου και προσαρτάται.[16]
  • Το 1981, στην απογραφή, καταργείται σαν «ανεξάρτητος» οικισμός και προσμετράται στον οικισμό του Χαλκείου, αν και τους χωρίζουν περισσότερα από 500 μ.[17]
  • Το 1997, με την εφαρμογή του προγράμματος Καποδίστριας (νόμος 2539/97), η κοινότητα του Χαλκείου καταργείται και ο οικισμός προσαρτάται στο νεοσύστατο δήμο Δρυμαλίας με έδρα τον οικισμό Χαλκείο.[18] Συγκεκριμένα, με το πρόγραμμα Καποδίστριας υπαγόταν στο Δημοτικό Διαμέρισμα Χαλκείου, του Δήμου Δρυμαλίας, του νομού Κυκλάδων, στο γεωγραφικό διαμέρισμα Νήσων Αιγαίου Πελάγους.[19]
  • Το 2010, με την εφαρμογή του προγραμματος Καλλικράτης (νόμος 3852/2010), καταργείται ο δήμος Δρυμαλίας και ο οικισμός, μαζί με τον οικισμό του Χαλκείου, προσαρτάται στο νεοσύστατο Δήμο Νάξου & Μικρών Κυκλάδων.[20]

Σήμερα, μετά τη τελευταία μεταβολή του 2010 (πρόγραμμα Καλλικράτης), υπάγεται στον οικισμό Χαλκί της Τοπικής Κοινότητας Χαλκείου ( 543 κ.). Η τ.κ. Χαλκείου υπάγεται στη δημοτική ενότητα Δρυμαλίας, του δήμου Νάξου και Μικρών Κυκλάδων, της περιφερειακής ενότητας Νάξου (του πρώην νομού Κυκλάδων), στην περιφέρεια Νοτίου Αιγαίου.[1]

 
Η Αγία Τριάδα

Γεωγραφία

Επεξεργασία

Ο Καλόξυλος βρίσκεται στην κεντρική Νάξο σε υψόμετρο 300 μέτρων περίπου. Απέχει 17 χλμ από την πόλη της Νάξου (Χώρα).[21] και 500 μέτρα από το Χαλκί.[22]

Οικισμός

Επεξεργασία

Ο οικισμός έχει μακρόστενο σχήμα με κατεύθυνση από τον νότο προς το βορρά και λίγο ανατολικά. Διασχίζεται από τις οδούς της Αγίας Τριάδας και των Αγίων Αποστόλων, που είναι κεντρικά σοκάκια του χωριού και στο μεγαλύτερο μέρος τους δεν είναι προσβάσιμα από οχήματα. Περιβάλλεται από περιβόλια και οπωροφόρα δένδρα. Στα βόρεια, στο τέλος του κυρίως οικισμού, μετά το νεκροταφείο, υπάρχει λιθόκτιστο γεφυράκι και τα παλιά πλυσταριά του χωριού.[23]

Νότια του χωριού διέρχεται η επαρχιακή οδός Χώρας-Απειράνθου, που είναι και παλαιότερη κύρια οδική αρτηρία του νησιού. Από εκεί είναι και η κύρια είσοδος, η οποία οδηγεί στην οδό της Αγίας Τριάδος, που διέρχεται μπροστά από τον κεντρικό ναό της Αγία Τριάδος. Το υπόλοιπο χωριό διασχίζεται από την οδό Αγίων Αποστόλων που φτάνει βόρεια μέχρι το νεκροταφείο.

Από την επαρχιακή οδό Χαλκίου-Κεραμωτής στα ανατολικά το χωριό έχει άλλες τέσσερις εισόδους. Η πρώτη και νοτιότερη οδηγεί στον κύριο όγκο του οικισμού. Η δεύτερη που ξεκινάει από την στάση «Πυρνιά» των λεωφορείων φτάνει στην οδό των Αγίων Αποστόλων. Η τρίτη οδηγεί στο νεκροταφείο του χωριού.

Η τέταρτη είσοδος οδηγεί σε έναν μικρό οικισμό του χωριού που βρίσκεται 300 περίπου μέτρα βόρεια του κυρίως οικισμού και ονομάζεται Πάνω Καλόξυλος. Ο Πάνω Καλόξυλος διασχίζεται από την οδό του Αγίου Παντελεήμονος.

Κοιλάδα Καλόξυλου

Επεξεργασία

Η κοιλάδα του Καλόξυλου καταλαμβάνει το βόρειο ανατολικό τμήμα του οροπέδιου της Τραγαίας. Προς τα βόρεια συνορεύει με την κοινότητα της Μονής. Προς τα ανατολικά φτάνει μέχρι και τις απότομες πλαγιές του όρους Φανάρι, του τρίτου σε ύψος στη Νάξο. Το Φανάρι τροφοδοτεί την κοιλάδα με νερά που με πολυάριθμες ρεματιές διασχίζουν την κοιλάδα και κάποιες τον ίδιο τον οικισμό. Σε αυτές τις ρεματιές ευνοείται η πλούσια βλάστηση σε πλατάνια, βελανιδιές, πρίνους και ασφεντάμους.[23]

Η εύφορη κοιλάδα είναι κατάφυτη με ελαιώνες και αμπέλια. Οι οικονομία του χωριού βασιζόταν στην ελαιοπαραγωγή και γιαυτό κάποτε είχε δύο τουλάχιστον καλά εξοπλισμένα ελαιοτριβεία. Στην κοιλάδα υπάρχουν ακόμα και σήμερα πολλά περιβόλια με μικρή όμως παραγωγή, όπως και μικρά ποιμνιοστάσια.

Διάφορα

Επεξεργασία

Οι κάτοικοι του χωριού έχουν διατηρήσει στο πέρασμα των χρόνων την παραδοσιακή κυκλαδίτικη αρχιτεκτονική με τα γραφικά δρομάκια, τις καμάρες, τα πανέμορφα σπίτια, με αυλές και λουλούδια.

 
Μαρμάρινο σκαλιστό κιονόκρανο στην Αγία Τριάδα
 
Εσωτερικό της Αγίας Τριάδας

Αγία Τριάδα

Επεξεργασία
Κύριο λήμμα: Αγία Τριάδα Καλόξυλου

Στην είσοδο του χωριού βρίσκεται η επιβλητική κεντρική εκκλησία αφιερωμένη στην Αγία Τριάδα. Στο εσωτερικό της έχει βυζαντινές εικόνες, πολλά αφιερώματα και είναι διακοσμημένη με μαρμάρινους σκαλιστούς κίονες και τέμπλο, έργα Τηνιακών γλυπτών.[24]

Το επιβλητικό μαρμάρινο τέμπλο είχε φιλοτεχνηθεί από τον πασίγνωστο Τηνιακό Γιαννούλη Χαλεπά.

 
Χώρος περιπάτου και ξεκούρασης
 
Ελαιώνας στον Πάνω Καλόξυλο

Βυζαντινές Εκκλησιές και ξωκλήσια

Επεξεργασία

Ο κάμπος της Τραγαίας είναι γνωστός για το πλήθος των βυζαντινών εκκλησιών. Έτσι και στην περιοχή του Καλόξυλου υπάρχουν αρκετές:[25]

  • Βορειοδυτικά του χωριού, περίπου στα 300 μέτρα, στη θέση όπου υπήρχε κάποτε οικισμός με το όνομα «Δαμίνος», είναι κτισμένη η Παναγία η Δαμιώτισσα, παλιά βυζαντινή εκκλησία του 9ου - 10ου αιώνα. Στο εσωτερικό διατηρούνται τοιχογραφίες του 12ου-13ου αιώνα καθώς και μαρμάρινα ανάγλυφα από βυζαντινά τέμπλα του 11ου αι.[26][27][28][29]
  • Η βυζαντινή εκκλησία του Αγίου Ιωάννου Θεολόγου, βρίσκεται 800 μέτρα ανατολικά του Καλόξυλου, στη θέση «Αλμπά», στους πρόποδες του όρους Φανάρι.[30] Επειδή υπάρχει στρώμα με ανεικονικές τοιχογραφίες, πιθανολογείται η ανοικοδόμηση του την εποχή της Εικονομαχίας.[31]

Ελαιοτριβεία

Επεξεργασία

Ο Καλόξυλος σαν ελαιοπαραγωγικό χωριό είχε τέσσερα προβιομηχανικά ελαιοτριβεία.[32] από τα οποία σήμερα διασώζονται δύο.

Ελαιοτριβείο και πρώτη ηλεκτρική εταιρεία

Επεξεργασία

Ένα από αυτά έχει ξεχωριστή ιστορία:

Βρίσκεται μέσα στον οικισμό και είναι ιδιοκτησία της Μίνας Βερώνη. Έχει ανακαινιστεί-αναπαλαιωθεί όπως ήταν πριν πολλές δεκαετίες και είναι επισκέψιμο. Έχει χρησιμοποιηθεί σαν πολιτιστικό κέντρο του χωριού και έχει φιλοξενήσει πολλές εκθέσεις τέχνης.

Το ενδιαφέρον στην ιστορία του είναι ότι σύμφωνα με επίσημο έγγραφο κτίστηκε πριν από το 1664, σαν πύργος της οικογένειας Κόκκου.[33] Υπάρχει όμως η προφορική παράδοση ότι η ανωδομή του κτηρίου δεν ολοκληρώθηκε ή ότι κατέρρευσε.[34] Πράγματι το κτήριο έχει μορφή μικρού πύργου λιθόκτιστο εξωτερικά, με δύο καμαροσκέπαστα διαμερίσματα, εξωτερικές διαστάσεις 12x11 μ., εσωτερικό μέγιστο ύψος καμάρας 4,64 μ., μετρημένο από το δάπεδο και πάχος τοίχων 1,15μ.[34]

Γύρο στο 1880, βρίσκεται στην ιδιοκτησία του Γρηγορίου Μάρκου Βαλληνδρά, ο οποίος στεγάζει στο χώρο αυτό χειροκίνητο ελαιοτριβείο. Το 1905 το ελαιοτριβείο μεταβιβάζεται στον θετό γιο Μάρκο Γρηγορίου Βαλληνδρά. Ο τελευταίος το 1928 το μετατρέπει σε ηλεκτροκίνητο χρησιμοποιώντας γεννήτρια με ντιζελομηχανή. Ταυτόχρονα ιδρύει και ηλεκτρική εταιρεία με σκοπό την παροχή ηλεκτρικού ρεύματος στην περιοχή. Λειτουργεί σαν εταιρεία ηλεκτροφωτισμού μέχρι την έναρξη του πολέμου το 1940. Αργότερα το αναλαμβάνει ο Ιωάννης Σακελλιάδης, ανιψιός του Μάρκου, ο οποίος το 1950 το εκσυγχρονίζει και το λειτουργεί ως ελαιοτριβείο μέχρι και το 1987. Η σημερινή ιδιοκτήτρια, Μίνα Βερώνη, είναι κόρη του Ιωάννη Σακελλιάδη.[24][32][33][34]

Λαογραφικό Μουσείο

Επεξεργασία

Η ιδιωτική συλλογή του Φλώριου Χωριανόπουλου με πολλές χιλιάδες αντικείμενα και σκεύη παλαιότερων χρόνων. Το μουσείο, άνοιξε για το κοινό το 2014 και βρίσκεται κοντά στην είσοδο του χωριού, απέναντι από την εκκλησία της Αγίας Τριάδας.[24]

 
Οδός Αγίων Αποστόλων. Στο βάθος ο Ναός των Αγίων Αποστόλων και της Αγίας Αικατερίνης

Συλλογή Φωτογραφιών

Επεξεργασία
  •  
    Οδός Αγίων Αποστόλων
  •  
    Οδός Αγίων Αποστόλων
  •  
    Το Λαογραφικό Μουσείο
  •  
    Από το Λαογραφικό Μουσείο
  •  
    Το κτήριο του ηλεκτροκίνητου ελαιοτριβείου
  •  
    Τα παλιά πλυσταριά
  •  
    Μονοπάτι κοντά στον Καλόξυλο
  •  
    Εσωτερικός δρόμος από Κεραμί προς Καλόξυλο
 
Οδός Αγίου Παντελεήμονος στον Πάνω Καλόξυλο

Παραπομπές

Επεξεργασία
  1. ↑ 1,0 1,1 1,2 «ΦΕΚ αποτελεσμάτων ΜΟΝΙΜΟΥ πληθυσμού Αρχειοθετήθηκε 2017-11-24 στο Wayback Machine.», σελ. 10849 (pdf σελ. 375), και σε μορφή Excel «Πίνακας αποτελεσμάτων ΜΟΝΙΜΟΥ Πληθυσμού-Απογραφής 2011 Αρχειοθετήθηκε 2015-11-13 στο Wayback Machine.» στην ιστοσελίδα της ΕΛΣΤΑΤ Αρχειοθετήθηκε 2018-07-06 στο Wayback Machine.. Αρχειοθετήθηκε 24/11/2017. Ανακτήθηκε 09/01/2018.
  2. ↑ «ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΟΙ ΟΙΚΙΣΜΟΙ ΝΑΞΟY» από old.domiki.gr. Αρχειοθετήθηκε 01/09/2018. Ανακτήθηκε 31/08/2018.
  3. ↑ «ΦΕΚ-504Δ-14/06/1988» από αναζήτηση ΦΕΚ. Ανακτήθηκε 31/08/2018.
  4. ↑ 4,0 4,1 ΦΕΚ Α4/1835 σελ. 31 και 38 (σελ. 3 και 10 του pdf) από ΕΕΤΑΑ. Δημοσιεύθηκε 26 Φεβρ.1835. Αρχειοθετήθηκε 08/03/2018. Ανακτήθηκε 27/02/2018.
  5. ↑ «Πληθυσμός 1879», Μέρος τρίτον σελ. 97 (σελ. 182 του pdf), από ΕΛΣΤΑΤ. Αρχειοθετήθηκε 25/04/2017. Ανακτήθηκε 08/01/2018.
  6. ↑ «Πληθυσμός: απογραφή της 15-16 Απριλίου 1889», σελ. 110 (σελ. 133 του pdf), από ΕΛΣΤΑΤ. Αρχειοθετήθηκε 07/11/2017. Ανακτήθηκε 08/01/2018
  7. ↑ «Στατιστικά αποτελέσματα της απογραφής του πληθυσμού κατά την 5-6 Οκτωβρίου 1896», σελ. 125 (σελ. 232 του pdf), από ΕΛΣΤΑΤ. Αρχειοθετήθηκε 07/11/2017. Ανακτήθηκε 08/01/2018
  8. ↑ «Στατιστικά αποτελέσματα της γενικής απογραφής του πληθυσμού κατά την 27 Οκτωβρίου 1907», σελ. 409 (σελ. 412 του pdf), από ΕΛΣΤΑΤ. Αρχειοθετήθηκε 07/11/2017. Ανακτήθηκε 08/01/2018
  9. ↑ «Πληθυσμός του Βασιλείου της Ελλάδος κατά την απογραφή της 19 Δεκεμβρίου 1920», σελ. 183 (σελ. 204 του pdf), από ΕΛΣΤΑΤ. Αρχειοθετήθηκε 07/06/2015. Ανακτήθηκε 08/01/2018.
  10. ↑ «Πληθυσμός της Ελλάδος κατά την απογραφήν της 15-16 Μαϊου 1928», σελ. 217 (σελ. 237 του pdf), από ΕΛΣΤΑΤ. Αρχειοθετήθηκε 04/03/2016. Ανακτήθηκε 08/01/2018.
  11. ↑ «Πληθυσμός της Ελλάδος κατά την απογραφήν της 16 Οκτωβρίου 1940», σελ. 244 (σελ. 268 του pdf), από ΕΛΣΤΑΤ. Αρχειοθετήθηκε 25/04/2017. Ανακτήθηκε 08/01/2018.
  12. ↑ «Πληθυσμός της Ελλάδος κατά την απογαφήν της 7ης Απριλίου 1951», σελ. 121 (σελ. 121 του pdf), από ΕΛΣΤΑΤ. Αρχειοθετήθηκε 04/03/2017. Ανακτήθηκε 08/01/2018
  13. ↑ «Αποτελέσματα της απογραφής πληθυσμού - κατοικιών της 19ης Μαρτίου 1961», Πίνακας 1, σελ. 276 (σελ. 346 του pdf), από ΕΛΣΤΑΤ. Αρχειοθετήθηκε 06/03/2017. Ανακτήθηκε 08/01/2018
  14. ↑ «Πληθυσμός της Ελλάδος κατά την απογραφήν της 14ης Μαρτίου 1971», σελ. 115 (σελ. 115 του pdf), από ΕΛΣΤΑΤ. Αρχειοθετήθηκε 24/10/2014. Ανακτήθηκε 08/01/2018
  15. ↑ «1835 σχηματισμός Δήμων Νάξου»από orinosaxotis.blogspot.gr. Δημοσιεύθηκε 02/01/2015. Αρχειοθετήθηκε 09/03/2018. Ανακτήθηκε 09/03/2018.
  16. ↑ «ΦΕΚ 261Α 31/8/1912» σελ. 1515 (σελ. 3 του pdf), από ΕΕΤΑΑ. Αρχειοθετήθηκε 16/06/2012. Ανακτήθηκε 27/02/2018.
  17. ↑ Προσμετράται στο Χαλκείον. «ΦΕΚ 370Β 14/06/1982» σελ. 3248 (σελ. 96 του pdf), από ΕΕΤΑΑ. Αρχειοθετήθηκε 27/02/2018. Ανακτήθηκε 27/02/2018.
  18. ↑ «ΦΕΚ 244Α - 04/12/1997»σελ. 8815 (σελ. 27 του pdf), από ΕΕΤΑΑ. Αρχειοθετήθηκε 30/3/2017. Ανακτήθηκε 27/2/2018.
  19. ↑ Συμπεριλαμβάνεται στον οικισμό Χαλκί. «Απογραφή πληθυσμού - κατοικιών της 18ης Μαρτίου 2001», σελ. 268 (σελ. 270 του pdf), από ΕΛΣΤΑΤ. Αρχειοθετήθηκε 29/07/2017. Ανακτήθηκε 08/01/2018
  20. ↑ «ΦΕΚ 87Α - 07/06/2010»σελ. 1791 (σελ. 7 του pdf), από ΕΕΤΑΑ. Αρχειοθετήθηκε 27/02/2018. Ανακτήθηκε 27/02/2018
  21. ↑ «Χώρα - Καλόξυλος» από google.com/maps. Ανακτήθηκε 28/06/2019.
  22. ↑ «Χαλκί - Καλόξυλος» από google.com/maps. Ανακτήθηκε 28/06/2019.
  23. ↑ 23,0 23,1 «Διαδρομή 4: Τραγαία (Χαλκί) – Χαλκί (κυκλική)» στο naxos.gr. Αρχειοθετήθηκε 02/07/2019. Ανακτήθηκε 02/07/2019.
  24. ↑ 24,0 24,1 24,2 Μάρτιος 2014. «Καλόξυλος, Τραγαία Νάξου» παρουσίαση σε βίντεο του χωριού Καλόξυλος από τον Λευτέρη Ελευθερίου που προβλήθηκε στο Φεστιβάλ Τέχνης και Πολιτισμού Ελαία (Elaia Arts Festival). Ανάκτηση από youtube 29/03/2018.
  25. ↑ «Καλόξυλος» από naxos.gr. Αρχειοθετήθηκε 29/03/2018. Ανακτήθηκε 29/03/2018.
  26. ↑ Ασλανίδης, Κλήμης (2014), βλ. πηγές, σελ. 109-113
  27. ↑ «Ι. Ναός Παναγίας Δαμιώτισσας στο Χαλκί Νάξου» από listedmonuments.culture.gr. Αρχειοθετήθηκε 05/04/2015. Ανακτήθηκε 29/03/2018.
  28. ↑ «Πρότυπος Χωροταξικός Σχεδιασμός ∆ήμου ∆ρυμαλίας για την Ανάδειξη & Προστασία της Φυσιογνωμίας του[νεκρός σύνδεσμος] » σελ. Α3.2-11. Ανακτήθηκε 29/03/2018.
  29. ↑ «Παναγία Δαμνιώτισσα (9ος – 10ος αιώνας)» από naxos.gr. Αρχειοθετήθηκε 02/07/2019. Ανακτήθηκε 02/07/2019.
  30. ↑ «Ι. Ναός Αγίου Ιωάννου Θεολόγου στη Καλοξύλου Νάξου» από listedmonuments.culture.gr. Αρχειοθετήθηκε 05/04/2015. Ανακτήθηκε 29/03/2018.
  31. ↑ Ασλανίδης, Κλήμης (2014), βλ. πηγές, σελ. 119-122
  32. ↑ 32,0 32,1 «Πρότυπος Χωροταξικός Σχεδιασμός ∆ήμου ∆ρυμαλίας για την Ανάδειξη & Προστασία της Φυσιογνωμίας του[νεκρός σύνδεσμος] » σελ. Α3.2-61, 67. Ανακτήθηκε 29/03/2018.
  33. ↑ 33,0 33,1 «Ελαιοτριβείο Ιωάννη Σακελλιάδη» στο naxos.gr.Ανακτήθηκε 02/07/2019.
  34. ↑ 34,0 34,1 34,2 «Ηλεκτρική εταιρεία» από thisisnaxos.gr. Ανακτήθηκε 29/03/2018.

Πηγές

Επεξεργασία

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

Επεξεργασία
Ανακτήθηκε από "https://el.wiki.x.io/w/index.php?title=Καλόξυλος_Νάξου&oldid=10538854"