Ιωάννης Κομνηνός Δούκας

Ο Ιωάννης Κομνηνός Δούκας Άγγελος (απεβ. 1244) από τον Οίκο των Αγγέλων, Αυτοκράτορας της Θεσσαλονίκης (1237 - 1244) ήταν μεγαλύτερος γιος του Θεοδώρου Κομνηνού Δούκα Δεσπότη της Ηπείρου και αυτοκράτορα της Θεσσαλονίκης και της Μαρίας Πετραλίφαινας.

Ιωάννης Κομνηνός Δούκας
Τραχύ με επιγρ.: ΑΓKΕΛΟΙ ΧΥΡΙΟΥ / ΙΩΑΝΝΗC ΔΕC[POTHC] Ο ΑΓ[ΙΟC ΔΗΜΗΤΡΙΟC].
Γενικές πληροφορίες
Γέννηση	13ος αιώνας
Θάνατος	1244
Χώρα πολιτογράφησης	Βυζαντινή Αυτοκρατορία
Πληροφορίες ασχολίας
Οικογένεια
Γονείς	Θεόδωρος Κομνηνός Δούκας και Μαρία Πετραλίφαινα
Αδέλφια	Ειρήνη Κομνηνή Δούκαινα Δημήτριος Αγγελοδούκας Άννα Δούκαινα Αγγελίνα
Οικογένεια	Κομνηνοδούκες
Αξιώματα και βραβεύσεις
Αξίωμα	δεσπότης Αυτοκράτορας της Θεσσαλονίκης
Σχετικά πολυμέσα

Τραχύ νόμισμα του Ιωάννη δεσπότη Θεσσαλονίκης ως αυτοκράτορα. Στη μία όψη Άγγελος Κυρίου (το έμβλημα του Οίκου του Ιωάννη Αγγέλου) και στην άλλη ο Άγ. Δημήτριος (προστάτης της Θεσσαλονίκης).

Βιογραφία

Συμμετείχε με τον αδελφό του Δημήτριο στη Μάχη της Κλοκοτνίτσας που έδωσε το 1230 ο πατέρας τους με τον Ιβάν Ασέν Β΄ της Βουλγαρίας. Ο Θεόδωρος νικήθηκε και αφού πιάστηκε αιχμάλωτος, φυλακίστηκε στη Βουλγαρία μαζί με τους υιούς του και τυφλώθηκε. Ο Θεόδωρος συμφώνησε να δώσει την κόρη του Ειρήνη σύζυγο στον Ιβάν Β΄ και να ελευθερωθεί, πράγμα που έγινε το 1237, οπότε και επέστρεψε στη Θεσσαλονίκη με τους υιούς του. Εκεί είχε αναλάβει δεσπότης μετά την αιχμαλωσία του, ο αδελφός του Μανουήλ Κομνηνός Δούκας. Ο πολυπράγμων Θεόδωρος με τους υιούς του προκάλεσαν στάση και εκτόπισαν τον Μανουήλ. Επειδή ο Θεόδωρος ήταν τυφλός, ανέλαβε δεσπότης ο μεγαλύτερος υιός του Ιωάννης που αυτοανακηρύχθηκε αυτοκράτορας, ενώ ο ίδιος αποσύρθηκε στα Βοδενά.

Όμως ο Μανουήλ επέστρεψε το 1239 με βοήθεια από τον Ιωάννη Γ΄ Βατάτζη της Νίκαιας και οι Θεόδωρος και Ιωάννης αναγκάστηκαν να συμβιβαστούν: του παραχωρήθηκε η Θεσσαλία. Όταν το 1241 ο Ιβάν Β΄ απεβίωσε και ο Ιωάννης έμεινε χωρίς σύμμαχο, ο αυτοκράτορας της Νίκαιας άδραξε την ευκαιρία: κάλεσε τον Θεόδωρο για συνομιλίες στη Νίκαια και εκεί τον συνέλαβε. Το 1242 τον πήρε μαζί με το στράτευμα του και βάδισε εναντίον της Θεσσαλονίκης. Εκεί τον έστειλε να πείσει τον υιό του Ιωάννη να δηλώσει υποτέλεια. Πράγματι, ο Ιωάννης αναγνώρισε την υπεροχή του Ρωμαίου Αυτοκράτορα της Νίκαιας και ο Ιωάννης Γ΄ του απένειμε τον τίτλο του "Δεσπότη" και επέστρεψε στη Νίκαια.

Ο Ιωάννης δεν επέδειξε ιδιαίτερη ικανότητα στη διοίκηση και επιθυμούσε να γίνει ιερέας. Ακολουθούσε τον αποφασιστικό πατέρα του. Όταν απεβίωσε το 1244, τον διαδέχθηκε ο νεότερος αδελφός του Δημήτριος ως δεσπότης Θεσσαλονίκης.

Πηγές

• The Oxford Dictionary of Byzantium, Oxford University Press, 1991.
• Varzos, Konstantinos (1984). Αρχειοθετημένο αντίγραφο Η Γενεαλογία των Κομνηνών, Τόμος Β' [The Genealogy of the Komnenoi, Volume II] (PDF). Thessaloniki: Byzantine Research Centre. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο (PDF) στις 3 Μαρτίου 2016. Ανακτήθηκε στις 18 Φεβρουαρίου 2016. 
• G. Finlay, History of Greece, vol. iii. (1877)