Βιοαστρονομία

Βιοαστρονομία, Αστροβιολογία ή Εξωβιολογία είναι ο διεπιστημονικός κλάδος που εξετάζει το ζήτημα της ύπαρξης ζωής πέρα από τη Γη, δηλαδή εξωγήινης ζωής, και ασχολείται με την αναζήτησή της. Η βιοαστρονομία σχετίζεται άμεσα τόσο με τη βιολογία όσο και με τη γεωλογία και με την πλανητολογία, κλάδο της Αστρονομίας.

Τα Νουκλεϊκά οξέα μπορεί να μην είναι τα μόνα είδη βιομορίων ικανά να κωδικοποιήσουν τις διαδικασίες της ζωής.

Ιστορία

Η επιστήμη της Αστροβιολογίας δημιουργήθηκε στα τέλη της δεκαετίας του 1950 (1957 - 1959) μετά από λεπτομερείς παρατηρήσεις διαπρεπών τότε αστρονόμων που έκαναν στον πλανήτη Άρη, εκ των οποίων υπήρξαν υποθέσεις για την ύπαρξη κάποιας μορφής ζωής. Η Διεθνής Αστρονομική Ένωση (IAU) περιλαμβάνει από το 1982 την επιστημονική «Επιτροπή 51» με τίτλο «Βιοαστρονομία» και σημερινή πρόεδρο τη Δρα. Karen Meech, πράγμα που «νομιμοποιεί» τη Βιοαστρονομία και ως κλάδο της Αστρονομίας. Ως τέτοιος κλάδος, ο όρος Βιοαστρονομία πρέπει να προτιμάται από τους συνώνυμους όρους Αστροβιολογία και Εξωβιολογία. Δύο όμως από τα μεγαλύτερα περιοδικά του κλάδου ονομάζονται International Journal of Astrobiology και Astrobiology.

Το αντικείμενο της επιστήμης

Η πρόοδος της επιστήμης στη κατάκτηση του διαστήματος καθιστά τον κλάδο αυτό συνεχώς ανερχόμενο του θεωρητικού ενδιαφέροντος. Οι δε αστροβιολόγοι ασχολούνται εντατικά προς συναγωγή συμπερασμάτων δυνατότητας ύπαρξης μορφών ζωής σε άλλους πλανήτες ή μεγάλους δορυφόρους, με διάφορες μεθόδους. Κυρίως εξετάζονται ο δυνατότητες ανάπτυξης της ζωής με βάση όχι το νερό ή το οξυγόνο, όπως έχει συμβεί στη Γη, αλλά με βάση άλλες χημικές ουσίες και ενώσεις, όπως η αμμωνία ή το υπεροξείδιο του υδρογόνου.

Πειράματα

Παράλληλα κάποιες από τις διαστημικές αποστολές σε άλλους πλανήτες περιλάμβαναν διάφορα βιολογικά πειράματα. Το πιο γνωστό πείραμα έφεραν οι αμερικανικές διαστημοσυσκευές Viking, που προσεδαφίστηκαν στον Άρη το 1976. Χρησιμοποιήθηκε ένα τριπλό πείραμα, που χρησιμοποίησε συνδυασμούς γήινου και αρειανού εδάφους και αέρα μαζί με θρεπτικά συστατικά. Τα αποτελέσματα κατά πάσα πιθανότητα αποκλείουν την ύπαρξη μικροβιακής ζωής στον Άρη, ωστόσο έχουν αμφισβητηθεί κατά καιρούς. Παρόμοιο πείραμα θα έκανε και η ευρωπαϊκή διαστημοσυσκευή Beagle 2, που όμως χάθηκε κατά την είσοδό της στην Αρειανή ατμόσφαιρα.

Άλλα πειραματικά ευρήματα που αφορούν την πιθανότητα ύπαρξης εξωγήινης ζωής αφορούν:

• Τον μετεωρίτη ALH84001, αρειανής προέλευσης, η φωτογράφηση του οποίου αποκάλυψε, αρχικά, κάποιες δομές που θα μπορούσαν να ερμηνευτούν σαν απολιθωμένοι μικροοργανισμοί. Νεότερες έρευνες κατέληξαν στο ότι αυτό μάλλον δεν ισχύει.
• Την ανακάλυψη, από την ευρωπαϊκή αποστολή Mars Express, μεθανίου στην ατμόσφαιρα του Άρη, σε συγκεντρώσεις αρκετά υψηλότερες από το κανονικό. Δεδομένου ότι το μεθάνιο στην ατμόσφαιρα του Άρη διασπάται, πρέπει να υπάρχει κάποια πηγή που το ανανεώνει. Η πηγή μπορεί να είναι ο μεταβολικός κύκλος κάποιων μικροοργανισμών, αλλά και ηφαιστειακή / γεωθερμική δράση.
• Την ανακάλυψη, από τη διαστημοσυσκευή Gallileo, της ύπαρξης υπόγειων ωκεανών στους δορυφόρους Ευρώπη, Γανυμήδη και Καλλιστώ του Δία, και στον δορυφόρο Εγκέλαδο του Κρόνου από την αποστολή Cassini.
• Τέλος ιδιαίτερο ενδιαφέρον για την αστροβιολογία έχει η μελέτη μικροοργανισμών που ανακαλύφθηκε ότι μπορούν να επιβιώσουν δίχως οξυγόνο ή σε ακραίες θερμοκρασιακές συνθήκες, όπως στους βυθούς των ωκεανών και στις Αρκτικές περιοχές.

Εκτιμήσεις

Οι Αστροβιολόγοι βασιζόμενοι σε υπολογισμούς (περισσότερο στατιστικούς και αναπόδεικτους ακόμη) προσδιορίζουν σε 150.000 τους πλανήτες του Γαλαξία μας στους οποίους υπάρχουν συνθήκες ικανές για την ανάπτυξη ζωής. Η ανακάλυψη ολοένα και περισσότερων εξωηλιακών πλανητών και η μελέτη, όταν οι δυνατότητες το επιτρέψουν, της χημείας τους, θα δώσει μια πιο καθαρή εικόνα για τη στατιστική πιθανότητα ανάπτυξης ζωής σε άλλους πλανήτες.

Δείτε επίσης

• Παράδοξο του Φέρμι

Βιβλιογραφία

• The International Journal of Astrobiology Αρχειοθετήθηκε 2008-07-25 στο Wayback Machine., published by Cambridge University Press, is the forum for practitioners in this interdisciplinary field.
• Astrobiology, published by Mary Ann Liebert, Inc., is a peer-reviewed journal that explores the origins of life, evolution, distribution, and destiny in the universe.
• Catling, David C. (2013). Astrobiology: A Very Short Introduction. Oxford: Oxford University Press. ISBN 978-0-19-958645-5. 
• Cockell, Charles S. (2015). Astrobiology: Understanding Life in the Universe. NJ: Wiley-Blackwell. ISBN 978-1-118-91332-1. 
• Kolb, Vera M., επιμ. (2015). Astrobiology: An Evolutionary Approach. Boca Raton: CRC Press. ISBN 978-1-4665-8461-7. 
• Kolb, Vera M., επιμ. (2019). Handbook of Astrobiology. Boca Raton: CRC Press. ISBN 978-1-138-06512-3. 
• Loeb, Avi (2021). Extraterrestrial: The First Sign of Intelligent Life Beyond Earth. Houghton Mifflin Harcourt. (ISBN 978-0358278146)
• Dick, Steven J.· James Strick (2005). The Living Universe: NASA and the Development of Astrobiology. Piscataway, NJ: Rutgers University Press. ISBN 978-0-8135-3733-7. 
• Grinspoon, David (2004) [2003]. Lonely planets. The natural philosophy of alien life. New York: ECCO. ISBN 978-0-06-018540-4. 
• Mautner, Michael N. (2000). Seeding the Universe with Life: Securing Our Cosmological Future (PDF). Washington D. C. ISBN 978-0-476-00330-9. 
• Jakosky, Bruce M. (2006). Science, Society, and the Search for Life in the Universe. Tucson: University of Arizona Press. ISBN 978-0-8165-2613-0. 
• Lunine, Jonathan I. (2005). Astrobiology. A Multidisciplinary Approach. San Francisco: Pearson Addison-Wesley. ISBN 978-0-8053-8042-2. 
• Gilmour, Iain· Mark A. Sephton (2004). An introduction to astrobiology. Cambridge: Cambridge Univ. Press. ISBN 978-0-521-83736-1. 
• Ward, Peter· Brownlee, Donald (2000). Rare Earth: Why Complex Life is Uncommon in the Universe. New York: Copernicus. ISBN 978-0-387-98701-9. 
• Chyba, C. F.; Hand, K. P. (2005). «ASTROBIOLOGY: The Study of the Living Universe». Annual Review of Astronomy and Astrophysics 43 (1): 31–74. doi:10.1146/annurev.astro.43.051804.102202. Bibcode: 2005ARA&A..43...31C. 

Περαιτέρω ανάγνωση

• Domagal-Goldman, Shawn D. και άλλοι. (2016). Domagal-Dorman, Shawn, επιμ. «The Astrobiology Primer v2.0» (στα αγγλικά). Astrobiology (journal) 16 (8): 561–653. doi:10.1089/ast.2015.1460. PMID 27532777. Bibcode: 2016AsBio..16..561D. .
• D. Goldsmith, T. Owen, The Search For Life in the Universe, Addison-Wesley Publishing Company, 2001 (3rd edition). (ISBN 978-1891389160).
• Andy Weir's 2021 novel, Project Hail Mary, centers on astrobiology.

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

• Astrobiology.nasa.gov
• UK Centre for Astrobiology Αρχειοθετήθηκε 2012-10-20 στο Wayback Machine..
• Spanish Centro de Astrobiología.
• Astrobiology Research at The Library of Congress.
• Astrobiology Survey – An introductory course on astrobiology.
• Summary - Search For Life Beyond EarthΑρχειοθετήθηκε 24 April 2023 στο Wayback Machine. (NASA; 25 June 2021).