Σούτσσταφφελ

Το «SS» ανακατευθύνει εδώ. Για άλλες χρήσεις, δείτε: SS (αποσαφήνιση).

Η Σούτσσταφφελ (γερμανικά: Schutzstaffel, που σημαίνει «μοίρα ασφαλείας») ή συντομογραφικά SS (Ες-Ες) από τα αρχικά της γερμανικής λέξης, αποτέλεσε μεγάλη εθνικοσοσιαλιστική οργάνωση στη Γερμανία, η οποία ήταν η μετεξέλιξη των Ταγμάτων Εφόδου (Sturmabteilung, συντ. SA) και λειτουργούσε ως παραστρατιωτικό σκέλος του Εθνικοσοσιαλιστικού Κόμματος των Γερμανών Εργατών (Ναζιστικού κόμματος, NSDAP). Ευρύτερα γνωστό είναι το μάχιμο παρακλάδι της Schutzstaffel, Waffen-SS (Ένοπλα SS).

Μοίρα Ασφαλείας

Schutzstaffel
Έμβλημα
Σημαία
Γενικές πληροφορίες
Σύσταση	4 Απριλίου 1925
Πρώην φορέας	Sturmabteilung
Κατάργηση	8 Μαΐου 1945
Αντικαταστάθηκε από	Sturmabteilung
Τύπος	Παραστρατιωτική οργάνωση
Δικαιοδοσία	Ναζιστική Γερμανία
Έδρα	SS-Hauptamt, Prinz-Albrecht-Straße, Βερολίνο
Führer	Αδόλφος Χίτλερ
Reichsführer	Χάινριχ Χίμλερ
Reichsführer-SS	Γιούλιους Σρεκ (1925–26) Γιόζεφ Μπέρτχολντ (1926–27) Έρχαρντ Χάιντεν (1927–29) Χάινριχ Χίμλερ (1929–45) Καρλ Χάνκε (Απρίλιος–Μάιος 1945)
Υπαγωγή	NSDAP
Τμήματα	Waffen-SS Ordnungspolizei
δεδομένα ()

Ίδρυση, Οργάνωση, Λειτουργία

Όταν ο Χίτλερ αποφυλακίστηκε, ύστερα από το αποτυχημένο πραξικόπημά του το 1923 (γνωστό στην Ιστορία ως "Πραξικόπημα της μπυραρίας" (Beer Hall Putch) συνειδητοποίησε ότι χρειαζόταν προσωπική προστασία αποτελούμενη από περισσότερα του ενός άτομα. Έδωσε, λοιπόν, εντολή στον προσωπικό του σωματοφύλακα Γιούλιους Σρεκ (Julius Schreck) να οργανώσει μια ομάδα από οκτώ ένστολους σωματοφύλακες, τους οποίους επονόμασε Σούτσσταφφελ (Schutzstaffel), δηλαδή ομάδα προστασίας ή, συντομογραφικά, SS. Η ομάδα αυτή αποτέλεσε νέα μονάδα των Ταγμάτων Εφόδου, τον ιδιωτικό στρατό του Εθνικοσοσιαλιστικού Κόμματος, του οποίου τότε ηγείτο ο Ερνστ Ρεμ (Ernst Röhm). Πρώτος ηγέτης των SS ήταν ο δημοσιογράφος του "Λαϊκού Παρατηρητή" (Völkischer Beobachter) Μπέρχτολντ (Berchtold), καθώς όμως αυτός ήταν μάλλον χαμηλότερων τόνων από όσο ο Χίτλερ επιθυμούσε, τον αντικατέστησε με τον Έρχαρντ Χάιντεν (Erhard Heiden), πρώην αστυνομικό με αμφίβολη υπόληψη.

Τον Ιανουάριο του 1929 ανατέθηκε από το Κόμμα στον Χάινριχ Χίμλερ η ηγεσία της μονάδας SS. Τα Ες-Ες άρχισαν να αναπτύσσονται υπό μορφή ταγμάτων και χάρη στον ηγέτη τους και την υποστήριξη του Χίτλερ επεκτάθηκαν σημαντικά. Ιδιαίτερα μετά την εξόντωση της ηγεσίας των SA και τον υποβιβασμό του ρόλου τους, τα SS αναπτύχθηκαν και εξελίχθηκαν σε μια από τις μεγαλύτερες παραστρατιωτικές οργανώσεις της εποχής: Το 1932 αριθμούσαν περίπου 30.000 άνδρες. Καθώς μάλιστα επίκεινταν εκλογές και όλα τα πολιτικά κόμματα διέθεταν τους δικούς τους οπαδούς, που ήταν έτοιμοι για βίαιες συγκρούσεις στους δρόμους, το Εθνικοσοσιαλιστικό Κόμμα στρατολογούσε όλο και περισσότερους. Όταν ο Χίτλερ έγινε Καγκελάριος, το 1933, τα SS αριθμούσαν ήδη 100.000 άνδρες (Ιανουάριος 1933). Κατά τη διάρκεια του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου τα SS αριθμούσαν περισσότερους από δύο εκατομμύρια άνδρες, καθώς στρατολογήθηκαν σε αυτά και άτομα από κατακτημένες χώρες, τα οποία είχαν σφόδρα αντικομμουνιστικές πεποιθήσεις. Προς το τέλος του πολέμου μάλιστα δόθηκε η δυνατότητα σε εγκληματίες του κοινού ποινικού δικαίου να πλαισιώσουν τα "ένοπλα SS".

Στα SS στρατολογούνταν αρχικά αποκλειστικά στελέχη αμιγούς αρείας καταγωγής (γινόταν εξονυχιστικός έλεγχος της καταγωγής του υποψηφίου) και παράλληλα έπρεπε να επιδεικνύουν τυφλή αφοσίωση στο Εθνικοσοσιαλιστικό Κόμμα και στον ηγέτη (Führer) Αδόλφο Χίτλερ. Κατά τη διάρκεια του πολέμου επιτράπηκε η στρατολόγηση και μη Γερμανών, αρκεί να διαπνέονταν από σφοδρά αντικομμουνιστικές απόψεις. Η πειθαρχία στα SS ήταν αυστηρότερη ακόμη και από αυτή του τακτικού στρατού. Η συμμετοχή μελών των SS σε παράνομες πράξεις (κλοπές, καταχρήσεις δημοσίου χρήματος κ.τ.λ.) τιμωρείτο αυστηρά και από την τιμωρία δεν εξαιρούνταν ούτε προσωπικοί φίλοι των υψηλά ισταμένων. Στις πράξεις αυτές δεν εντάσσονταν οι βιαιότητες εναντίον Εβραίων ή κρατουμένων (αν και κάποια μέλη των SS τιμωρήθηκαν και για τέτοιες πράξεις).

Κλάδοι, ειδικές Μονάδες

Άνδρες της Βάφφεν-SS στον σταθμό του Ρυφέκ (Νότια Γαλλία). Οκτώβριος 1942. Φωτ. Γερμανικού Ομοσπονδιακού Αρχείου

Στην πορεία εξέλιξής τους τα SS απέκτησαν δύο "κλάδους": έναν "πολιτικό" (τα Allgemeine SS, «Γενικά SS»), ο οποίος είχε κυρίως πολιτική δράση και έναν "στρατιωτικό" κλάδο (τα Waffen-SS, «Ένοπλα SS»), ο οποίος οργανώθηκε σε κανονικές στρατιωτικές μονάδες και πολέμησε στην πρώτη γραμμή των τεσσάρων από τά πέντε μέτωπα με εξαίρεση του αφρικανικού. Ο Χίτλερ μάλιστα σχεδίαζε την ανάπτυξη των ενόπλων SS σε μεγάλη κλίμακα, καθώς δεν εμπιστευόταν καθόλου την ηγεσία της Βέρμαχτ (για ορισμένους, μάλιστα, ηγέτες του γερμανικού στρατού, ένιωθε ιδιαίτερη αντιπάθεια). Τα SS είχαν δική τους ιεραρχία (οι βαθμοί διέφεραν από τους αντίστοιχους στρατιωτικούς), δικά τους εμβλήματα και, φυσικά, δικές τους στολές (μαύρες), διαφορετικές από αυτές της Βέρμαχτ¹.

Ανέπτυξαν, επίσης, δύο ημιανεξάρτητους "κλάδους", την SD (Sicherheitsdienst, «Υπηρεσία Ασφαλείας»), μία υπηρεσία εσωτερικής ασφαλείας και κατασκοπείας, και την Γκεστάπο (Geheime Staatpolizei), την μυστική αστυνομία, η οποία κατέλυσε κάθε έννοια νόμου και δικαίου τόσο στη Γερμανία όσο και στις κατακτημένες περιοχές.

Ειδικές μονάδες των SS ήταν επίσης 1)οι Einsatzgruppen (Μονάδες Ειδικής Δράσης, Τάγματα θανάτου), που συστήνονταν για ad hoc αποστολές όπως, σύμφωνα με τα λόγια του Διοικητή των Ες-Ες Έριχ φον ντεμ Μπαχ-Ζελέφσκι (Erich von dem Bach-Zelewski), «ο αφανισμός των Εβραίων, των Τσιγγάνων και των πολιτικών κομισάριων», ενώ ελέγχονταν από την υπηρεσία RSHA, της οποίας ηγείτο αρχικά ο Ράινχαρντ Χάιντριχ και μετά τη δολοφονία του το 1942, ο Ερνστ Κάλτενμπρουνερ (Ernst Kaltenbrunner). Η αρχική αποστολή των ομάδων αυτών ήταν η εξασφάλιση των μετόπισθεν στις κατακτημένες περιοχές, σε ορισμένες όμως περιπτώσεις όπως στο Μπαμπί Γιάρ αναλάμβαναν και αποστολές εξόντωσης και ταφής νεκρών θυμάτων και εξαφάνισης πειστηρίων των εγκληματικών πράξεων που είχαν διαπραχθεί. Ειδικότερα στη Ρωσία, όπου ακολούθησαν τα στρατεύματα του Χίτλερ στις κατακτημένες περιοχές, είχαν ως στόχο την εξόντωση Εβραίων, Αθιγγάνων και Κομμουνιστών. Οι δραστηριότητες αυτές εντάσσονταν στο γενικότερο ναζιστικό σχέδιο της "Τελικής Λύσης" ("Endlösung")².

2) Αστυνομικά τεθωρακισμένα Συντάγματα γρεναδιέρων των SS, προορισμένα γιά αντιανταρτική δράση στα μετόπισθεν.

Η Ες-Ες διέθετε, επίσης, δικό της "Ιατρικό Σώμα" (γερμ. Sanitätsstaffel, Σώμα Υγιεινής), το οποίο αρχικά παρείχε δωρεάν ιατρικές υπηρεσίες στα μέλη της Οργάνωσης και σε κυβερνητικούς αξιωματούχους. Με την ίδρυση των Στρατοπέδων Συγκέντρωσης και την αναδιοργάνωση ολόκληρης της Οργάνωσης, το Ιατρικό Σώμα απέστειλε μέλη του σε όλα τα στρατόπεδα, όπου διεξήγαγαν ιατρικά πειράματα, χρησιμοποιώντας κρατούμενους ως πειραματόζωα. Τα απεχθέστερα και πλέον γνωστά έγιναν από τις ιατρικές ομάδες της SS στα στρατόπεδα του Άουσβιτς και του Νταχάου: Πειράματα στείρωσης, επιμόλυνσης τραυμάτων, αντοχής στην υποθερμία, ενέσεις βενζίνης, εγχειρήσεις χωρίς αναισθητικό κ.τ.λ.

Η διάλυση

Μετά τον πόλεμο, στη Δίκη της Νυρεμβέργης, η Ες-Ες καταδικάστηκε ως εγκληματική οργάνωση, λόγω του τελευταίου σκοπού δημιουργίας της καθώς και της αποδεδειγμένης ανάμειξής της, μεταξύ άλλων, στη φυλετική πολιτική ως του σημείου του εβραϊκού Ολοκαυτώματος κατά τη διάρκεια του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου ("Τελική Λύση", ό.π.). Ξεχωριστή δίκη έγινε επίσης στα πλαίσια της Δίκης της Νυρεμβέργης για τα ιατρικά πειράματα από ιατρούς των Ες-Ες στα Κέντρα Ευθανασίας και στα Στρατόπεδα Συγκέντρωσης και Εξόντωσης. Η Δίκη αυτή επονομάστηκε "Δίκη των Ιατρών".

Πολλοί στρατιώτες και αξιωματικοί των SS μετά το τέλος του πολέμου βοηθήθηκαν από την εκκλησία του Βατικανού να διαφύγουν στο εξωτερικό για να μην συλληφθούν από τις συμμαχικές δυνάμεις.

Αντιστοιχία βαθμών

Βαθμός SS	Στρατιωτικός βαθμός
Reichsführer SS	Ηγέτης των SS του Ράιχ
Oberstgruppenführer	Στρατηγός
Obergruppenführer	Αντιστράτηγος Α΄
Gruppenführer	Αντιστράτηγος Β΄
Brigadeführer	Υποστράτηγος
Oberführer	Ταξίαρχος
Standartenführer	Συνταγματάρχης
Obersturmbannführer	Αντισυνταγματάρχης
Sturmbannführer	Ταγματάρχης
Hauptsturmführer	Λοχαγός
Obersturmführer	Υπολοχαγός
Untersturmführer	Ανθυπολοχαγός
Sturmscharführer	Αρχιλοχίας Α
Stabsscharführer	Αρχιλοχίας Β
Hauptscharführer	Επιλοχίας Α
Oberscharführer	Επιλοχίας Β
Scharführer	Λοχίας
Unterscharführer	Δεκανέας
Rottenführer	Υποδεκανέας
Sturmmann	Απλός Στρατιώτης Α΄ τάξης
Oberschütze	Απλός Στρατιώτης Α΄ τάξης
Schütze	Απλός Στρατιώτης
SS-Mann	Απλός Στρατιώτης

Δείτε επίσης

• Ολοκαύτωμα
• Sicherheitsdienst (SD), η υπηρεσία πληροφοριών των SS και του NSDAP.
• SA, έτερη μεγάλη παραστρατιωτική οργάνωση του NSDAP

Βιβλιογραφία

• Ρεϊμόν Καρτιέ: Ιστορία του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου, εκδ. Πάπυρος, Αθήνα, 1966 (μτφ. από τα γαλλικά).
• Henri Michel: La Seconde Guerre Mondiale, Omnibus, Paris, 1977, 1980.
• Ουίλιαμ Σίρερ: Η Άνοδος και η Πτώση του Γ΄ Ράιχ.

Ντοκιμαντέρ

• Die Waffen-SS, EAN 4250015771570
  
• Die SS - Eine Warnung der Geschichte DVD 1, σκηνοθεσία Prof. Dr. Guido Knop, έκδοση 2003, EAN 0828765046596
  
• Die SS - Eine Warnung der Geschichte DVD 2, σκηνοθεσία Prof. Dr. Guido Knop, έκδοση 2003, EAN 0828765046695
  

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

1. Πίνακας αναλογίας βαθμών Στρατού - SS Από τον ιστοτόπο "Axis Biographical Research" του Michael Miller (Αγγλικά)
2. Μουσείο Ανάμνησης Ολοκαυτώματος των Η.Π.Α. (Αγγλικά)