Κάρολος Β΄ της Ναβάρρας

Ο Κάρολος Β΄ της Ναβάρρας ή Κάρολος ο Κακός (γαλλικά: Charles le Mauvais, 10 Οκτωβρίου 1332 - 1 Ιανουαρίου 1387) βασιλιάς της Ναβάρρας (1349 - 1387) και κόμης του Εβρέ (1343 - 1387) ήταν μεγαλύτερος γιος και διάδοχος του Φιλίππου Γ΄ κόμη του Εβρέ και της Ιωάννας Β΄ της Ναβάρρας. Κληρονόμησε από τους γονείς του μεγάλες εκτάσεις στη Νορμανδία όπως επίσης την Καμπανία και το Μπρι (1328). Είχε πρωταγωνιστικό ρόλο κατά τη διάρκεια του Εκατονταετούς Πολέμου αλλάζοντας την υποστήριξη του ανάλογα με τα συμφέροντα του, ο φρικτός του θάνατος δια πυράς θεωρήθηκε θεία τιμωρία.

Κάρολος Β΄ της Ναβάρρας
Γενικές πληροφορίες
Όνομα στη μητρική γλώσσα	Charles II (Γαλλικά)
Γέννηση	10  Οκτωβρίου 1332 Εβρέ
Θάνατος	1  Ιανουαρίου 1387 Navarreria
Συνθήκες θανάτου	θανατηφόρο δυστύχημα
Τόπος ταφής	Καθεδρικός Ναός της Παμπλόνα
Χώρα πολιτογράφησης	Βασίλειο της Ναβάρρας
Εκπαίδευση και γλώσσες
Ομιλούμενες γλώσσες	Γαλλικά
Πληροφορίες ασχολίας
Ιδιότητα	ηγεμόνας
Οικογένεια
Σύζυγος	Ιωάννα των Βαλουά, Βασίλισσα της Ναβάρας (από 1353)
Σύντροφος	Catalina de Lizaso
Τέκνα	Κάρολος Γ΄ της Ναβάρρας Ιωάννα της Ναβάρρας, βασίλισσα της Αγγλίας Πέτρος της Ναβάρρας Μαρία της Ναβάρας Leonel de Navarra
Γονείς	Φίλιππος Γ΄ της Ναβάρρας και Ιωάννα Β΄ της Ναβάρρας
Αδέλφια	Λευκή της Ναβάρρας, βασίλισσα της Γαλλίας Μαρία της Ναβάρας Αγνή της Ναβάρας Ιωάννα της Ναβάρρας Φίλιππος της Ναβάρρας Λουδοβίκος της Ναβάρρας Ιωάννα της Ναβάρρας
Οικογένεια	Οίκος του Εβρέ
Αξιώματα και βραβεύσεις
Αξίωμα	Βασιλέας της Ναβάρρας (1349–1387)
Υπογραφή
Θυρεός
Σχετικά πολυμέσα

Συγκρούσεις με τους βασιλείς της Γαλλίας

Άνοδος στον θρόνο της Ναβάρρας

Ο πατέρας του ήταν πρώτος ξάδελφος του Φιλίππου ΣΤ΄ της Γαλλίας και η μητέρα του Ιωάννα Β΄ της Ναβάρρας ήταν το μοναδικό παιδί που επέζησε του Λουδοβίκου Ι΄ της Γαλλίας. Ο Κάρολος μεγάλωσε στη Γαλλία και την εποχή που ανακηρύχτηκε βασιλιάς της Ναβάρρας σε ηλικία 17 ετών δεν γνώριζε την τοπική Ρωμαϊκή διάλεκτο που μιλούσαν οι κάτοικοι της περιοχής. Στέφθηκε βασιλιάς της Ναβάρρας τον Οκτώβριο του 1349 και επισκέφτηκε για πρώτη φορά το βασίλειο του το καλοκαίρι του 1350, τον όρκο τον πήρε σε μια διαφορετική γλώσσα γνωστή ως Ναβαρρο - Αραγωνέζικη. Τα 12 πρώτα χρόνια της βασιλείας του πέρασε τον περισσότερο καιρό στη Γαλλία, τη Ναβάρρα την έβλεπε περισσότερο ως μέσο για τα σχέδια του να γίνει ισχυρός παράγοντας στη διεκδίκηση του Γαλλικού θρόνου σαν δισέγγονος από μητέρα του Φιλίππου Δ΄ της Γαλλίας χωρίς να το καταφέρει επειδή ο Οίκος των Βαλουά είχε πρωτογένεια.

Ο Κάρολος Β΄ της Ναβάρρας υπηρέτησε σαν βασιλικός διοικητής στη Λανγκντόκ (1351) και διηύθυνε τον βασιλικό στρατό στην κατάληψη του Πορτ-Σεντ-Μαρί στον Γαρούνα (1352), την ίδια χρονιά παντρεύτηκε την Ιωάννα του Βαλουά, κόρη του Ιωάννη του Αγαθού. Σύντομα ήρθε σε σύγκρουση με τον Κοντόσταυλο της Γαλλίας Κάρολο ντε λα Σέντρα που ήταν δικαιούχος στην Καμπανία, στην Μπρι και στο Ανγκουλέμ, ο Κάρολος διεκδίκησε τις περιοχές αυτές από τη μητέρα του αλλά τις έχασε από τους Γάλλους βασιλείς με ένα ευτελές ποσό αποζημίωσης. Ο Κάρολος Β΄ ήρθε σε σύγκρουση με τον Κοντόσταυλο του Ιωάννη του Αγαθού Κάρολο ντε λα Σέντρα τα Χριστούγεννα του 1353, ο Κάρολος οργάνωσε τη δολοφονία του Κοντόσταυλου που έγινε στις 8 Ιανουαρίου 1354, o αδελφός του Φίλιππος οδήγησε τους δολοφόνους. Ο Κάρολος δεν έκρυψε τον ρόλο του στη δολοφονία του Κοντόσταυλου και σε λίγες μέρες βρέθηκε να πολεμά σαν σύμμαχος του Εδουάρδου Γ΄ της Αγγλίας εναντίον του ίδιου του πεθερού του Ιωάννη Β΄ που ο δολοφονημένος Κοντόσταυλος ήταν ευνοούμενος του. Ο Ιωάννης Β΄ ετοιμάστηκε να επιτεθεί στη Ναβάρρα αλλά ο φόβος του για συμμαχία του Καρόλου με τον Εδουάρδο Γ΄ της Αγγλίας τον οδήγησαν να κλείσει ειρήνη με τον βασιλιά της Ναβάρρας με τη Συνθήκη της Μαντ στις 22 Φεβρουαρίου 1354. Ο Κάρολος χρησιμοποιούσε πάντα την απειλή συμμαχίας με τον Άγγλο βασιλιά προκειμένου να πετύχει τη διεύρυνση των εδαφών και του βασιλείου του.

Σύγκρουση με τον Ιωάννη τον Αγαθό και φυλάκιση

Ο Κάρολος Β΄ της Ναβάρρας δέχεται συγχώρεση απο τον Ιωάννη τον Αγαθό - Μικρογραφία 14ου αιώνα.

Η ειρήνη δεν κράτησε πολύ, ο Ιωάννης ο Αγαθός στα τέλη του 1354 επιτέθηκε στις περιοχές του Καρόλου στη Νορμανδία όπου ο Κάρολος βρέθηκε να συνωμοτεί με τον απεσταλμένο και ξάδελφο του Εδουάρδου Γ΄ Ερρίκο, δούκας του Λάνκαστερ στις άκαρπες ειρηνικές διαπραγματεύσεις μεταξύ των Άγγλων και των Γάλλων στην Αβινιόν τον χειμώνα του 1354. Οι προετοιμασίες των Άγγλων για νέα μεγάλη επίθεση και ο φόβος ότι ο βασιλιάς της Ναβάρρας θα συμμαχήσει μαζί τους οδήγησε τον Ιωάννη τον Αγαθό να κλείσει μαζί του ξανά ειρήνη στις 10 Σεπτεμβρίου 1355 στο Βαλόνι. Δεν κράτησε ούτε αυτή η συνθήκη ειρήνης για πολύ, ο Κάρολος Β΄ της Ναβάρρας βρέθηκε να συνωμοτεί τον Δεκέμβριο του 1355 για την ανατροπή του βασιλιά Ιωάννη Β΄ από τον δελφίνο τον οποίο ο πατέρας του είχε κάνει δούκα της Νορμανδίας. Οι φήμες ότι ο βασιλιάς της Ναβάρρας συνωμοτεί για πραξικόπημα εναντίον του Γάλλου βασιλιά ανάγκασαν τον Ιωάννη να στείλει στο κάστρο της Ρουέν στις 5 Απριλίου 1356, μια ομάδα να συλλάβει τον Κάρολο Β΄ και τους στενότερους συνεργάτες του. Τέσσερις από τους συνεργάτες του που είχαν κατηγορηθεί για συμμετοχή στον φόνο του Πέτρου ντε λα Σέντρα αποκεφαλίστηκαν, ο ίδιος ο Κάρολος μεταφέρθηκε σε φυλακές υψίστης ασφαλείας στο Παρίσι. Ο Κάρολος παρέμεινε στη φυλακή μέχρι την εποχή που ο Ιωάννης ο Αγαθός συνετρίβη από τους Άγγλους στη μάχη του Πουατιέ και μεταφέρθηκε αιχμάλωτος στην Αγγλία. Οι συνεργάτες του Γάλλου βασιλιά συμμετείχαν στη διακυβέρνηση μέσω του Κοινοβουλίου αλλά το κενό που είχε δημιουργηθεί με την αιχμαλωσία του βασιλιά ήταν τεράστιο και έφερε ολόκληρη τη Γαλλία σε αναρχία. Ο δελφίνος δέχτηκε έντονες πιέσεις να απελευθερώσει τον Κάρολο, στις 9 Νοεμβρίου 1357 μια ομάδα 30 ατόμων υπό την καθοδήγηση του Ιωάννη του Πικουινί πήγε στο κάστρο του Αρλέ όπου βρισκόταν φυλακισμένος ο Κάρολος και τον απελευθέρωσε. Ο Κάρολος πήγε στην Αμιένη όπου χαιρετίστηκε σαν ήρωας, στη συνέχεια προσκλήθηκε στο Παρίσι από το Κοινοβούλιο, έκανε θριαμβευτική είσοδο και οι οπαδοί του τον δέχτηκαν σαν να είναι νεοεκλεγμένος μονάρχης. Στις 30 Νοεμβρίου 1357 απηύθυνε στον δελφίνο μια σειρά από παράπονα σχετικά με τη μεταχείριση που είχε από τον πατέρα του και τη φυλάκιση του. Στα παράπονα αυτά ζήτησε αποζημίωση για τη ζημιά που έπαθε το βασίλειο του στη Ναβάρρα όσο ήταν φυλακισμένος, αξιοπρεπή ταφή για τους συνεργάτες του που εκτελέστηκαν και τον πλήρη έλεγχο στα δουκάτα της Νορμανδίας και της Καμπανίας.

Σύγκρουση με τον δελφίνο

Την εποχή που έκανε διαπραγματεύσεις με τον δελφίνο έφτασαν τα νέα ότι ο Εδουάρδος Γ΄ της Αγγλίας έκλεισε ειρήνη με τον Ιωάννη τον Αγαθό γεγονός το οποίο σε οποιαδήποτε περίπτωση θα ήταν σε βάρος του Καρόλου. Ο Κάρολος άνοιξε όλες τις φυλακές του Παρισιού για να δημιουργήσει αναρχία στη χώρα, έκανε μεγαλοπρεπή ταφή στους συνεργάτες του στον Καθεδρικό ναό της Ρουέν στις 10 Ιανουαρίου 1358 και κήρυξε εμφύλιο πόλεμο οδηγώντας έναν Αγγλο-Ναβαρέζικο στρατό εναντίον του δελφίνου. Το Παρίσι ήταν στα πρόθυρα εξέγερσης, στις 22 Φεβρουαρίου οι στρατιωτικοί αρχηγοί του δελφίνου Ιωάννης του Κονφλάνς και Ροβέρτος του Κλαιρμόν σκοτώθηκαν μπροστά του από ένα εξοργισμένο πλήθος υπό την ηγεσία του Ετιέν Μαρσάλ ο οποίος ήταν κρατούμενος του δελφίνου, αιχμαλώτισε τον δελφίνο και κάλεσε τον Κάρολο της Ναβάρρας να έρθει στο Παρίσι. Ο Κάρολος Β΄ έκανε θριαμβευτική είσοδο στην πόλη αναγκάζοντας τον δελφίνο να υποκύψει σε όλα τα αιτήματα του, του παρείχε επιπλέον έναν στρατό 1000 αντρών για τις ανάγκες του στη Ναβάρρα. Η ασθένεια του Καρόλου τον ανάγκασε να μην παραβρεθεί στις διαπραγματεύσεις με την αριστοκρατία, ο δελφίνος βρήκε την ευκαιρία να δραπετεύσει και προετοίμασε στρατό για να επιτεθεί εναντίον του Καρόλου και των επαναστατών.

Καταστολή της αγροτικής εξέγερσης

Ο Κάρολος Β΄ της Ναβάρρας αποκεφαλίζει τους αρχηγούς της αγροτικής εξέγερσης - Μικρογραφία 14ου αιώνα.

Τις επόμενες μέρες η περιοχή γύρω από το Παρίσι λεηλατήθηκε τόσο από τις δυνάμεις του Καρόλου όσο και από τις δυνάμεις του δελφίνου. Τις τελευταίες μέρες του Μαΐου ξέσπασε στα βόρεια του Παρισιού η επανάσταση των αγροτών της Ζακερί που ήταν έντονα δυσαρεστημένοι από τη συμπεριφορά της αριστοκρατίας απέναντι τους. Ο Ετιέν Μαρσάλ τρομοκρατημένος γνώριζε ότι δεν μπορούσε να ζητήσει βοήθεια από τον δελφίνο γι'αυτό κάλεσε τον Κάρολο της Ναβάρρας να καταπνίξει την αγροτική εξέγερση. Ο Κάρολος Β΄ ο οποίος όπως ήταν γνωστό δεν ήταν ιδιαίτερα φιλικός με τους αγρότες ανταποκρίθηκε θετικά, συνέτριψε τους αγρότες στη μάχη του Μελλό στις 10 Ιουνίου 1358 και αποκεφάλισε τους αρχηγούς του κινήματος. Στη συνέχεια επέστρεψε στο Παρίσι και ζήτησε από τους κατοίκους να τον εκλέξουν διοικητή της πόλης. Η πράξη αυτή έφερε στον Κάρολο την υποστήριξη των περισσότερων από τους αριστοκράτες των Παρισίων οι οποίοι τον είχαν υποστηρίξει στην επανάσταση των αγροτών της Ζακερί αλλά άρχισαν να τον εγκαταλείπουν για χάρη του δελφίνου όταν ο Κάρολος κάλεσε Άγγλους μισθοφόρους στην πόλη.

Συμφιλίωση με τον δελφίνο

Ο Κάρολος Β΄ της Ναβάρρας συμφιλιώνεται με τον Κάρολο Ε΄ της Γαλλίας - Μικρογραφία 15ου αιώνα.

Ο Κάρολος σύντομα κατάλαβε ότι υστερούσε σημαντικά σε δυνάμεις από τον δελφίνο που ξεκίνησε διαπραγματεύσεις μαζί του, ο δελφίνος του πρότεινε να του προσφέρει γη και χρήματα αν καταφέρει να αναγκάσει τους Παριζιάνους να παραδοθούν. Σκληρά αντι-Αγγλικά κινήματα ξέσπασαν στην πόλη αλλά ο Ετιέν Μαρσάλ αναγκάστηκε από το πλήθος να οδηγηθεί σε πόλεμο εναντίον των φρουρών στα βόρεια της πόλης, στα δάση κοντά στη γέφυρα του Σαιν-Κλούντ έπεσαν στην παγίδα των Άγγλων όπου 600 Παριζιάνοι σκοτώθηκαν. Ύστερα από το περιστατικό αυτό ο Κάρολος αποφάσισε να εγκαταλείψει την πόλη και να αφήσει τους οπαδούς του στην τύχη τους, ο Ετιέν Μαρσέλ δολοφονήθηκε και ο δελφίνος απέκτησε τον πλήρη έλεγχο της πόλης των Παρισίων. Στη συνέχεια έστειλε μήνυμα στον Εδουάρδο Γ΄ ζητώντας του να επιτεθεί στη Γαλλία με τη δική του βοήθεια και στη συνέχεια να μοιράσουν τη χώρα στα δυο, να τον αναγνωρίσει βασιλιά της Γαλλίας και να του δώσει φόρο υποτέλειας για τη Νορμανδία, την Πικαρδία, την Καμπανία και το Μπρι. Ο Άγγλος βασιλιάς όμως που δεν του είχε καμιά εμπιστοσύνη τον αγνόησε, αποφάσισε να προχωρήσει σε νέα συνθήκη με τον Ιωάννη τον Αγαθό που ήταν ακόμα αιχμάλωτος του. Συμφώνησαν να απελευθερώσει τον Ιωάννη έναντι μεγάλου χρηματικού ποσού, να τον αφήσει να επιστρέψει στο Παρίσι αλλά να του παραχωρήσει και ένα μεγάλο τμήμα Γαλλικών εδαφών μαζί με αυτά του Καρόλου της Ναβάρρας. Ο Κάρολος Β΄ άρχισε να ανησυχεί έντονα ότι ο Εδουάρδος και ο Ιωάννης θα του επιτεθούν ταυτόχρονα.

Το Γαλλικό Κοινοβούλιο ωστόσο απέρριψε την υποτακτική συνθήκη που ήταν έτοιμος να υπογράψει ο βασιλιάς προτείνοντας στον δελφίνο να πολεμήσει ανοιχτά εναντίον του Εδουάρδου Γ΄, ο Άγγλος βασιλιάς έχασε την υπομονή του και αποφάσισε να επιτεθεί στη Γαλλία. Ο Κάρολος Β΄ βλέποντας τον κίνδυνο μετά τη νέα απόφαση για επίθεση του Εδουάρδου αποφάσισε επειγόντως να συμφιλιωθεί με τον δελφίνο. Οι δυο άντρες συναντήθηκαν στις 19 Αυγούστου 1359 κοντά στο Ποντουάζ, ο Κάρολος παραιτήθηκε από όλες τις απαιτήσεις που είχε πριν αρχίσουν οι εχθροπραξίες αλλά είναι αβέβαιο αν το έκανε από Γαλλικό πατριωτισμό ή για να κερδίσει χρόνο ανασυγκροτώντας τις δυνάμεις του. Μετά την αποτυχία της επίθεσης του Εδουάρδου Γ΄ τον χειμώνα του 1359-1360 μια νέα συνθήκη υπεγράφη στο Μπρετινί-συρ-Ορζ ανάμεσα στον Εδουάρδο Γ΄ και τον Ιωάννη Β΄, ο Ιωάννης ο Αγαθός ταυτόχρονα υπέγραψε νέα ξεχωριστή συνθήκη με τον Κάρολο της Ναβάρρας. Στη συνθήκη αυτή τόνιζε ο Γάλλος βασιλιάς ότι έδινε συγχώρηση στον Κάρολο για οτιδήποτε προκάλεσε εναντίον της πατρίδας του, 300 από τους πιο στενούς οπαδούς του δέχτηκαν βασιλική συγχώρεση, σε αντάλλαγμα ο Κάρολος της Ναβάρρας υποσχέθηκε να υποστηρίξει στρατιωτικά τη Γαλλία σε οποιαδήποτε Αγγλική επίθεση

Νέα σύγκρουση μετά την αποκλεισμό του απο τη διαδοχή της Βουργουνδίας

Μετά τον πρόωρο θάνατο του δεύτερου ξαδέλφου του Φιλίππου του Ρούβρ (1361) ο Κάρολος Β΄ ζήτησε το δουκάτο της Βουργουνδίας λόγω πρωτογένειας επειδή ήταν εγγονός της Μαργαρίτας της Βουργουνδίας, μεγαλύτερης κόρης του Ροβέρτου Β΄ της Βουργουνδίας. Ο Ιωάννης ο Αγαθός ωστόσο που ήταν γιος της Ιωάννας της Βουργουνδίας δεύτερης κόρης του Ροβέρτου Β΄ έκανε κατάσχεση του δουκάτου για λογαριασμό του Γαλλικού στέμματος και το παραχώρησε στον μικρότερο γιο του Φίλιππο τον Τολμηρό. Αν γινόταν ο Κάρολος δούκας της Βουργουνδίας θα μπορούσε να έχει ισχυρή θέση στην κεντρική πολιτική σκηνή της Γαλλίας, η απόρριψη τον πίκρανε αρκετά και στράφηκε ξανά κατά του βασιλιά. Ύστερα από μια αποτυχημένη απόπειρα να διεκδικήσει τα δικαιώματα του στο δουκάτο της Βουργουνδίας από τον πάπα επέστρεψε στη Ναβάρρα τον Νοέμβριο του 1361 με σκοπό νέα σχέδια εναντίον του βασιλιά. Τον Μάιο του 1362 ένα σχέδιο υποστηρικτών του στη Νορμανδία απέτυχε πλήρως, την επόμενη χρονιά σχεδίασε ένα φιλόδοξο πλάνο με ένα στόλο στη Νορμανδία και ένα στρατό στη Βουργουνδία υπό τη διοίκηση του αδελφού του Λουδοβίκου ώστε να απειλήσει τον Γάλλο βασιλιά από δυο σημεία. Τον Ιανουάριο 1364 ο Κάρολος συνάντησε τον Εδουάρδο τον μαύρο πρίγκιπα προκειμένου να διαπραγματευτεί μαζί του τη διάβαση του στρατού του μέσω της Αγγλοκρατούμενης Ακουιτανίας. Ο μαύρος πρίγκηπας συμφώνησε λόγω της μεγάλης φιλίας που είχε με τον Ιωάννη Γ΄ του Γκρέιλι τον διοικητή του στρατού του ο οποίος είχε αρραβωνιαστεί και την αδελφή του Καρόλου. Ο Ιωάννης ο Αγαθός επέστρεψε στην Αγγλία για να διαπραγματευτεί με τον Εδουάρδο Γ΄ αφήνοντας την άμυνα της Γαλλίας στα χέρια του δελφίνου. Βασιλικός στρατός στη Νορμανδία πολιορκούσε τη Ρολλεμπουά υπό τη διοίκηση του κόμητος της Οσέρ αλλά πραγματικός στρατάρχης ήταν ο Μπέρτραντ του Γκέσλιν, κυρίευσε πολλά κάστρα του Καρόλου πριν ο Κάπταλ ντε Μπας φτάσει στη Νορμανδία. Όταν έφτασαν οι δυνάμεις του Καρόλου συγκεντρώθηκαν γύρω από το Εβρέ που βρισκόταν ακόμα στα χέρια του και επιτέθηκαν στις βασιλικές δυνάμεις από τα ανατολικά. Οι δυνάμεις του Καρόλου ηττήθηκαν στη μάχη του Κοκερέλ στις 16 Μαΐου 1364 από τον Γκεσλίν εν τω μεταξύ πέθανε στην Αγγλία ο Ιωάννης ο Αγαθός. Τα νέα για τη νίκη στο Κοκερέλ έφτασαν στον δελφίνο ο οποίος στις 18 Μαΐου 1364 στέφθηκε βασιλιάς στο Ρενς ως Κάρολος Ε΄ της Γαλλίας. Μετά τη στέψη του επικύρωσε αμέσως τη θέση του μικρότερου αδελφού του Φιλίππου ως δούκα της Βουργουνδίας.

Αποτυχίες και πτώση

Πόλεμοι στη Βουργουνδία

Ο Ιωάννης ο Αγαθός διατάζει τη σύλληψη του Καρόλου Β΄ της Ναβάρρας - Μικρογραφία 14ου αιώνα.

Ο Κάρολος της Ναβάρρας δεν πτοήθηκε από την ήττα του, τον Αύγουστο του 1364 σχεδίαζε να πολεμήσει ξανά στη Νορμανδία, με έναν μικρό στρατό υπό την ηγεσία του Ροντρίγκο ντε Ουρίζ εξέπλευσε από το Μπαγιόν στο Σερμπούρ-Οκτεβίλ. Ο αδελφός του Καρόλου Λουδοβίκος βάδισε με έναν άλλο μισθοφορικό στρατό από την Καταλανική Εταιρεία και τον τυχοδιώκτη Σενγκουίν ντε Μπάντεφολ, μέσω των περιοχών του Μαύρου πρίγκηπα στην Ακουιτανία κατόρθωσε να αποφύγει τον βασιλικό στρατό, έφτασε στη Νορμανδία στις 23 Σεπτεμβρίου. Ακούγοντας τα νέα για την κατάρρευση της Βρετάνης λόγω του εμφύλιου πολέμου μετά τη μάχη του του Αουράι στις 29 Σεπτεμβρίου ο Λουδοβίκος προτίμησε αντί να επιτεθεί στη Βουργουνδία να κάνει ανακατάληψη της Κοτεντίν από τον Κάρολο. Ο Σενγκουίν ντε Μπάντεφολ κυρίευσε την πόλη της Ανς στα σύνορα με τη Βουργουνδία και τη χρησιμοποίησε σαν στρατιωτική βάση για τις επόμενες επιδρομές του. Ο Κάρολος πρόσφερε τεράστια ποσά στον Βερνάρδο-Αίζ, λόρδο του Αλμπρέ για να αναλάβει την διοίκηση του στρατού του αλλά σύντομα κατάλαβε ότι ήταν ανίσχυρος να συνεχίσει τον πόλεμο με τον βασιλιά της Γαλλίας και αποφάσισε να κλείσει ειρήνη. Τον Μάιο του 1365 σε συνθήκη στην Παμπλόνα συμφώνησε να δοθεί γενική αμνηστία στους οπαδούς του και να αφήσει να επιστρέψουν οι αιχμάλωτοι στις οικογένειες τους χωρίς λύτρα. Επετράπη στον Κάρολο να κρατήσει τις κατακτήσεις που έκανε το 1364 εκτός από την ακροπολη της Μεουλάν που καταστράφηκε εκ θεμελίων, σε αντάλλαγμα δόθηκε στον Κάρολο η Μονπελιέ, τη Βουργουνδία μπορούσε να διεκδικήσει μόνο υπό τη διαιτησία του πάπα. Ήταν ένα άδοξο τέλος για τον Κάρολο μετά από 15 χρόνια σκληρών πολέμων προκειμένου να κυριαρχήσει στη Γαλλία.

Συνεχόμενη εναλλαγή συμμαχιών

Στα τέλη του 1365 ο Σενγκουίν ντε Μπάντεφολ επισκέφτηκε τον βασιλιά της Ναβάρρας με αίτημα να του δώσει τα τεράστια ποσά που του είχε υποσχεθεί, ο Κάρολος δεν έμεινε καθόλου ευχαριστημένος όταν τον είδε και τον δηλητηρίασε με ένα κρυσταλλωμένο αχλάδι. Ο τερματισμός του πολέμου με τη Γαλλία άφησε τεράστιο αριθμό στρατιωτών χωρίς ασχολία γι'αυτό περιπλέχτηκε στους πολέμους της Καστίλης και της Αραγωνίας οι οποίες ήταν γειτονικές περιοχές με τη Ναβάρρα. Ο Κάρολος προσπάθησε να εκμεταλλευτεί την κατάσταση για να πραγματοποιήσει συμμαχία και με τις δύο πλευρές αφήνοντας τη Ναβάρρα έξω από τις διαμάχες τους. Επίσημα ήταν σύμμαχος με τον Πέτρο της Καστίλης αλλά στα τέλη του 1365 έκανε μυστική συμφωνία με τον Πέτρο Δ΄ της Αραγωνίας να επιτρέψει στον στρατό του ο οποίος ηγείτο υπο τον Βερτράνδο του Γκεσλίν και τον Ούγο Καλβελέι να επιτεθεί στην Καστίλλη μέσω της Ναβάρρας για να εκθρονίσουν τον Πέτρο και να τον αντικαταστήσουν με τον ετεροθαλή αδελφό του Ερρίκο. Προσπάθησε να αφήσει τα εδάφη του στη Ναβάρρα ανέγγιχτα αλλά δεν κατάφερε να το κάνει και στο τέλος αναγκάστηκε να πληρώσει ένα τεράστιο ποσό στους επιδρομείς για να γλυτώσει τις λεηλασίες.

Μετά την ανατροπή του από τον Ερρίκο ο Πέτρος κατέφυγε στην αυλή του Μαύρου πρίγκιπα στην Ακουιτανία όπου άρχισαν να σχεδιάζουν την επιστροφή του στέλνοντας έναν στρατό μέσω των Πυρηναίων. Τον Ιούλιο του 1366 ο Κάρολος πήγε στην Μπορντό προκειμένου να συναντήσει τον Πέτρο και τον μαύρο πρίγκιπα, τους υποσχέθηκε ότι θα τους επιτρέψει να περάσουν μέσω της Ναβάρρας, σε αντάλλαγμα θα δεχτεί την Γκιπούθκοα, την Αλάβα όπως και πολλά άλλα κάστρα και χρήματα. Τον Δεκέμβριο του ίδιου χρόνου συνάντησε τον Ερρίκο στα σύνορα της Ναβάρρας και του υποσχέθηκε ότι θα κρατήσει κλειστά τα σύνορα της Ναβάρρας για τον Πέτρο και τον μαύρο πρίγκιπα, σε αντάλλαγμα θα λάβει το Λογρόνιο και πολλά χρήματα. Ο μαύρος πρίγκιπας όταν το άκουσε αποφάσισε να επιτεθεί στη Ναβάρρα για να εξαναγκάσει τον Κάρολο να δεχτεί τη μεταξύ τους συμφωνία, ο Κάρολος αρνήθηκε οποιαδήποτε συνάντηση με τον Ερρίκο και δήλωσε στον μαύρο πρίγκιπα ότι τα σύνορα του ήταν ανοιχτά και ότι θα ενωθεί μαζί του. Ο Κάρολος προσπάθησε να αποφύγει τη συμμετοχή του, ο μαύρος πρίγκιπας τον συνέλαβε και τον κράτησε αιχμάλωτο μέχρι τη λήξη του πολέμου με την Καστίλλη. Τα καμώματα που Καρόλου τον έκαναν περίγελο σε ολόκληρη τη Δυτική Ευρώπη.

Συμμαχία με τους Άγγλους

Ο Κάρολος Β΄ της Ναβάρρας δίνει φόρο υποτέλειας στον Κάρολο Ε΄ της Γαλλίας (1371) - Μικρογραφία 15ου αιώνα.

Με την έκρηξη νέου πολέμου ανάμεσα στη Γαλλία και την Αγγλία (1369) ο Κάρολος εκμεταλλεύτηκε την ευκαιρία να αυξήσει την εξουσία του στη Γαλλία. Συνάντησε τον Ιωάννη Δ' της Βρετάνης στη Ναντ και συμφώνησε μαζί του την αλληλουποστήριξη σε περίπτωση που ένας από τους δυο δεχόταν επίθεση από τη Γαλλία, με έδρα το Σερμπούρ έστειλε απεσταλμένους στον Κάρολο Ε' της Γαλλίας και στον Εδουάρδο Γ' της Αγγλίας. Δέχτηκε να προσφέρει τη βοήθεια του στον Γάλλο βασιλιά αν του προσφέρει τη Νορμανδία, αναγνωρίσει τα δικαιώματα του στη Βουργουνδία και του προσφέρει την ηγεσία του Μοντπελιέ. Στον Άγγλο βασιλιά πρόσφερε συμμαχία αλλά στην πραγματικότητα δεν ήθελε τους Άγγλους στα εδάφη του, τους χρησιμοποιούσε μόνο σαν απειλή απέναντι στον Κάρολο Ε. Ο Κάρολος Ε' απέρριψε όλες τις προτάσεις του, ο Εδουάρδος Γ' έστειλε στρατιωτική δύναμη στον Σηκουάνα τον Ιούλιο του 1370 υπό την ηγεσία του Ροβέρτου Κνολ και κάλεσε τον Κάρολο της Ναβάρρας να έρθει προσωπικά ο ίδιος στην Αγγλία για να τον συναντήσει. Ο Κάρολος της Ναβάρρας συνάντησε μυστικά τον Εδουάρδο Γ' της Αγγλίας στα ανάκτορα του Κλαρεντόν αλλά οι εγγυήσεις που έδωσε ήταν πού λίγες. Ο Κάρολος της Ναβάρρας συνέχισε ωστόσο να διαπραγματεύεται με τον Κάρολο Ε' της Γαλλίας ο οποίος φοβόταν την παγίδα στα βόρεια της Γαλλίας με τον στρατό του Ροβέρτου Κνολ που είχε στείλει ο Εδουάρδος. Η συνθήκη που του έστειλε τελικά ο Εδουάρδος Γ' στις 2 Δεκεμβρίου 1370 ήταν ένα νεκρό γράμμα λίγες μέρες μετά την απρόσμενη ήττα του Αγγλικού στρατού του Κνολ στη μάχη του Πόντβαλλεν, ο Κάρολος της Ναβάρρας κατάλαβε ότι δεν υπάρχει άλλη επιλογή από το να δώσει φόρο υποτέλειας στον Κάρολο Ε' της Γαλλίας.

Επέστρεψε στη Ναβάρρα στις αρχές του 1372, στη συνέχεια αποπειράθηκε δυο φορές να δηλητηριάσει τον Γάλλο βασιλιά συμμετέχοντας σε κινήματα εναντίον του. Στη συνέχεια προχώρησε σε διαπραγματεύσεις με τον Ιωάννη της Γάνδης ο οποίος είχε στόχο να γίνει βασιλιάς της Ναβάρρας μετά τον γάμο του με την κόρη του Πέτρου της Καστίλης Κωνσταντία της Καστίλης, δούκισσα του Λάνκαστερ. Ο Ερρίκος ωστόσο κατόρθωσε να νικήσει το 1373 τους Πορτογάλους που ήταν σύμμαχοι των Άγγλων πιέζοντας ταυτόχρονα τον Κάρολο της Ναβάρρας να κλείσει τον δρόμο σε οποιαδήποτε διέλευση του Ιωάννη της Γάνδης. Ο Κάρολος ωστόσο συνάντησε τον Ιωάννη της Γάνδης τον Μάρτιο του 1374 και συμφώνησε με τον Ιωάννη να του επιτρέψει να χρησιμοποιήσει σαν βάση του την Καστίλη για να επιτεθεί στη Ναβάρρα υπό την προϋπόθεση να ανακτήσει τις πόλεις του που είχαν κατακτηθεί από τον Ερρίκο. Η ξαφνική απόφαση του Ιωάννη της Γάνδης να επιστρέψει στην Αγγλία θεωρήθηκε από τον Κάρολο Β' προδοσία, γι'αυτό συμφώνησε να παντρέψει τον μεγαλύτερο γιο κι διάδοχο του Κάρολο Γ' της Ναβάρρας τον Μάιο του 1375 με την κόρη του Ερρίκου Ελεονώρα.

Οριστική πτώση από τον Ιωάννη της Καστίλης

O θυρεός των βασιλέων της Ναβάρρας από τον Οίκο των Εβρέ.

Με τον θάνατο του Εδουάρδου Γ' (1377) πρότεινε στους Άγγλους να επιστρέψει στη Νορμανδία και να θέσει όλα τα λιμάνια και τα κάστρα της περιοχής στην υπηρεσία των Άγγλων, πρότεινε να πραγματοποιήσουν κοινή επίθεση στη Γαλλία και τον γάμο της κόρης του με τον νέο Άγγλο βασιλιά Ριχάρδο Β'. Η απειλή επίθεσης από την Καστίλη πίεσε τον Κάρολο να παραμείνει στη Ναβάρρα, έστειλε στη Νορμανδία τον μεγαλύτερο γιο του με πολλούς αυλικούς και τον καγκελάριο του Ζακ ντε Ρουέ για να προετοιμάσει τα κάστρα του να δεχτούν τους Άγγλους και έναν αυλικό με εντολή να δηλητηριάσει τον βασιλιά της Γαλλίας. Οι Άγγλοι του έστειλαν ενισχύσεις για να πολεμήσει στην Καστίλη αλλά τον Μάρτιο του 1378 τα σχέδια του αποκαλύφθηκαν. Στον δρόμο τους για τη Νορμανδία η αποστολή των Ναβαρραίων συνελήφθη στο Νεμούρ, στις αποσκευές τους βρέθηκε ολόκληρη η παράνομη αλληλογραφία τους με τους Άγγλους όπως και οι ομολογίες του Ζακ ντε Ρουέ, ο Κάρολος Ε' έστειλε στρατό να κυριεύσει όλες τις κτήσεις των Ναβαρραίων στη Νορμανδία (Απρίλιος - Ιούνιος 1378). Το Σερμπούρ-Οκτεβίλ είχε μείνει μονάχα στη κατοχή του Καρόλου, έστειλε γράμμα στους Άγγλους ζητώντας τους ενισχύσεις για να το κρατήσει αντί γι'αυτό οι Άγγλοι το κατέλαβαν για τον εαυτό τους. Ο γιος του Καρόλου Λουδοβίκος παραδόθηκε στον Γάλλο βασιλιά και έγινε προστατευόμενος του δούκα της Βουργουνδίας, ο Ζάκ ντε Ρουέ και οι υπόλοιποι Ναβαρραίοι ευγενείς εκτελέσθηκαν.

Το καλοκαίρι του 1378 ο στρατός της Καστίλλης υπό τον Ιωάννη Α΄ της Καστίλης επιτέθηκε στη Ναβάρρα και τη λεηλάτησε. Ο Κάρολος Β' οπισθοχώρησε και πήγε στην Μπορντό να ζητήσει βοήθεια από τον Σερ Τζων Νεβίλ τον διοικητή της Γασκώνης, του έδωσε μια μικρή στρατιωτική βοήθεια υπό τον ευγενή Σερ Τόμας Τριβέ αλλά οι Άγγλοι πέτυχαν ελάχιστα πράγματα. Ο Ερρίκος Β΄ της Καστίλης ανήγγειλε ότι ο γιος του θα πραγματοποιήσει την άνοιξη νέα επίθεση στη Ναβάρρα και ο Κάρολος δεν είχε άλλη επιλογή από το να ζητήσει ειρήνη και να παραδοθεί. Στις 31 Μαρτίου 1379 με τη Συνθήκη της Βρυώνης συμφώνησε να συμμαχήσει με τη Γαλλία και την Καστίλη εναντίον των Άγγλων, παρέδωσε 20 κάστρα στη νότια Ναβάρρα μαζί με την πόλη της Τουδέλας στους Καστιλιάνους. Η σκανδαλώδης πολιτική καριέρα του Καρόλου είχε έρθει στο τέλος της, ήταν πλέον ανίσχυρος και ταπεινωμένος, παρέμεινε τυπικά βασιλιάς της Ναβάρρας αλλά χωρίς καμιά εξουσία.

Θάνατος

Ο Κάρολος Β' της Ναβάρρας πέθανε σε ηλικία 54 ετών με έναν φρικτό τρόπο όπως περιγράφεται σε πολλά χειρόγραφα. Είχε πάθει αποσύνθεση των άκρων του, συμβουλεύτηκε τον γιατρό του που του είπε να τυλίξει όλο το σώμα του με ένα λινό ύφασμα εμποτισμένο με κονιάκ. Μια υπηρέτρια κλήθηκε να ράψει το ύφασμα, σε κάποια στιγμή για να κλείσει τη ραφή χρησιμοποίησε κερί με αποτέλεσμα το ύφασμα να πάρει φωτιά και ο Κάρολος κάηκε ζωντανός.

Οικογένεια

Με τον γάμο του με την Ιωάννα των Καπετιδών (1343 - 1373), κόρη του Ιωάννη Β΄ της Γαλλίας, απέκτησε:

• Μαρία 1360-μετά το 1400, παντρεύτηκε τον Αλφόνσο τον Αραγωνικό, δούκα της Γκάντια.
• Κάρολος Γ΄ 1361-1425, βασιλιάς της Ναβάρρας.
• Μπόννη 1364-μετά το 1389.
• Πέτρος 1366-1412, κόμης του Μορταίν. Νυμφεύτηκε την Αικατερίνη του Αλανσόν.
• Ιωάννα 1370-1437, παντρεύτηκε πρώτα τον Ιωάννη Δ΄ των Ντρε δούκα της Βρετάνης και έπειτα τον Ερρίκο Δ΄ των Λάνκαστερ βασιλιά της Αγγλίας.
• Μπλανς 1372-1385 απεβ. 13 ετών, Φίλιππος 1368 απεβ. νήπιο.

Πηγές

• Barbara Tuchman;A Distant Mirror, 1978, Alfred A Knopf Ltd
• González Olle, Fernando (1987). "Reconocimiento del Romance Navarro bajo Carlos II (1350)". Príncipe de Viana. Gobierno de Navarra; Institución Príncipe de Viana. 1 (182).
• John E. Morby, "The Sobriquets of Medieval European Princes", Canadian Journal of History, 13:1 (1978)
• Jonathan Sumption, Trial by Fire: The Hundred Years' War II (London: Faber & Faber, 1999)