Δημήτριος Δογιάμας

Ο Δημήτριος (Μήτρος) Δογιάμας ή καπετάν Μπήκας (1879 – 1936) ήταν σημαντικός Έλληνας Μακεδονομάχος οπλαρχηγός από την Μπαροβίτσα (Καστανερή), Παιονίας της περιφερειακής ενότητας Κιλκίς.

Δημήτριος Δογιάμας
Γενικές πληροφορίες
Γέννηση	1879 Καστανερή Κιλκίς
Θάνατος	1936
Χώρα πολιτογράφησης	Ελλάδα
Εκπαίδευση και γλώσσες
Ομιλούμενες γλώσσες	νέα ελληνική γλώσσα
Πληροφορίες ασχολίας
Ιδιότητα	στρατιωτικός
Στρατιωτική σταδιοδρομία
Πόλεμοι/μάχες	Μακεδονικός Αγώνας

Βιογραφικά στοιχεία

Ο Μήτρος Δογιάμας με το σώμα του Λάζου

Ο Δημήτριος Δογιάμας γεννήθηκε το 1879 στην Μπαροβίτσα (Καστανερή), Παιονίας της περιφερειακής ενότητας Κιλκίς. Κατάγονταν από παλιά και επιφανή οικογένεια της Μπαροβίτσας (Καστανερής) που ασχολούνταν με τη γεωργία και κτηνοτροφία. Ήταν ο τρίτος γιος του Χρήστου και της Αγγελικής Δογιάμα. Ο Τραϊανός και ο Λάζαρος ήταν οι μεγαλύτεροι αδερφοί του, ενώ ο Γεώργιος και η Μαρία (1886 - 1920) ήταν τα μικρότερα αδέρφια του. Είχε μία κόρη, τη Μαρία και δύο γιους, τον Ευάγγελο και το Λάζαρο.

Η δράση του στο σώμα του αδερφού του Λάζου

Ο Μήτρος Δογιάμας με το σώμα του Λάζου και το Γεώργιο

Στις αρχές του 1905, λόγω της δράσης του σώματος των αδελφών του Τράιου και Λάζου Δογιάμα, οι Οθωμανικές αρχές συνέλαβαν το Δημήτριο (Μήτρο) και το μικροτερο αδερφό του Γεώργιο (Γκόνο) και τους μετέφεραν στα Γιαννιτσά. Αυτοί όμως, κατάφεραν να ξεφύγουν και επέστρεψαν στο Πάικο όπου συναντήθηκαν με το σώμα των αδερφών τους Τραϊανού και Λάζαρου. Η δράση της αυτόνομης ομάδας του Τραϊανού και του Λάζου έγινε ιδιαίτερα δυσχερής καθώς έπρεπε να αντιμετωπίζει ταυτόχρονα τα Βουλγαρικά και τα Οθωμανικά πυρά, αλλά και τις συλλήψεις των συγγενών και φίλων του (είτε από Βούλγαρους, είτε από Τούρκους). Έτσι με προτροπή του μεγαλύτερου αδερφού Τράιου, τα τρία αδέρφια Μήτρος, Λάζος και Γκόνος κατατάχθηκαν στο Ελληνικό σώμα υπό τον αξιωματικό Μ. Μωραΐτη (καπετάν Κόδρου) που τότε ξεκινούσε τη δράση του στην Παιονία.

Στις 19 Μαΐου του 1905, το σώμα του Μ. Μωραΐτη, καταστράφηκε σε μάχη στο Καντάστι (κορυφή του Πάικου μεταξύ Τσερναρέκας (Κάρπης) και Μπαροβίτσας (Καστανερής) με Οθωμανικό στρατιωτικό απόσπασμα, που το ειδοποίησαν οι Βούλγαροι. Μετά απ’ αυτό ο Δημήτριος Δογιάμας μαζί με τον Γεώργιο ακολούθησαν τον αδερφό τους καπετάν Λάζο στο νέο σώμα που δημιουργήθηκε.

Ο Δημήτριος Δογιάμας με τον αδερφό του Γκόνο στο σώμα του Λάζου

Με το σώμα του Λάζου ο Δημήτριος Δογιάμας συμμετείχε σε πολλές μάχες στις περιοχές Παιονίας και Αλμωπίας και στη συνέχεια στη λίμνη των Γιαννιτσών, απ’ όπου άρχισε μία επίμονη καταδίωξη του Αποστόλ Πέτκωφ, έως ότου τελικά διαλυθεί το σώμα του στα τέλη του 1905. Κατά το 1906, ο Δημήτριος Δογιάμας (με τον αδερφό του Γεώργιο) ακολουθεί το σώμα του Λάζου στις περιοχές Παιονίας, Αλμωπίας, Γιαννιτσών και Γευγελής, όπου συνεργάστηκαν και με το σώμα του Χρήστου Δέλλιου, περιορίζοντας έτσι τις δολοφονίες και τους απαγχονισμούς Ελλήνων από τους Βούλγαρους κομιτατζήδες. Μετά την εξόντωση στα Γιαννιτσά, του Τούρκου αγά Κιοσέ Εμίν, συνεργάτη των Βουλγάρων κομιτατζήδων, το σώμα διαλύεται, καθώς ο Λάζος έσπευσε στη Σόφια όπου μεταφέρθηκε αιχμάλωτος ο Τράιος.

Στις αρχές του 1907 το σώμα ανασυστάθηκε με τη συμμετοχή και των αδερφών Γεώργιου και Δημήτριου Δογιάμα και συγκρούστηκε με Βούλγαρους κομιτατζήδες, όπως τον Μπόρις Σαρακίνωφ το Μάρτιο, τον Χρήστο Τάντση Κεχαγιά (της ομάδας του Αποστόλ Πέτκωφ) τον Ιούλιο και τον ίδιο τον Αποστόλ Πέτκωφ το Νοέμβριο, στη Γρίβα. Στη μάχη αυτή, ο Δημήτριος Δογιάμας τραυματίστηκε σοβαρά στην ωμοπλάτη και αποχώρησε από το σώμα.

Η αυτόνομη δράση του Δημήτριου Δογιάμα ’’(καπετάν Μπήκα)’’

Οι αδελφοί Λάζαρος, Δημήτριος και Γεώργιος

Κατά την περίοδο της ανάρρωσής του στη Γουμένισσα κατά το 1907, ο Δημήτριος Δογιάμας σε συνεργασία με το διευθυντή του Εθνικού Κέντρου Γουμενίσσης, Άγγελο Σακελλαρίου αποφάσισε να οργανώσει την πολιτοφυλακή της κωμόπολης, καθώς η ασφάλεια των κατοίκων δοκιμάζονταν από συνεχείς επιθέσεις Βουλγαρικών σωμάτων. Έτσι μετά τα μέσα του 1907 συγκροτήθηκε το νέο σώμα του Μήτρου Δογιάμα που ενέπνευσε το αίσθημα της ασφάλειας στους Γουμενισσιώτες. Τότε προσέλαβε και το προσωνύμιο καπετάν Μπήκας που σημαίνει ρωμαλέος . Το 1908 με τις νέες συνθήκες που δημιουργούνται, παρουσιάζεται η ανάγκη για μια πιο εκτεταμένη ένοπλη ομάδα που θα μπορούσε να προστατεύει όλα τα γύρω χωριά από επιθέσεις Βουλγάρων κομιτατζήδων. Έτσι, ο Μήτρος Δογιάμας ανασυγκροτεί το σώμα του με την στρατολόγηση νέων μαχητών, ώστε να μπορέσει να προστατεύσει εκτός από την κωμόπολη της Γουμένισσας, τη Γρίβα, την Τσερναρέκα (Κάρπη), την Μπαροβίτσα (Καστανερή), την Βοέμιτσα (Αξιούπολη) και το Δάμποβο (Βαλτοτόπι). Στο νέο σώμα προσχώρησαν οι Χρήστος Κάκου, Μήτρος, Γκόνος, Τραϊανός Μπίλλης, Τραϊανός Σόφτσης, Γεώργιος Κιόσης, Τρύβος (Τρύφων) Κόνου, Δημήτριος Γιάννος, Δημήτριος Μπεζάρης και Χρήστος Πούλκας. Το σώμα του καπετάν Μήτρου εξόντωσε τον Βούλγαρο κομιτατζή Μπέσκου, σε μάχη στην περιοχή του Πάικου, κατά το 1908. Στις 5 Μαΐου του 1909 ο καπετάν Γκόνος έπεσε σε ενέδρα Βουλγάρων κομιτατζήδων στην περιοχή της Γουμένισσας, αλλά ο Μήτρος κατάφερε να διασώσει το σώμα του αδελφού του και τον ίδιο, μετά από έγκαιρη επέμβαση της πολιτοφυλακής Γουμενίσσης που τελούσε υπό την αρχηγία του. Ο οπλαρχηγός Δημήτριος Δογιάμας έδρασε με το σώμα του έως το 1909 στην περιοχή Παιονίας προστατεύοντας του Ελληνικούς πληθυσμούς από τις επιθέσεις των Βουλγάρων κομιτατζήδων, αλλά και από τους διωγμούς σε βάρους των Ελλήνων που εξαπέλυσε η νέα διοίκηση των Νεοτούρκων κατά το 1909.

Ο Δημήτριος Δογιάμας συμμετείχε ως εθελοντής στον Ελληνικό στρατό κατά τον Α΄ και Β΄ Βαλκανικούς πολέμους. Δολοφονήθηκε από εναπομείναντες κομιτατζήδες το 1936. Η κυβέρνηση Βενιζέλου του απένειμε παράσημο ανδρείας για την προσφορά του. Οι γιοι του Λάζαρος και Ευάγγελος συμμετείχαν στην εθνική αντίσταση κατά την κατοχή, στην ΠΑΟ, και μετά την αποκάλυψη της συνεργασίας της ηγεσίας της οργάνωσης με τους Γερμανούς ναζιστές και τη διάλυσή της, εντάχθηκαν στον ΕΔΕΣ. Και οι δυο σκοτώθηκαν στο Κιλκίς, μετά την εμφύλια Μάχη του Κιλκίς, από τον ΕΛΑΣ, το 1944.